Waar gaan deze richtlijnmodules over?

Deze richtlijn richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor patiënten met multipele sclerose (MS). In deze richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:

• Indicatiestelling start behandeling relapsing remitting MS
• Behandelingsmogelijkheden relapsing remitting MS
• Lange termijn behandeling relapsing remitting MS
• Indicatiestelling start behandeling secundair progressieve MS
• Behandelingsmogelijkheden secundair progressieve MS
• Lange termijn behandeling secundair progressieve MS
• Autologe stamceltherapie
• Screening, vaccinaties en monitoring bij de behandeling van MS
• Zwangerschap en MS
• Organisatie van zorg en doelmatigheid van behandelingen

 Voor wie zijn deze richtlijnmodules bedoeld?

Deze richtlijn is ontwikkeld voor alle leden van de beroepsgroepen die betrokken zijn bij de zorg van patiënten met MS. Dit betreffen neurologen, revalidatieartsen, urologen, oogartsen, verpleegkundigen, huisartsen, fysiotherapeuten, apothekers, ergotherapeuten, psychologen, logopedisten, bedrijfsartsen, specialisten ouderengeneeskunde, verzekeringsartsen, psychiaters, seksuologen en maatschappelijk werkers.

Voor patiënten

Multipele sclerose (MS) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel, waarbij ontstekingscellen het eigen weefsel aantasten. Bij MS worden de zenuwbanen in hersenen en ruggenmerg aangetast. Op die aangetaste plaatsen ontstaan verharde plekken (sclerose). Deze verstoren de zenuwgeleiding, waardoor onder andere verlammingen en stoornissen van het gevoel ontstaan. Patiënten met multiple sclerose (MS) krijgen steeds meer lichamelijke en cognitieve problemen. Bij cognitieve problemen gaat het bijvoorbeeld om problemen met aandacht, geheugen en concentratie. In Nederland hebben ongeveer 34.000 mensen MS.

Meer informatie over MS is te vinden op Thuisarts: www.thuisarts.nl.

Hoe zijn deze richtlijnmodules tot stand gekomen?

De eerste versie van de richtlijn is verschenen in 2012 op initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN). Tussen 2016 en 2020 is op initiatief van de NVN een addendum ontwikkeld waarin de ziektemodulerende behandeling van MS wordt beschreven. Dit addendum is in 2020 gepubliceerd.

Hiernaast bleek dat veel van de modules met betrekking tot de revalidatie van patiënten met MS aan herziening toe waren, en dat er aanvullende onderwerpen waren waarvoor een richtlijn gewenst was. Daarom is in 2018 op initiatief van de Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (VRA) een addendum ontwikkeld gericht op revalidatietraject. Dit traject is in 2021 afgerond. Essentiële uitgangsvragen bleken in het addendum (2020) niet opgenomen te kunnen worden. Met name op het gebied van ziektemodulerende therapie vinden er snelle ontwikkelingen plaats. Daarom is op initiatief van de NVN in 2021 een addendum ontwikkeld waarin de ziektemodulerende behandeling van MS wordt herzien. Tijdens het herzieningsproces bleek dat de aanbevelingen van een aantal modules uit 2020 en 2021 nog up-to-date zijn. De geldigheid een aantal modules is daarom in 2023 verlengd:

Op moduleniveau is aangegeven welke verenigingen deel hebben genomen aan de ontwikkeling van de modules en hoe het patiëntperspectief is geborgd.