Deze richtlijn valt onder het cluster Acute neurologie inclusief gerelateerde lange termijneffecten.

Waar gaat deze richtlijn over?
De richtlijn richt zich op patiënten met NAH en neuropsychiatrische gevolgen vanaf 18 jaar, in de hele zorgketen van ziekenhuis tot revalidatiecentrum tot de thuissituatie. De richtlijn beschrijft zowel medicamenteuze als niet-medicamenteuze behandeling, en eenduidige maatregelen omtrent structurering, benadering en medicatie om veiligheid en kwaliteit van leven van patiënt en omgeving te waarborgen. Motorische of cognitieve problematiek en neurochirurgische ingrepen worden niet beschreven.

• In de richtlijn komende de volgende onderwerpen aan de orde:
• Zorgkaders neuropsychiatrische gevolgen NAH
• Wettelijke kaders gedwongen zorg bij NAH
• Diagnostiek neuropsychiatrische gevolgen NAH
• Ernst neuropsychiatrische gevolgen NAH
• Niet-medicamenteuze behandeling van agressie en agitatie bij NAH
• Medicamenteuze behandeling van agressie en agitatie bij NAH
• Behandeling van denk- en/of waarnemingsstoornissen na NAH
• Apathie na NAH
• Stemmingsstoornissen na NAH
• Seksueel ontremd gedrag na NAH"

Aansluiting bij andere richtlijnen:

• Angst- en dwangstoornissen (NVvP, 2024)
• Delier (NVKG, 2024)
• Depressie, (NVvP, 2024)
• Psychiatrische diagnostiek  (NVvP, 2015)
• Bipolaire stoornissen (NVvP, 2015)
• Vrijheidsbeperking in het ziekenhuis, (V&VN Handreiking, 2013)
• Multiple sclerose (MS) (NVN, 2023)
• Herseninfarct en hersenbloeding (NVN, 2023)
• Bacteriële meningitis (NVN, 2022)
• Microbiologische diagnostiek in liquor bij verdenking op acute bacteriële meningitis (NVMM, 2021)

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?
Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners in de tweede (en derde) lijn die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met NAH en neuropsychiatrische gevolgen vanaf 18 jaar in de hele zorgketen van ziekenhuis tot revalidatiecentrum tot de thuissituatie.

Voor patiënten
De doelgroep van deze richtlijn betreft patiënten met NAH waarbij er ten gevolge van het letsel sprake is van gedragsverandering en/of psychiatrische stoornissen, beiden samen ook wel neuropsychiatrische gevolgen van NAH genoemd. Meest frequent voorkomend zijn agressie en agitatie, apathie, stemmingsstoornissen, denk- en waarnemingsstoornissen en ontremming. Neuropsychiatrische gevolgen na NAH hebben een zeer grote impact op het algemene functioneren en kwaliteit van leven van zowel de patiënt zelf als diens omgeving. De symptomatologie is vaak indringend en de behandeling ervan een grote uitdaging voor de professional die hiermee te maken heeft. De incidentie van NAH in de totale bevolking is onvoldoende bekend. Schattingen binnen de literatuur en het 'veld' lopen uiteen van 100.000 tot meer dan 500.000 (Hersenstichting, 2016). Er zijn geen recente epidemiologische cijfers bekend over het voorkomen van deze neuropsychiatrische problemen na NAH in Nederland. Wel blijft de vaststelling dat het vaak om zeer moeilijk te behandelen problematiek gaat, waarbij nog geen standaardbehandelingen voorhanden zijn.

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?
Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (VRA) en wordt vanaf 2022 modulair herzien door het cluster Acute neurologie inclusief gerelateerde lange termijneffecten. Het cluster is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de revalidatieartsen, neurologen, psychiaters, oogartsen, anesthesiologen, kinderartsen, (neuro)chirurgen, internisten, intensivisten, bedrijfsartsen, ergotherapeuten, verslavingsartsen, psychologen, radiologen, microbiologen, sportartsen, KNO-artsen, SEH-artsen, fysiotherapeuten, cardiologen en specialisten ouderengeneeskunde. De samenstelling van het cluster kunt u hier (link) vinden. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door inbreng van de patiëntenvereniging Hersenletsel.nl ten aanzien van communicatie met de patiënt.  

Geldigheid van de richtlijn
In onderstaande tabel is te zien wat de geldigheid is van de richtlijnmodules. Tevens zijn de aandachtspunten vermeld die van belang zijn voor een herziening. Het cluster Acute neurologie inclusief lange termijneffecten is als houder van deze richtlijn de eerstverantwoordelijke voor de actualiteit van deze richtlijn. Jaarlijks wordt vastgesteld welke modules worden herzien. Meer informatie over werken in clusters en modulair onderhoud vindt u hier.