Waar gaat deze richtlijn over?

Deze richtlijn richt zich op de randvoorwaarden voor hemodialyse en welke infectiepreventiemaatregelen er dienen te worden toegepast. In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:

• Randvoorwaarden hemodialyse ten aanzien van infectiepreventie
• Infectiepreventie bij hemodialyse

Ondanks het feit, dat deze richtlijn is opgesteld voor hemodialyse is deze richtlijn ook van toepassing voor hemodiafiltratie (HDF) en andere extracorporele behandelingen op dialyseafdelingen, waaronder plasmafiltratie, plasmaferese en immunoadsorptie.

Voor een aantal infectiepreventiemaatregelen verwijzen we naar andere richtlijnen:

• Isolatiebeleid in geval van (verdenking op) tuberculose (zie daarvoor de richtlijn Tuberculose (in ontwikkeling))
• Isolatiebeleid in geval van MRSA-dragerschap of andere BRMO (zie daarvoor de richtlijnen MRSA en BRMO)
• Isolatiebeleid in geval van (verdenking op) Clostridioides difficile (zie daarvoor de richtlijn Clostridioides difficile)
• Isolatiebeleid in geval van andere pathogenen (zie daarvoor de richtlijn Isolatie)
• Hepatitis-B preventie (zie daarvoor de richtlijn Hepatitis b preventie bij patiënten met nierfalen (Nederlandse Federatie voor Nefrologie; 2024))
• Reiniging en desinfectie van ruimten (zie de richtlijn Reiniging en desinfectie van ruimten)
• Reiniging en desinfectie van apparatuur (zie daarvoor de richtlijn Reiniging, desinfectie en sterilisatie van medische hulpmiddelen)
• Handhygiëne (zie daarvoor de richtlijn Handhygiëne & persoonlijke hygiëne medewerker)
• Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (zie daarvoor de richtlijn Persoonlijke beschermingsmiddelen)
• Waterbehandeling (zie daarvoor de richtlijn Waterbehandeling voor HD en online HDF (Nederlandse Federatie voor Nefrologie; 2020)).
• Peritoneaal dialyse (zie de richtlijn Dialyse CAPD/CCPD (in ontwikkeling)).

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

De beoogde gebruikers van de richtlijn zijn zorgmedewerkers die betrokken zijn bij hemodialyse in het ziekenhuis of hemodialyse thuis (onder verantwoordelijkheid van een medisch specialist) en diegenen die verantwoordelijk zijn voor het opstellen van het infectiepreventiebeleid in het ziekenhuis.

Voor patiënten

Dialyse is een behandeling voor patiënten bij wie de nieren (bijna) zijn gestopt met werken. Bij hemodialyse worden de afvalstoffen en het te veel aan vocht uit het bloed gefilterd met behulp van een kunstnier. De kunstnier is onderdeel van een dialysemachine. Het bloed van de patiënt stroomt door een slangetje naar de dialysemachine. De kunstnier haalt afvalstoffen en vocht uit het bloed van de patiënt en zorgt dat het gezuiverde bloed terugstroomt in het lichaam van de patiënt. Voor dialyse is toegang tot een bloedvat nodig. Om infecties bij de toegang tot een bloedvat en de hemodialysebehandeling te voorkomen zijn voorzorgsmaatregelen noodzakelijk. In deze richtlijn wordt beschreven welke maatregelen genomen moeten worden om het ontstaan en verspreiden van infecties bij hemodialysepatiënten te voorkomen.

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

De richtlijn betreft de herziening van de volgende WIP-richtlijn:

• WIP-richtlijn Hemodialyse [ZKH] 

Met het uitbrengen van deze richtlijn komt de bovengenoemde richtlijn te vervallen.

De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire werkgroep met vertegenwoordigers van de NIV/NFN, NVvH, NVKF, NVMM, VHIG, en PFNL. De richtlijn is in de commentaarfase voorgelegd aan onder andere de primair betrokken partijen, de koepels van ziekenhuizen en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

Het SRI is als houder van deze richtlijn de eerstverantwoordelijke voor de actualiteit van deze richtlijn. De Federatie Medisch Specialisten heeft namens het SRI de leidende rol gehad bij de richtlijnontwikkeling. De richtlijnontwikkeling wordt ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten. De andere aan deze richtlijn deelnemende wetenschappelijk verenigingen of gebruikers van de richtlijn delen de verantwoordelijkheid en informeren de eerstverantwoordelijke over relevante ontwikkelingen binnen hun vakgebied.