Startpagina – Otitis media bij kinderen in de tweede lijn

Opties

Beoordeeld: 29-04-2024

Waar gaat deze richtlijn over?

Deze richtlijn richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor kinderen (0 - 18 jaar) met middenoorontsteking. In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:

• De verwijzing naar een specialist, logopedist of audiologisch centrum van kinderen met middenoorontsteking
• De effecten van middenoorontsteking op de taal- en spraakontwikkeling, gedrag en kwaliteit van leven van kinderen
• De verschillende aanvullende onderzoeken bij (verdenking op) middenoorontsteking
• De rol van verschillende medicamenteuze behandelingen bij steeds terugkerende middenoorontsteking
• De rol van trommelvliesbuisjes en andere operatieve behandelingen bij terugkerende dan wel aanhoudende middenoorontsteking
• De rol van logopedische behandeling bij aanhoudende middenoorontsteking
• De rol van medicamenteuze behandelingen en gehoortoestellen bij middenoorontsteking waarbij (langdurig) sprake is van een loopoor met gehoorverliezen
• De rol van operatieve behandelingen bij middenoorontsteking met een loopoor
• De vorm van narcose en pijnbestrijding rondom operatieve ingrepen aan het oor of de neusamandel
• De organisatie van de (na)zorg voor kinderen met middenoorontsteking

De richtlijn richt zich niet op kinderen die otitis media en een onderliggende aandoening zoals (palato)schisis, syndroom van Down of immuunstoornissen hebben. Zie voor de behandeling van otitis media in deze patiëntgroepen de bijbehorende richtlijnen (richtlijn schisis, richtlijn medische begeleiding van kinderen met het Downsyndroom).

Bij het volgen van de aanbevelingen die gedaan worden in deze richtlijn dient samen beslissen met kind en ouders te worden gehanteerd, met in acht neming van de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). Indien er meerdere behandelopties zijn dienen de voor- en nadelen van de verschillende behandelopties met ouders en zo mogelijk met kind te worden besproken, waarna op basis van de principes van samen beslissen een keuze wordt gemaakt. Een keuzekaart of keuzehulp kan hierbij behulpzaam zijn.

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners in de tweede lijn die betrokken zijn bij de tweedelijns zorg voor kinderen met otitis media.

Voor patiënten

Een ander woord voor otitis media is middenoorontsteking. Het is één van de meest voorkomende aandoeningen bij kinderen. Het middenoor is de ruimte achter het trommelvlies en staat in directe verbinding met de neus-keelholte. Bij een ontsteking hoopt zich vocht op in het middenoor. Hierdoor verhoogt de druk en gaat het trommelvlies bol staan. Het gevolg is vaak hevige oorpijn. Daarnaast kunnen klachten optreden als koorts en prikkelbaarheid. Door de druk achter het trommelvlies kan er soms een scheurtje in het trommelvlies ontstaan. Het ontstekingsvocht komt dan naar buiten en er is sprake van een loopoor. Als de middenoorontsteking minstens 4 keer per jaar terugkeert, spreekt men van recidiverende otitis media acuta. Een persisterende otitis media is een middenoorontsteking die langer dan 3 maanden aanhoudt. Een otitis media met effusie kenmerkt zich door een verminderd gehoor, zonder pijn of een loopoor. Bij kinderen komt dit vaak voor, verdwijnt soms vanzelf, maar komt ook regelmatig terug. Indien het langdurig bestaat (langer dan 3 maanden) is er sprake van een persisterende otitis media met effusie.

Meer informatie over middenoorontsteking is te vinden op Thuisarts:

Oorontsteking (middenoor)

Meer informatie over trommelvliesbuisjes is te vinden op de website van de kno-vereniging:

http://www.kno.nl/index.php/patienten-informatie/oor/trommelvliesbuisjes/

Bij deze richtlijn is een keuzekaart ontwikkeld. Een keuzekaart kan helpen bij het maken van keuzes over screening, diagnose en behandeling in het kader van samen beslissen. Meer informatie over de keuze buisje in het trommelvlies of geen behandeling bij vocht in het middenoor bij kinderen kunt u vinden op de keuzekaart, of de keuzehulp.

Afkortingenlijst richtlijn Otitis media

Nederlands

Engels

In de richtlijn wordt de term trommelvliesbuisjes gebruikt (in het Engels benoemd als ‘ventilation tubes’. Synoniemen die gebruikt worden in wetenschappelijke literatuur zijn ‘tympanostomy tubes’ en ‘grommets’)

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor ontwikkeling van deze richtlijn afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied (NVKNO). De eerste versie van de richtlijn is verschenen in 2012. In 2021 is een herzieningstraject gestart, welke in 2023 is afgerond. De richtlijnontwikkeling en de gedeeltelijke herziening is uitgevoerd door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de huisartsen, KNO-artsen, audiologen en logopedisten. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door een vertegenwoordiger van patiëntenvereniging Stichting Kind en Ziekenhuis binnen de werkgroep. Bij de ontwikkeling van de richtlijn uit 2012 werden knelpunten geïnventariseerd door middel van een interview met ouders van kinderen met een (doorgemaakte) otitis media. Daarnaast heeft de betrokken patiëntenvereniging Kind en Ziekenhuis eigen knelpunten ingebracht. Tevens is de conceptrichtlijn voorgelegd aan de patiëntenvereniging.

Geldigheid van de richtlijn

Een deel van de richtlijn is herzien in 2021-2023. Het gaat om de volgende modules:

• Effecten van otitis media op taal- en spraakontwikkeling, gedrag en kwaliteit van leven
• Preventieve interventies rOMA
• Trommelvliesbuisjes rOMA
• Adenotomie otitis media (rOMA, pOME, ACMOM)
• Medicamenteuze behandeling pOME
• Trommelvliesbuisjes pOME

In onderstaande tabel is te zien wat de geldigheid is van de richtlijnmodules. Tevens zijn de aandachtspunten vermeld die van belang zijn voor een volgende herziening.

Onderhoudsplan richtlijn otitis media