Definitie van de intensive care patiënt
Uitgangsvraag
Wat is de definitie van de intensive care patiënt?
Aanbeveling
Deze leidraad is van toepassing op IC-patiënten vanaf 18 jaar die op een IC voor volwassenen worden behandeld. In voorkomende gevallen kunnen ook IC behoeftige patiënten jonger dan 18 jaar op een IC voor volwassenen behandeld worden. Maak hier lokaal en regionaal afspraken over.
Onder een IC-patiënt wordt in deze leidraad verstaan: ‘Een patiënt met één of meer acuut bedreigde of verstoorde vitale functies, bij wie continue bewaking noodzakelijk is en behandeling van een in potentie reversibele aandoening kan leiden tot herstel van vitale functies‘.
Bepaal op basis van bovenstaande definitie, in combinatie met het gepresenteerde stroomschema of een patiënt voldoet aan de criteria voor een opname op de IC. Op de IC kunnen ook minder complexe patiënten behandeld worden.
Elke patiënt op de IC-afdeling valt onder het regiebehandelaarschap van de intensivist met het medebehandelaarschap van het desbetreffende poortspecialisme.
De regie over de zorg voor de IC-patiënt valt onder de verantwoordelijkheid van de IC-verpleegkundige. Bij patiënten met een minder complexe zorgvraag kan de verantwoordelijkheid voor de zorg ook vallen onder andere gespecialiceerde verpleegkundigen of gedeeld worden met IC-verpleegkundigen en andere gespecialiseerde verpleegkundigen.
IC afdelingen stellen hun eigen opnamecriteria op.
Overwegingen
Deze leidraad is van toepassing op IC-patiënten vanaf 18 jaar die op een IC voor volwassenen worden behandeld. IC-behoeftige patiënten jonger dan 18 jaar of bijvoorbeeld vanaf een bepaald gewicht kunnen, indien nodig, ook op een IC voor volwassenen behandeld worden. De keuze wordt lokaal gemaakt in overleg tussen kinderarts, intensivist en kinderintensivist van de regionale pediatrische IC.
Het exact definiëren van een IC-patiënt blijkt in de literatuur niet eenvoudig. Er worden definities gevonden variërende van een ‘IC-patiënt is een patiënt die op een IC ligt’ tot definities met verregaande kwalitatieve omschrijvingen (Kastrup, 2012; Nates, 2016). Het geven van een definitie is van belang vanwege het centrale uitgangspunt van deze leidraad. Specifiek voor de groep IC-patiënten worden in deze leidraad richtlijnen gegeven rondom kwalitatieve, logistieke, personele en medische voorzieningen. Voor andere patiëntengroepen als Medium Care-, Respiratory Care-, Brain Care-, Coronary Care- en PACU-patiënten gelden andere richtlijnen en definities (Leidraad Organisatie van zorg rondom acute cardiale ziektebeelden, 2022; Normenkader RCU, 2023; Leidraad Post Anesthesia Care Unit (PACU), 2022). In de praktijk worden deze groepen patiënten soms om diverse organisatorische redenen wel op de IC behandeld. Indien deze verschillende groepen patiënten op de IC worden opgenomen vallen ze onder het regiebehandelaarschap van de intensivist. De coördinatie over de zorg voor de patiënt op de IC valt onder de IC-verpleegkundige. Dit dient in het zorgbeleidsplan opgenomen te worden.
Onder een IC-patiënt wordt in deze leidraad verstaan: ‘een patiënt met één of meer acuut bedreigde of verstoorde vitale functies, bij wie continue bewaking noodzakelijk is en behandeling van een in potentie reversibele aandoening kan leiden tot herstel van vitale functies’.
De intensivist bepaalt of een vitaal bedreigde patiënt een IC-patiënt is, of de zorg die geleverd moet worden proportioneel is en of de IC-opname leidt tot een betekenisvol perspectief voor de patiënt. Naast het (dreigende) orgaanfalen zijn ook andere factoren als multi-morbiditeit, leeftijd, onderliggende diagnose en de aanwezigheid van complexe zorgbehoeften (zorgzwaarte) van invloed op de besluitvorming iemand al dan niet op te nemen op de IC. De invulling van deze toetsingscriteria voor een IC-opname worden beschreven in de toekomstige leidraad ‘Passende zorg op de IC’ (Passende Zorg op de Intensive Care, 2023). Patiënten die een donorprocedure of preoperatieve optimalisatie met continue monitoring ondergaan, kunnen ook onder de omschrijving IC-patiënt vallen.
Patiënten met mono-orgaanfalen (zoals hart, longen of brein) voor wie continue bewaking vereist is, kunnen ook op een daartoe gespecialiseerde afdeling (PACU, MC, CCU, RCU of brain care unit) worden gemonitord en behandeld.
Indien patiënten om organisatorische redenen op de IC worden behandeld, ondanks dat ze niet voldoen aan de definitie van een IC-patiënt, kan de zorg ook uitgevoerd worden door een andere gespecialiseerd verpleegkundige, passend bij de populatie. Bijvoorbeeld een MC-verpleegkundige, CCU-verpleegkundige, PACU-verpleegkundige of verpleegkundige met een BAZ certificaat.
Niet invasieve ademhalingsondersteuning als non invasieve beademing (NIV) in de vorm van continuous positive airway pressure (CPAP) of bilevel positive airway pressure (BiPAP) en High Flow Nasal Oxygen (HFNO) vindt in veel ziekenhuizen buiten de IC plaats. Bovengenoemde patiënten categorieën zijn potentiële IC-patiënten. Er dienen lokaal duidelijke afspraken gemaakt te worden en te worden vastgelegd wanneer de IC bij deze patiënten betrokken dient te worden. Dit wordt in module Rol van IC professionals buiten de IC verder uitgewerkt.
De indicatie tot bewaking en behandeling op een IC-afdeling wordt inhoudelijk gesteld vanuit de medische expertise. Bij een patiënt met (een) bedreigde vitale functie(s) kan er, indien er voldaan wordt aan de definitie van een IC-patiënt, het stroomschema gevolgd worden om te beoordelen waar de patiënt opgenomen dient te worden. In dit stroomschema wordt niet alleen gesteld dat er een indicatie moet bestaan voor continue bewaking van (een) vitale parameter(s), maar ook dat er proportionele zorg geleverd moet worden. Het document ‘Passende Zorg op de Intensive Care’ neemt hierbij als uitgangspunt dat een volledige IC-behandeling alleen ingezet moet worden als er sprake is van een realistisch uitzicht op overleving van minstens een half jaar met voldoende kwaliteit van leven. Daarnaast dient de geleverde IC-zorg aan te sluiten bij de wensen van de patiënt (Passende Zorg op de Intensive Care, 2023). Bij patiënten met een hoog risico op een IC-opname is het belangrijk dat er tijdig wordt gesproken over de wensen en mogelijkheden ten aanzien van een toekomstige IC-opname. Dit is echter lang niet in alle gevallen mogelijk. Bij een onverwachte acute IC-opname is er veelal geen tijd om een weloverwogen beslissing samen met de patiënt en diens naasten te nemen en zal de patiënt zonder informed consent opgenomen worden. Ten tijde van de opname zal dan, in samenspraak met de patiënt of diens wettelijk vertegenwoordigers, duidelijkheid moeten komen of de IC-behandeling nog aansluit bij de wensen van de patiënt.
Een daadwerkelijke opname op de IC-afdeling wordt door een intensivist getoetst aan de lokale opnamecriteria die voor die afdeling gelden. Het stroomschema geeft een inhoudelijke kwalificatie over een patiënt. Afhankelijk van de lokale gewoonte, organisatie en afspraken, waarbij meerdere soorten patiënten op een IC kunnen worden opgenomen, kunnen dus ook PACU-, CCU- of andere patiënten uit het stroomschema op de IC worden opgenomen, onder regiebehandelaarschap van de intensivist met medebehandelaarschap van het betreffende poortspecialisme, net zoals dat nu het geval is op veel IC-afdelingen. Dit helpt om de zorgkwaliteit en efficiëntie op de IC-afdeling maximaal te houden.
Er zijn in de literatuur diverse richtlijnen van wetenschappelijke IC verenigingen te vinden over triage van IC-patiënten (Blanch, 2016; Egol, 1999; Nates, 2016; Sprung, 2013). Bij triage wordt rekening gehouden met een eerlijke verdeling van de beschikbare middelen, potentiële voordelen en nadelen voor de patiënt, de wensen van de patiënt en de verwachte uitkomsten; waarbij beslissingen over IC-zorg in elk stadium van het ziekenhuisverblijf kunnen worden genomen (Levin, 2001). In de praktijk vertrouwen artsen veelal meer op hun klinische blik, de aanwezige multi-morbiditeit en de functionele status van patiënten dan op fysiologische parameters (Bassford, 2019; Cohen, 2012).
Het uiteindelijke besluit om een patiënt niet op te nemen op de IC hangt vaak samen met één van de volgende redenen: de patiënt is te ziek om er baat bij te hebben (too sick to benefit), de patiënt is te goed om er baat bij te hebben (too well to benefit), de patiënt wil niet of er is geen bed beschikbaar (Sridharan, 2023).
Kosten
De aanbevelingen zoals hieronder beschreven brengen geen extra kosten met zich mee ten opzichte van de voorgaande IC kwaliteitsstandaard.
Waarden en voorkeuren voor de patiënt
Een opname op een IC is een ingrijpende gebeurtenis voor de patiënt en diens naasten. Het doel van een IC-behandeling is kritiek zieke patiënten een kans te bieden op herstel, bij wie de gevolgen voor hun kwaliteit van leven en gezondheid op de lange termijn zo beperkt mogelijk zijn. De IC-zorg moet alleen gegeven worden als deze aansluit op de behoefte van de patiënt. Het samen beslissen neemt hier een belangrijke rol in. Het is de taak van de zorgverleners om de patiënt en dienst naasten te voorzien van betrouwbare informatie over de verschillende (behandel)opties, prognose en deze zo toegankelijk mogelijk te presenteren. Samen kan er dan een besluit genomen worden of de zorg passend is.
Onderbouwing
Achtergrond
Het centrale uitgangspunt van deze leidraad is dat een intensive care (IC)-patiënt de juiste zorg op de juiste tijd op de juiste plaats moet krijgen.
Samenvatting literatuur
De aanbevelingen zijn, gezien de aard van de uitgangsvraag en de specifieke Nederlandse situatie, uitsluitend gebaseerd op overwegingen. Deze overwegingen zijn opgesteld door de werkgroepleden op basis van kennis uit de praktijk, de evaluatie van de kwaliteitsstandaard uit 2016 en waar mogelijk onderbouwd door niet systematisch literatuuronderzoek.
Referenties
- Bassford CR, Krucien, N, Ryan M et al. Intensivists’ Preferences for Patient Admission to ICU: Evidence From a Choice Experiment. Crit. Care Med. 2019, 47, 1522–1530.
- Blanch L., Abillama F.F., Amin P., Christian M., Joynt G.M., Myburgh J., Nates J.L., Pelosi P., Sprung C., Topeli A., et al. Triage Decisions for ICU Admission: Report from the Task Force of the World Federation of Societies of Intensive and Critical Care Medicine. J. Crit. Care. 2016;36:301–305.
- Cohen, RI, Eichorn, A, Silver, A. Admission Decisions to a Medical Intensive Care Unit Are Based on Functional Status Rather than Severity of Illness. A Single Center Experience. Minerva Anestesiol. 2012, 78, 1226–1233.
- Egol AB, Fromm RE, Kalpalatha KG et al. Guidelines for Intensive Care Unit Admission, Discharge, and Triage Task Force of the American College of Critical Care Medicine, Society of Critical Care Medicine. Crit. Care Med. 1999;27:633–638.
- Kastrup M, Seeling M, Barthel S et al. effects of intensivists coverage in a post-anasthesia acre unit on surgical patients’case mix and characteristics of the intensive care unit. Critical Care 2012;(16):R126.
- Leidraad Organisatie van zorg rondom acute cardiale ziektebeelden. Nederlandse Vereniging van Cardiologie. Juli 2022.
- Leidraad Post Anesthesia Care Unit (PACU), Nederlandse vereniging voor anesthesiologie, 2022.
- Levin, P.D, Sprung, C.L. The Process of Intensive Care Triage. Intensive Care Med. 2001, 27, 1441–1445.
- Nates J, Nunnally M, Kleinpell R et al. ICU Admission, Discharge, and Triage Guidelines: A Framework to enhance Clinical operations, Development of Institutional Policies, and Further Research. Critical Care Medicine 2016;44(8)1553-1602.
- Normenkader RCU. Nederlandse vereniging voor revalidatie. Februari 2023.
- Passende Zorg op de Intensive Care. Nederlandse vereniging voor intensive care. November 2023.
- Sprung C.L., Danis M., Iapichino G., Artigas A., Kesecioglu J., Moreno R., Lippert A., Curtis J.R., Meale P., Cohen S.L., et al. Triage of Intensive Care Patients: Identifying Agreement and Controversy. Intensive Care Med. 2013;39:1916–1924.
- Sridharan G, Fleury Y, Hergafi L et al. Triage of Critically Ill Patients: Characteristics and Outcomes of Patients Refused as Too Well for Intensive Care J. Clin. Med. 2023, 12, 5513.
Verantwoording
Beoordelingsdatum en geldigheid
Laatst beoordeeld : 16-10-2025
Algemene gegevens
Voor meer details over de gebruikte richtlijnmethodologie verwijzen wij u naar de Werkwijze. Relevante informatie voor de ontwikkeling/herziening van deze leidraad is hieronder weergegeven.
De ontwikkeling/herziening van deze module werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten (www.demedischspecialist.nl/kennisinstituut) en werd gefinancierd uit de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). De financier heeft geen enkele invloed gehad op de inhoud van de module.
Samenstelling werkgroep
Voor het ontwikkelen van de module is in 2023 een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen (zie hiervoor de Samenstelling van de werkgroep) die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten die zijn opgenomen op de Intensive Care.
Werkgroep
Dr. I.A. (Iwan) Meynaar (voorzitter), internist-intensivist, HagaZiekenhuis, NVIC
Drs. B. (Ben) de Jong, internist-intensivist, Saxenburgh Medisch Centrum, NVIC
Dr. M. (Marieke) Zegers, Associate Professor, Radboudumc, NVIC
Drs. T.C. (Corien) Veenstra, longarts-intensivist, UMCG, NVIC
Dr. J. (Jasper) van Bommel, anesthesioloog-intensivist, Erasmus MC, NVIC
Dr. P. (Peter) van Vliet, neuroloog-intensivist, Haaglanden Medisch Centrum, NVN/NVIC
Dr. G.J. (Jan) Zijlstra, longarts-intensivist, Amsterdam UMC, NVALT
Dr. M.A.M. (Miriam) Moviat, internist-intensivist, Jeroen Bosch Ziekenhuis, NIV
Dr. M.V. (Mark) Koning, anesthesioloog-intensivist, Rijnstate Ziekenhuis, NVA
Drs. R.W.L. (Rens) van de Weyer, cardioloog-intensivist, Elkerliek Ziekenhuis, NVVC
Drs. J.M.R. (Joost) Meijer, chirurg-intensivist, Noordwest Ziekenhuisgroep, NVvH
Drs. L. (Lea) van Duijvenbode-den Dekker, IC verpleegkundige, Amphia Ziekenhuis, V&VN-IC
Dr. W. (Willemke) Stilma (vanaf maart 2024), Hoofddocent en postdoc onderzoeker, Hogeschool van Amsterdam, V&VN-IC
Dr. P.J.T. (Paul) Rood (tot maart 2024), bestuurder V&VN-IC, senior onderzoeker HAN University of applied sciences & Ziekenhuis Rijnstate
Dr. M.M.C. (Margo) van Mol, Assistant Professor, Erasmus MC, FCIC/IC-Connect
Klankbordgroep
Mevr. J.E. (Janine) de Kleijn, MSc, Physician Assistant, Catharina Ziekenhuis, NAPA
Dr. J.M. (Joep) Droogh, intensivist, UMCG, NVIC (namens de transportcommissie)
Dr. D.J. (David) van Westerloo, intensivist, LUMC, NVIC (namens de LHIC)
Drs. C.J.G.M. (Crétien) Jacobs, anesthesioloog-intensivist, Elkerliek Ziekenhuis, NVIC (namens de werkgroep beroepsprofiel intensivisten)
Drs. C. (Coby) Heij, anesthesioloog-intensivist, Spaarne Gasthuis, NVIC (namens de commissie beroepsbelangen intensivisten)
Drs. J. (Jacco) Rozendaal, Verpleegkundig Specialist IC/MC, St. Antonius Ziekenhuis, V&VN-VS
Met dank aan
Dr J. J. Spijkstra, intensivist, AmsterdamUMC (namens de taakgroep formatie)
Drs. A. (Arianne) Doorduin-Schmeets, Unithoofd Intensive Care, Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch (namens het LHIC)
Dhr. F. (Frank) van der Zee, IC verpleegkundige/Avond-nacht-weekend Hoofd, Frisius MC locatie Leeuwarden, Leeuwarden (namens LNICV)
Mw. I. (Iepie) Plagge van der Vliet, manager intensive care en medium care, Martini ziekenhuis, Groningen (namens LHIC)
Dhr. D.R. (Dick) Streefkerk, hoofd IC, Alrijne ziekenhuis, Leiderdorp, namens LHIC
Drs. T. (Toine) Klarenbeek, Intensive Care Verpleegkundige/Klinisch epidemioloog, Maxima medisch centrum, Veldhoven (namens LNICV)
Mevr, L. (Lisette) Epping - Tijdhof, Adviseur Kwaliteit en Veiligheid / niet-praktiserende IC verpleegkundige, Medisch Spectrum Twente, Enschede (namens V&VN IC expertise kwaliteit en veiligheid)
Dhr. R. (Renze) Jongstra, IC-verpleegkundige volwassenen en kinderen, Circulation Practitioner (namens bestuur V&VN-IC)
Met ondersteuning van
Drs. F.M. (Femke) Janssen, adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
Dr. S.N. (Stefanie) Hofstede, senior adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
Belangenverklaringen
Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met eventuele belangen vindt u in onderstaande tabel. De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten via secretariaat@kennisinstituut.nl.
|
Werkgroeplid |
Functie |
Nevenfuncties |
Gemelde belangen |
Ondernomen actie |
|
Meynaar, voorzitter |
Intensivist, HagaZiekenhuis |
Bestuurslid Nederlandse Vereniging voor Intensive Care, onbetaald behoudens een onkostenvergoeding, onderzoeker |
Leren van Juiste Diagnoses, door ZonMw gesubsidieerd onderzoek 160.000 euro (inmiddels afgerond 2021-2023)
|
Geen restricties |
|
De Jong |
Internist-intensivist |
- Cliëntenraad Prinses Maxima Centrum (onkostenvergoeding) |
Eenmalige deelname binnen adviesraad voor Paion t.a.v. positionering van giapreza binnen intensive care geneeskunde
|
Geen restricties |
|
Veenstra |
Intensivist
|
Instructeur NVIC bronchoscopie cursus (onbetaald) Lid NVIC commissie pulmonale diagnostiek en interventies (onbetaald) Lid NVIC commissie simulatie (onbetaald) FCCS instructeur (vergoeding wordt overgemaakt naar het UMCG) Medisch visiteur externe kwaliteitsvisitaties NVIC (vergoeding wordt overgemaakt naar het UMCG) Lid Zinnige Zorg traject Zorginstituut VTE (NVIC afgevaardigde, onbetaald) Secretaris sectie IC, NVALT (onbetaald) Lid sectie pulmonale interventies, NVALT (onbetaald) |
Geen |
Geen restricties |
|
Zijlstra |
Longarts-Intensivist, Dijklander Ziekenhuis, betaald |
Geen |
Geen |
Geen restricties |
|
Van Bommel |
Intensivist, Erasmus Medisch Centrum Rotterdam. Werkzaam als staflid op de Intensive Care Volwassenen (betaald). |
Geen |
Geen |
Geen restricties |
|
Meijer |
Chirurg-intensivist bij de Noordwest Ziekenhuisgroep (1,0 FTE) |
Lid toelatingscommissie binnen Noordwestziekenhuisgroep (onbetaald) |
Geen |
Geen restricties |
|
Van Duijvenbode – den Dekker |
IC verpleegkundige, Amphia Ziekenhuis |
Docent Erasmus MC Academie |
Geen |
Geen restricties |
|
Van Mol |
Assistant Professor |
Bestuurslid Stichting FCIC (onbezoldigd) |
1. ZonMw - hoofdonderzoeker van de ICNaVen-studie, ontwikkelen digitale ondersteuning in IC-nazorg voor naasten van een IC-patiënt. Dit is een multicenter studie (nationale en internationale samenwerking) waarbij eerst de behoeften en prioritering wordt verkend en vervolgens een daarop aangepaste interventie wordt ontwikkeld. (Projectleider) 2. ZonMw - hoofdonderzoeker van de DIPIC-studie, een implementatiestudie voor een digitaal dagboek op de IC, als opmaat naar persoonsgerichte zorg. Dit is een multicenter studie in een multi-methods benadering, om het gebruik van een digitaal dagboek op de IC te stimuleren. (Projectleider) 3. ZonMw - Ik ben mede-onderzoeker bij het ontwikkelen van een PGO-IC(na)zorg. Hierbij wordt in co-creatie met verschillende stakholders en Quli een digitale omgeving specifiek ingericht op de voormalig IC-patiënt. Stichting FCIC is penvoerder. (Projectleider) |
Geen restricties |
|
Zegers |
Associate Professor Radboudumc |
Geen |
1. Zorginstituut - Evaluatie van IC Nazorg (Projectleider) 2. ZonMw/NWO- Evaluatie van de kosten-effectivieti van IC-zorg (Projectleider) 3. NFU-Zire (Projectleider) 4. ZonMw - Safety 2 (Projectleider) |
Geen restricties |
|
Koning |
Anesthesioloog-intensivist, Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem |
Geen
|
Geen |
Geen restricties |
|
Moviat |
Intensivist Jeroen Bosch ziekenhuis
|
FCCS instructeur
|
Geen |
Geen restricties |
|
Rood (tot 11-03-2024) |
Senior onderzoeker - Projectleider, HAN University of applied sciences |
Vicevoorzitter, V&VN-IC, beroepsvereniging van IC verpleegkundigen |
Ja, NWO Raak SIA |
Geen restricties |
|
Stilma (vanaf 11-03-2024) |
Hogeschool hoofddocent bij cluster verpleegkunde, Hogeschool van Amsterdam, Amsterdam (0,8 FTE) |
Bestuurslid V&VN-IC |
1. NWO - NWO docentenbeurs - promotietraject (Projectleider) 2. KIEM-MV - Circulaire kansen beademingszorg (Projectleider) |
Geen restricties |
|
Van Vliet |
Intensivist / Haaglanden Medisch Centrum |
Bestuursvoorzitter MuzIC (onbetaald) ATLS instructeur (onbetaald) Docent bij de Hogeschool Utrecht bij de PA-opleiding (betaald) |
Geen |
Geen restricties |
|
Weyer |
Cardioloog-intensivist Elkerliek ziekenhuis Helmond |
FCCS instructeur |
Geen |
Geen restricties |
|
De Kleijn |
Physician assistant Intensive care Catharina ziekenhuis Eindhoven |
Commissielid NVIC richtlijnontwikkeling lid NAPA vakgroep intensive care |
Geen |
Geen restricties |
|
Droogh |
Intensivist, UMCG |
Voorzitter commissie transport NVIC, onbetaald Hoofd MICU UMCG |
Geen |
Geen restricties |
|
Van Westeloo |
Intensivist LUMC |
MICU Zuidwest Nederland Eurocross |
Circadiaan onderzoek Philips |
Geen restricties |
|
Jacobs |
Intensivist |
Geen |
Geen |
Geen restricties |
|
Heij |
Intensivist, Spaarne Gasthuis |
Bestuurslid NVIC, onkostenvergoeding Voorzitter cie Beroepsbelangen NVIC Lid ledenraad LAD, onkostenvergoeding |
Geen |
Geen restricties |
|
Rozendaal |
Verpleegkundig Specialist IC/MC |
Docent respiratie en beademing, St. Antoniusacademie (parttime) |
Geen |
Geen restricties |
|
Janssen |
Adviseur Kennisinstituut FMS |
Promovendus UMCU |
Geen |
Geen restricties |
|
Hofstede |
Senior adviseur Kennisinstituut FMS |
Geen |
Geen |
Geen restricties |
Inbreng patiëntenperspectief
Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door een afgevaardigde patiëntenvereniging in de werkgroep (FCIC/IC-Connect). De verkregen input is meegenomen bij het opstellen van de uitgangsvragen, de keuze voor de uitkomstmaten en bij het opstellen van de overwegingen. De conceptleidraad is tevens voor commentaar voorgelegd aan de FCIC/IC-Connect en de eventueel aangeleverde commentaren zijn bekeken en verwerkt.
Kwalitatieve raming van mogelijke financiële gevolgen in het kader van de Wkkgz
Bij de leidraad voerde de werkgroep conform de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) een kwalitatieve raming uit om te beoordelen of de aanbevelingen mogelijk leiden tot substantiële financiële gevolgen. Bij het uitvoeren van deze beoordeling is de richtlijnmodule op verschillende domeinen getoetst (zie het stroomschema bij Werkwijze).
Module |
Uitkomst raming |
Toelichting |
|
Definitie van de intensive care patiënt |
geen financiële gevolgen |
Aanbeveling is weinig veranderd t.o.v. vorige versie. Het overgrote deel van de IC’s voldoet al aan de norm. |
Werkwijze
Achtergrond voor de herziening
In 2006 is de eerste kwaliteitsstandaard over de organisatie van de intensive care gepubliceerd en in werking getreden (NVA, 2006). In 2016 werd een herziene kwaliteitsstandaard gepubliceerd door het Zorginstituut Nederland (2016). Deze kwaliteitsstandaard werd vanuit de NVIC aangevuld met de zogenaamde blauwdruk (NVIC, 2021). Daaruit werd een visitatie normenkader ontwikkeld, wat deel uit maakt van de feitelijke handhaving en controle op de kwaliteit door de NVIC (NVIC, 2022).
De kwaliteitsstandaard uit 2016 had een looptijd van vijf jaar en moest na vijf jaar worden geëvalueerd en herzien. Door de COVID-19 pandemie kon de evaluatie pas in 2022 plaatsvinden. De NVIC benoemde een werkgroep die de evaluatie uitvoerde door middel van een enquête die werd gevolgd door interviews (NVIC, 2023). Het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten ondersteunde deze evaluatie. In 2023 is gestart met de herziening van de kwaliteitsstandaard. Gezien de organisatorische aard van de uitgangsvragen, wordt de herziene versie een leidraad genoemd. Dit sluit aan bij de beschreven definities in het rapport Medisch Specialistische Richtlijnen 3.0.
Tijdens de voorbereidende fase voor deze herziening inventariseerde de werkgroep middels de evaluatie van kwaliteitsstandaard en een invitational conference de knelpunten met betrekking tot de organisatie van intensive care afdelingen. Op basis van de uitkomsten van de knelpuntenanalyse zijn door de werkgroep concept-uitgangsvragen opgesteld en definitief vastgesteld.
Aan de start van het proces is met de werkgroep besproken hoe de uitgangsvragen onderbouwd kunnen worden. De werkgroep heeft gekozen voor een combinatie van uitgangsvragen met en zonder literatuursearch. Dit vanwege het organisatorische karakter van de leidraad en specifieke situaties die alleen in Nederland van toepassing zijn. Een uitgebreide beschrijving van de strategie voor zoeken en selecteren van literatuur is te vinden onder ‘Zoeken en selecteren’ onder Onderbouwing. De beoordeling van de kracht van het wetenschappelijke bewijs wordt hieronder toegelicht. Daar waar de literatuur geen antwoord leverde, werd gebruik gemaakt van expert opinie.
Relevante conceptmodules zijn vóór de commentaar- en autorisatiefase eerst nog langs partijen uit de klankbordgroep gestuurd voor input. Binnen de NVIC en de V&VN betrof het de beroepsbelangen commissie, de visitatiecommissie NKIC, de richtlijncommissie, de werkgroep beroepsprofiel, het landelijk netwerk van ICs, de transportcommissie van de NVIC, de V&VN-IC, de V&VN-VS en de besturen van NVIC en V&VN. Buiten de NVIC betrof het, VPned (de vereniging voor practitioners) en NAPA (Nederlandse Associatie Physician Assistants), de NICE (Nationale Intensive Care Evaluatie), en de LHIC (landelijke IC hoofden overleg).
De conceptleidraadmodule werd aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd ter commentaar. De commentaren werden verzameld en besproken met de werkgroep. Tijdens de commentaarfase heeft tevens een Webinar plaatsgevonden (d.d. 07-01-2025). Naar aanleiding van de commentaren werd de conceptleidraadmodule aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep. De definitieve leidraadmodule werd aan de deelnemende (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd voor autorisatie en door hen geautoriseerd dan wel geaccordeerd.
Voor meer details over de gebruikte richtlijnmethodologie verwijzen wij u naar de Werkwijze.