Barrett-Oesofagus

Initiatief: Cluster Oesofagus- en maagcarcinoom Aantal modules: 9

Startpagina - Barrett oesofagus

Deze richtlijn valt onder het cluster oesofagus- en maagcarcinoom.

 

Waar gaat deze richtlijn over?

De richtlijn beschrijft wat de beste zorg is voor patiënten met een Barrett-oesofagus (Barrettslokdarm). In de richtlijn komende de volgende onderwerpen aan de orde:

  • Screening en casefinding
  • Diagnostiek
  • Histologische beoordeling
  • Preventie van dysplasie
  • Surveillance
  • Organisatie van zorg rondom patiënten met dysplasie en vroegcarcinoom in Barrettslokdarm

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners in tweede (en derde) lijn die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met Barrettslokdarm.

 

Voor patiënten

Er is sprake van een Barrettslokdarm als (een deel van) het bekledend slijmvlies van de slokdarm is veranderd. Deze verandering kan optreden als de slokdarm ontstoken is geraakt onder invloed van terugstromend maagzuur. Patienten met een Barrettslokdarm hebben een licht verhoogde kans op het ontstaan van slokdarmkanker, hoewel die kans in absolute zin laag is. Naar schatting heeft 1-2% van de volwassenen in Nederland een Barrett-oesofagus.

  • In de loop van 2025-2026 zullen thuisarts teksten voor patiënten met Barrettslokdarm worden ontwikkeld.

Toepassen

Bij deze richtlijn zijn twee stroomschema’s opgenomen. Eén voor de diagnostische gastroscopie (module Endoscopische beoordeling, beschrijving en biopsieprotocol) en één voor surveillance (Module Surveillance). Voor modules over behandeling en follow-up verwijst de werkgroep naar de richtlijn ‘Diagnosis and management of Barrett esophagus: European Society of Gastrointestinal Endoscopy (ESGE) Guideline’ (Weusten, 2023).

 

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van Nederlandse Vereniging voor Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL) en wordt vanaf 2025 modulair herzien door het cluster Oesofagus- en maagcarcinoom.

 

Deze richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit maag-darm-leverartsen en pathologen. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door inbreng van de patiëntenvereniging SPKS.

 

Modulair onderhoud

Vanaf 2025 wordt de richtlijn Barrett-oesofagus modulair herzien door het cluster Oesofagus- en maagcarcinoom. Meer informatie over werken in clusters en modulair onderhoud vindt u hier.

Beoordelingsdatum en geldigheid

Laatst beoordeeld  : 07-10-2025

Initiatief en autorisatie

Initiatief:
  • Cluster Oesofagus- en maagcarcinoom

Algemene gegevens

Voor meer details over de gebruikte richtlijnmethodologie verwijzen wij u naar de Werkwijze. Relevante informatie voor de ontwikkeling/herziening van deze richtlijnmodule is hieronder weergegeven.

 

De ontwikkeling/herziening van deze richtlijnmodule werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten (www.demedischspecialist.nl/kennisinstituut) en werd gefinancierd door Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). De financier heeft geen enkele invloed gehad op de inhoud van de richtlijnmodule.

Samenstelling werkgroep

Voor het ontwikkelen van de richtlijnmodule is in 2021 een multidisciplinaire werkgroep opgesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen (zie hiervoor de Samenstelling van de werkgroep) die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met Barrett-oesofagus.

 

Werkgroep

  • Dhr. Prof. Dr. P.D. (Peter) Siersema (voorzitter), maag-darm-leverarts, Erasmus MC, Rotterdam; NVMDL
  • Mevr. Dr. R.E. (Roos) Pouw, maag-darm-leverarts, UMC Utrecht; NVMDL
  • Dhr. dr. W.L. (Wouter) Curvers, maag-darm-leverarts, Catharina Ziekenhuis, Eindhoven; NVMDL
  • Dhr. R. (Remco) Huiszoon MBA, ervaringsdeskundige Stichting voor Patiënten met kanker aan het Spijsverteringskanaal; SPKS
  • Mevr. Dr. I. (Ineke) van Lijnschoten, patholoog, stichting PAMM; NVVP
  • Dhr. Dr. S.L. (Sybren) Meijer, patholoog, Amsterdam UMC, Amsterdam; NVVP
  • Mevr. F.A. (Femke) van de Peppel – Mauritz, huisarts; NHG
  • Dhr. dr. J. (Jessie) Westerhof, maag-darm-leverarts, UMCG, Groningen; NVMDL
  • Dhr. Prof. Dr. B.L.A.M. (Bas) Weusten, maag-darm-leverarts, UMC Utrecht, Utrecht en Sint Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein; NVMDL

Met ondersteuning van:

  • Mevr. Dr. J. (Jana) Tuijtelaars, adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
  • Mevr. S.N. (Sarah) van Duijn MSc, adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
  • Mevr. Dr. M.H.D. (Majke) van Bommel, adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisen

Belangenverklaringen

Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met eventuele belangen vindt u in onderstaande tabel. De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten via secretariaat@kennisinstituut.nl.

 

Tabel Gemelde (neven)functies en belangen werkgroep

Naam

Functie

Nevenfuncties

Gemelde belangen

Ondernomen acties

Siersema

(Voorzitter)

 

Maag-Darm-Leverarts en Hoogleraar Gastro-intestinale Endoscopie met focus op Innovatie en Duurzaamheid
Erasmus MC, Rotterdam

 

Editor-in-Chief, Endoscopy - betaald
DEKRA auditing - betaald

 

Pentax, FujiFilm, Norgine & Magentiq Eye - Endoscopisch onderzoek - Projectleider
Astra Zeneca - Onderzoek behandeling Eosinofiele oesofagitis - Geen projectleider

 

Geen restricties

Pouw

Maag-Darm-Leverarts Amsterdam UMC

Wijziging per 28-01-2025: Maag-Darm-Leverarts, UMC Utrecht

 

Bestuurslid DUCG - onbetaald. Bestuurslid young ISDE - onbetaald. Bestuurslid Barrett Expertise Centra - onbetaald. Lid beoordelingscommissie ontwikkeling en implementatie KWF - onbetaald. Nationaal afgevaardigde NVMDL voor UEG - onbetaald.

Toevoegingen per 28-01-2025:

- Consultancy voor Medtronic BV, betaling voor verrichte werkzaamheden gaat naar het ziekenhuis

- Consultancy voor MicroTech Europe, betaling voor verrichte werkzaamheden gaat naar het ziekenhuis

- Consultancy voor Cook BV, betaling voor verrichte werkzaamheden gaat naar het ziekenhuis

- Consultancy voor Fujifilm BV, betaling voor verrichte werkzaamheden gaat naar het ziekenhuis

- Consultancy voor Boston Scientific, betaling voor verrichte werkzaamheden gaat naar het ziekenhuis

 

Betaalde deelname aan onderwijscursus georganiseerd door Medtronic
Betaald adviseurschap voor Medtronic BV. (scholing en webminar endoscopische behandeling vroege afwijking in slokdarm, geen belang bij gebruik producten) Betaald adviseurschap voor MicroTech Europe (webminar, symposium, m.n. behandeling van lekkages na slokdarmoperaties)

Projectleider KWF (PREFER studie: onderzoek naar endoscopische follow-up na endoscopische resectie van T1b slokdarmcarcinoom). Studie protocol (inclusief inclusie criteria) PREFER studie staat vast. Publicatie resultaten worden pas over vijf jaar verwacht, ruim na datum publicatie richtlijnmodule endoscopische behandeling vroegcarcinoom maag.

Toevoeging per 28-01-2025:

Projectleider MLDS: Personaliseren van follow-up na endoscopische eradicatie therapie van Barrett slokdarm met neoplasie.

Projectleider MOELLER Medical: Studie naar endoscopische vacuumtherapie voor profylaxe en therapie van naadlekkage na slokdarm resectie.

Projectleider NVGE: Studie die T-cell infiltratie bij vroegcarcinomen onderzoekt en relatie met metastasering

a) Werkgroeplid werkt niet als enige inhoudsdeskundige aan de module;
b) Werkgroeplid werkt tenminste samen met een ander werkgroeplid met vergelijkbare expertise in alle fasen (studieselectie, data-extractie, evidence synthese, evidence-to-decision, aanbevelingen formuleren) van het ontwikkelproces;
c) In alle fasen van het ontwikkelproces is een onafhankelijk methodoloog betrokken;
d) Overwegingen en aanbevelingen worden besproken en vastgesteld tijdens een werkgroepvergadering onder leiding van een onafhankelijk voorzitter (zonder gemelde belangen)

 

Huiszoon

ING Bank N.V. Agile coach expert, full-time

 

Buddy voor slokdarmkanker patiënten bij het SPKS, onbetaald. Vanuit persoonlijke ervaring 'klankbord' zijn voor patiënten die nu dezelfde ziekte hebben als ik in 2017 heb gehad

Geen

Geen restricties

Meijer

Patholoog, Amsterdam UMC

Bestuurslid DUCG, onbetaald

Bestuurslid NVVP expertise groep GE, onbetaald

- MLDS - Artificial inteligence based detection and prediction of esophageal cancer precursor lesions - Projectleider
- KWF Artificial intelligence based and integrated histopathology image analysis for personalized immunotherapy selection of Gastric and Esopageal cander patients - Projectleider
- SKMS - Tijd voor beter reproduceerbare gradering van risicovolle voorloper stadia van slokdarmcarcinoom - Projectleider

a) Werkgroeplid werkt niet als enige inhoudsdeskundige aan de module;
b) Werkgroeplid werkt tenminste samen met een ander werkgroeplid met vergelijkbare expertise in alle fasen (studieselectie, data-extractie, evidence synthese, evidence-to-decision, aanbevelingen formuleren) van het ontwikkelproces;
c) In alle fasen van het ontwikkelproces is een onafhankelijk methodoloog betrokken;
d) Overwegingen en aanbevelingen worden besproken en vastgesteld tijdesn een werkgroepvergadering onder leiding van een onafhankelijk voorzitter (zonder gemelde belangen)

Weusten

MDL-arts St Antonius Ziekenhuis Nieuwegein, 0.6 f.t.e.
MDL-arts en hoogleraar Gastrointestinale Endoscopie UMC Utrecht, 0.4 f.t.e.

Geen

Pentax Medical:
Concultancy
financiele vergoeding voor gegeven voordrachten
financiele ondersteuning voor wetenschappelijk onderzoek
Aqua Medial:
financiele ondersteuning voor wetenschappelijk onderzoek

Pentax Medical - Studie naar dosering, effectiviteit en veiligheid van 180-cryoballonablatie voor Barrett-oesofagus - Projectleider
Aqua Medical - Dose-finding studie voor radiofrequente vapor-ablatie van de slokdarm - Projectleider
KWF - Sentinel-node navigation surgery for high-risk T1 esophageal adenocarcinoma - Projectleider
St Antonius Onderzoeksfonds - Multicenter prospectieve studie naar azijnzuur-chromoendoscopie voor Barrett-surveillance - Projectleider
St Antonius Onderzoeksfonds en Sjoerd Daniels Stichting - RCT naar EMR versus ESD voro Barrett-vroegcarcinomen - Projectleider
Pivotal - Onderzoek naar esocheck als non-endoscopisch diagnosticum voor Barrett-neoplasie - Geen projectleider
CDx Diagnostics - Onderzoek naar WATS-3D brush cytologie voor Barrett-surveillance - Geen projectleider

 

 

a) Werkgroeplid werkt niet als enige inhoudsdeskundige aan de module;
b) Werkgroeplid werkt tenminste samen met een ander werkgroeplid met vergelijkbare expertise in alle fasen (studieselectie, data-extractie, evidence synthese, evidence-to-decision, aanbevelingen formuleren) van het ontwikkelproces;
c) In alle fasen van het ontwikkelproces is een onafhankelijk methodoloog betrokken;
d) Overwegingen en aanbevelingen worden besproken en vastgesteld tijdens een werkgroepvergadering onder leiding van een onafhankelijk voorzitter (zonder gemelde belangen)

 

Van Lijnschoten

Klinisch patholoog, Eurofins/PAMM,  0,8 fte waarvan 0,2 fte werkzaam als regio coördinator pathologie bevolkingsonderzoek darmkanker

 

* LANS-panel (onbesoldigd)
* Secretaris (onbesoldigd)
* WAR-lid MaagLeverDarm-stichting (onbesoldigd)

 

Geen

Geen restricties

Westerhof

MDL-arts, UMCG

Aandachtsgebied Barrett, oncologie interventies (vroeg carcinomen) en EUS

- Richtlijnwerkgroep PTO

- Oncologie commissie NVMDL/NVGE; binnenkort overstap naar endoscopie commissie NVMDL / NVGE

- Werkgroep IZA binnen UMCG

- Bestuur tumor werkgroep OES-MAAG UMCG

- Lid tumorwerkgroep CRC UMCG

- Start dit jaar VICE-opleider opleiding

Geen

Geen restricties

Van de Peppel-Mauritz

F.A. van de Peppel - Mauritz; vrijgevestigd huisarts Gezondheidscentrum Oog in Al

 Geen

Geen

Geen restricties

Curvers

MDL-arts, Catharina Ziekenhuis

Specialist manager, Catharina Ziekenhuis

Geen

Geen

Geen restricties

Inbreng patiëntenperspectief

De input voor patiëntenperspectief is meegenomen bij het opstellen van de uitgangsvragen, de keuze voor de uitkomstmaten en bij het opstellen van de overwegingen. De conceptrichtlijn is tevens voor commentaar voorgelegd aan SPKS en de eventueel aangeleverde commentaren zijn bekeken en verwerkt.

 

Kwalitatieve raming van mogelijke financiële gevolgen in het kader van de Wkkgz

Bij de richtlijnmodule voerde de werkgroep conform de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) een kwalitatieve raming uit om te beoordelen of de aanbevelingen mogelijk leiden tot substantiële financiële gevolgen. Bij het uitvoeren van deze beoordeling is de richtlijnmodule op verschillende domeinen getoetst (zie het stroomschema bij Werkwijze).

Volgende:
Definitie Barrett-oesofagus