Waar gaat deze richtlijn over?

Acute traumatische wervelletsels zijn letsels van zowel benige als weke delen van de

wervelkolom die het gevolg zijn van een duidelijk omschreven traumatisch incident. Deze

letsels kunnen gepaard gaan met neurologische uitval. Wervelbreuken ten gevolge van

pathologische processen zoals tumoren, infecties of metabole aandoeningen, of spontane

fracturen bij osteoporose vallen buiten het bereik van deze richtlijn.

De richtlijn richt zich specifiek op volwassen traumapatiënten (16 jaar of ouder), zodat er

aansluiting is voor wat betreft de leeftijdsgrens met de richtlijn algemene traumapatiënten.

Bij jongere patiënten met een volgroeid skelet zouden de aanbevelingen uit deze richtlijn

eventueel gevolgd kunnen worden. De procedure voor de radiologische diagnostiek bij de

acute-trauma opvang van kinderen (<16 jaar) met een potentieel meervoudig of

levensbedreigend letsel is te vinden in de richtlijn Radiologische diagnostiek bij  de

acute trauma-opvang van kinderen.

In deze richtlijn wordt zowel de zorg in de prehospitale als hospitale fase beschreven.

Specifiek komen de volgende onderdelen aan bod:

• Het uitsluiten dan wel vaststellen van wervelkolomletsels bij traumapatiënten;
• Het immobiliseren van patiënten die verdacht zijn voor een acuut traumatisch wervelletsel;
• De behandeling van acute traumatisch wervelletsels.

Deze richtlijn is bedoeld voor alle professionele hulpverleners in Nederland die betrokken zijn bij opvang, diagnostiek en behandeling van patiënten met (een verdenking op) een traumatisch letsel aan de wervelkolom met of zonder begeleidend neurologisch letsel. Dit betreft in eerste instantie ambulancezorgverleners, het Mobiel Medisch Team, spoedeisende hulp verpleegkundigen en -artsen, physician assistants, radiologen, orthopeden, neurologen, neurochirurgen, traumachirurgen, intensivisten, klinisch geriaters en revalidatieartsen.

Voor patiënten

Een acuut traumatisch wervelletsel is een ernstige beschadiging van de wervelkolom. Daarbij

zijn één of meerdere wervels gebroken of verschoven. Dit kan ter hoogte van de nek, borst

of onderrug zijn gebeurd. Een beschadiging van de wervelkolom kan ook gevolgen hebben

voor het zenuwstelsel. In de wervelkolom loopt het ruggenmerg met de zenuwen en die

kunnen door het wervelletsel zijn beschadigd. Daardoor kunnen er

verlammingsverschijnselen of andere verschijnselen van zenuwuitval optreden.

Traumatische letsels aan de wervelkolom komen minder vaak voor dan letsels aan andere

botten en gewrichten.

Voor deze richtlijn is informatie voor patiënten ontwikkeld in begrijpelijke taal op

Thuisarts.nl: Thuisarts.nl/gebroken-wervel

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging

(NOV). De eerste versie van de richtlijn is verschenen in 2009. In 2016 is een

herzieningstraject gestart, welke in 2019 is afgerond. De herziening van de richtlijn in 2019 is

uitgevoerd door een multidisciplinaire commissie bestaande uit afgevaardigden van

de Nederlandse Orthopedische Vereniging, Nederlandse Vereniging voor Neurologie,

Nederlandse Vereniging voor Heelkunde, Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie,

Nederlandse Vereniging voor Radiologie, Nederlandse Vereniging voor Revalidatieartsen,

Ambulancezorg Nederland, Nederlandse Vereniging Spoedeisende Hulp Verpleegkundigen,

Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen, Nederlandse Vereniging voor

Intensive Care, Dwarslaesie Organisatie Nederland en de Nederlandse Vereniging voor

Klinische Geriatrie. Vanaf 2021 wordt de richtlijn modulair herzien door het cluster letsel na

ongeval. Bij de ‘samenstelling van het cluster’ kunt u lezen welke organisaties hebben

deelgenomen aan het cluster. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door

participatie van diverse patiëntenorganisaties in het cluster. Bij de ‘verantwoording’ kunt u

lezen welke organisaties aan de modules hebben meegewerkt.  

Geldigheid van de richtlijn

De richtlijnen in het cluster Letsel na ongeval worden modulair onderhouden. In de

eerste cyclus (‘21-’23) zijn de onderstaande modules uit de richtlijn acute traumatische

wervelletsels geüpdatet:

Tabel 1. Geldigheid van de richtlijn