Startpagina - Signalering kindermishandeling op de SEH

Opties

Beoordeeld: 15-07-2025

Deze richtlijn valt onder het cluster Mishandeling.

Definities

Kindermishandeling is elke vorm van een voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel (Jeugdwet, art. 1.1).

Kindermishandeling is vaak een onderdeel van een groot complex probleem met overlap in de vele vormen die onder mishandeling vallen. Onder kindermishandeling valt ook het getuige zijn van geweld in afhankelijkheidsrelaties of de situatie wanneer bij een volwassene door de medische situatie of door andere omstandigheden waarin deze zich verkeert, een risico bestaat op ernstige schade voor kinderen waar hij zorg voor draagt (kindcheck).

Waar gaat deze richtlijn over?

Deze richtlijn dient ter ondersteuning van de signalering van kindermishandeling.

Uit de literatuur blijkt dat er op Europese spoedeisende hulpen verschillende gevalideerde screeningsinstrumenten worden gebruik, allen met verschillende vragen en verschillende validiteit (Hoedeman, 2021). Hoedeman (2021) heeft onderzocht welke van deze verschillende screeningsvragen het beste discrimineren bij het herkennen van (een vermoeden van) kindermishandeling, wat leidde tot de ontwikkeling van het Nationaal Signaleringsinstrument Kindermishandeling (NSK/SCAN). Omdat in deze studies de gevalideerde SPUTOVAMO en ESCAPE zijn samengevoegd in het gevalideerde NSK wordt in deze richtlijn gekeken naar de bruikbaarheid van dit instrument in Nederlandse ziekenhuizen.

In deze richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:

• Het belang van signaleren kindermishandeling en een beschikbaar signaleringsinstrument.
• De waarde van het Nationaal Signaleringsinstrument Kindermishandeling (NSK) voor de signalering van kindermishandeling op de spoedeisende hulp.
• De toegevoegde waarde van aanvullend lichamelijk onderzoek.

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor kinderen die zich presenteren op een spoedeisende hulp. In sommige centra vindt de opvang van de kinderen plaats op een andere locatie. De richtlijn gaat over de acute zorg die gegeven wordt aan kinderen op de SEH of een andere locatie waar de eerste opvang en beoordeling plaatsvindt.

Voor patiënten

Kinderen in Nederland kunnen voor spoedeisende medische zorg naar de huisarts, een huisartsenpost of de spoedeisende hulp (SEH) gaan. Deze plekken zijn belangrijk voor de signalering van kindermishandeling. Voor de signalering van kindermishandeling op de spoedeisende hulp kunnen screeningsinstrumenten worden gebruikt. Naar schatting komt kindermishandeling in Nederland bij 34 op de 1000 kinderen voor.

Meer informatie over signalering van kindermishandeling is te vinden op Thuisarts: https://www.thuisarts.nl/kindermishandeling-0

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). De eerste versie van de richtlijn is verschenen in 2016. De richtlijn wordt vanaf 2023 modulair herzien door het cluster Mishandeling. De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de kinderartsen, kinderchirurgen, jeugdartsen, vertrouwensartsen, SEH-artsen, kinderverpleegkundigen, forensisch artsen en epidemiologen. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door afvaardiging van Stichting Kind en Ziekenhuis in de cluster stuurgroep.

Modulair onderhoud

Vanaf 2023 wordt de richtlijn modulair herzien door het cluster Mishandeling. Onder de ‘samenstelling van het cluster’ (zie verantwoording) staat beschreven welke organisaties deelnemen aan het cluster. Meer informatie over werken in clusters en modulair onderhoud vindt u hier.

Onderhoudsplan

De richtlijnen in het cluster Mishandeling worden modulair onderhouden. Het cluster omvat de richtlijnen: Blauwe plekken bij kinderen, Diagnostiek seksueel misbruik bij kinderen, Geweld in afhankelijkheidsrelaties bij volwassenen, Signalering kindermishandeling op de spoedeisende hulp, Vermoeden van ouderenmishandeling en Kindermishandeling door Falsificatie.

In onderstaande tabel is te zien wat de geldigheid is van de richtlijnmodules voor de richtlijn Signalering kindermishandeling op de spoedeisende hulp. 

Tabel 1. Onderhoudsplan richtlijn Signalering kindermishandeling op de spoedeisende hulp