Waar gaat deze richtlijn over?

Deze richtlijn is onderdeel van de richtlijn Sedatie en Analgesie en behandelt pijnstilling en sedatie op de Intensive Care. Meer specifiek beschrijft het op welke wijze alle volwassen IC-patiënten comfortabel het proces van Intensive Care behandeling kunnen doorlopen, van ernstig ziek slapend met veel pijnstilling en mogelijk diepere sedatie in het begin van de behandeling tot wakker comfortabel beginnen met de revalidatie aan het eind van de IC-periode. In deze richtlijn zijn aandachtspunten niet alleen somatiek, agitatie en pijn, maar ook stressreductie en welbevinden. Dit alles met als einddoel een zo vlot mogelijk functioneel herstel met zo min mogelijk complicaties, zowel fysiek als mentaal.

Belangrijk hierin is het voorkomen van sedatie en pijnstilling gerelateerde complicaties zoals delier en verstoorde fysiologische slaap. De richtlijn delier, immobilisatie en verstoorde slaap op de Intensive Care sluit aan op deze richtlijn en mag samen met deze richtlijn als een geheel worden gezien.

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

De richtlijn heeft betrekking op intensivisten en IC-verpleegkundigen. Daarnaast kan de richtlijn gebruikt worden door zorgverleners die betrokken zijn bij de behandeling op of na de Intensive Care zoals de mee behandelende fellows en arts-assistenten IC, physician assistants, medisch specialisten, verpleegkundig specialisten, paramedici en apothekers.

Er is afstemming met de twee andere onderdelen van de richtlijn Sedatie en Analgesie, namelijk die voor volwassenen en voor kinderen en mag samen met deze onderdelen als geheel worden gezien.

Voor patiënten

In deze richtlijn wordt beschreven welke middelen en methodes gebruikt kunnen worden om de patiënt comfortabel door de heftige periode van behandeling op de Intensive Care te helpen. Hierbij ligt de aandacht allereerst op het verzachten van de pijn, maar ook verminderen van angst en stress. Voor een vlot herstel is het van belang dat de revalidatie in een zo vroeg mogelijke fase kan starten. Dat kan passief, terwijl de patiënt slaapt, maar veel nuttiger is een actieve bijdrage van de patiënt. Dit draagt niet alleen bij tot lichamelijk herstel, het vermindert complicaties en draagt bij tot algeheel welbevinden en vermindering van lijden.

Link naar thuisarts zal worden toegevoegd

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

De richtlijn Procedurele Sedatie en Analgesie uit 2012 was aan revisie toe. De richtlijn Sedatie en Analgesie op de IC is van oorsprong onderdeel van die richtlijn Procedurele Sedatie en Analgesie, waarvan de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) penvoerder is. Die richtlijn bestaat van oudsher uit drie onderdelen, twee over (procedurele) sedatie analgesie (kinderen en volwassenen) in engere zin en één over sedatie en analgesie op de IC. Sinds het verschijnen van de vorige richtlijn in 2012, is de werkwijze en zijn de gezichtspunten van sederen en pijnstilling bieden aan IC-patiënten verschoven van gelijkend op procedurele sedatie buiten de OK naar het comfortabel houden van de IC-patiënt, vroeg mobiliseren en het voorkomen van complicaties, zoals delier. Daarmee is dit deel van de richtlijn ook verder verwijderd van de richtlijn sedatie en opgeschoven richting de richtlijn delier. Ook internationaal is meer aandacht voor het continuüm van PADIS (Pijn, Agitatie, Delier, Immobilisatie en verstoorde Slaap) op de IC. Er is door de stuurgroep van de richtlijn Sedatie en Analgesie besloten het onderdeel pijn en agitatie (PA) te behandelen in deze richtlijn en door de Nederlandse vereniging voor Intensive Care (NVIC) apart, modulair, de onderdelen Delier, Immobilisatie en verstoorde Slaap (DIS) te laten uitwerken. Daarmee is de Nederlandse versie richtlijn PADIS met recht modulair opgebouwd en kunnen de onderdelen modulair worden herzien als daar noodzaak voor is.

Aanleiding voor het maken van de richtlijn

De richtlijn Sedatie en Analgesie van de NVA en daarmee het onderdeel pijnstilling en sedatie op de IC is aan herziening toe. Daarbij gaat net niet alleen om inhoud en vorm (GRADE), maar ook de aansluiting met de onderdelen delier, immobilisatie en slaap zoals beschreven in de internationale PADIS-richtlijn.

Doel van de richtlijn

Het doel is herziening van bestaande trias van Sedatie en Analgesie richtlijnen, waar sedatie en analgesie op de IC een onderdeel van is. De Sedatie en Analgesie richtlijnen hebben betrekking op alle patiënten die sedatie krijgen buiten de OK. De richtlijn zal blijven bestaan uit drie delen – volwassenen; kinderen; en IC. Deze patiëntencategorieën kennen specifieke risico’s waardoor specifieke aanbevelingen nodig zijn.

Sedatie en analgesie van de patiënten die een IC-behandeling krijgen verschilt steeds meer van procedurele sedatie en analgesie. Daarom staat deze IC-richtlijn in de nieuwe sedatie en alagesie-richtlijn meer los van de twee sedatie en analgesie richtlijnen (volwassenen en kinderen). Voorliggende richtlijn beschrijft het comfortabel krijgen en houden van patiënten die een IC-behandeling ondergaan, het tegengaan van pijn, agitatie en stress. Het beschrijft de medicamenteuze en niet medicamenteuze opties om de patiënt met zo min mogelijk complicaties in zo kort mogelijke tijd naar zo hoog mogelijk functioneel herstelniveau te krijgen, zowel fysiek als mentaal.

Afbakening van de richtlijn

Deze richtlijn heeft betrekking op alle volwassen patiënten die op de intensive care (IC) zijn opgenomen en heeft met name betrekking op de patiënten die langere tijd (> 1 nacht) op de IC opgenomen blijven. Voor de kortere ongecompliceerde postoperatieve opnames verwijzen we naar de richtlijn postoperatieve pijn. De richtlijn Sedatie en Analgesie op de IC is van toepassing vanaf het begin van IC opname tot ontslag van de IC. Deze richtlijn is ook maar niet uitsluitend van toepassing bij IC-patiënten met een sepsis. Voor sepsis-specifieke behandeling verwijzen we naar de richtlijn Sepsis. De richtlijn sedatie en analgesie op de IC sluit aan op het onderdeel sedatie van de richtlijn sepsis. Deze richtlijn is te zien als de onderdelen Pijn en Agitatie van de Nederlandse variant van de internationale Pijn, Agitatie, Delier, Immobilisatie en verstoorde Slaap (PADIS) richtlijn. De onderdelen Delier, Immobilisatie en verstoorde Slaap zullen in een gekoppelde maar seperate, modulaire richtlijn worden behandeld. Tezamen zijn deze richtlijnen als één geheel te zien. Voor de behandeling van pijn en agitatie bij kinderen op de kinder- en neonatale Intensive Care wordt mogelijk in de toekomst een aparte richtlijn vervaardigd.