Oriënterend fertiliteitsonderzoek (OFO)

Initiatief: NVOG Aantal modules: 13

Andrologisch onderzoek bij OFO

Uitgangsvraag

Welke waarde/ plaats heeft het andrologisch onderzoek bij mannen met een normospermie binnen het oriënterend fertiliteitsonderzoek (OFO) ten aanzien van de prognose?

Aanbeveling

Verricht geen andrologisch onderzoek indien er sprake is van een normospermie tijdens het oriënterend fertiliteitsonderzoek en de man geen andrologische klachten heeft.

Overwegingen

Voor- en nadelen van de interventie en de kwaliteit van het bewijs

Voordeel van een standaard andrologisch onderzoek van de man bij het OFO is dat er een kans is dat zaadbalkanker eerder geïdentificeerd kan worden. Andere afwijkingen, zoals een varicocele, cystocele of hydrocele zonder klachten bij normospermie, hebben geen klinische consequenties. Het nadeel van het andrologisch onderzoek is dat niet alle huisartsen, gynaecologen en fertiliteits artsen zich hier bekwaam in voelen.  Om deze reden wordt de man vaak verwezen naar de uroloog als er een indicatie is voor andrologisch onderzoek. Dit zorgt voor een verwijzing, extra consult en kan vertraging geven. Als we kijken naar de literatuur is hier helemaal geen onderzoek naar gedaan. 

Indien er geen onderzoek naar gedaan is, en het enige hierboven genoemde voordeel losstaat van de hulpvraag van de man, adviseren we geen standaard andrologisch onderzoek bij de man zonder klachten en met een normospermie.

 

Als een man klachten heeft op andrologisch of seksueel gebied is er wel een indicatie voor andrologisch onderzoek danwel een verwijzing naar de uroloog of seksuoloog. Voor significant afwijkende semenparameters wordt verwezen naar de richtlijn mannelijke subfertiliteit.

 

Waarden en voorkeuren van patiënten (en eventueel hun partner)

Er is geen onderzoek gedaan naar de voorkeuren van de patiënt over het wel/niet doen van standaard andrologisch onderzoek van de man bij het OFO. Bespreek met mannen zonder klachten waarom geen standaard andrologisch onderzoek wordt gedaan. Leg uit dat bij klachten er wel indicatie is voor onderzoek en evt. doorverwijzing naar de uroloog of seksuoloog.

Kosten (middelenbeslag)

Het niet verrichten van een standaard andrologisch onderzoek van de man bij het OFO is kosteneffectiever omdat het een consult minder is.

 

Aanvaardbaarheid, haalbaarheid en implementatie

Er zijn geen nieuwe inzichten over het doen van standaard andrologisch onderzoek van de man bij het OFO bij een normospermie. Om die reden hoeft het huidige advies niet te worden aangepast. Indien sprake is van een normospermie tijdens het OFO en de man geen andrologische klachten heeft is er geen indicatie voor een andrologisch onderzoek.

 

Rationale van de aanbeveling: weging van argumenten voor en tegen de interventie

Er zijn geen nieuwe inzichten over het doen van standaard andrologisch onderzoek van de man bij het OFO bij een normospermie. Daarom hoeft het huidige advies niet te worden aangepast: indien er sprake is van een normospermie tijdens het OFO en de man geen andrologische klachten heeft is er geen indicatie voor een andrologisch onderzoek.

Onderbouwing

During the initial standard fertility work up, a semen analysis is performed. If the results of the semen analysis indicates a normospermia, no further examination is recommended (current NVOG guideline). However, variations in clinical practice in different fertility clinics also apply to the performance of an andrological examination. Additionally, there is an extremely small chance that a man with normospermia has a urogenital abnormality, such as a varicocele or the presence of testicular microcalcifications. The incidences of various abnormal findings vary in the current literature. Furthermore, it remains unclear whether potential findings have significance for fertility or for men’s general health.

 

This module addresses the question whether an andrological examination is useful after semenanalysis has shown a normospermia (according to WHO 2021 criteria) and whether this examination provides additional information for the diagnosis or prognosis of fertility disorders. If semenanalysis shows abnormal parameters we refer to the NVOG guideline male subfertility [hyperlink volgt na publicatie nieuwe richtlijn Mannelijke subfertiliteit, in Q1 2026].

 

Andrological examination includes measuring height and weight, assessing body structure, checking for gynecomastia, and evaluating hair distribution. During inspection and palpation of the testes, their position, volume, and consistency are assessed. Testicular volume can be estimated using an orchidometer according to Prader or Takihara. The epididymis is examined for congestion. Examination of the spermatic cord focuses on the presence of the vas deferens and the detection of a varicocele.

Description of studies

A systematic literature search was conducted but did not yield any hits that met the selection criteria. No studies compared performing andrological examination to not performing andrological examination in men with normospermia.

A systematic review of the literature was performed to answer the following question:

What is the diagnostic value of performing andrological examination in men with normospermia?

P (Patients):

Men of infertile couples with normospermia

I (Intervention):

Andrological examination

C (Control):

No andrological examination

O (Outcome measure): Change in fertility prognosis, course of treatment based on andrological examination, spontaneous pregnancy, live born children, chance of diagnosis (e.g. varicocele, hydrocele, zaadbalkanker, missing vas deference), male health gain

Relevant outcome measures

The guideline development group considered live born children as a critical outcome measure for decision making; and change in fertility prognosis, course of treatment based on andrological examination, spontaneous pregnancy, chance of diagnosis (e.g. varicocele, hydrocele, zaadbalkanker, missing vas deference) and male health gain as critical outcome measures for decision making.

 

The working group defined the following definition:

Normospermia described by the 6th Edition (2021) of WHO criteria.

 

For outcome measures, the working group did not only define the outcome measures listed above but also used the definitions used in the studies.


A 25% difference (RR < 0.8 or > 1.25) for dichotomous outcomes and 0.5 SD for continuous outcomes was taken as a minimal clinically (patient) important difference.

 

Search and select (Methods)

The databases Medline (via OVID) and Embase (via Embase.com) were searched with relevant search terms from 2000 until 31-01-2024. The detailed search strategy is depicted under the tab Methods. The systematic literature search resulted in 425 hits. Studies were selected based on the following criteria:

  • The study population had to meet the criteria as defined in the PICO
  • The intervention had to meet the criteria as defined in the PICO
  • Research type: systematic review, randomized-controlled trials and observational studies about performing andrological examination in men with normospermia
  • Articles written in English or Dutch

No studies were selected based on title and abstract screening (see the table with reasons for exclusion under the tab Methods), and no studies were included.

 

Results

None of the studies resulting from the literature search matched the PICO. Therefore, no studies were included in the literature analysis and no evidence tables or risk of bias tables were constructed.

 

None of the studies resulting from the literature search were included in the literature analysis and hence no evidence tables or risk of bias tables were constructed.

 

Table of excluded studies

Reference

Reason for exclusion

Cozzolino DJ, Lipshultz LI. Varicocele as a progressive lesion: positive effect of varicocele repair. Hum Reprod Update. 2001 Jan-Feb;7(1):55-8. doi: 10.1093/humupd/7.1.55. PMID: 11212075.

Wrong study design (narrative review), no comparison

Lotti F, Frizza F, Balercia G, Barbonetti A, Behre HM, Calogero AE, Cremers JF, Francavilla F, Isidori AM, Kliesch S, La Vignera S, Lenzi A, Marcou M, Pilatz A, Poolamets O, Punab M, Peraza Godoy MF, Rajmil O, Salvio G, Shaeer O, Weidner W, Maseroli E, Cipriani S, Baldi E, Degl'Innocenti S, Danza G, Caldini AL, Terreni A, Boni L, Krausz C, Maggi M. The European Academy of Andrology (EAA) ultrasound study on healthy, fertile men: Scrotal ultrasound reference ranges and associations with clinical, seminal, and biochemical characteristics. Andrology. 2021 Mar;9(2):559-576. doi: 10.1111/andr.12951. Epub 2021 Jan 19. PMID: 33244893.

Wrong P and no comparison

Lotti F, Frizza F, Balercia G, Barbonetti A, Behre HM, Calogero AE, Cremers JF, Francavilla F, Isidori AM, Kliesch S, La Vignera S, Lenzi A, Marcou M, Pilatz A, Poolamets O, Punab M, Peraza Godoy MF, Rajmil O, Salvio G, Shaeer O, Weidner W, Maseroli E, Cipriani S, Baldi E, Degl'Innocenti S, Danza G, Caldini AL, Terreni A, Boni L, Krausz C, Maggi M. The European Academy of Andrology (EAA) ultrasound study on healthy, fertile men: clinical, seminal and biochemical characteristics. Andrology. 2020 Sep;8(5):1005-1020. doi: 10.1111/andr.12808. Epub 2020 Jun 1. PMID: 32353207.

Wrong P and no comparison

McGarry P, Alrabeeah K, Jarvi K, Zini A. Is varicocelectomy beneficial in men previously deemed subfertile but with normal semen parameters based on the new guidelines? A retrospective study. Urology. 2015 Feb;85(2):357-62. doi: 10.1016/j.urology.2014.10.031. Epub 2014 Oct 30. PMID: 25623687.

Wrong I and C

Beoordelingsdatum en geldigheid

Laatst beoordeeld  : 07-10-2025

Initiatief en autorisatie

Initiatief:
  • Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie
Geautoriseerd door:
  • Nederlands Huisartsen Genootschap
  • Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie
  • Nederlandse Vereniging voor Urologie
  • Vereniging Klinische Genetica Nederland
  • Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde
  • Vereniging voor Klinische Embryologie
  • Freya
  • Vereniging voor Fertiliteitsartsen
  • Stichting PCOS

Algemene gegevens

De ontwikkeling/herziening van deze richtlijnmodule werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten (www.demedischspecialist.nl/kennisinstituut) en werd gefinancierd door de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). De financier heeft geen enkele invloed gehad op de inhoud van de richtlijnmodule.

Samenstelling werkgroep

Voor het ontwikkelen van de richtlijnmodule is in 2022 een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen (zie hiervoor de Samenstelling van de werkgroep) die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met subfertiliteit.

 

Werkgroep

  • Verhoeve H.R. (Harold) voorzitter, gynaecoloog, OLVG te Amsterdam, NVOG
  • Van Dongen A.J.C.M. (Angelique), gynaecoloog, Ziekenhuis Gelderse Vallei te Ede, NVOG
  • Tanahatoe S.J. (Sandra), gynaecoloog, Universitair Medisch Centrum Utrecht te Utrecht, NVOG
  • Lahley E.E.L.O. (Lisa), gynaecoloog, subspecialist voortplantingsgeneeskunde, Leids Universitair Medisch Centrum te Leiden, NVOG
  • Twisk M. (Moniek), gynaecoloog, BovenIJ ziekenhuis te Amsterdam, NVOG
  • Van den Boogaard N.M. (Noortje), gynaecoloog, Flevoziekenhuis te Almere, NVOG
  • Bailleux B.B.E.P. (Bart), klinisch chemicus endocrinoloog, Leids Universitair Medisch Centrum te Leiden, NVKC
  • Bijnevelt L. (Lianne), Fertiliteitsarts, Sint Antonius Ziekenhuis te Utrecht, VVF
  • Silvius A.M. (Hèlen), huisarts, Huisartsenplartijk Laila te Den Haag, NHG
  • Sinjorgo S.C.H. (Simone), medewerker medewerker patientenperspectief wetenschappelijk onderzoek en richtlijnen, Freya (vanaf december 2024)
  • Vermeulen M. (Marloes), medewerker patientenperspectief wetenschappelijk onderzoek en richtlijnen, Freya (tot december 2024)
  • Boomsma C. (Carolien), gynaecoloog, Bravis Ziekenhuis te Roosendaal, NVOG (tot december 2023)

Met ondersteuning van

  • Mostovaya I.M. (Irina), senior-adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
  • Pepping F. (Fieke), junior adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
  • Middelhuis D. (Danique), adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
  • Schultink J.M. (Janneke), adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten

Belangenverklaringen

Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met eventuele belangen vindt u in onderstaande tabel. De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten via secretariaat@kennisinstituut.nl.

 

Tabel Gemelde (neven)functies en belangen werkgroep

Naam

Hoofdfunctie

Nevenwerkzaamheden

Persoonlijke Financiële Belangen

Persoonlijke Relaties

Extern gefinancierd onderzoek

Intell. belangen en reputatie

Overige belangen

Datum

Acties

Harold Verhoeve (voorzitter)

Gynaecoloog OLVG

Lid Adviesraad Ferring (1-2 keer per jaar), betaald

geen

nvt

Ik ben betrokken bij de consortiumstudies van de voortplantingsgeneeskunde, als hoofdonderzoeker op lokatie OLVG. Hier vallen alle consortium-studies onder die over de eileider testen gaan. Het consortium concept houdt in dat zoveel mogelijk Nederlands klinieken aan de studies deelnemen. Deelname aan studies is ook een kwaliteitscriterium die wordt getoetst tijdens kwaliteitsvisitaties en gestimuleerd.

 

1.     The effectiveness of immediate versus delayed tubal flushing with oil-based contrast in women with unexplained infertility (H2Oil-timing study) study protocol of a randomised controlled trial: D. Kamphuis et al. BMC womens Health. 2023 May 6 doi:10.1186

Projectleider (nee)

Externe financiering : ZonMW

Periode tot 2023 (studie inclusie compleet)

2.      FOil study: Effectiveness of tubal flushing with oil-based contrast during hysterosalpingography and tubal flushing by hysterosalpingo-foam sonography in infertile women undergoing fertility work-up: study protocol of a randomised controlled trial (FOil study): D.Kamphuis et al. Accepted BMJ open 2024.

Projectleider (nee)

Externe financiering : ZonMW

Periode 2023 tot inclusie is voltooid            

geen

geen

24/10/2022

Geen restricties. Deelname aan de adviesraad is met de heer Verhoeve besproken. Hieruit bleek dat er geen producten worden gemaakt die relevant zijn voor het orienterend fertiliteitsonderzoek.

Sandra Tanahatoe

Gynaecoloog, UMC Utrecht

geen

geen

geen

geen

geen

geen

23/12/2022

Geen restricties.

Lisa Lashley

Gynaecoloog, specialist voortplantingsgeneeskunde LUMC

Geen

Geen

nvt

Geen onderzoek waarbij de financier belang kan hebben. Het betreft de DONOR studie (onderzoek naar prognose en ontwikkeling van pre eclampsie bij eiceldonatie) en de PREMI studie (onderzoek naar effect prednisolone bij herhaalde miskramen). Hoofdonderzoeker en projectleider bij beiden studies.

Geen

Geen

1/11/2022

Geen restricties.

Angelique van Dongen

gynaecoloog - ZGV Ede - 0.75 fte

(patiëntenzorg, betaald)

gynaecoloog-docent - Radboudumc Nijmegen - 0.3 fte

(onderwijs, betaald)

geen

geen

geen

De H2OlieTiming studie heeft in 15 Nederlandse klinieken gelopen, waaronder de kliniek waar ik werk. Omdat ik binnen ons fertiliteitsteam de enige gynaecoloog ben met een BROKregistratie, ben ik (automatisch) de lokale hoofdonderzoeker. 1 van onze fertiliteitsartsen is betrokken bij de selectie van kandidaten en invoeren van de lokale resultaten.

 

Ik ben niet betrokken geweest bij de opzet van deze studie, ook niet bij het studieprotocol, niet bij de resultaten en niet bij de interpretatie hiervan. Ik heb ook geen inzage in de resultaten van deze studie m.u.v. de inclusies vanuit mijn eigen kliniek. Ik ben minimaal betrokken geweest bij de publicatie: ik ben als lokale hoofdonderzoeker mede-auteur van het artikel en heb in die hoedanigheid de laatste versie vooraf aan het submitten wel gelezen. Ik heb geen invloed gehad op de publicatie en heb hier ook geen belang bij. Overigens is Harold Verhoeve ook betrokken bij deze studie (en ook mede-auteur van het artikel).

 

Tenslotte krijgt onze afdeling per geïncludeerde patiënt een (onkosten)vergoeding, ikzelf ontvang geen financiering hiervoor als lokale hoofdonderzoeker.  Projectleider: NEE                                                                                            

geen

geen

28/09/2022

Geen restricties. Mevrouw van Dongen is als meelezer betrokken bij de uitgangsvraag waarin de H2Olie studie mogelijk wordt gebruikt, op basis van de gegeven beschrijving van betrokkenheid aan deze studie worden geen restricties opgelegd.

Moniek Twisk

Gynaecoloog BovenIJ ziekenhuis

Lesgeven O&G opleiding deel fertiliteit Amstelacademie

Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

14/09/2022

Geen restricties.

Noortje van den Boogaard

Gynaecoloog Flevoziekenhuis Almere

geen

geen

geen

geen

geen

geen

27/09/2022

Geen restricties.

Carolien Boomsma

gynaecoloog Bravis ziekenhuis.

moet instructeur

bestuur endometriose werkgroep

opleidingsdagen opleiding gynaecologie

geen.

nee

geen

geen

geen

20/09/2022

Geen restricties.

Bart Ballieux

Laboratoriumspecialist Klinische Chemie en Endocrinologie

Afdeling KCL, LUMC, Leiden

nvt

geen persoonlijke financiele belangen

Geen relevante persoonlijke relaties die van invloed kunnen zijn op mijn adviezen

geen

Geen intellectuele belangen bij mijn adviezen

Geen overige belangen

10/01/2023

Geen restricties.

Lianne Bijnevelt

Fertiliteitsarts, St. Antonius ziekenhuis Utrecht

Lid VVF

Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

20/10/2022

Geen restricties.

Hèlen Silvius

Waarnemend huisarts bij huisartsenpraktijk Laila, Hadoks en De Limes

Huisarts Docent bij PHEG LUMC (functie vervalt per 01-01-2023)

Huisarts Docent bij Huisartsopleiding Amsterdam UMC per 01-11-2022)

FMS, vertegenwoordiging NHG

Geen

Geen

Geen

Geen

Ik heb kinderen. Ik hoop dat zij in de toekomst deze richtlijn niet nodig zullen hebben maar als dat wel zo is wil ik dat hij zo goed mogelijk is.

18/10/2022

Geen restricties.

Simone Sinjorgo

Parttime medewerker patientenperspectief en -participatie bij Freya (vereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen) - betaald 14 uur https://www.freya.nl/over-freya/wie-we-zijn/de-werknemers.

Ter info: door mijn functie bij Freya ben ik betrokken bij diverse richtlijnontwikkeling en/of onderzoeken op het gebied van fertiliteit. In de vorm van toelichten, belichten en/of vertegenwoordigen van alleen het patiëntenperspectief tav het bepaalde onderwerp, zoals bij deze 3 richtlijnen OFO, OHSS en mannelijke subfertiliteit.

Lichaamsgericht psychosociaal therapeut - zzp eigen praktijk in Dongen-Vaart - geregistreerd therapeut RBCZ incl. AGB-codes. www.praktijkdediamant.nl

 

- Psychosociaal docent Bijscholing Instituut voor therapeuten - betaling via praktijk https://bivt.nl/?s=lichaamsgericht+coachen

 

- Psychosociaal docent vrouwencoach opleiding - betaling via praktijk https://www.devrouwencoach.nl/vrouwencoach-opleiding/

Geen

Geen

Geen

Geen

Geen

03/12/2024

Geen restricties.

Marloes Vermeulen

Medewerker externe relaties, Freya

N.v.t.

Geen.

Nee.

Nee.

N.v.t.

Geen.

27/09/2022

Geen restricties, mevrouw is niet langer werkzaam bij Freya en wordt vervangen door mevrouw Sinjorgo.

Inbreng patiëntenperspectief

De werkgroep besteedde aandacht aan het patiëntenperspectief door het uitnodigen van Freya en de Patiëntenfederatie Nederland voor de invitational conference. Daarnaast zat namens Freya een afgevaardigde in de werkgroep. Het verslag van de invitational conference is besproken in de werkgroep. De verkregen input is meegenomen bij het opstellen van de uitgangsvragen, de keuze voor de uitkomstmaten en bij het opstellen van de overwegingen (zie kop waarden en voorkeuren van patienten). De conceptrichtlijn is tevens voor commentaar voorgelegd aan Freya en de Patiëntenfederatie Nederland en de eventueel aangeleverde commentaren zijn bekeken en verwerkt.

 

Kwalitatieve raming van mogelijke financiële gevolgen in het kader van de Wkkgz

Bij de richtlijnmodule voerde de werkgroep conform de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) een kwalitatieve raming uit om te beoordelen of de aanbevelingen mogelijk leiden tot substantiële financiële gevolgen. Bij het uitvoeren van deze beoordeling is de richtlijnmodule op verschillende domeinen getoetst (zie het stroomschema bij Werkwijze).

Module

Uitkomst raming

Toelichting

Andrologisch onderzoek bij OFO

Geen financiële gevolgen

Hoewel uit de toetsing volgt dat de aanbeveling breed toepasbaar is (5.000-40.000 patiënten), volgt ook dat het geen nieuwe manier van zorgverlening of andere organisatie van zorgverlening betreft, het geen toename in het aantal in te zetten voltijdsequivalenten aan zorgverleners betreft en het geen wijziging in het opleidingsniveau van zorgpersoneel betreft. Er worden daarom geen financiële gevolgen verwacht.

Werkwijze

Voor meer details over de gebruikte richtlijnmethodologie verwijzen wij u naar de Werkwijze. Relevante informatie voor de ontwikkeling/herziening van deze richtlijnmodule is hieronder weergegeven.

 

Voor één module (Hysteroscopie) werd een adaptatie van de internationale ESHRE-richtlijn Unexplained infertility (Romualdi 2023) uitgevoerd. De werkwijze wordt in onderstaande alineas beschreven.

 

Werkwijze internationale richtlijn

De methode van de internationale richtlijn is beschreven in de ESHRE-guideline manual en de ESHRE-guideline Unexplained Infertility Annex 4: Methodology (p.107-111). Hier volgt een korte samenvatting.

 

Zoekstrategie
De zoekstrategie, uitgevoerd door een onafhankelijke zoekspecialist, is uitgevoerd in verschillende databases. Er is gezocht in MEDLINE/PubMed en de Cochrane bibliotheek tot 24 oktober 2022.

 

Literatuurselectie
De literatuur is voorgeselecteerd op titel (soms ook abstract) door de ESHRE-onderzoekspecialist en de uiteindelijke abstract-full tekst-selectie is gedaan door de werkgroep. Het selectieproces en de lijst van geëxcludeerde artikelen zijn terug te vinden in ‘Annex 6 Literature study’ van de ESHRE-guideline Unexplained infertility (los document). De zoekstrategie is bij de internationale werkgroep op te vragen.

 

Bewijskracht
De internationale werkgroep deed allereerst een kwaliteitscheck op elke individuele studie, om de studies eruit te halen die niet relevant waren of een zeer lage bewijskracht hadden (behalve als er geen betere studies beschikbaar waren). Hiervoor werden verschillende checklists gebruikt, zoals de AMSTAR-kwaliteitschecklist voor systematische reviews. Vervolgens werden evidence-tabellen opgesteld, door middel van het standaard template van Guidelines International Network (http://www.g-i-n.net/). The GRADE-methode werd gebruikt om een evidence-profiel op te stellen en ‘summary of findings’ tabellen. Deze zijn te vinden in ‘Annex 8 Summary of Evidence’ (los document). De kwaliteit van bewijs samen resulteerde in een ‘body of evidence’ van 4 niveaus:

GRADE

Definitie

Hoog

  • Er is hoge zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect van behandeling ligt;
  • Het is zeer onwaarschijnlijk dat de literatuurconclusie klinisch relevant verandert wanneer er resultaten van nieuw grootschalig onderzoek aan de literatuuranalyse worden toegevoegd.

Redelijk

  • Er is redelijke zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect van behandeling ligt;
  • Het is mogelijk dat de conclusie klinisch relevant verandert wanneer er resultaten van nieuw grootschalig onderzoek aan de literatuuranalyse worden toegevoegd.

Laag

  • Er is lage zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect van behandeling ligt;
  • Er is een reële kans dat de conclusie klinisch relevant verandert wanneer er resultaten van nieuw grootschalig onderzoek aan de literatuuranalyse worden toegevoegd.

Zeer laag

  • Er is zeer lage zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect van behandeling ligt;
  • De literatuurconclusie is zeer onzeker.

De kwaliteit van bewijs werd beoordeeld door te beginnen met het studie design (trials of observationele studie) en vervolgens af te waarderen door factoren die de kwaliteit van bewijs verlagen en op te waarderen voor factoren die de kwaliteit van bewijs verhogen: 

Bron van de ‘body of evidence’

Initiële kwaliteit van bewijs

Factoren die de kwaliteit van bewijs verlagen

Factoren die de kwaliteit van bewijs verhogen

Kwaliteit van de ‘body of evidence’

RCT’s

Hoog

1. Risico op bias
2. Inconsistentie
3. Indirectheid
4. Imprecisie
5. Publicatie bias

 

1. Groot effect
2. Dosis-respons
3. Alle overige aannemelijke bronnen van confounding zouden niet kunnen leiden tot een groter effect dan dat wat gemeten is, of een effect terwijl dat niet gevonden is.

Hoog + + + +

Gemiddeld + + + -

Laag + + - -

Zeer laag + - - -

 

Observationele studies

Laag

Aanbevelingen
Na de selectie en samenvatting van het bewijs werden door de internationale groep aanbevelingen opgesteld. Er werden ‘sterke’ en ‘conditionele’ aanbevelingen geformuleerd. Termen als ‘recommend’ en ‘concludes to’ werden gebruikt voor sterke aanbevelingen en ‘consider’ en ‘suggest’ werden gebruikt voor conditionele aanbevelingen. Interpretatie van sterke of conditionele aanbevelingen voor patiënten, behandelaars en beleidsmakers zijn als volgt:

 

Sterke aanbeveling

Conditionele aanbeveling

Voor patiënten

De meeste patiënten zouden de aanbevolen interventie of aanpak kiezen en slechts een klein aantal niet.

Een aanzienlijk deel van de patiënten zouden de aanbevolen interventie of aanpak kiezen, maar veel patiënten ook niet.

Voor behandelaars

De meeste patiënten zouden de aanbevolen interventie of aanpak moeten ontvangen.

Er zijn meerdere geschikte interventies of aanpakken. De patiënt moet worden ondersteund bij de keuze voor de interventie of aanpak die het beste aansluit bij zijn of haar waarden en voorkeuren.

Voor beleidsmakers

De aanbevolen interventie of aanpak kan worden gezien als standaardbeleid.

Beleidsbepaling vereist uitvoerige discussie met betrokkenheid van veel stakeholders. Er is een grotere kans op lokale beleidsverschillen.

Conceptversie en publicatie

Nadat de conceptversie gereed was, werd het review proces gestart. De beoordelaars bestonden onder andere uit coördinators en afgevaardigden van de ESHRE SIG Reproductive Endocrinology, SIG Andrology, SIG Reproductive Surgery, SIG Safety and Quality in ART and SIG Nursing and Midwifery, contactpersonen en afgevaardigden van patiëntenverenigingen en organisaties door heel Europa. Tot slot zijn ook contactpersonen van internationale en nationale verenigingen met als aandachtsgebied IVF/ICSI in Europa benaderd. De lijst met peer-beoordelaars is te vinden in Annex 5 ‘Stakeholder consultation’ (p. 112-113) van de ESHRE-richtlijnUnexplained Infertility. De richtlijn is gepubliceerd op de ESHRE-website en in ‘Human Reproduction’.

 

Methode adaptatie

Toetsing internationale richtlijn op geschiktheid voor adaptatie

De internationale richtlijn is getoetst op basis van de adviezen uit het adviesrapport MSR 3.0. Dit bestond uit (1) onafhankelijkheid van de richtlijn, (2) methodologische kwaliteit, (3) inschatting of het adapteren leidt tot een kosten en/of tijdsbesparing ten opzichte van het ontwikkelen van een nieuwe richtlijn. Het stappenplan ‘adaptatietraject’ uit het adviesrapport MSR 3.0 is gevolgd om de tekst uit de internationale richtlijn naar een Nederlandse versie te adapteren.

  

Van bewijs naar aanbeveling

De literatuursamenvattingen zijn onvertaald overgenomen van de internationale richtlijn. De internationale aanbevelingen (‘recommendations’) en overwegingen (‘justifications’) zijn kritisch beoordeeld en aangepast naar de Nederlandse situatie. Hierbij is rekening gehouden met nieuwe literatuur, die verschenen is na het uitkomen van de ESHRE-richtlijn, en raakvlak met andere Nederlandse richtlijnen. Ook is rekening gehouden met de aspecten (1) balans tussen gewenste en ongewenste effecten, (2) waarden en voorkeuren van patiënten, (3) kostenaspecten (4) gelijkheid, (5) aanvaardbaarheid (ethisch en duurzaamheid) en haalbaarheid.

Zoekverantwoording

Zoekstrategie

Embase 31-01-2024

No.

Query

Results

#1

'normospermia'/exp OR normosperm*:ti,ab,kw OR ((normal* NEAR/3 (semen OR sperm*)):ti,ab,kw) OR (('semen analysis'/exp OR (((semen OR seminal OR sperm) NEAR/3 (analys* OR test OR parameter*)):ti,ab,kw)) AND ('above reference':ti,ab,kw OR 'above who reference':ti,ab,kw))

12543

#2

('male genital tract parameters'/de OR 'prostate size'/exp OR 'prostate volume'/exp OR 'prostate weight'/exp OR 'testis size'/exp OR 'testis weight'/exp OR 'anthropometry'/de OR 'anthropometric parameters'/exp OR 'physical examination'/de OR 'orchidometer'/exp OR 'anogenital distance'/exp OR 'pathophysiology'/exp OR (((anthropometr* OR antropometr* OR andrologic* OR physic* OR genital* OR testis OR testes OR testicle OR testicular OR epididymis OR spermiduct OR 'sperm duct' OR 'spermatic cord*' OR 'spermatic tract*' OR 'deferent duct' OR 'ductus deferens' OR 'funiculus spermaticus' OR prostate OR scrotal OR scrotum) NEAR/3 (examin* OR size OR volume OR weight OR circumference)):ti,ab,kw) OR (((physic* OR anthropometr* OR antropometr*) NEAR/3 parameter*):ti,ab,kw) OR orchidometer:ti,ab,kw OR 'genital abnormalit*':ti,ab,kw) AND ('male infertility'/de OR 'male fertility'/exp OR ('subfertility'/de AND 'male'/de) OR 'reproduction'/de OR (((male OR men OR man) NEAR/6 (infertil* OR subfertil*)):ti,ab,kw))

20960

#3

#1 AND #2

982

#4

#3 NOT ('conference abstract'/it OR 'editorial'/it OR 'letter'/it OR 'note'/it) NOT (('animal'/exp OR 'animal experiment'/exp OR 'animal model'/exp OR 'nonhuman'/exp) NOT 'human'/exp)

574

#5

#4 AND [2000-2024]/py

509

#6

'meta analysis'/exp OR 'meta analysis (topic)'/exp OR metaanaly*:ti,ab OR 'meta analy*':ti,ab OR metanaly*:ti,ab OR 'systematic review'/de OR 'cochrane database of systematic reviews'/jt OR prisma:ti,ab OR prospero:ti,ab OR (((systemati* OR scoping OR umbrella OR 'structured literature') NEAR/3 (review* OR overview*)):ti,ab) OR ((systemic* NEAR/1 review*):ti,ab) OR (((systemati* OR literature OR database* OR 'data base*') NEAR/10 search*):ti,ab) OR (((structured OR comprehensive* OR systemic*) NEAR/3 search*):ti,ab) OR (((literature NEAR/3 review*):ti,ab) AND (search*:ti,ab OR database*:ti,ab OR 'data base*':ti,ab)) OR (('data extraction':ti,ab OR 'data source*':ti,ab) AND 'study selection':ti,ab) OR ('search strategy':ti,ab AND 'selection criteria':ti,ab) OR ('data source*':ti,ab AND 'data synthesis':ti,ab) OR medline:ab OR pubmed:ab OR embase:ab OR cochrane:ab OR (((critical OR rapid) NEAR/2 (review* OR overview* OR synthes*)):ti) OR ((((critical* OR rapid*) NEAR/3 (review* OR overview* OR synthes*)):ab) AND (search*:ab OR database*:ab OR 'data base*':ab)) OR metasynthes*:ti,ab OR 'meta synthes*':ti,ab

998192

#7

'clinical trial'/exp OR 'randomization'/exp OR 'single blind procedure'/exp OR 'double blind procedure'/exp OR 'crossover procedure'/exp OR 'placebo'/exp OR 'prospective study'/exp OR rct:ab,ti OR random*:ab,ti OR 'single blind':ab,ti OR 'randomised controlled trial':ab,ti OR 'randomized controlled trial'/exp OR placebo*:ab,ti

3961631

#8

'major clinical study'/de OR 'clinical study'/de OR 'case control study'/de OR 'family study'/de OR 'longitudinal study'/de OR 'retrospective study'/de OR 'prospective study'/de OR 'comparative study'/de OR 'cohort analysis'/de OR ((cohort NEAR/1 (study OR studies)):ab,ti) OR (('case control' NEAR/1 (study OR studies)):ab,ti) OR (('follow up' NEAR/1 (study OR studies)):ab,ti) OR (observational NEAR/1 (study OR studies)) OR ((epidemiologic NEAR/1 (study OR studies)):ab,ti) OR (('cross sectional' NEAR/1 (study OR studies)):ab,ti)

8050320

#9

'case control study'/de OR 'comparative study'/exp OR 'control group'/de OR 'controlled study'/de OR 'controlled clinical trial'/de OR 'crossover procedure'/de OR 'double blind procedure'/de OR 'phase 2 clinical trial'/de OR 'phase 3 clinical trial'/de OR 'phase 4 clinical trial'/de OR 'pretest posttest design'/de OR 'pretest posttest control group design'/de OR 'quasi experimental study'/de OR 'single blind procedure'/de OR 'triple blind procedure'/de OR (((control OR controlled) NEAR/6 trial):ti,ab,kw) OR (((control OR controlled) NEAR/6 (study OR studies)):ti,ab,kw) OR (((control OR controlled) NEAR/1 active):ti,ab,kw) OR 'open label*':ti,ab,kw OR (((double OR two OR three OR multi OR trial) NEAR/1 (arm OR arms)):ti,ab,kw) OR ((allocat* NEAR/10 (arm OR arms)):ti,ab,kw) OR placebo*:ti,ab,kw OR 'sham-control*':ti,ab,kw OR (((single OR double OR triple OR assessor) NEAR/1 (blind* OR masked)):ti,ab,kw) OR nonrandom*:ti,ab,kw OR 'non-random*':ti,ab,kw OR 'quasi-experiment*':ti,ab,kw OR crossover:ti,ab,kw OR 'cross over':ti,ab,kw OR 'parallel group*':ti,ab,kw OR 'factorial trial':ti,ab,kw OR ((phase NEAR/5 (study OR trial)):ti,ab,kw) OR ((case* NEAR/6 (matched OR control*)):ti,ab,kw) OR ((match* NEAR/6 (pair OR pairs OR cohort* OR control* OR group* OR healthy OR age OR sex OR gender OR patient* OR subject* OR participant*)):ti,ab,kw) OR ((propensity NEAR/6 (scor* OR match*)):ti,ab,kw) OR versus:ti OR vs:ti OR compar*:ti OR ((compar* NEAR/1 study):ti,ab,kw) OR (('major clinical study'/de OR 'clinical study'/de OR 'cohort analysis'/de OR 'observational study'/de OR 'cross-sectional study'/de OR 'multicenter study'/de OR 'correlational study'/de OR 'follow up'/de OR cohort*:ti,ab,kw OR 'follow up':ti,ab,kw OR followup:ti,ab,kw OR longitudinal*:ti,ab,kw OR prospective*:ti,ab,kw OR retrospective*:ti,ab,kw OR observational*:ti,ab,kw OR 'cross sectional*':ti,ab,kw OR cross?ectional*:ti,ab,kw OR multicent*:ti,ab,kw OR 'multi-cent*':ti,ab,kw OR consecutive*:ti,ab,kw) AND (group:ti,ab,kw OR groups:ti,ab,kw OR subgroup*:ti,ab,kw OR versus:ti,ab,kw OR vs:ti,ab,kw OR compar*:ti,ab,kw OR 'odds ratio*':ab OR 'relative odds':ab OR 'risk ratio*':ab OR 'relative risk*':ab OR 'rate ratio':ab OR aor:ab OR arr:ab OR rrr:ab OR ((('or' OR 'rr') NEAR/6 ci):ab)))

14785860

#10

#5 AND #6 - SR

11

#11

#5 AND #7 NOT #10 - RCT

80

#12

#5 AND (#8 OR #9) NOT (#10 OR #11) - observationeel

314

#13

#10 OR #11 OR #12

405

Ovid/Medline

#

Searches

Results

1

normosperm*.ti,ab,kf. OR (normal ADJ3 (semen OR sperm*)).ti,ab,kf. OR ((exp Semen Analysis/ OR ((semen OR seminal OR sperm) adj3 (analys* OR test OR parameter*)).ti,ab,kf.) AND (‘above reference’.ti,ab,kf. OR ‘above who reference’.ti,ab,kf.))

9136

2

(Anthropometry/ or Physical Examination/ or Body Mass Index/ or ((anthropometr* or antropometr* or andrologic* or physic* or genital* or testis or testes or testicle or testicular or epididymis or spermiduct or 'sperm duct' or 'spermatic cord*' or 'spermatic tract*' or 'deferent duct' or 'ductus deferens' or 'funiculus spermaticus' or prostate or scrotal or scrotum) adj3 (examin* or size or volume or weight or circumference)).ti,ab,kf. or ((physic* or anthropometr* or antropometr*) adj3 parameter*).ti,ab,kf. or orchidometer.ti,ab,kf. or 'genital abnormalit*'.ti,ab,kf.) and (Infertility, Male/ or Reproduction/ or ((male or men or man) adj6 (infertil* or subfertil*)).ti,ab,kf.)

3210

3

1 and 2

292

4

3 not (comment/ or editorial/ or letter/) not ((exp animals/ or exp models, animal/) not humans/)

233

5

limit 4 to yr="2000 -Current"

192

6

meta-analysis/ or meta-analysis as topic/ or (metaanaly* or meta-analy* or metanaly*).ti,ab,kf. or systematic review/ or cochrane.jw. or (prisma or prospero).ti,ab,kf. or ((systemati* or scoping or umbrella or "structured literature") adj3 (review* or overview*)).ti,ab,kf. or (systemic* adj1 review*).ti,ab,kf. or ((systemati* or literature or database* or data-base*) adj10 search*).ti,ab,kf. or ((structured or comprehensive* or systemic*) adj3 search*).ti,ab,kf. or ((literature adj3 review*) and (search* or database* or data-base*)).ti,ab,kf. or (("data extraction" or "data source*") and "study selection").ti,ab,kf. or ("search strategy" and "selection criteria").ti,ab,kf. or ("data source*" and "data synthesis").ti,ab,kf. or (medline or pubmed or embase or cochrane).ab. or ((critical or rapid) adj2 (review* or overview* or synthes*)).ti. or (((critical* or rapid*) adj3 (review* or overview* or synthes*)) and (search* or database* or data-base*)).ab. or (metasynthes* or meta-synthes*).ti,ab,kf.

723324

7

exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or randomized controlled trials as topic/ or Random Allocation/ or Double-Blind Method/ or Single-Blind Method/ or (clinical trial, phase i or clinical trial, phase ii or clinical trial, phase iii or clinical trial, phase iv or controlled clinical trial or randomized controlled trial or multicenter study or clinical trial).pt. or random*.ti,ab. or (clinic* adj trial*).tw. or ((singl* or doubl* or treb* or tripl*) adj (blind$3 or mask$3)).tw. or Placebos/ or placebo*.tw.

2685500

8

Epidemiologic studies/ or case control studies/ or exp cohort studies/ or Controlled Before-After Studies/ or Case control.tw. or cohort.tw. or Cohort analy$.tw. or (Follow up adj (study or studies)).tw. or (observational adj (study or studies)).tw. or Longitudinal.tw. or Retrospective*.tw. or prospective*.tw. or consecutive*.tw. or Cross sectional.tw. or Cross-sectional studies/ or historically controlled study/ or interrupted time series analysis/ [Onder exp cohort studies vallen ook longitudinale, prospectieve en retrospectieve studies]

4640835

9

Case-control Studies/ or clinical trial, phase ii/ or clinical trial, phase iii/ or clinical trial, phase iv/ or comparative study/ or control groups/ or controlled before-after studies/ or controlled clinical trial/ or double-blind method/ or historically controlled study/ or matched-pair analysis/ or single-blind method/ or (((control or controlled) adj6 (study or studies or trial)) or (compar* adj (study or studies)) or ((control or controlled) adj1 active) or "open label*" or ((double or two or three or multi or trial) adj (arm or arms)) or (allocat* adj10 (arm or arms)) or placebo* or "sham-control*" or ((single or double or triple or assessor) adj1 (blind* or masked)) or nonrandom* or "non-random*" or "quasi-experiment*" or "parallel group*" or "factorial trial" or "pretest posttest" or (phase adj5 (study or trial)) or (case* adj6 (matched or control*)) or (match* adj6 (pair or pairs or cohort* or control* or group* or healthy or age or sex or gender or patient* or subject* or participant*)) or (propensity adj6 (scor* or match*))).ti,ab,kf. or (confounding adj6 adjust*).ti,ab. or (versus or vs or compar*).ti. or ((exp cohort studies/ or epidemiologic studies/ or multicenter study/ or observational study/ or seroepidemiologic studies/ or (cohort* or 'follow up' or followup or longitudinal* or prospective* or retrospective* or observational* or multicent* or 'multi-cent*' or consecutive*).ti,ab,kf.) and ((group or groups or subgroup* or versus or vs or compar*).ti,ab,kf. or ('odds ratio*' or 'relative odds' or 'risk ratio*' or 'relative risk*' or aor or arr or rrr).ab. or (("OR" or "RR") adj6 CI).ab.))

5611799

10

5 and 6 - SR

3

11

(5 and 7) not 10 - RCT

15

12

(5 and (8 or 9)) not (10 or 11) - observationeel

94

13

10 or 11 or 12

112

Volgende:
Herhalen semenanalyse bij normospermie