Startpagina - Management rondom menopauze

Opties

Beoordeeld: 11-06-2025

Updates

In 2025 is de volgende module gepubliceerd:

Hoofdstuk 10. LNG-IUD in de postmenopauze (publicatie 11-6-2025). Dit betreft een nieuwe module.

Aanleiding richtlijn Management rondom Menopauze

Jaarlijks hebben ruim een miljoen vrouwen in de leeftijd van 40 tot 60 jaar in Nederland te maken met de overgang. Tachtig procent heeft daar in meer of mindere mate klachten van. Onderzoek laat zien dat 34% van het ziekteverzuim van vrouwen in deze leeftijdscategorie gerelateerd is aan overgangsklachten, welke zich uiten in vermoeidheid en concentratiestoornissen (Geukes, 2012). Er is de afgelopen jaren terughoudendheid geweest met het voorschrijven van hormonale therapie. Dit heeft te maken met angst voor hormonale therapie op basis van uitkomsten van grootschalige onderzoeken, die onder meer rapporteerden over een verhoogde kans op borstkanker bij langdurig (preventief) gebruik van HST. Er is gezondheidswinst te behalen door hormonale behandeling van vrouwen met ernstige typische overgangsklachten NICE Guideline Menopause: https://www.nice.org.uk/guidance/ng23. Daarnaast is in verband met de toenemende behoefte naar niet hormonale behandelingen, onder andere voor vrouwen met of na de diagnose borstkanker, door de werkgroep gekozen voor een systematische literatuursearch naar leefstijlinterventies, fysieke activiteit en acupunctuur. Het doel van deze modulaire richtlijn is de behandeling van vrouwen met overgangsklachten en informatie aan vrouwen met deze klachten te optimaliseren.

Voor de diagnostiek en behandeling van menopauze en peri- en postmenopauze was de evidence based NICE Guideline (NG23) beschikbaar; in 2015 gepubliceerd en in 2024 voor het laatst herzien (ten tijde van het updaten van deze startpagina). Deze richtlijn was goed uitgevoerd en tevens van toepassing op de Nederlandse situatie. Daarom zijn er tijdens de ontwikkeling van de richtlijn MrM alleen modules ontwikkeld waarbij de NICE-richtlijn onvoldoende toereikend was. Deze modules zijn in 2018 gepubliceerd, en in 2025 zal hier één module aan worden toegevoegd (zie boven).

Afbakening van de richtlijn

De werkgroep heeft gekozen voor de volgende uitgangsvragen:

• De veiligheid van progesteron in combinatie met estradiol in vergelijking tot andere progestagenen;
• De effecten van langdurig gebruik van HST (>5 jaar) op het voorkomen van dementie (borstkanker, H&VZ, CVA, fractuurrisico, QoL worden overgenomen uit NICE Guideline november 2015);
• Het effect van transdermaal estradiol op cardiovasculaire morbiditeit bij patiënten met een hoog cardio/cerebrovasculair risicoprofiel, zoals metabool syndroom en/of hypertensieve aandoeningen;
• Het effect van lokale vaginale langdurige behandeling (>3 maanden) met oestrogeen bij urogenitale atrofie;
• Irregulair bloedverlies bij peri- en postmenopauzale vrouwen onder behandeling van HST;
• Het effect van transdermaal estradiol bij patiënten met verhoogd trombo-embolisch risicoprofiel, zoals een VTE in de voorgeschiedenis of in de familie, overgewicht of bewezen trombofilie;
• Het effect van niet hormonale behandelingen op kwaliteit van leven bij patiënten met overgangsklachten;
• Veiligheid en effectiviteit van HST ten opzichte van OAC bij vrouwen boven de 45 jaar.

In 2025 is hier de volgende module aan toegevoegd:

• Veiligheid van LNG-IUD bij vrouwen in de postmenopauze bij HST ter voorkoming van endometriumcarcinoom en of hierbij sprake is van een verhoogd risico op mammacarcinoom

Beoogde gebruikers van de richtlijn

Deze NVOG-richtlijn is inzichtelijk voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor vrouwen met overgangsklachten.

Voor patiënten

Thuisartsinformatie:

• Ik ben in de overgang
• Ik wil goed omgaan met klachten door de overgang
• Ik ben in de overgang en wil misschien hormonen gaan gebruiken tegen de klachten
• Ik ben in de overgang en gebruik hormonen tegen de klachten

Definities en afkortingen

• BMI: body mass index (gewicht (in kilogram) gedeeld door het kwadraat van de lengte (in meter).
• HST: hormonale suppletietherapie.
• LNG-IUD: levonorgestrel bevattend intra-uterine device (synoniem: hormoonspiraal en LNG IUS).
• LNG-IUS: levonorgestrel bevattend intra-uterien systeem.
• Menopauze: de laatste menstruatie in het leven van een vrouw. Deze wordt in retrospect (12 maanden na de laatste menstruatie) vastgesteld.
• OAC: orale anticonceptie.
• Overgang: periode van veranderend menstruatiepatroon en de daaropvolgende menstruatievrije jaren (synoniem: climacterium).
• Perimenopauze: de periode voor de menopauze, waarin de menstruaties veranderen, tot een jaar na de laatste menstruatie.
• POI: premature ovariële insufficiëntie, menopauze leeftijd