Weigeringen
Uitgangsvraag
Wat is de relatie tussen een weigeringspercentage op een Intensive Care en de kwaliteit van zorg?
Aanbeveling
Neem maatregelen om het weigeren van een patiënt met een opname-indicatie voor de IC te voorkomen. Dit betreft ook patiënten bij wie een IC-opname is geïndiceerd na een operatie. Maak hierbij gebruik van oplossingsrichtingen, zoals aanwezig binnen de eigen organisatie of binnen het eigen IC-netwerk.
Voor de te nemen maatregelen kan aan de volgende aspecten worden gedacht:
- organisatiefactoren specifiek voor de eigen afdeling, zoals het bedbezettingspercentage, het aantal operationele en beschikbare bedden, beschikbare zorgprofessionals, opvangmogelijkheden voor IC-patiënten buiten de IC, regiofunctie met betrekking tot (boven)regionale zorg, etc.;
- patiëntgebonden factoren specifiek voor de eigen afdeling, zoals de ligduur, ziekte-ernst, herkomst, opname-diagnoses, leeftijd, kwetsbaarheid/vitaliteit, etc.;
- het dynamisch inzetten van de IC-capaciteit tijdens de verschillende seizoenen, zoals de zomer en winter;
- de mogelijkheden om de IC-capaciteit van de verschillende IC’s behorend tot een IC-netwerk integraal te benaderen en niet als losstaande afdelingen.
Overwegingen
Voor- en nadelen van de interventie en de kwaliteit van het bewijs
Mitigerende maatregelen om weigeringen te voorkomen kunnen op zichzelf risico’s met zich meebrengen voor de desbetreffende patiënt of andere IC-patiënten. Dit betreft bijvoorbeeld overplaatsing naar een andere IC, uitstel van de opname tot een later moment of vroegtijdig ontslag van een andere IC-patiënt. Oplossingsrichtingen om weigeringen te voorkomen dienen deze mitigerende maatregelen en de bijkomende risico’s in ogenschouw te nemen.
Waarden en voorkeuren van patiënten (en evt. hun verzorgers)
Op het moment dat er geen opnamecapaciteit beschikbaar is, terwijl er wel een indicatie is gesteld voor een IC-behandeling, moet worden gezocht naar een oplossing volgens de afspraken zoals die vastgelegd zijn binnen het ZBP-IC. De wensen en voorkeuren van de patiënt of de wettelijk vertegenwoordiger dienen te worden meegenomen binnen de besluitvorming.
Het voorkomen van weigeringen is bedoeld om een eventueel hoger risico op overlijden of een langere opnameduur in het ziekenhuis te voorkomen.
Uitplaatsing naar een andere IC brengt risico’s van een interklinisch transport met zich mee. Daarnaast kan dit belastend zijn voor zowel de patiënt als de familie met betrekking tot het transport en langere reistijden. Deze risico’s en extra belasting dienen te worden meegewogen binnen de besluitvorming.
Kosten (middelenbeslag)
In eerste instantie zal worden ingezet op oplossingsrichtingen, zoals aanwezig binnen de eigen organisatie of het desbetreffende IC-netwerk, waardoor het niet waarschijnlijk is dat de implementatie van deze aanbeveling zal leiden tot extra kosten. Hierbij kan geput worden uit de reeds beschikbare middelen of bestaande (netwerk)capaciteit.
Aanvaardbaarheid, haalbaarheid en implementatie
Elke IC is bekend met het gebruik van een weigeringspercentage. Binnen de NVIC is er echter geen consensus over het nut van het bijhouden van dit percentage en heerst er onduidelijkheid over de gebruikte definitie. Derhalve heeft de werkgroep besloten om niet langer in te zetten op de registratie van een weigeringspercentage. Aangezien er wel een associatie bestaat tussen het weigeren van een patiënt met een gestelde IC-indicatie en een verhoogde mortaliteit (zie resultaten) hecht de werkgroep er belang aan om het weigeren op zichzelf te voorkomen. Afhankelijk van de lokale situatie van de desbetreffende afdeling en het aanverwante IC-netwerk kan worden gezocht naar oplossingsrichtingen die hierbij aansluiten.
De aanbeveling beoogt een gelijke toegang tot IC-zorg voor elke patiënt met een indicatie voor een IC-behandeling.
Aangezien voorgestelde oplossingsrichtingen rekening houden met zowel de lokale situatie als de situatie binnen het IC-netwerk, is de inschatting dat er geen belemmerende factoren zijn te benoemen die het voorkomen van weigeringen niet mogelijk maken.
De oplossingsrichtingen kunnen zowel gezocht worden binnen de eigen organisatie als binnen het eigen IC-netwerk. Dit vraagt van beide partijen betrokkenheid en verantwoordelijkheid om de oplossingsrichtingen te realiseren en te borgen. Voor IC’s met een bovenregionale functie dienen oplossingsrichtingen mogelijk te worden gerealiseerd in samenspraak met andere regionale en/of academische centra.
Rationale van de aanbeveling: weging van argumenten voor en tegen de interventies
Er is geen literatuur beschikbaar met een hoge bewijskracht. Er is daarentegen wel literatuur beschikbaar die een associatie toont tussen het weigeren van een patiënt met een gestelde IC-indicatie en een hogere mortaliteit (zie resultaten). Derhalve is er binnen de werkgroep consensus om het weigeren van een patiënt met een gestelde IC-indicatie te voorkomen. Hierbij lijkt het onlogisch om weigeringen tot een bepaald percentage toe te staan, zoals binnen het huidige normendocument. Het bijhouden van een weigeringspercentage wordt daarom niet langer gezien als zijnde relevant.
Onderbouwing
Achtergrond
De oude kwaliteitsstandaard Organisatie van Intensive Care uit 2016 suggereert dat een bedbezettingspercentage van meer dan 80% gepaard gaat met een verhoging van de mortaliteit van IC-patiënten. Daarnaast geeft de standaard aan dat een hoge bezettingsgraad gepaard gaat met weigering van IC-patiënten. Derhalve wordt de aanbeveling gedaan om een weigeringsregistratie bij te houden met een maximaal weigeringspercentage van 5% van het totaal aantal IC-opnames. In het herziene normendocument kwaliteitsvisitatie intensive care 2023 betreft de basisnorm een weigeringspercentage van maximaal 10%. Uit de evaluatie van deze standaard blijkt dat er geen consensus is over het nut van deze aanbeveling en dat er onduidelijkheid heerst rondom de gebruikte definitie. Daarnaast is er de aanbeveling om de brandweerfunctie van IC’s mee te wegen bij de herziening van dit onderdeel.
Samenvatting literatuur
De aanbevelingen zijn, gezien de aard van de uitgangsvraag en de specifieke Nederlandse situatie, gebaseerd op een interpretatie van de werkgroep van de internationale literatuur. Deze overwegingen zijn opgesteld door de werkgroepleden op basis van kennis uit de praktijk, op basis van de evaluatie van de kwaliteitsstandaard uit 2016 en waar mogelijk onderbouwd door niet-systematisch literatuuronderzoek.
Resultaten
Het weigeren van patiënten bij wie er een indicatie is vastgesteld voor opname op de intensive care lijkt te zijn geassocieerd met of toont een trend naar een hogere ziekenhuismortaliteit of verhoogde sterfte op dag 28, 60 of 90 na opname op de IC of moment van triage (Joynt, 2001; Sprung, 1999; Robert, 2012; Metcalfe, 1997; Iapichino, 2010; Sinuff, 2004).
Als er sprake is van een situatie waarin er geen opnamecapaciteit beschikbaar is op de IC terwijl er een patiënt is met een opname-indicatie lijken intensivisten onderling verschillende afwegingen te maken. Naast het weigeren van deze patiënt wordt door andere collega’s gekozen voor maatregelen om capaciteit te creëren, bijv. door vroegtijdig ontslag van een andere IC-patiënt, overplaatsing naar een andere IC en/of uitstel van de opname tot een later moment (Oerlemans, 2016; Duke, 2009; Cardoso, 2011). Genomen maatregelen om op zo’n moment capaciteit te creëren en de patiënt niet te weigeren zijn geassocieerd met een verhoogd risico op IC- en ziekenhuismortaliteit en een langere ziekenhuisopnameduur (Duke, 2009; Cardoso, 2011).
De weigeringskans van patiënten met een opname-indicatie voor de IC staat in relatie tot het aantal beschikbare of operationele bedden op een IC en/of het bedbezettingspercentage (Sprung, 1999; Garrouste-Orgeas, 2005; De Bruin, 2009; Barado, 2012; Osinaike, 2017; Louriz, 2012; Sinuff, 2004). De weigeringskans wordt daarnaast beïnvloed door het aantal IC-opnames per dag en patiëntfactoren zoals de ligduur, ziekte-ernst, leeftijd of opnamediagnose (Joynt, 2001; De Bruin, 2009; Barado, 2012; Louriz, 2012; Sinuff, 2004).
Dit suggereert dat voor het doen van aanbevelingen bovenstaande factoren in ogenschouw moeten worden genomen en per IC verschillend zijn. Daarnaast hebben de aanbevelingen ook betrekking op patiënten, bij wie een IC-opname is geïndiceerd na een operatie.
Referenties
- Barado J, Guergue JM, Esparza L, Azcarate C, Mallor F, Ochoa S. A mathematical model for simulating daily bed occupancy in an intensive care unit. Crit Care Med. 2012 Apr;40(4):1098-104. DOI 10.1097/CCM.0b013e3182374828.
- Cardoso LTQ, Grion CMC, Matsuo T, Anami EHT, Kauss IAM, Seko L, Bonametti AM. Impact of delayed admission to intensive care units on mortality of critically ill patients: a cohort study. Crit Care. 2011;15(1):R28. DOI 10.1186/cc9975.
- De Bruin AM, Bekker R, Van Zanten L, Koole GM. Dimensioning hospital wards using the Erlang loss model. Ann Oper Res (2010) 178: 23–43 DOI 10.1007/s10479-009-0647-8.
- Duke GJ, Buist MD, Pilcher D, Scheinkestel DC, Santamaria JD, Gutteridge GA, Cranswick PJ, Ernest D, French C, Botha JA. Interventions to circumvent intensive care access block: a retrospective 2-year study across metropolitan Melbourne. Med J Aust. 2009 Apr 6;190(7):375-8. DOI 10.5694/j.1326-5377.2009.tb02452.x.
- Garrouste-Orgeas M, Montuclard L, Timsit JF, Reignier J, Desmettre T, Karoubi P, Moreau D, Montesino L, Duguet A, Boussat S, Ede C, Monseau Y, Paule T, Misset B, Carlet J. Predictors of intensive care unit refusal in French intensive care units: a multiple-center study. Crit Care Med. 2005 Apr;33(4):750-5. DOI 10.1097/01.ccm.0000157752.26180.f1.
- Iapichino G, Corbella D, Minelli C, Mills GH, Artigas A, Edbooke DL, Pezzi A, Kesecioglu J, Patroniti N, Baras M, Sprung CL. Reasons for refusal of admission to intensive care and impact on mortality. Intensive Care Med. 2010 Oct;36(10):1772-1779. DOI 10.1007/s00134-010-1933-2.
- Joynt GM, Gomersall CD, Tan P, Lee A, Cheng CAY, Wong ELY. Prospective evaluation of patients refused admission to an intensive care unit: triage, futility and outcome. Intensive Care Med. 2001;27:1459-1465. DOI 10.1007/s001340101041.
- Louriz M, Abidi K, Akkaoui M, Madani N, Chater K, Belayachi J, Dendane T, Zeggwagh AA, Abouqal R. Determinants and outcomes associated with decisions to deny or to delay intensive care unit admission in Morocco. Intensive Care Med. 2012 May;38(5):830-7. DOI 10.1007/s00134-012-2517-0.
- Metcalfe MA, Sloggett A, McPherson K. Mortality among appropriately referred patients refused admission to intensive-care units. Lancet. 1997 Jul 5;350(9070):7-11. DOI 10.1016/S0140-6736(96)10018-0.
- Oerlemans AJM, Wollersheim H, Van Sluisveld N, Van Der Hoeven JG, Dekkers WJM, Zegers M. Rationing in the intensive care unit in case of full bed occupancy: a survey among intensive care unit physicians. BMC Anesthesiol. 2016 May 3;16(1):25. DOI 10.1186/s12871-016-0190-5.
- Osinaike B, Olusanya T. Factors Associated with Intensive Care Unit Admission Refusal. Ann Afr Surg. 2017; 14(2):92-95 DOI http://dx.doi.org/10.4314/aas.v14i2.8.
- Robert R, Reignier J, Tournoux-Facon C, Boulain T, Lesieur O, Gissot V, Souday V, Hamrouni M, Chapon C, Gouello JP. Refusal of intensive care unit admission due to a full unit: impact on mortality. Am J Respir Crit Care Med. 2012 May;185(10):1081-7. DOI 10.1164/rccm.201104-0729OC.
- Sinuff T, Kahnamoui K, Cook DJ, Luce JM, Levy MM. Rationing critical care beds: a systematic review. Crit Care Med. 2004 Jul;32(7):1588-97. DOI 10.1097/01.ccm.0000130175.38521.9f.
- Sprung CL, Geber D, Eidelman LA, Baras M, Pizov R, Nimrod A, Oppenheim A, Epstein L, Cotev S. Evaluation of triage decisions for intensive care admission. Crit Care Med. 1999 Jun;27(6):1073-9. DOI 10.1097/00003246-199906000-00021.
Verantwoording
Beoordelingsdatum en geldigheid
Laatst beoordeeld : 16-10-2025
Algemene gegevens
Voor meer details over de gebruikte richtlijnmethodologie verwijzen wij u naar de Werkwijze. Relevante informatie voor de ontwikkeling/herziening van deze leidraad is hieronder weergegeven.
De ontwikkeling/herziening van deze module werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten (www.demedischspecialist.nl/kennisinstituut) en werd gefinancierd uit de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). De financier heeft geen enkele invloed gehad op de inhoud van de module.
Samenstelling werkgroep
Voor het ontwikkelen van de module is in 2023 een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen (zie hiervoor de Samenstelling van de werkgroep) die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten die zijn opgenomen op de Intensive Care.
Werkgroep
Dr. I.A. (Iwan) Meynaar (voorzitter), internist-intensivist, HagaZiekenhuis, NVIC
Drs. B. (Ben) de Jong, internist-intensivist, Saxenburgh Medisch Centrum, NVIC
Dr. M. (Marieke) Zegers, Associate Professor, Radboudumc, NVIC
Drs. T.C. (Corien) Veenstra, longarts-intensivist, UMCG, NVIC
Dr. J. (Jasper) van Bommel, anesthesioloog-intensivist, Erasmus MC, NVIC
Dr. P. (Peter) van Vliet, neuroloog-intensivist, Haaglanden Medisch Centrum, NVN/NVIC
Dr. G.J. (Jan) Zijlstra, longarts-intensivist, Amsterdam UMC, NVALT
Dr. M.A.M. (Miriam) Moviat, internist-intensivist, Jeroen Bosch Ziekenhuis, NIV
Dr. M.V. (Mark) Koning, anesthesioloog-intensivist, Rijnstate Ziekenhuis, NVA
Drs. R.W.L. (Rens) van de Weyer, cardioloog-intensivist, Elkerliek Ziekenhuis, NVVC
Drs. J.M.R. (Joost) Meijer, chirurg-intensivist, Noordwest Ziekenhuisgroep, NVvH
Drs. L. (Lea) van Duijvenbode-den Dekker, IC verpleegkundige, Amphia Ziekenhuis, V&VN-IC
Dr. W. (Willemke) Stilma (vanaf maart 2024), Hoofddocent en postdoc onderzoeker, Hogeschool van Amsterdam, V&VN-IC
Dr. P.J.T. (Paul) Rood (tot maart 2024), bestuurder V&VN-IC, senior onderzoeker HAN University of applied sciences & Ziekenhuis Rijnstate
Dr. M.M.C. (Margo) van Mol, Assistant Professor, Erasmus MC, FCIC/IC-Connect
Klankbordgroep
Mevr. J.E. (Janine) de Kleijn, MSc, Physician Assistant, Catharina Ziekenhuis, NAPA
Dr. J.M. (Joep) Droogh, intensivist, UMCG, NVIC (namens de transportcommissie)
Dr. D.J. (David) van Westerloo, intensivist, LUMC, NVIC (namens de LHIC)
Drs. C.J.G.M. (Crétien) Jacobs, anesthesioloog-intensivist, Elkerliek Ziekenhuis, NVIC (namens de werkgroep beroepsprofiel intensivisten)
Drs. C. (Coby) Heij, anesthesioloog-intensivist, Spaarne Gasthuis, NVIC (namens de commissie beroepsbelangen intensivisten)
Drs. J. (Jacco) Rozendaal, Verpleegkundig Specialist IC/MC, St. Antonius Ziekenhuis, V&VN-VS
Met dank aan
Dr J. J. Spijkstra, intensivist, AmsterdamUMC (namens de taakgroep formatie)
Drs. A. (Arianne) Doorduin-Schmeets, Unithoofd Intensive Care, Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch (namens het LHIC)
Dhr. F. (Frank) van der Zee, IC verpleegkundige/Avond-nacht-weekend Hoofd, Frisius MC locatie Leeuwarden, Leeuwarden (namens LNICV)
Mw. I. (Iepie) Plagge van der Vliet, manager intensive care en medium care, Martini ziekenhuis, Groningen (namens LHIC)
Dhr. D.R. (Dick) Streefkerk, hoofd IC, Alrijne ziekenhuis, Leiderdorp, namens LHIC
Drs. T. (Toine) Klarenbeek, Intensive Care Verpleegkundige/Klinisch epidemioloog, Maxima medisch centrum, Veldhoven (namens LNICV)
Mevr, L. (Lisette) Epping - Tijdhof, Adviseur Kwaliteit en Veiligheid / niet-praktiserende IC verpleegkundige, Medisch Spectrum Twente, Enschede (namens V&VN IC expertise kwaliteit en veiligheid)
Dhr. R. (Renze) Jongstra, IC-verpleegkundige volwassenen en kinderen, Circulation Practitioner (namens bestuur V&VN-IC)
Met ondersteuning van
Drs. F.M. (Femke) Janssen, adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
Dr. S.N. (Stefanie) Hofstede, senior adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
Belangenverklaringen
Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met eventuele belangen vindt u in onderstaande tabel. De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten via secretariaat@kennisinstituut.nl.
|
Werkgroeplid |
Functie |
Nevenfuncties |
Gemelde belangen |
Ondernomen actie |
|
Meynaar, voorzitter |
Intensivist, HagaZiekenhuis |
Bestuurslid Nederlandse Vereniging voor Intensive Care, onbetaald behoudens een onkostenvergoeding, onderzoeker |
Leren van Juiste Diagnoses, door ZonMw gesubsidieerd onderzoek 160.000 euro (inmiddels afgerond 2021-2023)
|
Geen restricties |
|
De Jong |
Internist-intensivist |
- Cliëntenraad Prinses Maxima Centrum (onkostenvergoeding) |
Eenmalige deelname binnen adviesraad voor Paion t.a.v. positionering van giapreza binnen intensive care geneeskunde
|
Geen restricties |
|
Veenstra |
Intensivist
|
Instructeur NVIC bronchoscopie cursus (onbetaald) Lid NVIC commissie pulmonale diagnostiek en interventies (onbetaald) Lid NVIC commissie simulatie (onbetaald) FCCS instructeur (vergoeding wordt overgemaakt naar het UMCG) Medisch visiteur externe kwaliteitsvisitaties NVIC (vergoeding wordt overgemaakt naar het UMCG) Lid Zinnige Zorg traject Zorginstituut VTE (NVIC afgevaardigde, onbetaald) Secretaris sectie IC, NVALT (onbetaald) Lid sectie pulmonale interventies, NVALT (onbetaald) |
Geen |
Geen restricties |
|
Zijlstra |
Longarts-Intensivist, Dijklander Ziekenhuis, betaald |
Geen |
Geen |
Geen restricties |
|
Van Bommel |
Intensivist, Erasmus Medisch Centrum Rotterdam. Werkzaam als staflid op de Intensive Care Volwassenen (betaald). |
Geen |
Geen |
Geen restricties |
|
Meijer |
Chirurg-intensivist bij de Noordwest Ziekenhuisgroep (1,0 FTE) |
Lid toelatingscommissie binnen Noordwestziekenhuisgroep (onbetaald) |
Geen |
Geen restricties |
|
Van Duijvenbode – den Dekker |
IC verpleegkundige, Amphia Ziekenhuis |
Docent Erasmus MC Academie |
Geen |
Geen restricties |
|
Van Mol |
Assistant Professor |
Bestuurslid Stichting FCIC (onbezoldigd) |
1. ZonMw - hoofdonderzoeker van de ICNaVen-studie, ontwikkelen digitale ondersteuning in IC-nazorg voor naasten van een IC-patiënt. Dit is een multicenter studie (nationale en internationale samenwerking) waarbij eerst de behoeften en prioritering wordt verkend en vervolgens een daarop aangepaste interventie wordt ontwikkeld. (Projectleider) 2. ZonMw - hoofdonderzoeker van de DIPIC-studie, een implementatiestudie voor een digitaal dagboek op de IC, als opmaat naar persoonsgerichte zorg. Dit is een multicenter studie in een multi-methods benadering, om het gebruik van een digitaal dagboek op de IC te stimuleren. (Projectleider) 3. ZonMw - Ik ben mede-onderzoeker bij het ontwikkelen van een PGO-IC(na)zorg. Hierbij wordt in co-creatie met verschillende stakholders en Quli een digitale omgeving specifiek ingericht op de voormalig IC-patiënt. Stichting FCIC is penvoerder. (Projectleider) |
Geen restricties |
|
Zegers |
Associate Professor Radboudumc |
Geen |
1. Zorginstituut - Evaluatie van IC Nazorg (Projectleider) 2. ZonMw/NWO- Evaluatie van de kosten-effectivieti van IC-zorg (Projectleider) 3. NFU-Zire (Projectleider) 4. ZonMw - Safety 2 (Projectleider) |
Geen restricties |
|
Koning |
Anesthesioloog-intensivist, Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem |
Geen
|
Geen |
Geen restricties |
|
Moviat |
Intensivist Jeroen Bosch ziekenhuis
|
FCCS instructeur
|
Geen |
Geen restricties |
|
Rood (tot 11-03-2024) |
Senior onderzoeker - Projectleider, HAN University of applied sciences |
Vicevoorzitter, V&VN-IC, beroepsvereniging van IC verpleegkundigen |
Ja, NWO Raak SIA |
Geen restricties |
|
Stilma (vanaf 11-03-2024) |
Hogeschool hoofddocent bij cluster verpleegkunde, Hogeschool van Amsterdam, Amsterdam (0,8 FTE) |
Bestuurslid V&VN-IC |
1. NWO - NWO docentenbeurs - promotietraject (Projectleider) 2. KIEM-MV - Circulaire kansen beademingszorg (Projectleider) |
Geen restricties |
|
Van Vliet |
Intensivist / Haaglanden Medisch Centrum |
Bestuursvoorzitter MuzIC (onbetaald) ATLS instructeur (onbetaald) Docent bij de Hogeschool Utrecht bij de PA-opleiding (betaald) |
Geen |
Geen restricties |
|
Weyer |
Cardioloog-intensivist Elkerliek ziekenhuis Helmond |
FCCS instructeur |
Geen |
Geen restricties |
|
De Kleijn |
Physician assistant Intensive care Catharina ziekenhuis Eindhoven |
Commissielid NVIC richtlijnontwikkeling lid NAPA vakgroep intensive care |
Geen |
Geen restricties |
|
Droogh |
Intensivist, UMCG |
Voorzitter commissie transport NVIC, onbetaald Hoofd MICU UMCG |
Geen |
Geen restricties |
|
Van Westeloo |
Intensivist LUMC |
MICU Zuidwest Nederland Eurocross |
Circadiaan onderzoek Philips |
Geen restricties |
|
Jacobs |
Intensivist |
Geen |
Geen |
Geen restricties |
|
Heij |
Intensivist, Spaarne Gasthuis |
Bestuurslid NVIC, onkostenvergoeding Voorzitter cie Beroepsbelangen NVIC Lid ledenraad LAD, onkostenvergoeding |
Geen |
Geen restricties |
|
Rozendaal |
Verpleegkundig Specialist IC/MC |
Docent respiratie en beademing, St. Antoniusacademie (parttime) |
Geen |
Geen restricties |
|
Janssen |
Adviseur Kennisinstituut FMS |
Promovendus UMCU |
Geen |
Geen restricties |
|
Hofstede |
Senior adviseur Kennisinstituut FMS |
Geen |
Geen |
Geen restricties |
Inbreng patiëntenperspectief
Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door een afgevaardigde patiëntenvereniging in de werkgroep (FCIC/IC-Connect). De verkregen input is meegenomen bij het opstellen van de uitgangsvragen, de keuze voor de uitkomstmaten en bij het opstellen van de overwegingen. De conceptleidraad is tevens voor commentaar voorgelegd aan de FCIC/IC-Connect en de eventueel aangeleverde commentaren zijn bekeken en verwerkt.
Kwalitatieve raming van mogelijke financiële gevolgen in het kader van de Wkkgz
Bij de leidraad voerde de werkgroep conform de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) een kwalitatieve raming uit om te beoordelen of de aanbevelingen mogelijk leiden tot substantiële financiële gevolgen. Bij het uitvoeren van deze beoordeling is de richtlijnmodule op verschillende domeinen getoetst (zie het stroomschema bij Werkwijze).
| Module |
Uitkomst raming |
Toelichting |
|
Weigeringen |
geen financiële gevolgen |
Aanbeveling is weinig veranderd t.o.v. vorige versie. Het overgrote deel van de IC’s voldoet al aan de norm. |
Werkwijze
Achtergrond voor de herziening
In 2006 is de eerste kwaliteitsstandaard over de organisatie van de intensive care gepubliceerd en in werking getreden (NVA, 2006). In 2016 werd een herziene kwaliteitsstandaard gepubliceerd door het Zorginstituut Nederland (2016). Deze kwaliteitsstandaard werd vanuit de NVIC aangevuld met de zogenaamde blauwdruk (NVIC, 2021). Daaruit werd een visitatie normenkader ontwikkeld, wat deel uit maakt van de feitelijke handhaving en controle op de kwaliteit door de NVIC (NVIC, 2022).
De kwaliteitsstandaard uit 2016 had een looptijd van vijf jaar en moest na vijf jaar worden geëvalueerd en herzien. Door de COVID-19 pandemie kon de evaluatie pas in 2022 plaatsvinden. De NVIC benoemde een werkgroep die de evaluatie uitvoerde door middel van een enquête die werd gevolgd door interviews (NVIC, 2023). Het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten ondersteunde deze evaluatie. In 2023 is gestart met de herziening van de kwaliteitsstandaard. Gezien de organisatorische aard van de uitgangsvragen, wordt de herziene versie een leidraad genoemd. Dit sluit aan bij de beschreven definities in het rapport Medisch Specialistische Richtlijnen 3.0.
Tijdens de voorbereidende fase voor deze herziening inventariseerde de werkgroep middels de evaluatie van kwaliteitsstandaard en een invitational conference de knelpunten met betrekking tot de organisatie van intensive care afdelingen. Op basis van de uitkomsten van de knelpuntenanalyse zijn door de werkgroep concept-uitgangsvragen opgesteld en definitief vastgesteld.
Aan de start van het proces is met de werkgroep besproken hoe de uitgangsvragen onderbouwd kunnen worden. De werkgroep heeft gekozen voor een combinatie van uitgangsvragen met en zonder literatuursearch. Dit vanwege het organisatorische karakter van de leidraad en specifieke situaties die alleen in Nederland van toepassing zijn. Een uitgebreide beschrijving van de strategie voor zoeken en selecteren van literatuur is te vinden onder ‘Zoeken en selecteren’ onder Onderbouwing. De beoordeling van de kracht van het wetenschappelijke bewijs wordt hieronder toegelicht. Daar waar de literatuur geen antwoord leverde, werd gebruik gemaakt van expert opinie.
Relevante conceptmodules zijn vóór de commentaar- en autorisatiefase eerst nog langs partijen uit de klankbordgroep gestuurd voor input. Binnen de NVIC en de V&VN betrof het de beroepsbelangen commissie, de visitatiecommissie NKIC, de richtlijncommissie, de werkgroep beroepsprofiel, het landelijk netwerk van ICs, de transportcommissie van de NVIC, de V&VN-IC, de V&VN-VS en de besturen van NVIC en V&VN. Buiten de NVIC betrof het, VPned (de vereniging voor practitioners) en NAPA (Nederlandse Associatie Physician Assistants), de NICE (Nationale Intensive Care Evaluatie), en de LHIC (landelijke IC hoofden overleg).
De conceptleidraadmodule werd aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd ter commentaar. De commentaren werden verzameld en besproken met de werkgroep. Tijdens de commentaarfase heeft tevens een Webinar plaatsgevonden (d.d. 07-01-2025). Naar aanleiding van de commentaren werd de conceptleidraadmodule aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep. De definitieve leidraadmodule werd aan de deelnemende (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd voor autorisatie en door hen geautoriseerd dan wel geaccordeerd.
Voor meer details over de gebruikte richtlijnmethodologie verwijzen wij u naar de Werkwijze.