Erfelijke darmkanker - Surveillance eerstegraads familieleden
Disclaimer In aanvulling op de gebruikersvoorwaarden, die in deze onverkort van toepassing zijn, geldt hetgeen hierna staat. Deze richtlijn is eerder geplaatst geweest op Oncoline en is vooruitlopend op het actualiseren ervan, nu in deze database opgenomen. De richtlijn zoals die nu is opgenomen voldoet nog niet aan alle kwaliteitseisen die aan publicatie in de Richtlijnendatabase worden gesteld en is daarom als PDF geplaatst. De richtlijn zal modulair worden geactualiseerd in nog volgende onderhoudsronden. |
Zie het PDF-bestand 'Surveillance eerstegraads familieleden' in de bijlagen.
Onderbouwing
Conclusies
Er zijn aanwijzingen dat eerstegraads familieleden van patiënten met serrated polyposis syndroom een verhoogd risico hebben op colorectaal carcinoom.
Lage 2004 (2); Boparai 2010 (3), Oquiñena 2013 (4)
De overerving van serrated polyposis syndroom is onduidelijk; er is (in 2014) geen mogelijkheid om via DNA onderzoek familieleden met verhoogde kans op colorectaal carcinoom en/of serrated polyposis te onderscheiden van de andere familieleden.
Er zijn aanwijzingen dat periodieke surveillance van eerstegraads familieleden van patiënten met serrated polyposis de incidentie van colorectaal carcinoom kan verlagen.
Oquiñena 2013 (4), Win 2012 (5), Hazewinkel 2014 (6), Rex 2014 (8)
Samenvatting literatuur
Inleiding
Zie hoofdstuk Serrated Polyposis syndroom.
Literatuurbespreking
Serrated polyposis syndroom (SPS) is een ziektebeeld zonder bekende genetische oorzaak. De diagnose wordt daarom gesteld op een combinatie van het endoscopisch en histopathologisch beeld. In een kleine populatie zijn er aanwijzingen gevonden voor een autosomaal dominante of recessieve overerving bij SPS [Chow 2006 (1)]. Grotere studies tonen dit echter niet aan en laten zien dat SPS vaak niet familiair voorkomt, hoewel SPS wel wordt beschreven bij eerstegraads familieleden [Lage 2004 (2); Boparai 2010 (3), Oquiñena 2013 (4)]. In twee grote retrospectieve studies is gekeken naar het risico op colorectaal carcinoom bij eerstegraads familieleden van patiënten met SPS [Boparai 2010 (3), Win 2012 (5)]. In beide studies werd een vijfvoudig verhoogd risico gevonden op colorectaal carcinoom vergeleken met de algemene populatie. In twee prospectieve studies is gekeken naar de opbrengst van een surveillance coloscopie bij eerstegraads familieleden van patiënten met SPS [Oquiñena 2013 (4), Hazewinkel 2014 (6)]. Familieleden werden in beide studies uitgenodigd vanaf 35 jaar. De resultaten staan weergegeven in tabel 1.
In het artikel van Oquiñena is de nadruk vooral gelegd op de patiënten die voldeden aan de WHO 2010 criteria voor SPS, waardoor een inschatting van de gehele groep voor sommige variabelen niet gemaakt is. In beide studies werd een verhoogde detectie van SPS, adenomen en sporadische serrated poliepen ten opzichte van de algemene populatie waargenomen. In het artikel van Oquiñena is bij 19 patiënten tevens een surveillance coloscopie uitgevoerd na 3 jaar. Hierbij werd bij slechts 3 patiënten een non-advanced adenoom gevonden. Er zijn geen andere studies bekend waarbij de surveillance van eerstegraads familieleden van patiënten met SPS geëvalueerd is.
Op basis van deze gegevens adviseren diverse expertgroepen om eerstegraads familieleden van patiënten met SPS om de 5 - 6 jaar een coloscopie te laten ondergaan, vanaf een leeftijd van 35 tot 50 jaar, of vanaf een leeftijd 5 tot 10 jaar jonger dan dat de diagnose SPS bij het familielid is gesteld [Oquiñena 2013 (4), Win 2012 (5), Hazewinkel 2014 (6), Rex 2014 (7)]. Afhankelijk van de bevindingen wordt geadviseerd het interval te verkorten.
Tabel 1. Opbrengst van surveillance coloscopie bij eerstegraads familieleden van SPS patiënten per studie
Prevalentie (%) |
Hazewinkel 2014 (6) n=77 |
Oquiñena 2013 (4) N=78 |
Colorectaal carcinoom |
0 (0) |
1 (1) |
Advanced adenoom |
6 (8) |
Onbekend |
Adenoom |
28 (36) |
22 (28) |
Serrated adenoom |
7 (9) |
Onbekend |
Hyperplastische poliep |
28 (36) |
Onbekend |
SPS volgens WHO criterium 1 of 3 |
1 (1) |
6 (8) |
SPS volgens WHO criterium 2 |
11 (14) |
19 (24) |
Referenties
- 1 - Chow E, Lipton L, Lynch E, et al. Hyperplastic polyposis syndrome: phenotypic presentations and the role of MBD4 and MYH. Gastroenterology 2006;131:30–9. doi:10.1016/S0739-5930(08)70068-0
- 2 - Lage P, Cravo M, Sousa R, et al. Management of Portuguese patients with hyperplastic polyposis and screening of at-risk first-degree relatives: a contribution for future guidelines based on a clinical study. Am J Gastroenterol 2004;99:1779–84. doi:10.1111/j.1572-0241.2004.30178.x
- 3 - Boparai KS, Mathus-Vliegen EMH, Koornstra JJ, et al. Increased colorectal cancer risk during follow-up in patients with hyperplastic polyposis syndrome: a multicentre cohort study. Gut 2010;59:1094–100. doi:10.1136/gut.2009.185884
- 4 - Oquiñena S, Guerra A, Pueyo A, et al. Serrated polyposis: prospective study of first-degree relatives. Eur J Gastroenterol Hepatol 2013;25:28–32. doi:10.1097/MEG.0b013e3283598506
- 5 - Win AK, Walters RJ, Buchanan DD, et al. Cancer risks for relatives of patients with serrated polyposis. Am J Gastroenterol 2012;107:770–8. doi:10.1038/ajg.2012.52
- 6 - Hazewinkel Y, et al. Yield of Screening Colonoscopy in First-degree Relatives of Patients With Serrated Polyposis Syndrome. J Clin Gastroenterol. 2014 Mar 6.
- 7 - Rex DK, Ahnen DJ, Baron J a, et al. Serrated lesions of the colorectum: review and recommendations from an expert panel. Am J Gastroenterol 2012;107:1315–29; quiz 1314, 1330. doi:10.1038/ajg.2012.161
- 8 - Rex DK, Ahnen DJ, Baron J a, et al. Serrated lesions of the colorectum: review and recommendations from an expert panel. Am J Gastroenterol 2012;107:1315–29; quiz 1314, 1330. doi:10.1038/ajg.2012.161
- 9 - Boparai KS, van den Broek FJC, van Eeden S, et al. Increased polyp detection using narrow band imaging compared with high resolution endoscopy in patients with hyperplastic polyposis syndrome. Endoscopy 2011;43:676–82. doi:10.1055/s-0030-1256447
- 10 - East JE, Saunders BP, Jass JR. Sporadic and Syndromic Hyperplastic Polyps and Serrated Adenomas of the Colon: Classification, Molecular Genetics, Natural History, and Clinical Management. Gastroenterol. Clin. North Am. 2008;37:25–46. doi:10.1016/j.gtc.2007.12.014
- 11 - Dekker E, van Leerdam M, Hazewinkel Y, et al. Nederlandse Richtlijn Coloscopie Surveillance. 2013.
Verantwoording
Autorisatiedatum en geldigheid
Laatst beoordeeld :
Laatst geautoriseerd : 31-12-2015
Geplande herbeoordeling :
Methode ontwikkeling
Evidence based