Deze richtlijn valt binnen het cluster Mishandeling.

Waar gaat deze richtlijn over?

Elke zorgverlener die met kinderen werkt kan geconfronteerd worden met blauwe plekken bij een kind. Met blauwe plekken worden meestal hematomen ofwel (onderhuidse) bloeduitstortingen, bedoeld. Kanttekening bij deze term is dat een blauwe plek bij een kind ook iets anders dan een bloeduitstorting kan zijn, bijvoorbeeld een archipelvlek of kleurstof op de huid. Ook kan een ‘blauwe plek’ andere kleuren hebben dan blauw. Vanwege het wijdverbreide gebruik, zowel door professionals als leken, hanteren we in deze richtlijn toch de term blauwe plek.

Een blauwe plek is een alledaags letsel wat vaak voorkomt bij mobiele kinderen van alle leeftijden en ontwikkelingsniveaus. Hoewel deze verkleuringen van de huid meestal het gevolg zijn van kleine accidenten zoals stoten, kunnen ze soms ook een teken zijn van onderliggende medische problemen of kindermishandeling. Het herkennen van zorgelijke blauwe plekken is essentieel voor het stellen van de juiste diagnose en het maken van keuzes ten aanzien van aanvullend onderzoek. Factoren als aantal, de lokalisatie, clustering, het patroon en de leeftijd van het kind zijn hierin bijdragend. Met name ook het ontwikkelingsniveau, variërend van premobiel tot vroeg-mobiel en mobiel, speelt hierin een rol.

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die te maken hebben met blauwe plekken bij kinderen in de eerste, tweede (en derde) lijn zorg.

Voor patiënten

Deze richtlijn voor medische zorgverleners beschrijft welke kenmerken van blauwe plekken bij kinderen zorgelijk zijn en zouden kunnen wijzen op ziekte of kindermishandeling. Het gaat daarbij om de leeftijd van het kind, de plaats op het lichaam, hoe de blauwe plek eruitziet en of er meerdere blauwe plekken bij elkaar liggen. Een heel belangrijk kenmerk is het ontwikkelingsniveau van het kind. Bij kinderen die nog niet kunnen voortbewegen (kruipen of lopen) is één enkele blauwe plek al reden om uit te zoeken of het om ziekte of kindermishandeling gaat, wanneer een passende verklaring met een accidentele krachtsinwerking ontbreekt. 

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). De eerste versie van de richtlijn is verschenen in 2015. De richtlijn wordt vanaf 2023 modulair herzien in het cluster Mishandeling. De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de kinderartsen, kinderchirurgen, jeugdartsen, vertrouwensartsen, spoedeisende hulp artsen, kinderverpleegkundigen, forensisch artsen en epidemiologen. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door afvaardiging van Stichting Kind en Ziekenhuis in de cluster stuurgroep.

Modulair onderhoud

Vanaf 2023 wordt de richtlijn modulair herzien binnen het cluster Mishandeling. Onder de ‘samenstelling van het cluster’ (zie verantwoording) staat beschreven welke organisaties deelnemen aan het cluster. Meer informatie over werken in clusters en modulair onderhoud vindt u hier.

Onderhoudsplan

De richtlijnen binnen het cluster Mishandeling worden modulair onderhouden. Het cluster omvat de richtlijnen: Blauwe plekken bij kinderen, Diagnostiek seksueel misbruik bij kinderen, Geweld in afhankelijkheidsrelaties bij volwassenen, Signalering kindermishandeling op de spoedeisende hulp, Vermoeden van ouderenmishandeling en Kindermishandeling door Falsificatie.

In onderstaande tabel is te zien wat de geldigheid is van de richtlijnmodules voor de richtlijn Blauwe plekken bij kinderen.  

Tabel 1. Onderhoudsplan richtlijn Blauwe plekken bij kinderen