Acute appendicitis

Initiatief: NVVH Aantal modules: 28

Startpagina - Acute appendicitis

Onderzoek

Op dit moment loopt er een zorgevaluatie (CAPP studie) naar de optimale behandeling van complexe appendicitis bij kinderen. In deze studie wordt onderzoek gedaan naar twee verschillende subgroepen van complexe appendicitis. In subgroep 1 (complexe appendicitis zonder abces/infiltraat) wordt gekeken naar de optimale chirurgische benadering (open of laparoscopisch). In subgroep 2 (complexe appendicitis met abces/infiltraat) wordt gekeken naar de optimale behandelstrategie c.q. non-operatief (met antibiotica en eventueel drainage) of direct operatief. De NVvH adviseert centra om aan deze zorgevaluatie te participeren. Zie ook CAPP.

 

Deze richtlijn valt onder het cluster gastro-enterologische chirurgie (GE-chirurgie).

 

Waar gaat deze richtlijn over?

Deze richtlijn geeft een leidraad voor wat volgens de huidige maatstaven de beste diagnostiek en behandeling is bij patiënten met een acute appendicitis. Er zijn verschillende behandelstrategieën beschreven in geval van simpele en complexe appendicitis.

In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:

  • Welke onderzoeken worden aanbevolen bij patiënten met (een verdenking op) acute appendicitis?
  • De mogelijke behandelingen van appendicitis.
  • Chirurgisch technische aspecten (laparoscopie of open, verzorging appendix stomp, spoelen tijdens de operatie).
  • Behandeling met antibiotica na de operatie.
  • Het nut van het histologisch laten nakijken van een verwijderde appendix.
  • Blindedarmontsteking tijdens de zwangerschap of bij kinderen.
  • De toegevoegde waarde van het raadplegen van een gynaecoloog.
  • De organisatie van de zorg.

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met acute appendicitis, zowel bij kinderen als bij volwassenen.

 

Voor patiënten

Acute appendicitis is de medische term voor blindedarmontsteking. Omdat een ontsteking van de blindedarm meestal vrij plotseling ontstaat, wordt het vaak acute blindedarmontsteking genoemd. Er zijn verschillende oorzaken voor een blindedarmontsteking, meestal is sprake van een verstopping van de binnenkant. De meest voorkomende klacht die optreedt is plotseling beginnende buikpijn, de pijn kan rond de navel beginnen en ‘afzakken’ naar rechtsonder in de buik. Vaak is er gebrek aan eetlust en kan er temperatuurverhoging zijn. De kans om een blindedarmontsteking in het leven te krijgen is tussen de zeven en negen procent, het komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

 

Meer informatie over blindedarmontsteking is te vinden op www.thuisarts.nl.

 

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH). De richtlijn is in 2010 opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de kinderchirurgen, chirurgen, kinderartsen, gynaecologen, radiologen en klinisch chemici. In 2019 is het merendeel van de modules herzien, behalve voor de modules waarvan de aanbevelingen nog steeds aansluiten bij de huidige wetenschappelijke inzichten. De richtlijn is herzien door een multidisciplinaire richtlijnwerkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde, Nederlandse Vereniging voor Radiologie, Nederlandse Vereniging voor Spoedeisende Hulpartsen, Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie, en de Patiëntenfederatie Nederland. Vanaf 2021 wordt de richtlijn modulair herzien door het cluster ‘GE-chirurgie’. Bij de ‘samenstelling van het cluster’ kunt u lezen welke organisaties hebben deelgenomen aan het cluster. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door participatie van ‘Stichting Kind & Ziekenhuis’. Bij de verantwoording kunt u lezen welke organisaties aan de modules hebben meegewerkt. De procesmatige en methodologische ondersteuning is geleverd door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten.

 

Modulair onderhoud

De richtlijnen in het cluster ‘GE-chirurgie’ worden modulair onderhouden. Onder de

‘samenstelling van het cluster’ (zie verantwoording) staat beschreven welke organisatie deelnemen

aan het cluster. Meer informatie over werken in clusters en modulair onderhoud vindt u hier.  

 

Tabel 1. Onderhoudsplan van de richtlijn

Richtlijnmodule

Geautoriseerd in

Laatst beoordeeld in[1]

Geplande herbeoordeling[2]

Wijzigingen meest recente versie

1. Startpagina – Acute appendicitis

Volgt

01-04-2024

01-04-2025

Geüpdatet

2. Diagnostische strategie

 

 

 

 

N.v.t.

2.1 Diagnostische strategie bij kinderen

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

2.2 Diagnostische strategie bij volwassenen

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

2.3 Diagnostische strategie bij zwangere vrouwen

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

3. Behandeling van simpele appendicitis

 

 

 

N.v.t.

3.1 Behandeling van simpele appendicitis bij kinderen en zwangere vrouwen

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

De module ‘behandeling van simpele appendicitis’ bestond uit drie deelvragen/PICO’s:

  1. Welke behandeling heeft de voorkeur bij kinderen met acute simpele appendicitis?
  2. Welke behandeling heeft de voorkeur bij patiënten volwassenen met acute simpele appendicitis?
  3. Welke behandeling heeft de voorkeur bij zwangere vrouwen met acute simpele appendicitis?

 

In de 1e cyclus van het cluster GE-chirurgie is alleen deelvraag/PICO 2 van een update voorzien. De naam van de huidige module is gewijzigd naar ‘Behandeling van simpele appendicitis bij kinderen en zwangere vrouwen’ en er is daarnaast een aparte submodule toegevoegd aan de richtlijnendatabase met de naam ‘Behandeling van simpele appendicitis bij volwassenen’.

 

3.2 Behandeling van simpele appendicitis bij volwassenen

 

Volgt

 

01-04-2024

01-04-2025

Geüpdatet en als aparte submodule toegevoegd aan de richtlijn met de naam ‘Behandeling van simpele appendicitis bij volwassenen’ 1e cyclus cluster GE-chirurgie.

 

4. Operatietechniek bij een appendectomie

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

5. Verzorging van de appendix stomp

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

6. Wel of niet zuigen en/of spoelen

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

7. Appendix in situ laten indien sana bij laparoscopie

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

8. Antibiotica bij acute appendicitis

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

8.1 Antibioticaprofylaxe

 

01-07-2019

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

8.2 Postoperatieve antibiotica duur

 

01-07-2019

2023

01-04-2024

N.v.t.

9. Beleid bij appendiculair ‘infiltraat’ bij volwassenen

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

10. Appendectomie à froid

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

10.1 Volwassenen

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

10.2 Kinderen

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

11. Intra-abdominaal abces

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

11.1 Volwassenen

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

11.2 Kinderen

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

12. Standaard histopathologisch onderzoek appendix

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

13. Uitstellen van een appendectomie voor acute appendicitis

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

14. Centralisatie van zorg bij acute appendicitis

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

14.1 Zorg bij kinderen met acute appendicitis

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

14.2 Zorg bij zwangere vrouwen met acute appendicitis

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

15. Gynaecologisch consult bij acute appendicitis

 

01-07-2019

 

01-04-2021

01-04-2024

N.v.t.

[1] Jaartal waarin de richtlijnmodule is meegenomen in de need-for-update.

[2] Jaartal waarin de richtlijnmodule weer moet worden meegenomen in de need-for-update.

 

Definities en begrippen
De gebruikte terminologie in de literatuur betreffende de in de richtlijn besproken ziektebeelden is niet consistent. Daarom heeft de werkgroep definities opgesteld voor de in de richtlijn besproken ziektebeelden:

 

Acute appendicitis
Een acute ontsteking van de appendix vermiformis, een ‘waar’ divertikel van het coecum. Histologisch wordt acute appendicitis gedefinieerd als leucocytaire infiltratie door de gehele wand of pus in het lumen.

 

Simpele appendicitis
Flegmoneuze appendicitis zonder necrose of perforatie, ook wel "ongecompliceerd" genoemd. Een complexe appendicitis omvat een gangreneuze ontsteking danwel een perforatie van de appendix of een appendicitis met een abces (Bhangu, 2015).

 

Complexe appendicitis
Ernstiger, progressieve variant met necrose en/of perforatie van de appendix, ook wel ‘gecompliceerd’ genoemd (Bhangu, 2015).

 

Andere definities die in deze richtlijn gebruikt zijn, worden toegelicht bij de aanverwante items, onder “Achtergrond en toepassen”.

 

Bhangu A, Søreide K, Di Saverio S, Assarsson JH, Drake FT. Acute appendicitis: modern understanding of pathogenesis, diagnosis, and management. Lancet. 2015 Sep 26;386(10000):1278-1287. doi: 10.1016/S0140-6736(15)00275-5. Erratum in: Lancet. 2017 Oct 14;390(10104):1736. PMID: 26460662.

Autorisatiedatum en geldigheid

Laatst beoordeeld  : 25-05-2024

Laatst geautoriseerd  : 25-05-2024

Geplande herbeoordeling  : 01-04-2025

Initiatief en autorisatie

Initiatief:
  • Nederlandse Vereniging voor Heelkunde
Volgende:
Diagnostische strategie