Dementie

Initiatief: Cluster Cognitieve stoornissen en dementie Aantal modules: 64

Startpagina – Dementie

Deze richtlijn valt onder het cluster Cognitieve stoornissen en Dementie.

 

Waar gaat deze richtlijn over?

De richtlijn Dementie' richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor patiënten met dementie. De richtlijn berust daar waar mogelijk op wetenschappelijk onderzoek aangevuld met overwegingen en patiëntenvoorkeuren. In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:

  • Diagnostiek van dementie
  • Behandeling van dementie
  • Besluitvorming
  • Organisatie dementiezorg
  • Dementie als comorbiditeit in het ziekenhuis

 Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de in de tweede- en derde lijn zorg voor patiënten met dementie of verdenking daarop.

 

Voor patiënten

Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen waarbij de verwerking van informatie in de hersenen is verstoord. Dementie kenmerkt zich door een geleidelijke achteruitgang van het geestelijk functioneren. Vaak vallen in het begin van de ziekte vooral de geheugenstoornissen op. Later krijgt de patiënt problemen met denken en taal. Ook kunnen het karakter en gedrag veranderen. Naarmate de ziekte vordert, verliest iemand met Alzheimer steeds meer de regie over zijn eigen leven. De patiënt wordt meer afhankelijk van de hulp van anderen en dagelijkse handelingen worden steeds moeilijker.

 

Er zijn naast de ziekte van Alzheimer (de meest voorkomende oorzaak) veel andere ziekten die dementie kunnen veroorzaken. De meest voorkomende oorzaken zijn de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, fronto-temporale dementie, dementie met gemengde etiologie, dementie met Lewy bodies en dementie bij de ziekte van Parkinson. Eén op de vijf mensen krijgt dementie. Bij vrouwen is de kans nog groter: één op de drie vrouwen krijgt gedurende haar leven dementie. De kans op dementie neemt toe met het ouder worden.

 

Meer informatie over dementie is te vinden op Thuisarts: www.thuisarts.nl/dementie

 

Meer informatie over dementie is ook te vinden op de website van Alzheimer Nederland:

www.alzheimer-nederland.nl/dementie

 

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG) en wordt vanaf 2022 modulair herzien door het cluster Cognitieve stoornissen en dementie.

De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de huisartsen, internisten, klinisch chemici, laboratoriumartsen, neurologen, nucleair geneeskundigen, psychiaters, psychologen, arts verstandelijk gehandicapten, radiologen, sociaal geriaters, specialisten ouderengeneeskunde, verpleegkundigen, verzorgenden en ziekenhuisapothekers. De samenstelling van het cluster kunt u vinden bij de ‘verantwoording’. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door inbreng van de patiëntenvereniging Alzheimer Nederland ten aanzien van communicatie met de patiënt. Daarnaast is de richtlijn ter commentaar opgestuurd naar Alzheimer Nederland.

 

Geldigheid van de richtlijn

De richtlijnen in het cluster Cognitieve stoornissen en Dementie worden modulair onderhouden. Het cluster Cognitieve stoornissen en Dementie omvat de richtlijn Dementie, richtlijn MCI, en de richtlijn Delier bij volwassenen en ouderen. In de tweede cyclus ‘23-‘24 zijn onderstaande modules ontwikkeld:

  • Richtlijn Dementie: Module ‘Cholinesteraseremmers bij dementie’
  • Richtlijn Dementie: Module ‘Bespreken levenseinde bij dementie’
  • Richtlijn Dementie: Module ‘Screening cognitieve stoornissen - Mensen met een migratieachtergrond’
  • Richtlijn Delier: Module ‘Alcoholonthoudingsdelirium’

In onderstaande tabel is te zien wat de geldigheid is van de richtlijnmodules. Tevens zijn de aandachtspunten vermeld die van belang zijn voor een herziening. Het cluster Cognitieve stoornissen en Dementie is als houder van deze richtlijn de eerstverantwoordelijke voor de actualiteit van deze richtlijn. Jaarlijks wordt vastgesteld welke modules worden herzien. Meer informatie over werken in clusters en modulair onderhoud vindt u hier.

 

Richtlijn Dementie

Geautoriseerd in

Laatst beoordeeld in

Geplande herbeoordeling

Wijzigingen meest recente versie

1– Startpagina - Dementie

2024

2024

1 jaar

Geüpdatet

2. Diagnostiek

 

 

 

 

2.1 Classificatie van dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

2.2 Diagnostische criteria

 

 

 

 

2.2.1 Dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

2.2.2 Ziekte van Alzheimer

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

2.2.3 Dementie met Lewy Bodies (DLB)

2021

2024

5 jaar

n.v.t.

2.2.4 Fronto-temporale dementie (FTD)

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

2.2.5 Vasculaire dementie (VaD)

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

2.2.6 Ziekte van Creutzfeldt-Jakob (CJD)

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

2.2.7 Lichte cognitieve stoornissen (MCI)

2014

2024

3 jaar

n.v.t.

2.3 Diagnostiek van dementie bij personen met een verstandelijke beperking

2023

2024

5 jaar

n.v.t.

NIEUWE module 5: Screening cognitieve stoornissen - Mensen met een migratieachtergrond

2024

2024

5 jaar

Nieuwe module

2.4 Neuropsychologisch onderzoek

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

2.5 Structurele beeldvorming dementie

2014

2024

3 jaar

n.v.t.

2.6 Klinisch neurofysiologisch onderzoek dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

2.7 HERZIENING module 1: Liquoronderzoek bij vermoeden op de ziekte van Alzheimer

2014

2024

5 jaar

Herziening module

2.8 Diagnostiek met SPECT of PET

 

 

 

 

2.8.1 Amyloïd PET-scan

2021

2024

3 jaar

n.v.t.

2.8.2 18F-FDG PET bij onderscheid AD-FTD

2021

2024

3 jaar

n.v.t.

2.8.3 PET/SPECT in de etiologische diagnostiek

2021

2024

3 jaar

n.v.t.

2.9 Genetische risicofactoren

2023

2024

5 jaar

n.v.t.

3. Preventie

 

 

 

 

 3.1 Preventie cognitieve achteruitgang en dementie

2023

2024

5 jaar

n.v.t.

4. Behandeling

 

 

 

 

4.1 Neurotransmitter-modulerende geneesmiddelen

 

 

 

 

4.1.1 HERZIENING module 2: Cholinesteraseremmers bij dementie

2024

2024

5 jaar

Herziening module

4.1.2 Memantine bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.2 Medicatie neuropsychiatrische symptomen

 

 

 

 

4.2.1 Antipsychotica bij dementie

2014

2024

3 jaar

n.v.t.

4.2.2 Antidepressiva bij dementie

2014

2024

3 jaar

n.v.t.

4.2.3 Anticonvulsiva bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3 Psychosociale non-farmacologische interventie

 

 

 

 

4.3.1 Cognitieve stimulatie en realiteitsoriëntatie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3.2 Reminiscentietherapie bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3.3 Validatietherapie bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3.4 Sensore stimulatie bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3.5 Lichaamsbeweging bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3.6 Dieetvoeding bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3.7 Ondersteunende gespreksgroepen bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3.8 Cognitieve herstructurering bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3.9 Gecombineerde interventies bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

4.3.10 Domotica en e-health

2021

2024

5 jaar

n.v.t.

5. Besluitvorming

 

 

 

 

5.1 Wilsbekwaamheid medische besluitvorming

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

5.2 Gezamenlijke besluitvorming (shared decision making)

2021

2024

5 jaar

n.v.t.

5.3 Rijgeschiktheid bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

5.4 HERZIENING module 3: Bespreken levenseinde bij dementie

2024

2024

5 jaar

Herziening module

6. Organisatie

 

 

 

 

6.1 Regionale samenwerking dementiezorg

2014

2024

3 jaar

n.v.t.

6.2 De zorgstandaard dementie

2014

2024

3 jaar

n.v.t.

5.3 Casemanagement bij dementie

2021

2024

3 jaar

n.v.t.

6.4 Scholing verzorgend personeel bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

7. Dementie als comorbiditeit in het ziekenhuis

 

 

 

 

7.1 Herkennen van cognitieve stoornissen op de Spoedeisende Hulp

2021

2024

5 jaar

n.v.t.

7.2 Screening op dementie/ cognitieve stoornissen in het ziekenhuis

2023

2024

5 jaar

n.v.t.

7.3 Wils&oordeelsbekwaamheid en behandelbeperking

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

7.4 Informatie, communicatie en bejegening

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

7.5 Omgeving en voorzieningen opname en verblijf

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

7.6 Beoordeling van pijn bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

7.7 Voedings&vochtproblemen bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

7.8 Procedure ontslag uit ziekenhuis bij dementie

2014

2024

5 jaar

n.v.t.

 

Autorisatiedatum en geldigheid

Laatst beoordeeld  : 15-10-2024

Laatst geautoriseerd  : 15-10-2024

Geplande herbeoordeling  : 15-10-2029

Initiatief en autorisatie

Initiatief:
  • Cluster Cognitieve stoornissen en dementie
Volgende:
Diagnostiek