De richtlijnen Stoppen met roken en Tabaks- en nicotineverslaving zijn herzien. De belangrijkste wijzigingen gaan over hulp bij stoppen met vapen en het korte stopadvies door elke zorgverlener.

De vraag naar begeleiding bij stoppen met vapen neemt snel toe. Daarom werd de praktische noodzaak voor bruikbare handvatten dusdanig groot dat op basis van de beperkte praktijkervaring aanbevelingen zijn gedaan. De adviezen in de multidisciplinaire richtlijn Tabaks- en nicotineverslaving en die in de NHG-Behandelrichtlijn ‘Stoppen met roken’ sluiten hiermee op elkaar aan.

Inhoud van de wijzigingen

Op basis van nieuwe wetenschappelijke informatie en praktische inzichten is gekeken naar bestaand wetenschappelijk bewijs. Die inzichten zijn afgewogen tegen expert opinion en op basis daarvan zijn zes thema’s geactualiseerd:

• E-health
  De aanbeveling rondom de inzet van e-health blijft: overweeg het gebruik van e-healthinterventies als de roker hier de voorkeur aan geeft en voldoende (digitale) vaardigheden heeft. Stem af of e-health ingezet wordt als zelfhulp, of ter ondersteuning van begeleiding door een zorgverlener. Bespreek de voor- en nadelen.
• E-sigaret als stoppen-met-rokenmethode
  Inzet van de e-sigaret als stoppen-met-rokenmethode blijft afgeraden, tenzij een roker al meerdere stoppogingen heeft gedaan en bij een volgende poging graag de e-sigaret wil gebruiken. Adviseer dit dan in altijd in combinatie met intensieve gedragsmatige ondersteuning en bespreek de nadelen.
• Cytisinicline
  Cytisinicline is toegevoegd als middel van derde keus ter ondersteuning bij het stoppen met roken. Eerste keus daarbij zijn nicotinevervangende middelen en als tweede keus bupropion, nortriptyline (off-label) of varenicline.
• Nicotinevervangende middelen bij zwangeren
  De plaats van nicotinevervangende middelen in de zwangerschap is aangepast. De richtlijnen raden aan om zwangere vrouwen bij voorkeur zonder medicatie te laten stoppen met roken. Er is beperkte ervaring met en bewijs voor de effectiviteit van nicotinevervangende middelen tijdens de zwangerschap, maar het gebruik van nicotinevervangende middelen is zeer waarschijnlijk wel veiliger dan doorroken.
• Kort stopadvies
  Het korte stopadvies bestaat uit het controleren van de rookstatus van de patiënten, een korte uitleg over de manier waarop zij kunnen stoppen met roken en een vervolgafspraak of doorverwijzing hiervoor. Het is de aanbeveling dat dit korte stopadvies gegeven wordt door alle zorgverleners en ook bij contactmomenten die niet gerelateerd zijn aan (klachten als gevolg van) roken.
• Minderen met roken als opmaat tot stoppen
  De aanbeveling rondom minderen met roken als opmaat tot stoppen blijft: overweeg minderen als opmaat tot stoppen met roken in plaats van abrupt stoppen alleen voor rokers die zelf de voorkeur geven aan deze methode en voldoende geïnformeerd zijn over bijkomende risico’s, zoals kans op uitstel of afstel van stoppoging, of compenserend roken. De richtlijn bevat hierover een praktische uitwerking.

Daarnaast zijn er twee nieuwe thema’s in de richtlijnen opgenomen, namelijk:

• Stoppen met gebruik van de e-sigaret
  Hoewel er nog weinig bekend is over effectieve interventies om te stoppen met vapen, zijn daarover toch aanbevelingen opgenomen in de richtlijnen. Reden is dat de vraag naar begeleiding bij stoppen met vapen snel toeneemt. De richtlijnwerkgroep vond de praktische noodzaak voor bruikbare handvatten dusdanig groot dat ze op basis van de beperkte praktijkervaring toch een aanbevelingen heeft gedaan. Deze luidt: overweeg intensieve gedragsmatige ondersteuning van mensen die willen stoppen met vapen, zo nodig met gebruik van nicotinevervangende middelen.
• Niet-intensieve gedragsmatige begeleiding
  Ten aanzien van de inzet van kortdurende (niet-intensieve) vormen van gedragsmatige begeleiding bij het stoppen met roken wordt aanbevolen terughoudend te zijn. De richtlijn adviseert te bespreken dat er andere vormen van ondersteuning bestaan die waarschijnlijk effectiever zijn, zoals intensieve gedragsmatige ondersteuning.

Samenwerking

De herziening was een gezamenlijk project van het Trimbos-instituut, het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), Partnership Stoppen met Roken en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Bekijk de richtlijn