Implementatieplan

Inleiding

Dit implementatieplan is opgesteld ter bevordering van de implementatie van de richtlijn Chronische bekkenpijn. Voor het opstellen van dit plan is een inventarisatie gedaan van de mogelijk bevorderende en belemmerende factoren voor het naleven van de aanbevelingen. Daarbij heeft de richtlijncommissie een advies uitgebracht over het tijdspad voor implementatie, de daarvoor benodigde randvoorwaarden en de acties die door verschillende partijen ondernomen dienen te worden.

 

Werkwijze

De werkgroep heeft per aanbeveling geïnventariseerd:

 

Dit staat in de implementatietabel per module.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Voor de huisarts:

Wacht bij voorkeur niet langer dan 3 maanden om voor patiënten met bekkenpijn een consult aan te vragen bij een medisch specialist. Bepaal de keuze van specialist op basis van de meest op de voorgrond staande lichamelijke of psychische klachten.

 

Vraag voor patiënten met bekkenpijn vanuit de eerste lijn in een vroeg stadium een consult aan bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor zowel diagnostiek als behandeling als er verdenking is op myofasciale dysfunctie of als er meerdere orgaansystemen in het bekken zijn betrokken.

 

Voor de verloskundige:

Breng het optreden van symptomen van bekkengordelpijn of lage rugpijn in de zwangerschap of postpartum in kaart door anamnese, lichamelijk onderzoek en pijnprovocatietesten.

 

Overleg met de huisarts of de geregistreerde bekkenfysiotherapeut als adviezen over houding en beweging of werkomstandigheden onvoldoende effect hebben op bekkengordelpijn of lage rugpijn in de zwangerschap of postpartum.

 

Overleg met de gynaecoloog over aanhoudende pijn door perineumlaesies of na sectio caesarea, omdat dit kan leiden tot chronische bekkenpijn.

 

Vraag voor patiënten met een vermoeden op een hoog risico op het ontwikkelen van chronische pijn een consult aan bij een multidisciplinair bekkenpijnteam (zie de module Organisatie van zorg).

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NHG, KNOV, NVFB, NIP/LVMP, NVVS, NVOG

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Besteed in de anamnese bij patiënten met chronische bekkenpijn aandacht aan:

• de pijn (aard/ernst/locatie);

• bijkomende functieproblemenklachten over de functie van een orgaansysteem

• de aanwezigheid van pijn verklarende bekende aandoeningen en rode vlaggen.

• de cognities met betrekking tot pijn: eigen ideeën, wat vindt de omgeving van de pijn, emoties en gedragingen.

• het gebruik van medicijnen die effect hebben op de functie van de bekkenorganen.

  •  

< 1 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NHG, NIP/LVMP, NVVS

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Neem een psychosociale en seksuologische anamnese naast de standaardanamnese af bij iedere patiënt met chronische bekkenpijn.

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Onvoldoende seksuologen en in somatiek gespecialiseerde psychologen/

Seksuologie is niet vergoede zorg, wanneer dit buiten het ziekenhuis plaatsvindt

Aanpassingsproblematiek (bv bij ziekte) is niet vergoede zorg, wanneer dit buiten het ziekenhuis plaatsvindt

Organisatorische problemen bij samenstelling multidisciplinaire teams

Oprichten van multidisiciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

 

Primair (uitvoer aanbeveling): hoofdbehandelaar op dat moment i.s.m. LVMP, NIP en NVVS

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Gebruik bij patiënten met chronische bekkenpijn relevante vragenlijsten en dagboeken:

  • ter voorbereiding van een consult
  • voor diagnostiek
  • om de effectiviteit van de behandeling te monitoren
  • om de keuze voor adequate therapievorm te bepalen

 

Gebruik hiervoor relevante vragenlijsten en dagboeken die gaan over:

  • pijn
  • kwaliteit van leven
  • functies van de bekkenorganen
  • psychologische functies
  • seksuologische functies
  • sociale functies

< 1 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aan beveling): hoofdbehandelaar op dat moment (NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV)

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie: < 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Verricht bij elke patiënt met chronische bekkenpijn een lichamelijk onderzoek met als doel het opsporen van pijn verklarende bekende aandoeningen en rode vlaggen.

 

Bespreek vooraf met de patiënt de inhoud van het onderzoek en overleg daarbij of inwendig onderzoek mogelijk is en gedaan kan worden. Geef patiënten de regie tijdens het onderzoek.

 

Verwijs bij verdenking op myofasciale dysfunctie of als er meerdere orgaansystemen betrokken zijn naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor een diagnostisch consult.

< 1 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NHG, NVFB, andere hoofdbehandelaar op dat moment (NVU, NVOG, NVA, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV)

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Verricht aanvullend onderzoek om nadere informatie te krijgen over de aanwezigheid en aard van pijn verklarende bekende aandoeningen en rode vlaggen.

 

Verricht alleen aanvullend onderzoek als

  • er een concrete vraag is die door het onderzoek met ja/nee of alternatief a/alternatief b kan worden beantwoord.

het antwoord op deze vraag directe gevolgen heeft voor het behandelbeleid

< 1 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Oprichten van multidisiciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NHG, andere hoofdbehandelaar op dat moment (NVU, NVOG, NVA, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV)

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Verwijs bij chronische bekkenpijn in een vroeg stadium naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor zowel diagnostiek als behandeling als er verdenking is op myofasciale dysfunctie of als er meerdere orgaansystemen in het bekken zijn betrokken.

 

Laat de keuze voor een specifieke bekkenfysiotherapeutische interventie afhangen van de resultaten van het bekkenfysiotherapeutisch onderzoek. Dit onderzoek dient altijd uitgevoerd te worden door een geregistreerd bekkenfysiotherapeut.

 

Overweeg bekkenfysiotherapie in combinatie met graded activity bij vrouwen met chronische bekkenpijn en bewegingsangst.

 

Overweeg TENS bij mannen met chronische testiculaire pijn gedurende vier weken, vijf keer per week 30 minuten. Plaats hiervoor de elektrodes op de abdominale suprapubische regio.

 

Overweeg percutane n. tibialis stimulatie (P-PTNS) bij vrouwen met chronische bekkenpijn voor verbetering van de kwaliteit van leven in het domein sociaal functioneren gedurende 12 weken, 1 keer per week 30 minuten.

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Contacten met multidisciplinair pijnteam/behandelaren in regio

Onbekendheid van specialisten en huisartsen over waar ze geregistreerde bekkenfysiotherapeuten kunnen vinden en over mogelijkheden bekkenfysiotherapie

Mogelijke kosten patiënt bij onderverzekering voor fysiotherapie

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisiciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Bekendheid richtlijn onder bekkenfysiotherapeuten vergroten door middel van congres NVFB, nieuwsbrief, tijdschrift NVFB, science netwerk

Informeren SOMT, Avans+, IOF’s en ziekenhuizen met bekkenpoli

Primair (uitvoer aanbeveling): NHG, andere hoofdbehandelaar op dat moment die verwijst, NVFB

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Bepaal van elke patiënt met chronische bekkenpijn het fenotype door de patiënt in kaart te brengen met aandacht voor de biomedische, psychische en sociale aspecten. Overweeg het gebruik van bestaande systemen, zoals UPOINTS.

 

Kies de behandeling die het meest past bij het fenotype van de patiënt.

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijnmodule

Belemmerende factoren zijn met name gebrek aan tijd bij de hulpverlener om deze keuzemogelijkheid te gebruiken en zorg te dragen voor een goede verwijzing. Het niet aanwezig zijn van een team kan ook belemmerend werken en een doorverwijzing naar een dergelijk team als ‘overdadig’ worden ervaren.

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisiciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NVU, of andere hoofdbehandelaar op dat moment.

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Overweeg om te starten met amitriptyline in een dosis van 10 mg voor de nacht bij mannen en vrouwen met chronische bekkenpijn indien er geen contra-indicatie is. Verhoog de dosis met 10 mg per 2 weken tot een maximale dosis van 30 mg per dag.

 

Overweeg bij mannen met chronische bekkenpijn en mictieklachten behandeling van de pijn met een alfablokker. Evalueer het effect van deze behandeling na 3 maanden.

 

Overweeg een behandeling met progesteron bij vrouwen met chronische bekkenpijn alleen in overleg met een ervaren gynaecoloog werkzaam in een expertisecentrum.

 

Overweeg binnen een multimodale behandeling door een bekkenpijnteam een behandeling met gabapentine bij mannen en vrouwen met chronische bekkenpijn.

 

Behandel mannen en vrouwen met chronische bekkenpijn niet met antibiotica.

1-3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NVU, of andere hoofdbehandlaar op dat moment.

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Overweeg een behandeling met impar blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of perineale pijn (inclusief coccygodynie).

 

Laat de keuze voor behandeling met impar blokkade door middel van pulsed of thermaal radiofrequency ablatie afhangen van de ervaring en voorkeur van de pijnspecialist en houd rekening met de voorkeur van de patiënt.

 

 

Overweeg een behandeling met wortelblokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn alleen indien er sprake is van onbegrepen chronische bekkenpijn en andere behandelopties ineffectief zijn gebleken.

 

 

Overweeg een perifere zenuwblokkade als diagnostische blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn.

 

Overweeg een n. pudendus blokkade (met of zonder pulsed radiofrequency) bij patiënten met pudendale neuralgie.

 

Overweeg een n. ilioinguinalis en n. genitofemoralis blokkade met pulsed radiofrequency bij mannen met chronische testiculaire pijn.

< 1 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primaire behandelaar in samenwerking met NVA

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

 

< 1 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

NVU in samenwerking met NVA

 

 

< 1 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

NVU in samenwerking met NVA

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Overweeg patiënten met chronische bekkenpijn in een vroege fase van behandeling percutane PTNS (P-PTNS) aan te bieden.

 

Pas transcutane PTNS (T-PTNS) alleen toe ter ondersteuning van percutane PTNS (P-PTNS).

 

Pas andere vormen van neuromodulatie zoals perineale stimulatie en PTNS via een implantaat alleen toe in onderzoeksverband.

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair: NVU

Secundair – verspreiden RL onder leden: NVU: NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

Behandel patiënten met chronische bekkenpijn met sacrale neuromodulatie alleen indien alle andere therapieën ineffectief zijn gebleken en indien er tevens therapieresistente urge urine-incontinentie of fecale incontinentie is.

 

Verwijs patiënten die in aanmerking komen voor sacrale neuromodulatie.

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair: NVU

Secundair – verspreiden RL onder leden: NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Bied iedere patiënt met chronische bekkenpijn tenminste één consult bij een gezondheidszorgpsycholoog-seksuoloog NVVS aan.

 

Bespreek in een multidisciplinair overleg of er een indicatie is om te verwijzen voor een psychologische behandeling.

 

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Onvoldoende seksuologen en in somatiek gespecialiseerde psychologen/

Seksuologie is niet vergoede zorg, wanneer dit buiten het ziekenhuis plaatsvindt.

Aanpassingsproblematiek (bv bij ziekte) is niet vergoede zorg, wanneer dit buiten het ziekenhuis plaatsvindt.

Organisatorische problemen bij samenstelling multidisciplinaire teams

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisiciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

 

Primair: hoofdbehandelaar i.s.m. LVMP, NIP en NVVS

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Overweeg een behandeling met intradetrusor botuline toxine A (BTX-A) bij patiënten met chronische bekkenpijn die blaaspijnsyndroom/ interstitiële cystitis hebben waarbij alle conservatieve therapieën niet succesvol zijn geweest.

 

Indien een behandeling met intradetrusor BTX-A-injecties overwogen wordt, dient het individuele risico op complicaties zoals de kans op een urineretentie en urineweginfecties te worden meegenomen in de indicatiestelling.

 

Overweeg BTX-A-injecties op andere locaties, zoals prostaat, anale sfincter (met uitzondering van fissura ani), pelvic floor trigger points, puboprectalis en/of pubococcygeus spieren alleen in studieverband.

 

Volg voor behandeling met botulinetoxine bij anale pijn ten gevolge van Fissura ani de richtlijn Proctologie.

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Toepassing in kliniek

Vergoedingen voor BTX-injecties op andere locaties behoudens blaas

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NVU of andere hoofdbehandlaar op dat moment.

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Geef pijneducatie aan elke patiënt met chronische bekkenpijn.

 

Zorg ervoor dat pijneducatie bij chronische bekkenpijn dezelfde elementen bevat als pijneducatie bij algemene chronische pijn.

 

< 1 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Het is onbekend hoeveel kennis er bij artsen en therapeuten is over pijneducatie

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisiciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NVU of andere hoofdbehandelaar op dat moment.

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Maak bij onderstaande aanbevelingen gebruik van de in de flowchart aangegeven routes over evaluatiemomenten van de patiënt met chronische bekkenpijn (invoegen verwijzing naar flowchart).

 

Maak een afspraak voor een eerste evaluatiemoment uiterlijk 6 weken na de start van het zorgpad.

 

Evalueer met de patiënt of hij tevreden is met de huidige kwaliteit van leven.

 

Indien de patiënt tevreden is, besteedt dan aandacht aan zelfmanagement bij herhaalde klachten

 

Indien de patiënt niet tevreden is bepaal dan of er een laag of hoog risico is op het ontwikkelen van chronische bekkenpijn

 

Vraag voor mensen met een laag risico en orgaansymptomen of functiestoornissen een consult aan bij een medisch specialist, geregistreerd bekkenfysiotherapeut, gezondheidszorgpsycholoog of seksuoloog NVVS.

 

Vraag voor mensen met een laag risico zonder orgaansymptomen of functiestoornissen een consult aan bij een pijnspecialist of een revalidatiearts.

 

Vraag voor mensen met een hoog risico een consult aan bij een multidisciplinair bekkenpijnteam

 

Evalueer het gekozen traject met de patiënt en bepaal dan het vervolgtraject.

 

Indien er op dat moment een behandelwens is en myofasciale klachten en sensitisatie een belangrijke rol spelen, wordt een consult gevraagd bij een pijnrevalidatiecentrum.

 

Indien patiënt tijdens het evaluatiemoment na de pijnrevalidatie niet tevreden is wordt aandacht besteedt aan zelfmanagement, uitgaande van het gegeven dat de situatie rondom de pijn is zoals hij is.

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn?

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NVU of andere hoofdbehandelaar op dat moment.

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

<1 jaar,1 tot 3 jaar of

>3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Voor de huisarts:

Regel binnen de huisartsenpraktijk of -regio dat er een huisarts is met speciale interesse in chronische pijn. Laat deze huisarts de patiënten met chronische bekkenpijn begeleiden en contactpersoon zijn voor het bekkenpijnteam.

 

Voor de andere behandelaren van chronische bekkenpijn:

Vorm binnen ziekenhuizen of vanuit de huisartsenpraktijk een multidisciplinair team dat gespecialiseerd is in chronische bekkenpijn en zorg dat de huisartsen in de regio weten dat dit team er is.

 

Neem in ieder geval de volgende disciplines op in het multidisciplinaire team: uroloog, gynaecoloog, maag-darm-lever-arts of chirurg, pijnspecialist, gezondheidszorgpsycholoog-seksuoloog NVVS, geregistreerd bekkenfysiotherapeut.

 

Overweeg om een verpleegkundig specialist, gespecialiseerd pijnverpleegkundige, pijnconsulent of physician assistant in te zetten binnen de zorg en deel te laten nemen aan het multidisciplinair overleg.

 

Zorg voor goede communicatielijnen tussen huisarts en het multidisciplinaire team. Zorg voor heldere indicaties voor consultatie en maak afspraken over consultatie en terugkoppeling.

 

Zorg voor heldere communicatie met de patiënten en eventuele partner over verwachtingen, beleid en nazorg. Stel informatie beschikbaar waar de patiënt zelf mee aan de slag kan.

 

Maak duidelijk dat de leden van het multidisciplinaire team een brede kijk hebben op chronische bekkenpijn en dat allen werken vanuit een biopsychosociaal model.

 

Waarborg (na)scholing op het gebied van chronische (bekken)pijn in de samenwerking van huisartsen en bekkenpijnteam.

Maak gebruik van de flowchart van het zorgproces van de patiënt met chronische bekkenpijn.

1-3 jaar

Vermindering van zorgconsumptie

Ruimte binnen de periodieken van de deelnemende wetenschappelijke en andere vereniging. Medewerking van deze instanties bij het verspreiden.

Inzetten van niet-vergoede zorg binnen het team.

Onvoldoende inzet van bestaande expertise binnen ziekenhuizen. Onvoldoende belangstelling van de zorgverleners voor deze complexe problematiek.

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisiciplinaire teams voor chronische bekkenpijn.

Publicaties in tijdschriften van wetenschappelijke verenigingen, met bijzondere aandacht voor de huisartsen. Voordrachten op jaarvergaderingen van deze verenigingen.

Verzorgen van onderwijs voor alle hulpverleners die deze groep patiënten zien.

Primair (uitvoer aanbeveling): NVU of andere hoofdbehandelaar op dat moment.

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

Tertiair: Samenwerkende patiëntenverenigingen zoals BB 4All, ICP.

Ziekenhuisdirecties

NZA en zorgverzekeraars

Belangrijkste stap in het proces van implementatie is het besef dat een teambenadering bij deze problematiek de grootste kans biedt op goede en effectieve zorg. De vergoeding van deze zorg is vervolgens voorwaarde voor implementatie.

De nieuw zorgstandaard chronische pijn zal de implementatie van deze meer specifieke richtlijn ondersteunen en bevorden.

 

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:

< 1 jaar,

1 tot 3 jaar of

> 3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie1

Te ondernemen acties voor implementatie2

Verantwoordelijken voor acties3

Overige opmerkingen

Maak een taakverdeling waarin wordt omschreven wie wanneer welke verantwoordelijkheid heeft in het zorgproces van de patiënt met chronische bekkenpijn. Beschrijf in de taakverdeling de rol van de patiënt, de huisarts, de medisch specialist en het multidisciplinaire team.

Gebruik in de taakverdeling de punten die genoemd zijn in de overwegingen van deze module en de module Organisatie van zorg.

Gebruik de taakverdeling bijvoorbeeld in regionale zorg overleggen.

1 tot 3 jaar

Onbekend

Disseminatie van de richtlijn

Uitdagingen m.b.t. het oprichten van multidisciplinaire teams voor chronische bekkenpijn

Disseminatie van de richtlijn

Primair (uitvoer aanbeveling): NVU of andere hoofdbehandelaar op dat moment.

Secundair ((betrokkenheid bij) oprichten multidisciplinair team + verspreiden RL onder leden): NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVvH, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN, KNOV

 

1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.

2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.

 

 

Template verwijsbrief chronische bekkenpijn t.b.v. de implementatie

Reden van verwijzing, vraagstelling.

Chronische bekkenpijn sinds ….. De pijnklachten zijn begonnen met..

De belangrijkste functiestoornissen liggen op het gebied van mictie / defecatie / seksualiteit / menstruatie.

 

Journaal

Deelcontacten in verband met de pijn:

Uitgevoerde diagnostiek met resultaat:

Behandelingen tot nu toe met effecten:

 

Relevante probleem/episodelijst

Eerdere perioden met klachten op urologisch / gynaecologisch gebied en darmen:

Risicofactoren chronische pijn:

Er is sprake van: betrokkenheid meerdere orgaansystemen / eerdere perioden met pijnklachten / andere chronische pijn diagnoses / somatische onverklaarde klachten / psychosociale gevolgen / stemmingsstoornissen/ verwachting bij patiënt dat de klachten blijvend zullen zijn.

 

Medicatie actueel

 

Procedurevoorstel: beoordeling van de pijnklachten, waar nodig aanvullende diagnostiek, pijneducatie en opstellen van een behandeltraject.