Achtergrond

Procedurele sedatie en/of analgesie (PSA) is een omschreven medische handeling in het kader van een diagnostische of therapeutische medische procedure. PSA kent zijn eigen indicaties, contra-indicaties en risico’s en kent als aparte medische handeling de daarbij horende verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden. Deze staan los van de diagnostische en/of therapeutische procedure waarvoor PSA wordt gevraagd.

Sedatie en analgesie zijn verschillende begrippen

Wanneer gesproken wordt over sedatie, wordt dit vaak toegepast om procedures die onaangenaam maar ook pijnlijk zijn mogelijk te maken. Daarom moet ook een definitie van pijnloosheid (analgesie) worden opgenomen, dus spreken wij in deze richtlijn over Procedurele Sedatie en Analgesie, kort PSA.

Pijn als onderdeel van een procedure wordt in principe altijd met een pijnstiller of een pijnstillende techniek bestreden. Sedatie wordt idealiter alleen gegeven om angst te verminderen (anxiolyse) of het bewustzijn zodanig te verlagen dat de betreffende onaangename procedure veilig en comfortabel uitvoerbaar is (milde, matige of diepe sedatie). Het is dus principieel onjuist om pijn te bestrijden met een anxiolyticum of met een sedativum. Toepassing van veel (vooral centraal werkende) analgetica kan tevens dosis gebonden enige verlaging van het bewustzijnsniveau (=sedatie) met zich meebrengen. Het gebruik van uitsluitend sedativa bij een pijnlijke procedure heeft het risico dat ongewenst diepe sedatieniveaus met de daaraan verbonden risico’s worden bereikt. Het is ook belangrijk te realiseren dat de combinatie van analgetica (in het bijzonder de centrale analgetica, zoals opioïden) en sedativa onderling potentiërend werken, waarbij de risico’s op ernstige respiratoire en cardiovasculaire bijwerkingen toenemen.

Deze module bevat de volgende submodules:

1. Definities van PSA bij volwassenen
2. Sedatieniveaus