Waar gaat deze richtlijn over?

De richtlijn geeft adviezen over de diagnostiek, behandeling en follow-up van patiënten met Metabole-disfunctie geAssocieerde Steatotische Leverziekte (MASLD), voorheen bekend als niet-alcoholische leververvetting of wel Non Alcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD).* De prevalentie van MASLD in Nederland bedraagt 22-25% en dit loopt op tot 50-60% in risicogroepen, met name patiënten met overgewicht/obesitas, metabool syndroom en diabetes mellitus type 2. Metabole-disfunctie geAssoceerde Steatohepatitis (MASH), voorheen Non Alcoholic Steatohepatitis (NASH), het actieve en potentieel progressieve stadium van MASLD, komt naar schatting op grond van de internationale vakliteratuur bij 3% van de Nederlanders voor. MASH kan progressie vertonen naar MASH-fibrose en vervolgens tot cirrose en hepatocellulair carcinoom (HCC).

De huidige richtlijn bevat de volgende onderwerpen:

• Identificatie MASLD-fibrose
• Leefstijlinterventies
• Medicamenteuze behandeling
• Bariatrische chirurgie
• Cardiovasculair risicomanagement
• Monitoring progressie van leverfibrose
• HCC-surveillance
• Organisatie van zorg

*Na het afronden van de conceptrichtlijn werd er een wijziging in de terminologie aangekondigd (MASLD en MASH i.p.v. NAFLD en NASH). Om de consistentie te waarborgen, worden in alle modules de termen MASLD en MASH gehanteerd, ook in de bespreking van de literatuur.

Afbakening van de richtlijn

Deze richtlijn richt zich op de diagnostiek, behandeling en follow-up van volwassen patiënten met MASLD/MASH in de tweede en derde lijn. De volgende definities worden hierbij gehanteerd:

• MASLD wordt gedefinieerd als de aanwezigheid van leververvetting (> 5%) bij beeldvormend of histopathologisch onderzoek, zonder alternatieve oorzaak als overmatig alcoholgebruik (mannen: ≥ 3 EH/dag; vrouwen: ≥ 2 EH/dag), het gebruik van bepaalde medicatie of andere oorzaken. MASLD omvat het spectrum van steatose, tot actieve ziekte, in casu steatohepatitis, wat kan leiden tot MASLD-fibrose en – uiteindelijk – cirrose en MASLD-geassocieerd HCC.
• MASH wordt gedefinieerd als de aanwezigheid van steatose in combinatie met ontsteking, ‘ballooning’ van hepatocyten en/of fibrose bij histopathologisch onderzoek.

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

Deze richtlijn is geschreven voor zorgverleners in de tweede of derde lijn, die betrokken zijn bij de behandeling van volwassenen met MASLD/MASH.  

Voor patiënten

MASLD is een afkorting van Metabole-disfunctie geAssocieerde Steatotische Leverziekte (MASLD), voorheen bekend als non-alcoholic fatty liver disease: niet-alcoholische leververvetting. Met deze overkoepelende term wordt zowel het stadium leververvetting als het actieve stadium leververvetting met ontsteking bedoeld. Voor het stadium van leververvetting met ontsteking wordt de afkorting MASH gebruikt.

Bij leververvetting hoopt er meer dan 5% vet op in de levercellen. De leververvetting kan overgaan in een leverontsteking. Hierdoor raken de levercellen beschadigd. In deze fase zijn er vaak nog geen klachten. De leverontsteking kan vervolgens leiden tot littekenweefsel in de lever. Dat noemen we leverfibrose. Dit kan ertoe leiden dat er levercirrose ontstaat: volledige verlittekening van de lever. De lever functioneert dan niet meer goed: het bloed kan moeilijker door de lever heen en de productie- en afvalstofverwerkingsfuncties van de lever nemen af. Patiënten kunnen dan klachten hebben, zoals vermoeidheid, gewichtsverlies, infecties en bloedingen.

Meer informatie over MASLD/MASH is te vinden op Thuisarts:

[volgt nog]

Meer informatie over (leven met) MASLD/MASH is te vinden op de website van de patiëntenvereniging: https://www.leverpatientenvereniging.nl/

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm- en Leverartsen (NVMDL). De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de maag-darm-leverartsen, internisten, pathologen, huisartsen, verpleegkundigen en diëtisten. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door inbreng van de Nederlandse Leverpatiënten Vereniging.  

Toepassen

• Stroomschema bij module organisatie van zorg
• Implementatieplan

Status van de richtlijn

In het onderhoudsplan (zie Verantwoording) heeft de werkgroep aangegeven wat het uiterste jaar is voor beoordeling van actualiteit van de modules.