Waar gaat deze richtlijn over?

De richtlijn beoogt adequate herkenning van pijn bij kinderen, waarbij er gevalideerde meetinstrumenten worden geadviseerd. In de richtlijn is er veel aandacht voor een multimodale benadering van het kind met pijn, aangezien diverse psychosociale (of psychologische en sociale) factoren een grote rol spelen bij pijn, pijnbeleving en derhalve ook bij het behandelen van pijn. Er worden handvaten gegeven voor de behandeling van pijn, zowel non-farmacologisch als farmacologisch.

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

De richtlijn is bedoeld voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg van kinderen van 0 tot en met 18 jaar met pijn in de tweede en derde lijn. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in acute en chronische pijn.

Voor patiënten

Pijn is een gevoelsmatige en/of emotionele ervaring, die wordt veroorzaakt door feitelijke of mogelijke weefselschade. Ook zonder weefselbeschadiging of een aanwijsbare medische oorzaak kan iemand pijn ervaren. Het ervaren van pijn in de eerste levensjaren zou de ontwikkeling in het latere leven kunnen beïnvloeden. In deze richtlijn wordt het biopsychosociaal (BPS) model gehanteerd (figuur 1). Het biopsychosociaal model is een manier om te begrijpen hoe gezondheid en ziekte ontstaan door een combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren.

Figuur 1. Biopsychosociaal (BPS) model

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire kernwerkgroep en werkgroep met vertegenwoordigers vanuit de NVK, Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA), Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), Stichting Kind en Ziekenhuis, Nederlandse Vereniging voor Heelkunde Vakgroep Medische Pedagogische zorg en Nederlandse Vereniging voor kinderfysiotherapie (NVKF).

Daarnaast las een klankbordgroep mee met vertegenwoordigers vanuit de Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (VRA), Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied (NVKNO), Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA), Care4Neo, Nederlandse Vereniging Artsen Verstandelijk Gehandicapten (NVAVG), CliniClowns Nederland, PROSA Kenniscentrum en HME-MO Vereniging Nederland).

Status van de richtlijn

De richtlijn Pijnmeting en behandeling bij kinderen is in 3 batches herzien (2021-2025).

In 2023 zijn de volgende 5 modules herzien/toegevoegd:

• Definitie van pijn bij kinderen
• Prognostische factoren chronische pijn
• Prognostische factoren postoperatieve pijn
• Screeningtools chronische pijn
• Screeningtools postoperatieve pijn

In 2024 zijn de volgende 6 modules herzien/toegevoegd:

• Meetinstrumenten comfort
• Meetinstrumenten acute pijn bij kinderen
• Meetinstrumenten chronische pijn
• Meetinstrumenten interferentie van chronische pijn
• Frequentie pijn- en comfortmeting bij chronische pijn
• Frequentie pijn- en comfortmeting bij acute pijn

In 2025 zijn de volgende 6 modules herzien/toegevoegd:

• Non-farmacologische pijnbestrijding
• Farmacologische pijnbestrijding bij somatische/nociceptieve pijn
• Farmacologische pijnbestrijding bij neuropathische pijn  
• Farmacologische pijnbestrijding bij viscerale pijn
• Farmacologische pijnbestrijding bij gecentraliseerde pijn
• Organisatie van zorg