Deze module is onderverdeeld in submodules. Om de inhoud te kunnen bekijken klikt u in de linkerkolom op de titel van de submodule. 

Onderstaande overwegingen zijn van toepassing voor de beschrijving van revalidatieprogramma's tijdens en na afloop van de curatieve behandeling en in de palliatieve fase. Overwegingen die specifiek op één ziektefase betrekking hebben zijn bij het desbetreffende subhoofdstuk geplaatst.

Anatomische eigenschappen en functie
De werkgroep adviseert om op het ICF8^*) niveau ‘anatomische eigenschappen en functie' de trainingsparameters zo te kiezen dat in elk geval behoud van (tijdens behandeling) of indien gewenst/noodzakelijk vergroting van (na behandeling) spierkracht en spiermassa, aërobe capaciteit en flexibiliteit bereikt wordt. Voor elke individuele patient zal, waar nodig in overleg met de behandelend specialist, beoordeeld moeten worden in hoeverre daarbij afgeweken moet worden van de algemene inspanningsfysiologische principes.

Als richtlijn voor de training dient minimaal de Nederlandse Norm Gezond Bewegen te worden gehanteerd. Voor volwassenen is de norm een half uur tenminste matig intensieve lichamelijke activiteit (³4 METabolic equivalents (METs)) op minimaal vijf, maar bij voorkeur alle dagen van de week. Voor 55-plussers is de norm een half uur tenminste matig intensieve lichamelijke activiteit (³3 METs) op minimaal vijf, maar bij voorkeur alle dagen van de week. Voor niet-actieven, zonder of met beperkingen, is overigens elke extra hoeveelheid lichaamsbeweging zinvol, ongeacht duur, intensiteit frequentie of type. Anderen hanteren de fitnorm, deze is voor jong en oud gelijk en vereist tenminste drie keer per week gedurende minimaal 20 minuten zwaar intensieve lichamelijke activiteit. Deze norm is vooral gericht op het onderhouden van fysieke fitheid (uithoudingsvermogen, kracht en coördinatievermogen). Bepaling van trainingsdoelen en -intensiteit alsmede de vorm van begeleiding, zullen mede moeten worden vastgesteld op basis van individueel sportverleden, huidige activiteitenniveau en persoonlijke doelen op het niveau van activiteiten en participatie.

Zorg op maat
Bij het leveren van ‘zorg op maat' kan een aantal overwegingen richting gevend zijn.
De effectiviteit van beweeginterventies is afhankelijk van de mate van compliance van de patiënt. Het is aannemelijk dat de therapietrouw groter zal zijn naarmate de motivatie van de patiënt om deel te nemen aan de interventie groter is. Het verdient daarom aanbeveling om bij bewegingsadviezen aan patiënten, die behandeld worden of zijn voor kanker, de voorkeuren en opvattingen van de patiënt ten aanzien van bewegen nadrukkelijk mee te laten wegen in het advies.

Courneya et al. onderzochten de associatie tussen elementen uit de theorie van beredeneerd gedrag (Fishbein en Aizen) en de voorkeur voor aërobe- of krachttraining onder patiënten met kanker die behandeld werden voor borstkanker (1). De resultaten van deze studie wijzen erop dat vooral de eigen inschatting van het positieve effect van een interventie, de affectieve houding (mate waarin een bepaald type training als leuk wordt ingeschat) en de eigen effectiviteitbeleving (de mate waarin een bepaald type training als haalbaar wordt ingeschat) bepalend zijn voor de mate van motivatie voor een bepaald type programma. Bovendien waren effecten op kwaliteit van leven groter voor deelnemers in de krachttraining groep die ook een voorkeur hadden voor deze vorm van training.

De mate van fitheid bij start van de interventie zal meewegen in de effectmaat. Vanwege de wet van verminderde meeropbrengst van training zullen effecten juist bij meer gemotiveerde patiënten, met een intensief beweegverleden en meer dan gemiddelde fitheid, kleiner zijn. Leeftijd en geslacht bepalen mede de mate van het trainingseffect voor zowel kracht als uithoudingsvermogen. Leeftijd bepaalt mede startfitheid, sportaffiniteit en reeds getrainde specificiteit.

Een goede voedingstoestand is een voorwaarde voor het bereiken van de gewenste trainingseffecten.

Voor een concrete invulling van screenings- en voedingsinterventies wordt verwezen naar de richtlijn Algemene voedings- en dieetadviezen [VIKC 2005].

^*) ICF: International Classification of Functioning, Disability and Health