Startpagina - Leidraad Bbs

Beoordeeld: 19-09-2023

Wat is nieuw?	Publicatiedatum
Startpagina - Leidraad Bbs	13-10-2023
Leidraad Bbs 2023	13-10-2023

Waar gaat deze leidraad over?

Het doel van de leidraad is om als Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) haar visie te geven op de invulling van relevante artikelen van het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs) 2017 waarin een rol wordt toebedeeld aan de klinisch fysicus.

Dit wordt uitgewerkt aan de hand van de levenscyclus van medische technologie zoals verwoord in het Convenant “Veilige toepassing van medische technologie in de medisch specialistische zorg” opgesteld door onder andere de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU).

In deze Leidraad volgt de mate van betrokkenheid van de klinisch fysicus bij het gebruik van ioniserende straling in het kader van Bbs uit de risicobeheersing. Deze risicobeheersing is gebaseerd op de risico-inschatting van schade door ioniserende straling aan de patiënt, proefpersoon, verzorger, en/of asymptomatische persoon bij het gebruik van ioniserende straling ten behoeve van medische blootstelling. Hieruit volgt het juiste handelen om de risico’s die gepaard gaan met blootstelling aan ioniserende straling daadwerkelijk in te perken.

Voor wie is deze leidraad bedoeld?

Deze leidraad is bedoeld voor alle klinische fysici.

Hoe is de leidraad tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze leidraad is van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF). De leidraad is opgesteld met een werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers vanuit de NVKF.

Toepassen

Deze leidraad geeft informatie aan ziekenhuizen over de betrokkenheid van de klinisch fysicus bij het gebruik van ioniserende straling ten behoeve van medische blootstelling.

Eventueel ook ‘Status van de leidraad’

Niet van toepassing

Informatie voor patiënten

Onderzoeken of behandelingen met beeldvormende technieken in het ziekenhuis maken vaak gebruik van straling. Om de risico’s van onderzoek met straling zo klein mogelijk te houden is het belangrijk dat zowel uzelf als de mensen om uw heen een zo laag mogelijke dosis straling ontvangen tijdens een onderzoek. De klinisch fysicus is een expert op het gebied van straling bij medische toepassingen. In het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs) is dan ook opgenomen dat er passende betrokkenheid is van de klinisch fysicus bij het juist gebruik van ioniserende straling bij medische blootstelling. In deze leidraad is uitgewerkt waaruit de betrokkenheid van de klinisch fysicus bestaat. Artsen hebben met elkaar afgesproken waar ze op moeten letten als ze met apparaten dingen willen meten bij patiënten in het ziekenhuis. Die afspraken staan in deze leidraad.

Op Thuisarts.nl vindt u meer informatie over stralingsrisico’s:

Meer informatie:

Verantwoording

Autorisatiedatum en geldigheid

Laatst beoordeeld : 19-09-2023

Laatst geautoriseerd : 19-09-2023

Geplande herbeoordeling :

Initiatief en autorisatie

Initiatief:

Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica

Geautoriseerd door:

Nederlandse Vereniging voor Nucleaire geneeskunde
Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie
Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica

Algemene gegevens

De ontwikkeling van deze Leidraad werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten (www.demedischspecialist.nl/kennisinstituut) en werd gefinancierd uit de Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). Patiëntenparticipatie bij deze Leidraad was niet van toepassing gezien de technische en organisatorische aard van de Leidraad.

De financier heeft geen enkele invloed gehad op de inhoud van de Leidraad.

Samenstelling werkgroep

Voor het ontwikkelen van de Leidraad is in 2021 een werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van de NVKF. De Nederlandse Vereniging voor Radiologie (NVvR), NVRO en NVNG zijn gevraagd deel te nemen in de klankbordgroep maar hebben hiervan afgezien.

Werkgroep:

Dr. M.J.W. (Marcel) Greuter, klinisch fysicus, UMC Groningen, NVKF

Dr. S. (Stan) Heukelom, klinisch fysicus, Amsterdam UMC, NVKF

Dr. P. (Pepijn) van Horssen, klinisch fysicus, Meander Medisch Centrum, NVKF, NVNG

Ir. H. N. (Niek) Jager, klinisch fysicus, Medisch Spectrum Twente, NVKF

Ir. W. (Walter) Kool, klinisch fysicus, Noordwest Ziekenhuisgroep, voorzitter, NVKF

Ir. M. (Marcel) Segbers, klinisch fysicus, Erasmus MC, NVKF

Ir. A. (Arjen) Becht, klinisch fysicus, Gelre Ziekenhuizen, NVKF (tot december 2021)

Met ondersteuning van:

Dr. N.L. (Nikita) van der Zwaluw, senioradviseur Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten

Dr. L.C. (Lotte) Houtepen, adviseur Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten

Met dank aan:

M. (Manfred) van der Vlies, MSc, klinisch fysicus, Leiden UMC, NVKF (vanuit de commissie straling meedenken over de opzet en structuur van de Leidraad)

Ir. P. (Pieternel) van der Tol, klinisch fysicus, Radboudumc, NVKF (vanuit de commissie straling meedenken over de opzet en structuur van de Leidraad)

Belangenverklaringen

De Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling is gevolgd. Alle werkgroepleden hebben schriftelijk verklaard of zij in de laatste drie jaar directe financiële belangen (betrekking bij een commercieel bedrijf, persoonlijke financiële belangen, onderzoeksfinanciering) of indirecte belangen (persoonlijke relaties, reputatiemanagement) hebben gehad. Gedurende de ontwikkeling of herziening van een module zijn wijzigingen in belangen aan de voorzitter doorgegeven. De belangenverklaring is opnieuw bevestigd tijdens de commentaarfase.

Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met eventuele belangen vindt u in onderstaande tabel. De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten.

Werkgroeplid	Functie	Nevenfuncties	Gemelde belangen	Ondernomen actie
Kool (voorzitter)	Klinisch fysicus, Noordwest Ziekenhuisgroep	Geen	Geen	Geen
Segbers	Klinisch fysicus Erasmus MC afdeling Radiologie & Nucleaire Geneeskunde	Geen	Geen	Geen
Van Horssen	Klinisch fysicus en stralingsbeschermingsdeskundige, Meander Medisch Centrum	Lid NVNG Commissie Kwaliteitsbevordering	Geen	Geen
Greuter	Klinisch fysicus UMCG Detacheringen: Klinisch fysicus en coördinerend stralingsdeskundige OZG Onderzoeker UTwente	Geen	Geen	Geen
Becht	Klinisch fysicus Gelre ziekenhuizen Apeldoorn/ Zutphen	Geen	Geen	Geen
Jager	Klinisch fysicus en stralingsbeschermingsdeskundige radiotherapie Medische Spectrum Twente, Enschede	Geen	Geen	Geen
Heukelom	Klinisch fysicus radiotherapie, AmsterdamUMC, locatie Vumc	Lid NVKF- Commissie Europa; volgen en stimuleren van een meer gezamenlijk neerzetten van het vakgebied klinische fysica binnen Europa. Onbetaald.	Geen	Geen

Inbreng patiëntenperspectief

Kwalitatieve raming van mogelijke financiële gevolgen in het kader van de Wkkgz

Volgens de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) is een kwalitatieve raming uitgevoerd of de Leidraad mogelijk leidt tot substantiële financiële gevolgen. Bij het uitvoeren van deze beoordeling is de Leidraad op verschillende domeinen getoetst (zie het stroomschema op de Richtlijnendatabase).

Uit de kwalitatieve raming blijkt dat er waarschijnlijk geen substantiële financiële gevolgen zijn, zie onderstaande tabel.

Leidraad	Uitkomst raming	Toelichting
Leidraad	Geen financiële gevolgen	Hoewel uit de toetsing volgt dat de Leidraad breed toepasbaar is (>40.000 patiënten), volgt ook uit de toetsing dat het geen nieuwe manier van zorgverlening of andere organisatie van zorgverlening betreft, het geen toename in het aantal in te zetten voltijdsequivalenten aan zorgverleners betreft en het geen wijziging in het opleidingsniveau van zorgpersoneel betreft. Er worden daarom geen substantiële financiële gevolgen verwacht.

Implementatie

De werkgroep verwacht geen problemen voor de aanvaardbaarheid, haalbaarheid en implementatie van deze leidraad.

Werkwijze

De werkgroep heeft als uitgangspunt de wetsteksten van de Bbs gebruikt. Een werksessie op locatie hielp de werkgroep op weg een eerste invulling te geven aan deze Leidraad; daarna zijn er verscheidene bijeenkomsten georganiseerd via Zoom. Er is gebruik gemaakt van reeds bekende literatuur en teksten zoals Europese policy-statements. Een eerste conceptversie van deze Leidraad is voorgelegd aan de commissie Kwaliteit en de commissie Straling van de NVKF. Hierop is de tekst verder aangescherpt. Daarna is de eerste concept-Leidraad uitgezet bij de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen en organisaties. Aan de hand van hun commentaar en in overleg met de commissie straling van de NVKF, in het bijzonder Manfred van der Vlies en Pieternel van der Tol, is de opzet en structuur aangepast en de tekst verder aangescherpt.

De tweede concept-Leidraad is aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen en organisaties voorgelegd ter commentaar. De commentaren zijn verzameld en besproken met de werkgroep. Naar aanleiding van de commentaren werd de concept-Leidraad aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep. De definitieve Leidraad werd aan de NVKF, NVRO en NVNG voorgelegd voor autorisatie en door hen geautoriseerd.

Organisatie van zorg

Bij de ontwikkeling van de Leidraad is expliciet aandacht geweest voor de organisatie van zorg: alle aspecten die randvoorwaardelijk zijn voor het verlenen van zorg (zoals coördinatie, communicatie, (financiële) middelen, mankracht en infrastructuur). Randvoorwaarden die relevant zijn voor deze Leidraad zijn genoemd in de tekst.

Richtlijnendatabase

Leidraad Betrokkenheid klinisch fysicus bij het gebruik van ioniserende straling in het kader van Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs)