Wat is de behandelstrategie bij parafaryngeale tumoren?
Uitgangsvraag
Wat is de behandelstrategie bij parafaryngeale tumoren?
Aanbeveling
Behandelstrategie parafaryngeale tumoren
Verricht een MRI, echo-geleide punctie of transorale/transnasale endoscopische pharyngeale echografisch-geleide punctie voor de diagnostiek van parafaryngeale ruimte (PPS) tumoren.
Kies bij voorkeur voor een transcervicale-(transparotische) benadering in de resectie bij PPS-tumoren.
Onderbouwing
Achtergrond
Speekselkliertumoren uitgaande van de PPS zijn zeldzaam, bevinden zich in de prestyloidale ruimte en vormen 0,5-1,5% van alle hoofd-halstumoren. De meest voorkomende symptomen zijn uitwendige- of intra-orale massa's (114 patiënten, 64%). Diverse resectie benaderingen kunnen worden toegepast: cervicaal-transparotische, cervicale, transmandibulaire en transorale benadering. Ook gecombineerde benaderingen zijn beschreven. De keuze voor het type benadering hangt af van de ligging en grootte van de tumor en de ervaring van de chirurg. Een transcervicale(-transparotische) benadering lijkt hierbij een voorkeur te genieten op basis van expositie en minder kans op kapselruptuur tijdens de ingreep (van Hees, 2018; Betka, 2010; Paderno, 2015; De Luca, 2022; Polkowski, 2021; Reerds, 2022). Transorale benaderingen voor dit type laesies zijn recentelijk internationaal in opmars gezien de mogelijkheden met transorale robot-geassisteerde en endoscopie-geassisteerde chirugie (Larson, 2021).
Referenties
- Betka J, Chovanec M, Klozar J, Taudy M, Plzák J, Kodetová D, Lisý J. Transoral and combined transoral-transcervical approach in the surgery of parapharyngeal tumors. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2010 May;267(5):765-72. doi: 10.1007/s00405-009-1071-z. Epub 2009 Aug 28. PMID: 19714351.
- De Luca P, Atturo F, Tombolini M, Colangeli R, Simone M, De Seta D, de Campora L, Tassone D, Camaioni A. Parapharyngeal space tumors: a twenty-year single-center retrospective analysis on the effectiveness of transcervical and transoral approaches on local control and disease-specific survival. Am J Otolaryngol. 2023 Mar-Apr;44(2):103741. doi: 10.1016/j.amjoto.2022.103741. Epub 2022 Dec 19. PMID: 36566674.
- Paderno A, Piazza C, Nicolai P. Recent advances in surgical management of parapharyngeal space tumors. Curr Opin Otolaryngol Head Neck Surg. 2015 Apr;23(2):83-90. doi: 10.1097/MOO.0000000000000134. PMID: 25692627.
- Polkowski M, Lenartowicz J, Zwoli?ski J, Pa?ucki J, Mróz A, Sokó? K, Regu?a J. Transoral endoscopic ultrasound-guided fine-needle biopsy of a tumor of the parapharyngeal space. Endoscopy. 2021 Apr;53(4):E145-E147. doi: 10.1055/a-1216-9928. Epub 2020 Aug 5. PMID: 32757195.
- van Hees T, van Weert S, Witte B, René Leemans C. Tumors of the parapharyngeal space: the VU University Medical Center experience over a 20-year period. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2018 Apr;275(4):967-972. doi: 10.1007/s00405-018-4891-x. Epub 2018 Feb 7. PMID: 29417279; PMCID: PMC5838131.Abu-Ghanem Y, Mizrachi A, Popovtzer A, Abu-Ghanem N, Feinmesser R. Recurrent pleomorphic adenoma of the parotid gland: Institutional experience and review of the literature. J Surg Oncol. 2016 Nov;114(6):714-718. doi: 10.1002/jso.24392. Epub 2016 Jul 29. PMID: 27468730.
- Reerds STH, Gerdsen M, van den Hoogen FJA, Takes RP, van den Broek GB, Vallen HGGJ, Marres HAM, Honings J. Surgical management of deep lobe parotid tumours with and without involvement of the parapharyngeal space. Int J Oral Maxillofac Surg. 2022 Jun;51(6):762-767
- Larson AR, Ryan WR. Transoral Excision of Parapharyngeal Space Tumors. Otolaryngol Clin North Am. 2021 Jun;54(3):531-541.
Verantwoording
Autorisatiedatum en geldigheid
Laatst beoordeeld : 15-10-2024
Laatst geautoriseerd : 15-10-2024
Geplande herbeoordeling : 15-10-2028
De geldigheid van de leidraad komt te vervallen indien nieuwe ontwikkelingen aanleiding zijn een herzieningstraject te starten.
Algemene gegevens
De ontwikkeling van deze leidraad werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten (www.demedischspecialist.nl/kennisinstituut) en werd gefinancierd uit de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). De financier heeft geen enkele invloed gehad op de inhoud van de richtlijnmodule.
Samenstelling werkgroep
Voor het ontwikkelen van de leidraad is in 2022 een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen (zie hiervoor de Samenstelling van de werkgroep) die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met een benigne speekselkliertumor.
Werkgroep
- Dr. S. (Stijn) van Weert, voorzitter, hoofd-hals oncologisch chirurg, werkzaam in het MUMC, NVKNO
- Dr. J.M.J.A.A. (Jos) Straetmans, KNO-arts, werkzaam in het Zuyderland Ziekenhuis, NVKNO
- Dr. D.A. (Derrek) Heuveling, KNO-arts, werkzaam in het Meander MC, NVKNO
- S.T.H. (Sam) Reerds, KNO-AIOS, werkzaam in het Radboudumc, NVKNO
- Dr. M.L. (Marc) Ooft, Patholoog, Pathologie DNA, werkzaam in Rijnstate, NVVP
- Dr. M.H. (Matthijs) Valstar, MKA-chirurg, post-doc onderzoeker, werkzaam in respectievelijk Flevoziekenhuis Almere en Antoni van Leeuwenhoek, Amsterdam, NVMKA
- Dr. M.M.L. (Maartje) de Win, Radioloog, werkzaam in Amsterdam UMC, NVvR
Klankbordgroep
- Dr. M.F. (Martijn) Lutke Holzik, Chirurg-oncoloog, werkzaam in ZGT, NVvH
Met ondersteuning van
- Dr. D. (Dagmar) Nieboer, senior adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
- Dr. A. (Anh Nhi) Nguyen, adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
Belangenverklaringen
De Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling is gevolgd. Alle werkgroepleden hebben schriftelijk verklaard of zij in de laatste drie jaar directe financiële belangen (betrekking bij een commercieel bedrijf, persoonlijke financiële belangen, onderzoeksfinanciering) of indirecte belangen (persoonlijke relaties, reputatiemanagement) hebben gehad. Gedurende de ontwikkeling of herziening van een module worden wijzigingen in belangen aan de voorzitter doorgegeven. De belangenverklaring wordt opnieuw bevestigd tijdens de commentaarfase.
Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met eventuele belangen vindt u in onderstaande tabel. De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten.
|
Werkgroeplid |
Functie |
Nevenfuncties |
Gemelde belangen |
Ondernomen actie |
|
van Weert (voorzitter) |
voorzitter vanuit de Nederlandse vereniging voor KNO- heelkunde (NvKNO)
|
Fulltime hoofd-hals oncologisch chirurg MUMC+
|
Geen |
Niet van toepassing |
|
Heuveling |
KNO-arts Meander Medisch Centrum |
Penningmeester MSB Midden Nederland U.A. (betaald) |
Geen |
Niet van toepassing |
|
Straetmans |
KNO-arts, vrijgevestigd |
Medisch Manager RVE Oncologie, Zuyderland Medisch Centrum |
Geen |
Niet van toepassing |
|
de Win |
Radioloog, Amsterdam UMC |
Opleider radiologie Amsterdam UMC, lid concilium en PVC radiologie. Faculty Erasmus course H&N MRI |
Geen |
Niet van toepassing |
|
Ooft |
Patholoog
|
Extern gefinancierd onderzoek (PI; Neuoendocrine Research Grant) |
Geen |
Niet van toepassing |
|
Valstar |
MKA-chirurg, Flevoziekenhuis, Almere
|
Post-doc onderzoeker NKI-AVL
|
Geen |
Niet van toepassing |
|
Reerds |
Radboudumc, AIOS Keel-, neus-, en oorheelkunde
|
PhD student Radboudumc speekselklierpathologie
|
Geen |
Niet van toepassing |
|
Klankbordgroeplid |
Functie |
Nevenfuncties |
Gemelde belangen |
Ondernomen actie |
|
Lukte Holzik |
Chirurg-oncoloog, ZGT |
Opleider heelkunde en voorzitter NVCO (Nederlandse vereniging Chirurgische Oncologie). |
Geen |
Niet van toepassing |
Inbreng patiëntenperspectief
Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door het uitnodigen van de Sjögren Patiëntenvereniging, Patiëntenvereniging Hoofd-Hals, Patiëntenvereniging Speekelklierkanker en de overkoepelende Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) om deel te nemen in de werkgroep en aan de schriftelijke knelpuntenanalyse. Alle partijen hebben aangegeven hiervoor op dit moment niet de capaciteit te hebben. Door de werkgroep is er aandacht besteed aan het patiëntperspectief en is het document ‘inhoudelijke inbreng bij patiëntenparticipatie bij de ontwikkeling van kwaliteitsdocumenten’ daarin leidend geweest.
Werkwijze
Knelpuntenanalyse, uitgangsvragen, enquête
Tijdens de voorbereidende fase inventariseerde de werkgroep de knelpunten in de benigne speekselklierzorg middels een enquête. Voor dit onderdeel zijn twee verschillende enquêtes uitgezet naar zorgverleners in de eerste en tweede (en derde) lijn. In deze enquête werd er navraag gedaan over verwijspatronen, praktijkgrootte en variatie, diagnostiek, behandeling, wachttijden, omgaan met recidieven en bijwerkingen. Van alle respondenten ervaart iets minder dan de helft praktijkvariatie in de diagnostiek en behandeling van benigne speekselkliertumoren.
Commentaar- en autorisatiefase
Het concept van de leidraad wordt aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd ter commentaar. De commentaren worden verzameld en besproken met de werkgroep. Naar aanleiding van de commentaren wordt de leidraad aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep. De definitieve leidraad wordt aan de deelnemende (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd voor autorisatie en door hen geautoriseerd dan wel geaccordeerd.
Zoekverantwoording
Zoekacties zijn opvraagbaar. Neem hiervoor contact op met de Richtlijnendatabase.