Wat is de behandelstrategie bij een Warthin tumor?
Uitgangsvraag
Wat is de behandelstrategie bij een Warthin tumor?
Aanbeveling
Behandelstrategie bij een Warthin tumor
Overweeg een expectatief beleid te handhaven bij een Warthin-tumor, behalve in gevallen waarin er sprake is van esthetische klachten, functionele klachten, recidiverende infecties of abcessen, of wanneer de patiënt een therapeutische ingreep wenst.
Licht patiënt in ten aanzien van de kans op een fout-negatieve punctie (2.1% in het geval van een veronderstelde Whartin’s tumor).
Kies bij voorkeur voor een PSP of ECD-procedure bij een chirurgische behandeling van een Warthin tumor. Men dient bekend te zijn met de indicaties van ECD.
Overwegingen
Om een expectatief beleid te rechtvaardigen, moet de diagnostische accuratesse betrouwbaar zijn en moet het klinisch beeld overeenkomen met de aanvullende diagnostiek. Het belang van shared-decision making bij de keuze voor een operatief traject versus een expectatief beleid van Warthin tumoren dient te worden onderstreept. Een expectatief beleid met follow-up wordt vaak voorgesteld als eerste aanpak, waarbij een operatie wordt overwogen bij bijdragende kliniek. Patiënt dient wel te worden ingelicht over de kans op een fout-negatief resultaat van de cytopathologische punctie. In 2.1% van de cytopathologische Warthin tumoren was er bij histopathologische correlatie sprake van een maligne tumor (Reerds, 2021).
De huidige trend is om de resectie te minimaliseren door middel van PSP en ECD wanneer dat mogelijk is. In de aanbevelingen van de ESGS voor de behandeling van Warthin tumoren wordt afhankelijk van localisatie en grootte partiele diverse benaderingen geadviseerd (figuur 1, tabel 2, tabel 6). Een De indicatie voor ECD naast PSP wordt gesteld bij oppervlakkige gelegen tumoren dan wel tumoren in de parotisstaart (Quer 2017, tabel 6) (figuur 1, tabel 2).
Tabel 6: Voorgestelde chirurgische benadering bij Warthin tumoren afhankelijk van grootte en lokalisatie
|
Warthin Tumor |
Resection Proposed |
|
Only one lesion category I or II (*) |
Parotidectomy II (partial parotidectomy) or ECD |
|
Only one lesion category III or IV (*) intraparotid |
Parotidectomy adapted to the extension of the lesions |
|
Only one lesion of more than 3 cm in parotid tail but extending mainly to extraparotid |
Parotidectomy II (partial lateral parotidectomy) or ECD |
|
Multiple lesions affecting superficial parotid |
Parotidectomy I and II (lateral or superficial parotidectomy) |
|
Multiple lesions affecting superficial and deep lobe
|
Parotidectomy I-II-III-IV (total parotidectomy) |
*Levels according to the ESGS proposal (Quer, 2017)
Onderbouwing
Achtergrond
In een recent verleden was de meest gangbare behandeling van Warthin tumoren chirurgie. Er is een actuelere tendens tot een meer expectatief beleid mede gezien de betrouwbaarheid van de cytologie. Doorgaans is een excisie te overwegen bij klachten, waarbij de leeftijd,algehele conditie en wensen van de patiënt worden meegenomen in de overwegingen. Bij de keuze voor chirurgie wordt veelal gekozen voor PSP.
Referenties
- Reerds STH, Van Engen-Van Grunsven ACH, van den Hoogen FJA, Takes RP, Marres HAM, Honings J. Accuracy of parotid gland FNA cytology and reliability of the Milan System for Reporting Salivary Gland Cytopathology in clinical practice. Cancer Cytopathol. 2021 Sep;129(9):719-728. doi: 10.1002/cncy.22435. Epub 2021 Apr 28. PMID: 33908189; PMCID: PMC8453933.
Verantwoording
Autorisatiedatum en geldigheid
Laatst beoordeeld : 15-10-2024
Laatst geautoriseerd : 15-10-2024
Geplande herbeoordeling : 15-10-2028
De geldigheid van de leidraad komt te vervallen indien nieuwe ontwikkelingen aanleiding zijn een herzieningstraject te starten.
Algemene gegevens
De ontwikkeling van deze leidraad werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten (www.demedischspecialist.nl/kennisinstituut) en werd gefinancierd uit de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS). De financier heeft geen enkele invloed gehad op de inhoud van de richtlijnmodule.
Samenstelling werkgroep
Voor het ontwikkelen van de leidraad is in 2022 een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen (zie hiervoor de Samenstelling van de werkgroep) die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met een benigne speekselkliertumor.
Werkgroep
- Dr. S. (Stijn) van Weert, voorzitter, hoofd-hals oncologisch chirurg, werkzaam in het MUMC, NVKNO
- Dr. J.M.J.A.A. (Jos) Straetmans, KNO-arts, werkzaam in het Zuyderland Ziekenhuis, NVKNO
- Dr. D.A. (Derrek) Heuveling, KNO-arts, werkzaam in het Meander MC, NVKNO
- S.T.H. (Sam) Reerds, KNO-AIOS, werkzaam in het Radboudumc, NVKNO
- Dr. M.L. (Marc) Ooft, Patholoog, Pathologie DNA, werkzaam in Rijnstate, NVVP
- Dr. M.H. (Matthijs) Valstar, MKA-chirurg, post-doc onderzoeker, werkzaam in respectievelijk Flevoziekenhuis Almere en Antoni van Leeuwenhoek, Amsterdam, NVMKA
- Dr. M.M.L. (Maartje) de Win, Radioloog, werkzaam in Amsterdam UMC, NVvR
Klankbordgroep
- Dr. M.F. (Martijn) Lutke Holzik, Chirurg-oncoloog, werkzaam in ZGT, NVvH
Met ondersteuning van
- Dr. D. (Dagmar) Nieboer, senior adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
- Dr. A. (Anh Nhi) Nguyen, adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
Belangenverklaringen
De Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling is gevolgd. Alle werkgroepleden hebben schriftelijk verklaard of zij in de laatste drie jaar directe financiële belangen (betrekking bij een commercieel bedrijf, persoonlijke financiële belangen, onderzoeksfinanciering) of indirecte belangen (persoonlijke relaties, reputatiemanagement) hebben gehad. Gedurende de ontwikkeling of herziening van een module worden wijzigingen in belangen aan de voorzitter doorgegeven. De belangenverklaring wordt opnieuw bevestigd tijdens de commentaarfase.
Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met eventuele belangen vindt u in onderstaande tabel. De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten.
|
Werkgroeplid |
Functie |
Nevenfuncties |
Gemelde belangen |
Ondernomen actie |
|
van Weert (voorzitter) |
voorzitter vanuit de Nederlandse vereniging voor KNO- heelkunde (NvKNO)
|
Fulltime hoofd-hals oncologisch chirurg MUMC+
|
Geen |
Niet van toepassing |
|
Heuveling |
KNO-arts Meander Medisch Centrum |
Penningmeester MSB Midden Nederland U.A. (betaald) |
Geen |
Niet van toepassing |
|
Straetmans |
KNO-arts, vrijgevestigd |
Medisch Manager RVE Oncologie, Zuyderland Medisch Centrum |
Geen |
Niet van toepassing |
|
de Win |
Radioloog, Amsterdam UMC |
Opleider radiologie Amsterdam UMC, lid concilium en PVC radiologie. Faculty Erasmus course H&N MRI |
Geen |
Niet van toepassing |
|
Ooft |
Patholoog
|
Extern gefinancierd onderzoek (PI; Neuoendocrine Research Grant) |
Geen |
Niet van toepassing |
|
Valstar |
MKA-chirurg, Flevoziekenhuis, Almere
|
Post-doc onderzoeker NKI-AVL
|
Geen |
Niet van toepassing |
|
Reerds |
Radboudumc, AIOS Keel-, neus-, en oorheelkunde
|
PhD student Radboudumc speekselklierpathologie
|
Geen |
Niet van toepassing |
|
Klankbordgroeplid |
Functie |
Nevenfuncties |
Gemelde belangen |
Ondernomen actie |
|
Lukte Holzik |
Chirurg-oncoloog, ZGT |
Opleider heelkunde en voorzitter NVCO (Nederlandse vereniging Chirurgische Oncologie). |
Geen |
Niet van toepassing |
Inbreng patiëntenperspectief
Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door het uitnodigen van de Sjögren Patiëntenvereniging, Patiëntenvereniging Hoofd-Hals, Patiëntenvereniging Speekelklierkanker en de overkoepelende Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) om deel te nemen in de werkgroep en aan de schriftelijke knelpuntenanalyse. Alle partijen hebben aangegeven hiervoor op dit moment niet de capaciteit te hebben. Door de werkgroep is er aandacht besteed aan het patiëntperspectief en is het document ‘inhoudelijke inbreng bij patiëntenparticipatie bij de ontwikkeling van kwaliteitsdocumenten’ daarin leidend geweest.
Werkwijze
Knelpuntenanalyse, uitgangsvragen, enquête
Tijdens de voorbereidende fase inventariseerde de werkgroep de knelpunten in de benigne speekselklierzorg middels een enquête. Voor dit onderdeel zijn twee verschillende enquêtes uitgezet naar zorgverleners in de eerste en tweede (en derde) lijn. In deze enquête werd er navraag gedaan over verwijspatronen, praktijkgrootte en variatie, diagnostiek, behandeling, wachttijden, omgaan met recidieven en bijwerkingen. Van alle respondenten ervaart iets minder dan de helft praktijkvariatie in de diagnostiek en behandeling van benigne speekselkliertumoren.
Commentaar- en autorisatiefase
Het concept van de leidraad wordt aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd ter commentaar. De commentaren worden verzameld en besproken met de werkgroep. Naar aanleiding van de commentaren wordt de leidraad aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep. De definitieve leidraad wordt aan de deelnemende (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd voor autorisatie en door hen geautoriseerd dan wel geaccordeerd.
Zoekverantwoording
Zoekacties zijn opvraagbaar. Neem hiervoor contact op met de Richtlijnendatabase.