CT bij galstenen
Uitgangsvraag
Wat is de sensitiviteit en specificiteit van CT voor de detectie van choledocholithiasis?
Aanbeveling
Niveau D |
Er is geen plaats voor CT bij de detectie van choledocholithiasis. |
Overwegingen
CT gaat gepaard met stralenbelasting voor de patiënt.
Onderbouwing
Conclusies
Niveau 3 |
CT met intraveneus contrast heeft een sensitiviteit van 71-92% en een specificiteit van 88-100% voor het aantonen van choledocholithiasis (Chung 2007, Kim 2013, Mark 2002, Pickuth 2000, Takahashi 2000). |
Samenvatting literatuur
CT is een niet-invasieve techniek voor het detecteren van choledocholithiasis.
Evidence tabellen
Auteur, jaartal |
Mate v bewijs |
Studie type |
Populatie |
Inclusie criteria |
Indextest |
Referentie test |
Resultaat |
Opmerkingen |
Chung, 2007 |
3 |
Retrospect, case serie |
N=54 |
Ptn met verdenking choledocholithiasis die een CT voorafgaand aan een ERCP hebben ondergaan |
CT |
ERCP |
Met contrast: Sens 88.9% spec 92.6% Combinatie van contrast en geen contrast: sens 88.9% spec 88.9% |
|
Kim, 2013 |
3 |
Retrospec, case serie |
N=191 |
Ptn met verdenking choledocholithiasis die een CT voorafgaand aan een ERCP hebben ondergaan |
CT |
ERCP |
Sens 85.4. Cut-off point steengrootte 5mm |
|
Mark, 2002 |
2a |
Systematic review, goed |
|
Engels, peer reviewed minimum n=25 ERC vergeleken met alternatief resulterend in 2 bij 2 tabellen |
MRC/EUS/CT |
ERC |
MRC: hoge concordonantie tussen ERC en MR: Sens 85-100% spec 92-100% |
10 Studies MRC (834 ptn) Sens daalt van 100% (steengrootte 11-27 mm) via 89% (steengrootte 6-10mm) naar 71% (3-5mm) |
|
|
|
|
|
|
|
EUS: geen significant verschil EUS ivm ERC Sens 84-100% spec 96-100% |
9 Studies EUS (601 ptn) |
|
|
|
|
|
|
|
CT: geen contrast: Sens 65-88%; spec 84-100% Met oraal biliair contrast: Sens 90-92%; spec 92-100% Met iv biliair contrast: Sens 71-85% spec 88-95% |
Geen contrast: 3 studies (142 ptn) iv biliair contrast 2 studies (95 ptn) oraal biliair contrast: 2 studies (80 ptn) |
Pickuth, 2000 |
3 |
Prospectief, case serie |
N=82 |
Klinische verdenking op choledochus stenen |
CT (blanco) en US |
ERC |
CT : 24/28 sens 86 spec 98% US : 23/28 sens 82 spec 98% |
|
Takahashi, 2000 |
3 |
Retrospect, case serie |
N=80 uit 133 ptn verdacht van biliair en/of pancreas- afwijkingen |
Verdenking biliaire-of pancreas-pathologie |
CT met biliair contrast |
ERC (n=18) operatie (n=15) ERC + operatie (n=47) |
CT : sens 89% en spec 98% PPV 94%, NPV 97% |
18 ptn stenen; 62 geen steen |
Verantwoording
Autorisatiedatum en geldigheid
Laatst beoordeeld : 15-02-2016
Laatst geautoriseerd : 15-02-2016
Geplande herbeoordeling :
De NVvH is als houder van deze richtlijn de eerstverantwoordelijke voor de actualiteit van deze richtlijn. De andere aan deze richtlijn deelnemende wetenschappelijk verenigingen of gebruikers van de richtlijn delen de verantwoordelijkheid en informeren de eerstverantwoordelijke over relevante ontwikkelingen binnen hun vakgebied.
Algemene gegevens
De eerste herziening van de richtlijn: onderzoek en behandeling van galstenen, is ontwikkeld onder auspiciën van de commissie kwaliteit van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde, in samenwerking met de Orde van Medisch Specialisten.
De richtlijnontwikkeling werd gefinancierd uit de Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS).
Doel en doelgroep
Doel
De richtlijn beoogt een rationale in het beleid van patiënten met galstenen bereikt te hebben door gebruik te maken van het beste voorhanden bewijs in de literatuur.
Doelgroep
Chirurgen, maag-darm leverartsen en radiologen.
Samenstelling werkgroep
Voor het ontwikkelen van de richtlijn is in 2014 een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met galstenen te maken hebben (zie hiervoor de samenstelling van de werkgroep).
De werkgroepleden zijn door hun beroepsverenigingen gemandateerd voor deelname. De werkgroep werkte gedurende een jaar aan de totstandkoming van de richtlijn.
De werkgroep is verantwoordelijk voor de integrale tekst van deze richtlijn.
- Drs E de Boer
- Dr D Boerma
- Dr KJ van Erpecum
- Dr Ir JJ Hermans
- Drs MP Lamberts
- Dr EAJ Rauws
- Dr JMJ Schreinemakers
- Prof Dr CJHM van Laarhoven MSc, voorzitter
Belangenverklaringen
Belangenverklaringen
De KNMG-Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling” is gevolgd. Alle werkgroepleden hebben schriftelijk verklaard of ze in de laatste drie jaar directe financiële belangen (betrekking bij een commercieel bedrijf, persoonlijke financiële belangen, onderzoeksfinanciering) of indirecte belangen (persoonlijke relaties, reputatie management, kennisvalorisatie) hebben gehad. Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met evt. belangen vindt u in onderstaande tabel. De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van Medisch Specialisten.
Werkgroeplid |
Functie |
Nevenfuncties |
Gemelde belangen |
Ondernomen actie |
D. Boerma |
Chirurg |
geen |
geen |
Geen actie |
J. Schreinemakers |
Chirurg |
geen |
geen |
Geen actie |
E. de Boer |
Radioloog |
geen |
geen |
Geen actie |
Dr. E.A.J. Rauws |
MDL-arts |
geen |
geen |
Geen actie |
J.J. Hermans |
Radioloog |
geen |
geen |
Geen actie |
M.P. Lamberts |
Arts in opleiding tot MDL-arts |
geen |
geen |
Geen actie |
Dr. K.J. van Erpecum |
MDL-arts |
geen |
geen |
Geen actie |
CJHM van Laarhoven |
Afdelinshoofd heelkunde |
Lid raad van toezicht MC Haaglanden |
Lid Europese richtlijn onderzoek en behandeling van galstenen, Secure trial galstenen (ZonMW) |
Geen actie |
Methode ontwikkeling
Evidence based
Werkwijze
De richtlijn beoogt een rationale in het beleid van patiënten met galstenen bereikt te hebben door gebruik te maken van het beste voorhanden bewijs in de literatuur. Hiertoe zijn strikte ‘Evidence Based Medicine’ technieken gebruikt zoals terug te lezen in de “ter verantwoording” (Appendix A). Gebruik werd gemaakt van korte klinische vraagstellingen met antwoorden gebaseerd op literatuur die gerangschikt is op ‘level of evidence’. Hieraan werden aanbevelingen verbonden die eveneens ingedeeld zijn naar niveau. Van alle gebruikte literatuur werden, geordend naar hoofdstuk en vraagstelling, in bewijsklasse tabellen de studie karakteristieken en belangrijkste uitkomstmaten gepresenteerd als naslag. De richtlijn werd getoetst en becommentarieerd door een landelijk panel van experts.
De commissie heeft gezamenlijk een aantal vragen over galsteenlijden geformuleerd. Aan de hand van deze vragen zijn zoekstrategieën opgesteld, gebruikmakend van vrije tekst woorden met synoniemen en MeSH-termen. Er werd gezocht in Pubmed. De zoekvragen in Pubmed werden elke maand automatisch herhaald zodat nieuwe artikelen tot en met oktober 2014 zijn gebruikt. Als de zoekvraag meer dan duizend titels opleverde, werd de vraag versmald. De selectie op titelniveau werd verricht door 1 persoon. De geselecteerde titels werden vanuit de verschillende databases getransporteerd naar Endnote. Na verwijdering van dubbele titels bleef een database van 1560 artikelen over. Van deze artikelen zijn de abstracts beoordeeld door dezelfde persoon. Selectie werd bepaald door de kwaliteit van de aanwezige literatuur (level of evidence). Bij twijfel werd het betreffende artikel geselecteerd. Vervolgens werden de geselecteerde artikelen per onderwerp beoordeeld op level of evidence in groepen van 3 commissieleden. Bij de geselecteerde artikelen werden de referenties nagekeken.
Zoekverantwoording
Zoekacties zijn opvraagbaar. Neem hiervoor contact op met de Richtlijnendatabase.