Asymptomatische galstenen bij kinderen
Uitgangsvraag
Verschilt de diagnostiek en behandeling van asymptomatische cholecystolithiasis bij kinderen / adolescenten ten opzichte van volwassenen?
Aanbeveling
Niveau D |
Asymptomatische cholecystolithiasis behoeft ook bij kinderen en adolescenten geen profylactische cholecystectomie. |
Overwegingen
Aanvullend genetisch onderzoek bij kinderen met galsteenlijden is niet zinvol (Bronzsky 2009).
Onderbouwing
Conclusies
Niveau 4 |
Voor kinderen / adolescenten met eenmaal vastgestelde asymptomatische cholecystolithiasis is er geen gerandomiseerd of observationeel onderzoek dat de diagnostiek en behandeling onderzocht heeft. |
Samenvatting literatuur
Asymptomatische cholecystolithiasis komt ook voor bij kinderen en adolescenten. De volgende vier groepen patiënten met verhoogde incidentie worden onderscheiden: hemolytische ziekte (sikkelcel ziekte, hereditaire sferocytose), parenterale voeding, zwangerschap, syndroom van Down (Reif 1991, Robertson 1988, Sandler 1999, Tamary 2003, Toscano 2001). Obesitas speelt als risicofactor voor cholecystolithiasis een steeds grotere rol bij kinderen / adolescenten (Fradin 2014).
Referenties
- (Bronsky 2009) Bronsky J, Jirsa M, Nevoral J, Hrebicek. Role of common canalicular transporter gene variations in aetiology of idiopathic gallstones in childhood. Folio Biol (Praha) 2010;56(1):9-13.
- (Reif 1991) Reif S, Sloven DG, Lebenthal E. Gallstones in children. Characterization by age, etiology, and outcome. Am J Dis Child. 1991;145(1):105-8.
- (Robertson 1988) Robertson JF, Carachi R, Sweet EM, Raine PA. Cholelithiasis in childhood: a follow-up study. J Pediatr Surg. 1988;23(3):246-9.
- (Sandler 1999) Sandler A, Winkel G, Kimura K, Soper R. The role of prophylactic cholecystectomy during splenectomy in children with hereditary spherocytosis. J Pediatr Surg. 1999;34(7):1077-8.
- (Fradin 2014) Fradin K, Racine A, Belamarich PF. Obesity and symptomatic cholelithiasis in childhood: Epidemiologic and case-control evidence for a strong relation. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014;58(1):102-6
- (Tamary 2003) Tamary H, Aviner S, Freud E, Miskin H, Krasnov T, Schwarz M et al. High incidence of early cholelithiasis detected by ultrasonography in children and young adults with hereditary spherocystosis. J Pediatr Hematol Oncol. 2003;25(12):952-4.
- (Toscano 2001) Toscano E, Trivellini V, Andria G. Cholelithiasis in Downs syndrome. Arch Dis Child 2001;85(3):242-3.
Evidence tabellen
Auteur, jaartal |
Mate v bewijs |
Studie type |
Populatie |
Inclusie criteria |
Indextest |
Referentie test |
Resultaat |
Opmerkingen |
Bronsky, 2009 |
3 |
Case-control |
Kaukasische Tjechische kinderen N = 35 en N = 150 controles |
Idiopathische galstenen en een positieve familiegeschiedenis |
Genetisch onderzoek naar allel varianten geassocieerd met cholelithiasis bij volwassenen |
Nvt |
Geen verschil in variaties tussen cases en controles |
|
Fradin, 2014 |
3 |
Retrospec-tieve case-control |
Kinderen met cholelithiasis (N =365) |
Kinderen 4-20 jaar met cholelithiasis. Controles appendicitis gematcht voor leeftijd, geslacht, ethniciteit en ras |
Obesitas en cholelithiasis |
Nvt |
Obesitas en ziekenhuisopname voor cholelithiasis nam toe. Voor elke 1% toename in obesitas, het aantal opnames nam toe met 0,65/100.000 kinderen. OR voor cholelithiasis bij obesitas is 5.8 tov controles. |
|
Reif, 1991 |
3 |
Case serie, retrospectief |
USA N=51, kinderen 12.2 +/- 6.2 jaar |
Asymptomatisch galsteenlijden (echo), 4 groepen: hemolytische ziekten, parenterale voeding, zwangerschap, idiopathisch |
Nvt |
Nvt |
Kinderen met galstenen: ander klinisch beeld dan volwassenen (minder cholecystitis en choledocholithiasis); ratio man/vrouw = 1/1 |
|
Roberston, 1988 |
3 |
Case serie, retrospectief |
Schotland N=15, kinderen, 5 hereditaire sferocytose, 10 idiopathisch |
Asymptomatisch galsteenlijden (echo) |
9x cholecysto-stomie, 4x cholecys-tectomie, 1x choledocho-tomie, 1x conservatief |
Nvt |
14x asymp, 1 rec sympt |
Fu 4.1 jaar (4 maanden-12 jaar); onduidelijke indicatie tot operatie |
Sandler, 1999 |
3 |
Case serie, retrospectief |
Populatie USA (N=23), met her. sferocytose +miltextirpatie< 18 jaar |
Allen zonder cholelithiasis, vlg echo en/of palpatie tijdens miltextirpatie |
Nvt |
Nvt |
Allen bleven zonder symptomen, cholecystectomie profylactisch niet zinvol |
74% Complete follow-up, geen ECHO postoperatief verricht |
Tamary, 2003 |
3 |
Case serie, retrospectief |
Populatie Israel (N=44), 1-22 jaar; her. sferocytose |
Allen zonder cholelithiasis, jaarlijks echo |
Nvt |
Nvt |
41% krijgt galstenen, symptoomloos, veelal vanaf vierde jaar |
Kleine groep Langdurige follow-up |
Toscano, 2001 |
3 |
Case-control, niet gerand |
Populatie Italië (N=139) kinderen 1 mnd tot 19 jaar met Downsyndroom, N=577 als controle |
Cholecystolithiasis of niet vlg echo |
Nvt |
Nvt |
Prevalentie galstenen bij Down syndroom 4,7% vs 0,2% controlegroep, allen asymptomatisch |
Leeftijd beide groepen identiek |
Verantwoording
Autorisatiedatum en geldigheid
Laatst beoordeeld : 15-02-2016
Laatst geautoriseerd : 15-02-2016
Geplande herbeoordeling : 01-04-2024
De NVvH is als houder van deze richtlijn de eerstverantwoordelijke voor de actualiteit van deze richtlijn. De andere aan deze richtlijn deelnemende wetenschappelijk verenigingen of gebruikers van de richtlijn delen de verantwoordelijkheid en informeren de eerstverantwoordelijke over relevante ontwikkelingen binnen hun vakgebied.
Algemene gegevens
De eerste herziening van de richtlijn: onderzoek en behandeling van galstenen, is ontwikkeld onder auspiciën van de commissie kwaliteit van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde, in samenwerking met de Orde van Medisch Specialisten.
De richtlijnontwikkeling werd gefinancierd uit de Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS).
Doel en doelgroep
Doel
De richtlijn beoogt een rationale in het beleid van patiënten met galstenen bereikt te hebben door gebruik te maken van het beste voorhanden bewijs in de literatuur.
Doelgroep
Chirurgen, maag-darm leverartsen en radiologen.
Samenstelling werkgroep
Voor het ontwikkelen van de richtlijn is in 2014 een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met galstenen te maken hebben (zie hiervoor de samenstelling van de werkgroep).
De werkgroepleden zijn door hun beroepsverenigingen gemandateerd voor deelname. De werkgroep werkte gedurende een jaar aan de totstandkoming van de richtlijn.
De werkgroep is verantwoordelijk voor de integrale tekst van deze richtlijn.
- Drs E de Boer
- Dr D Boerma
- Dr KJ van Erpecum
- Dr Ir JJ Hermans
- Drs MP Lamberts
- Dr EAJ Rauws
- Dr JMJ Schreinemakers
- Prof Dr CJHM van Laarhoven MSc, voorzitter
Belangenverklaringen
Belangenverklaringen
De KNMG-Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling” is gevolgd. Alle werkgroepleden hebben schriftelijk verklaard of ze in de laatste drie jaar directe financiële belangen (betrekking bij een commercieel bedrijf, persoonlijke financiële belangen, onderzoeksfinanciering) of indirecte belangen (persoonlijke relaties, reputatie management, kennisvalorisatie) hebben gehad. Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met evt. belangen vindt u in onderstaande tabel. De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van Medisch Specialisten.
Werkgroeplid |
Functie |
Nevenfuncties |
Gemelde belangen |
Ondernomen actie |
D. Boerma |
Chirurg |
geen |
geen |
Geen actie |
J. Schreinemakers |
Chirurg |
geen |
geen |
Geen actie |
E. de Boer |
Radioloog |
geen |
geen |
Geen actie |
Dr. E.A.J. Rauws |
MDL-arts |
geen |
geen |
Geen actie |
J.J. Hermans |
Radioloog |
geen |
geen |
Geen actie |
M.P. Lamberts |
Arts in opleiding tot MDL-arts |
geen |
geen |
Geen actie |
Dr. K.J. van Erpecum |
MDL-arts |
geen |
geen |
Geen actie |
CJHM van Laarhoven |
Afdelinshoofd heelkunde |
Lid raad van toezicht MC Haaglanden |
Lid Europese richtlijn onderzoek en behandeling van galstenen, Secure trial galstenen (ZonMW) |
Geen actie |
Methode ontwikkeling
Evidence based
Werkwijze
De richtlijn beoogt een rationale in het beleid van patiënten met galstenen bereikt te hebben door gebruik te maken van het beste voorhanden bewijs in de literatuur. Hiertoe zijn strikte ‘Evidence Based Medicine’ technieken gebruikt zoals terug te lezen in de “ter verantwoording” (Appendix A). Gebruik werd gemaakt van korte klinische vraagstellingen met antwoorden gebaseerd op literatuur die gerangschikt is op ‘level of evidence’. Hieraan werden aanbevelingen verbonden die eveneens ingedeeld zijn naar niveau. Van alle gebruikte literatuur werden, geordend naar hoofdstuk en vraagstelling, in bewijsklasse tabellen de studie karakteristieken en belangrijkste uitkomstmaten gepresenteerd als naslag. De richtlijn werd getoetst en becommentarieerd door een landelijk panel van experts.
De commissie heeft gezamenlijk een aantal vragen over galsteenlijden geformuleerd. Aan de hand van deze vragen zijn zoekstrategieën opgesteld, gebruikmakend van vrije tekst woorden met synoniemen en MeSH-termen. Er werd gezocht in Pubmed. De zoekvragen in Pubmed werden elke maand automatisch herhaald zodat nieuwe artikelen tot en met oktober 2014 zijn gebruikt. Als de zoekvraag meer dan duizend titels opleverde, werd de vraag versmald. De selectie op titelniveau werd verricht door 1 persoon. De geselecteerde titels werden vanuit de verschillende databases getransporteerd naar Endnote. Na verwijdering van dubbele titels bleef een database van 1560 artikelen over. Van deze artikelen zijn de abstracts beoordeeld door dezelfde persoon. Selectie werd bepaald door de kwaliteit van de aanwezige literatuur (level of evidence). Bij twijfel werd het betreffende artikel geselecteerd. Vervolgens werden de geselecteerde artikelen per onderwerp beoordeeld op level of evidence in groepen van 3 commissieleden. Bij de geselecteerde artikelen werden de referenties nagekeken.
Zoekverantwoording
Zoekacties zijn opvraagbaar. Neem hiervoor contact op met de Richtlijnendatabase.