Galsteenlijden

Initiatief: NVVH Aantal modules: 29

Asymptomatische galstenen bij kinderen

Uitgangsvraag

Verschilt de diagnostiek en behandeling van asymptomatische cholecystolithiasis bij kinderen / adolescenten ten opzichte van volwassenen?

Aanbeveling

Niveau D

Asymptomatische cholecystolithiasis behoeft ook bij kinderen en adolescenten geen profylactische cholecystectomie.

Overwegingen

Aanvullend genetisch onderzoek bij kinderen met galsteenlijden is niet zinvol (Bronzsky 2009).

Onderbouwing

Niveau 4

Voor kinderen / adolescenten met eenmaal vastgestelde asymptomatische cholecystolithiasis is er geen gerandomiseerd of observationeel onderzoek dat de diagnostiek en behandeling onderzocht heeft.

Asymptomatische cholecystolithiasis komt ook voor bij kinderen en adolescenten. De volgende vier groepen patiënten met verhoogde incidentie worden onderscheiden: hemolytische ziekte (sikkelcel ziekte, hereditaire sferocytose), parenterale voeding, zwangerschap, syndroom van Down (Reif 1991, Robertson 1988, Sandler 1999, Tamary 2003, Toscano 2001). Obesitas speelt als risicofactor voor cholecystolithiasis een steeds grotere rol bij kinderen / adolescenten (Fradin 2014).

  1. (Bronsky 2009) Bronsky J, Jirsa M, Nevoral J, Hrebicek. Role of common canalicular transporter gene variations in aetiology of idiopathic gallstones in childhood. Folio Biol (Praha) 2010;56(1):9-13.
  2. (Reif 1991) Reif S, Sloven DG, Lebenthal E. Gallstones in children. Characterization by age, etiology, and outcome. Am J Dis Child. 1991;145(1):105-8.
  3. (Robertson 1988) Robertson JF, Carachi R, Sweet EM, Raine PA. Cholelithiasis in childhood: a follow-up study. J Pediatr Surg. 1988;23(3):246-9.
  4. (Sandler 1999) Sandler A, Winkel G, Kimura K, Soper R. The role of prophylactic cholecystectomy during splenectomy in children with hereditary spherocytosis. J Pediatr Surg. 1999;34(7):1077-8.
  5. (Fradin 2014) Fradin K, Racine A, Belamarich PF. Obesity and symptomatic cholelithiasis in childhood: Epidemiologic and case-control evidence for a strong relation. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014;58(1):102-6
  6. (Tamary 2003) Tamary H, Aviner S, Freud E, Miskin H, Krasnov T, Schwarz M et al. High incidence of early cholelithiasis detected by ultrasonography in children and young adults with hereditary spherocystosis. J Pediatr Hematol Oncol. 2003;25(12):952-4.
  7. (Toscano 2001) Toscano E, Trivellini V, Andria G. Cholelithiasis in Down’s syndrome. Arch Dis Child 2001;85(3):242-3.

Auteur, jaartal

Mate v bewijs

Studie type

Populatie

Inclusie criteria

Indextest

Referentie test

Resultaat

Opmerkingen

Bronsky, 2009

3

Case-control

Kaukasische Tjechische kinderen  N = 35 en N = 150 controles

Idiopathische galstenen en een positieve familiegeschiedenis

Genetisch onderzoek naar allel varianten geassocieerd met cholelithiasis bij volwassenen

Nvt

Geen verschil in variaties tussen cases en controles

 

Fradin, 2014

3

Retrospec-tieve case-control

Kinderen met cholelithiasis (N =365)

Kinderen 4-20 jaar met cholelithiasis. Controles appendicitis gematcht voor leeftijd, geslacht, ethniciteit en ras

Obesitas en cholelithiasis

Nvt

Obesitas en ziekenhuisopname voor cholelithiasis nam toe. Voor elke 1% toename in obesitas, het aantal opnames nam toe met 0,65/100.000 kinderen. OR voor cholelithiasis bij obesitas is 5.8 tov controles.

 

Reif, 1991

3

Case serie, retrospectief

USA N=51, kinderen 12.2 +/- 6.2 jaar

Asymptomatisch galsteenlijden (echo), 4 groepen: hemolytische ziekten, parenterale voeding, zwangerschap, idiopathisch

Nvt

Nvt

Kinderen met galstenen: ander klinisch beeld dan volwassenen (minder cholecystitis en choledocholithiasis); ratio man/vrouw = 1/1

 

Roberston, 1988

3

Case serie, retrospectief

Schotland N=15, kinderen, 5 hereditaire sferocytose, 10 idiopathisch

Asymptomatisch galsteenlijden (echo)

9x cholecysto-stomie, 4x cholecys-tectomie, 1x choledocho-tomie, 1x conservatief

Nvt

14x asymp, 1 rec sympt

Fu 4.1 jaar (4 maanden-12 jaar); onduidelijke indicatie tot operatie

Sandler, 1999

3

Case serie, retrospectief

Populatie USA (N=23), met her. sferocytose +miltextirpatie< 18 jaar

Allen zonder cholelithiasis, vlg echo en/of palpatie tijdens miltextirpatie

Nvt

Nvt

Allen bleven zonder symptomen, cholecystectomie profylactisch niet zinvol

74% Complete follow-up, geen ECHO postoperatief verricht

Tamary, 2003

3

Case serie, retrospectief

Populatie Israel (N=44), 1-22 jaar; her. sferocytose

Allen zonder cholelithiasis, jaarlijks echo

Nvt

Nvt

41% krijgt galstenen, symptoomloos, veelal vanaf vierde jaar

Kleine groep

Langdurige follow-up

Toscano, 2001

3

Case-control, niet gerand

Populatie Italië (N=139) kinderen 1 mnd tot 19 jaar met Downsyndroom, N=577 als controle

Cholecystolithiasis of niet vlg echo

Nvt

Nvt

Prevalentie galstenen bij Down syndroom 4,7% vs 0,2% controlegroep, allen asymptomatisch

Leeftijd beide groepen identiek

Autorisatiedatum en geldigheid

Laatst beoordeeld  : 15-02-2016

Laatst geautoriseerd  : 15-02-2016

Geplande herbeoordeling  : 01-04-2024

De NVvH is als houder van deze richtlijn de eerstverantwoordelijke voor de actualiteit van deze richtlijn. De andere aan deze richtlijn deelnemende wetenschappelijk verenigingen of gebruikers van de richtlijn delen de verantwoordelijkheid en informeren de eerstverantwoordelijke over relevante ontwikkelingen binnen hun vakgebied.

Initiatief en autorisatie

Initiatief:
  • Nederlandse Vereniging voor Heelkunde
Geautoriseerd door:
  • Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
  • Nederlandse Vereniging voor Heelkunde
  • Nederlandse Vereniging voor Radiologie

Algemene gegevens

De eerste herziening van de richtlijn: onderzoek en behandeling van galstenen, is ontwikkeld onder auspiciën van de commissie kwaliteit van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde, in samenwerking met de Orde van Medisch Specialisten.

De richtlijnontwikkeling werd gefinancierd uit de Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS).

Doel en doelgroep

Doel

De richtlijn beoogt een rationale in het beleid van patiënten met galstenen bereikt te hebben door gebruik te maken van het beste voorhanden bewijs in de literatuur.

 

Doelgroep

Chirurgen, maag-darm leverartsen en radiologen.

Samenstelling werkgroep

Voor het ontwikkelen van de richtlijn is in 2014 een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met galstenen te maken hebben (zie hiervoor de samenstelling van de werkgroep).

De werkgroepleden zijn door hun beroepsverenigingen gemandateerd voor deelname. De werkgroep werkte gedurende een jaar aan de totstandkoming van de richtlijn.

De werkgroep is verantwoordelijk voor de integrale tekst van deze richtlijn.

  • Drs E de Boer
  • Dr D Boerma
  • Dr KJ van Erpecum
  • Dr Ir JJ Hermans
  • Drs MP Lamberts
  • Dr EAJ Rauws
  • Dr JMJ Schreinemakers
  • Prof Dr CJHM van Laarhoven MSc, voorzitter

Belangenverklaringen

Belangenverklaringen

De KNMG-Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling” is gevolgd. Alle werkgroepleden hebben schriftelijk verklaard of ze in de laatste drie jaar directe financiële belangen (betrekking bij een commercieel bedrijf, persoonlijke financiële belangen, onderzoeksfinanciering) of indirecte belangen (persoonlijke relaties, reputatie management, kennisvalorisatie) hebben gehad. Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met evt. belangen vindt u in onderstaande tabel.  De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het secretariaat van het Kennisinstituut van Medisch Specialisten.

 

Werkgroeplid

Functie

Nevenfuncties

Gemelde belangen

Ondernomen actie

D. Boerma

Chirurg

geen

geen

Geen actie

J. Schreinemakers

Chirurg

geen

geen

Geen actie

E. de Boer

Radioloog

geen

geen

Geen actie

Dr. E.A.J. Rauws

MDL-arts

geen

geen

Geen actie

J.J. Hermans

Radioloog

geen

geen

Geen actie

M.P. Lamberts

Arts in opleiding tot MDL-arts

geen

geen

Geen actie

Dr. K.J. van Erpecum

MDL-arts

geen

geen

Geen actie

CJHM van Laarhoven

Afdelinshoofd heelkunde

Lid raad van toezicht MC Haaglanden

Lid Europese richtlijn onderzoek en behandeling van galstenen, Secure trial galstenen (ZonMW)

Geen actie

Methode ontwikkeling

Evidence based

Werkwijze

De richtlijn beoogt een rationale in het beleid van patiënten met galstenen bereikt te hebben door gebruik te maken van het beste voorhanden bewijs in de literatuur. Hiertoe zijn strikte ‘Evidence Based Medicine’ technieken gebruikt zoals terug te lezen in de “ter verantwoording” (Appendix A). Gebruik werd gemaakt van korte klinische vraagstellingen met antwoorden gebaseerd op literatuur die gerangschikt is op ‘level of evidence’. Hieraan werden aanbevelingen verbonden die eveneens ingedeeld zijn naar niveau. Van alle gebruikte literatuur werden, geordend naar hoofdstuk en vraagstelling, in bewijsklasse tabellen de studie karakteristieken en belangrijkste uitkomstmaten gepresenteerd als naslag. De richtlijn werd getoetst en becommentarieerd door een landelijk panel van experts.

 

De commissie heeft gezamenlijk een aantal vragen over galsteenlijden geformuleerd. Aan de hand van deze vragen zijn zoekstrategieën opgesteld, gebruikmakend van vrije tekst woorden met synoniemen en MeSH-termen. Er werd gezocht in Pubmed. De zoekvragen in Pubmed werden elke maand automatisch herhaald zodat nieuwe artikelen tot en met oktober 2014 zijn gebruikt. Als de zoekvraag meer dan duizend titels opleverde, werd de vraag versmald. De selectie op titelniveau werd verricht door 1 persoon. De geselecteerde titels werden vanuit de verschillende databases getransporteerd naar Endnote. Na verwijdering van dubbele titels bleef een database van 1560 artikelen over. Van deze artikelen zijn de abstracts beoordeeld door dezelfde persoon. Selectie werd bepaald door de kwaliteit van de aanwezige literatuur (level of evidence). Bij twijfel werd het betreffende artikel geselecteerd. Vervolgens werden de geselecteerde artikelen per onderwerp beoordeeld op level of evidence in groepen van 3 commissieleden. Bij de geselecteerde artikelen werden de referenties nagekeken.

Zoekverantwoording

Zoekacties zijn opvraagbaar. Neem hiervoor contact op met de Richtlijnendatabase.

Volgende:
Ongecompliceerde symptomatische galstenen