Waar gaat deze richtlijn over?

Deze richtlijn richt zich op het diagnostisch onderzoek dat dient plaats te vinden bij (een vermoeden van) seksueel misbruik bij kinderen. In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:

• De definitie van seksueel misbruik bij kinderen.
• De gedragssignalen en lichamelijke symptomen bij kinderen die geassocieerd zijn met seksueel misbruik.
• De bevindingen bij lichamelijk onderzoek (van anaal en genitaal gebied) die de diagnose seksueel misbruik bij kinderen kunnen ondersteunen.
• De vereisten waar een lichamelijk onderzoek bij een kind met een vermoeden van seksueel misbruik aan moet voldoen.
• Het aanvullend onderzoek dat verricht moet worden bij een vermoeden van seksueel misbruik bij kinderen.
• Het forensisch medisch onderzoek bij een vermoeden van seksueel misbruik bij kinderen.
• De vragenlijsten en screeningsinstrumenten die beschikbaar zijn ten behoeve van het diagnostisch onderzoek naar een vermoeden van seksueel misbruik bij kinderen.
• Het patiëntenperspectief wat betreft het diagnostisch proces bij (een vermoeden van) seksueel misbruik bij kinderen.
• De wet- en regelgeving waar artsen rekening mee dienen te houden in het geval van (een vermoeden op) seksueel misbruik bij kinderen.

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die de zorg hebben voor kinderen tot 18 jaar waarbij sprake is van (een vermoeden van) seksueel misbruik.

Voor patiënten

Seksueel misbruik bij kinderen is een vorm van kindermishandeling. Hoe vaak het voorkomt is niet precies bekend; studies hiernaar laten grote verschillen zien. De diagnose (doorgemaakt) seksueel misbruik is niet makkelijk te stellenen er is bijna altijd gebrek aan harde ‘bewijzen’. Het missen van seksueel misbruik kan zeer schadelijke gevolgen hebben voor de gezondheid en veiligheid van het kind.

Aan de andere kant kan een onterechte diagnose van seksueel misbruik ernstige sociale gevolgen hebben. De signalen en symptomen van (doorgemaakt) seksueel misbruik lopen sterk uiteen en kunnen zowel lichamelijk als psychosociaal van aard zijn. Er zijn diverse onderzoeksmethoden om deze signalen en symptomen vast te leggen. Na een dergelijk diagnostisch traject kan meer gewogen worden vastgesteld hoe sterk het vermoeden is op seksueel misbruik.

Meer informatie over (signalering van) kindermishandeling is te vinden op Thuisarts:

https://www.thuisarts.nl/kindermishandeling-0

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de kinderartsen, jeugdartsen, gynaecologen, forensisch artsen, psychologen, kinder- en jeugdpsychiaters, vertrouwensartsen, spoedeisende hulp artsen en microbiologen. Om de richtlijn aan te laten sluiten bij de werkzaamheden van jeugdzorg en politie/openbaar ministerie hebben zij ook mee gewerkt aan de totstandkoming van de richtlijn. Daarnaast hebben een drietal focusgroepen met ervaringsdeskundigen plaatsgevonden, welke zijn uitgewerkt in een hoofdstuk omtrent het patiëntenperspectief.