Startpagina – Diagnostiek en Behandeling van de ziekte van Menière

Opties

Beoordeeld: 28-08-2024

De ziekte van Menière is een klinisch syndroom dat zich kenmerkt door slechthorendheid, oorsuizen en aanvalsgewijs optredende draaiduizeligheid. Het komt voor bij ongeveer 50 tot 200 van de 100,000 volwassenen (Watanabe, 1995). Meestal openbaart de ziekte zich tussen de 40 en 69 jaar (Van Esch, 2016). De ziekte is vernoemd naar de Franse arts Prosper Menière, die er in 1861 als eerste over schreef.

De diagnose wordt gesteld op basis van het klinische beeld. Doorgaans zijn er in de beginfase frequent optredende draaiduizeligheidsaanvallen en is er sprake van een fluctuerend gehoorverlies. In de loop van jaren neemt de frequentie van draaiduizeligheidsaanvallen af met in de eindfase een stabiel, ernstig gehoorverlies en vaak ook een verminderde evenwichtsfunctie. Het klinisch patroon is echter niet bij iedere patiënt hetzelfde. Door een atypische klinische presentatie kan het daarom soms maanden of jaren duren voordat de diagnose duidelijk is.

De oorzaak van de ziekte van Menière is onbekend, maar vochtophoping in het endolymfatische compartiment van het binnenoor (endolymfatische hydrops) speelt hierbij een rol. De toename van endolymfe in het binnenoor is waarschijnlijk verantwoordelijk voor de episodisch optredende symptomen (Paparella, 2002).

De behandeling van de zieke van Menière is erop gericht de frequentie en ernst van de duizeligheidsaanvallen te reduceren. Daarnaast richt behandeling zich op preventie en verlichting van gehoorverlies, oorsuizen en verbetering van kwaliteit van leven.

Waar gaat deze richtlijn over?

Deze richtlijn richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor patiënten met de ziekte van Menière. In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:

• Hoe de diagnostiek eruitziet om de de ziekte van Menière vast te stellen en om de ziekte te onderscheiden van vestibulaire migraine.
• De toegevoegde waarde van vestibulair onderzoek in de diagnostiek bij de ziekte van Menière.
• De waarde van vestibulair onderzoek bij het onderscheiden van de ziekte van Menière van vestibulaire migraine.
• De rol van beeldvorming bij het stellen van de diagnose ziekte van Menière.
• Het effect van een prismabril op duizeligheidsaanvallen bij patiënten met de ziekte van Menière.
• Het effect van dieet en leefstijl bij patiënten met de ziekte van Menière.
• Het effect van farmacotherapie bij patiënten met de ziekte van Menière.
• Het effect van intratympanale corticosteroïdinjecties op duizeligheidsaanvallen bij patiënten met de ziekte van Menière.
• Het effect van chirurgie bij patiënten met de ziekte van Menière.
• De toegevoegde waarde van psychologische begeleiding bij patiënten met de ziekte van Menière.
• De minimale informatie die de patiënten mee moet krijgen bij een diagnose ziekte van Menière.

Voor wie is deze richtlijn bedoeld?

Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met de Ziekte van Menière in de tweede (en derde) lijn.

Voor patiënten

De ziekte van Menière is een aandoening die zich kenmerkt door slechthorendheid, oorsuizen en aanvalsgewijs optredende draaiduizeligheid. Gedurende het beloop van de aandoening kan ook de functie van één of beide evenwichtsorganen worden aangetast met chronische balansklachten tot gevolg. Deze combinatie van problemen heeft een grote impact op het dagelijks leven van patiënten. De diagnostiek en behandeling van de ziekte van Menière brengen significante kosten met zich mee, ook vanwege het chronische karakter van de aandoening. Daarnaast zijn er nog de indirecte kosten vanwege ziekteverzuim en werkaanpassingen. Mede omdat de pathofysiologie nog niet geheel duidelijk is, is er onder behandelaars variatie wat betreft de therapeutische aanpak. Naast het feit dat een deel van de patiënten pas laat wordt gediagnosticeerd, wordt een deel van de patiënten op dit moment behandeld met therapieën waarvan de werkzaamheid niet bewezen is. Ook internationaal wordt getracht de diagnostiek en behandeling van de ziekte van Menière te verbeteren en uniformeren. In 2020 is de Clinical Practice Guideline Meniere’s Disease van de American Academy of Otolaryngology and Head and Neck Surgery verschenen. Deze internationale richtlijn zal als uitgangspunt worden gebruikt.     

https://www.kno.nl/patienten-informatie/duizeligheid/informatie-over-duizeligheid-en-ziektes/ziekte-van-meniere/

https://www.stichtinghoormij.nl/nl-nl/duizeligheid-en-evenwicht/terugkerende-draaiduizeligheid-/ziekte-van-meniere

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van Nederlandse Vereniging voor KNO-heelkunde en heelkunde hoofd-halsgebied (NVKNO). De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de KNO-artsen, neurologen, klinisch-fycici, radiologen en psychologen. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door inbreng van de patiëntenvereniging Hoormij×NVVS. Daarnaast is het ook opgestuurd naar de Patiëntenfederatie Nederland.

Literatuur

Paparella MM, Djalilian HR. Etiology, pathophysiology of symptoms, and pathogenesis of Menière’s disease. Otolaryngol Clin North Am. 2002;35(3):529-545.

Van Esch BF, Van Benthem PP, Van Der Zaag-Loonen HJ, Bruintjes TD. Age of onset of Menière's disease in the Netherlands: data from a specialised dizziness clinic. J Laryngol Otol 2016 Jul;130(7):624-7.

Watanabe Y, Mizukoshi K, Shojaku H, Watanabe I, Hinoki M, Kitahara M. Epidemiological and clinical characteristics of Menière’s disease in Japan. Acta Otolaryngol Suppl. 1995;519: 206-210.