Terug naar zoekresultaten

Bronchopulmonale dysplasie (BPD)

Volgen
Initiatief: NVK Aantal modules: 25
Bijlagen
Download richtlijn

Surfactant bij BPD

Beoordeeld: 11-03-2021

Uitgangsvraag

  • Geeft een behandeling met exogeen surfactant een reductie van BPD, mortaliteit of een combinatie van deze uitkomsten bij prematuur geboren kinderen met een risico op (profylaxe) of vastgestelde (rescue-)RDS?
  • Is het effect op deze uitkomsten afhankelijk van het surfactantpreparaat (synthetisch of dierlijk), de dosering (een of meer), het tijdstip van toediening (profylactisch, vroeg of laat) en/of het al dan niet continueren van kunstmatige beademing na toediening en/of het al dan niet gebruiken van een katheter om de surfactant toe te dienen tijdens spontane ademhaling?

Aanbeveling

Sterk

De werkgroep beveelt aan surfactant behandeling selectief (rescue) toe te passen. Indien surfactant behandeling overwogen wordt, adviseert de werkgroep surfactant zo vroeg mogelijk na de geboorte toe te dienen.

 

Sterk

De werkgroep beveelt aan om gebruik te maken van natuurlijk surfactant, indien surfactant geïndiceerd is bij prematuur geboren kinderen met RDS.

 

Sterk

De werkgroep beveelt aan om surfactant behandeling te herhalen bij aanhoudende tekenen van respiratoir falen na de eerste surfactant toediening.

 

Sterk

De werkgroep beveelt aan bij premature pasgeborenen met een goede ademdrive surfactant toe te dienen via een dunne katheter (LISA/MIST).

Overwegingen

Op basis van het beschikbare bewijs kan vastgesteld worden dat surfactant een reductie geeft van de mortaliteit, al zijn er geen recente placebo-gecontroleerde studies die dit effect bevestigen in de huidige standaard van zorg. Het effect van surfactant op BPD bij 36 weken PML is niet goed onderzocht binnen de placebo-gecontroleerde studies. Aangezien synthetisch - SE surfactant niet langer op de markt is in Europa, is natuurlijk surfactant de eerste keus, hetgeen ook ondersteund wordt door een lagere mortaliteit in vergelijking met synthetisch - SE producten. Synthetisch + SE surfactant is een groep die in ontwikkeling is en de beperkte gegevens die er zijn wijzen in de richting dat deze middelen gelijkwaardig zijn aan de natuurlijke producten. Het herhalen van de surfactantgift geeft een reductie in mortaliteit en kan dus aanbevolen worden. Onduidelijk is hoeveel herhalingsgiften zinvol zijn. Dit zal aan de hand van de respons per patiënt individueel beoordeeld moeten worden.

 

Binnen de huidige standaardzorg waarbij NCPAP de primaire behandeling is direct na de geboorte, heeft profylactische toediening van surfactant geen voordelen meer en verhoogt het zelfs het risico op BPD bij 36 weken PML. Wel is het van belang om surfactant zo vroeg mogelijk selectief toe te dienen waarbij behandeling <2 uur na geboorte een reductie geeft in de gecombineerde uitkomstmaat mortaliteit of BPD bij 36 weken PML. Maar zelfs in het geval van late selectieve behandeling lijkt eerdere toediening te leiden tot betere uitkomsten.

 

Het toedienen van surfactant zonder (langdurige) beademing wordt in toenemende mate toegepast in de klinische praktijk. Dit kan door middel van de INSURE of de LISA/MIST-techniek. Alhoewel beide in de praktijk gebruikt worden, is alleen voor LISA/MIST aangetoond dat het BPD en de gecombineerde uitkomst dood of BPD reduceert. Om die reden lijkt LISA/MIST dan ook de eerste keus.

 

Surfactant behandeling lijkt geen toename van korte termijn morbiditeit te geven, al is het de kwaliteit van het bewijs vaak laag. Lange termijnuitkomsten worden ondergerapporteerd in alle surfactant RCT’s.

Onderbouwing

BPD is een van de meest voorkomende, ernstige complicaties van vroeggeboorte (Isamaya, 2012). Het leidt tot een verhoogd risico op luchtwegklachten gedurende de eerste levensjaren en een ongunstige psychomotore uitkomst (Ehrenkranz, 2005). De oorzaak van BPD is multifactorieel, waarbij het starten of continueren van kunstmatige beademing een belangrijke risicofactor vormt (Jobe, 2001). De belangrijkste reden om bij prematuur geboren kinderen kunstmatige beademing te starten, is RDS. RDS wordt gekenmerkt door een structurele en biochemische onrijpheid van de long. Daarbij bestaat er een tekort aan surfactant in de premature long. Surfactant is een substantie bestaande uit lipiden en eiwitten die gemaakt wordt in de type II epitheelcel in de long. De belangrijkste eigenschap is het verlagen van de oppervlakte spanning in de longblaasjes, wat leidt tot een verbetering van de longfunctie. Sinds de jaren ‘80 wordt surfactant geëxtraheerd uit dierlijke longen (rund, varken, kalf) en toegediend aan prematuur geboren kinderen. Natuurlijk surfactant bevat zowel lipiden als surfactant eiwitten. Daarnaast bestaat er ook synthetisch surfactant. In eerste instantie bestond synthetisch surfactant alleen uit lipiden, maar in de laatste tien jaar zijn er ook producten op de markt gekomen met synthetische surfactant eiwitten.

 

Vanaf halverwege de jaren ‘80 zijn er meerdere gerandomiseerde studies verricht, waarbij onderzocht is wat de (klinische) effecten zijn van surfactant, met als belangrijkste uitkomstmaten: het risico op dood, BPD, co-morbiditeit en (in beperkte mate) de lange termijn psychomotore ontwikkeling. Daarbij is ook gekeken naar de effecten van verschillende behandelingsstrategieën. De resultaten van dit onderzoek en de daaruit voortvloeiende aanbevelingen worden samengevat bij deze uitgangsvraag. Daarbij ligt de focus op de uitkomsten dood, BPD of een combinatie van deze twee uitkomstmaten.

 

Bij de update van 2019 is er een deelvraag toegevoegd over het toedienen van surfactant via een dunne katheter (LISA/MIST), in vergelijking met surfactant via een endotracheale tube. Deze behandeling wordt in toenemende mate geïmplementeerd in de reguliere zorg.

PICO a) Geeft natuurlijk of synthetisch surfactant een reductie in de incidentie van BPD?

Er zijn geen studies die het effect van selectieve behandeling met surfactant op het risico op BPD hebben gerapporteerd.

 

Matig

Selectieve behandeling met natuurlijk surfactant geeft een significante reductie in mortaliteit op het tijdstip van ontslag uit het ziekenhuis.

 

Matig

Selectieve behandeling met surfactant eiwit vrij synthetisch surfactant geeft een significante reductie in mortaliteit op het tijdstip van ontslag uit het ziekenhuis.

 

Matig

Er zijn geen klinisch relevante korte termijn bijwerkingen van surfactant behandeling.

 

Algehele kwaliteit van bewijs* = matig

*De algehele kwaliteit van het bewijs wordt bepaald door de cruciale uitkomstmaat met de laagste kwaliteit van bewijs.

 

PICO b) Heeft het tijdstip van surfactant toediening een effect op de incidentie van BPD?

Laag

In vergelijking met selectieve toediening geeft profylactisch behandeling met surfactant geen significante reductie van BPD of mortaliteit bij 36 weken PML of op het tijdstip van ontslag.

 

Matig

In vergelijking met selectieve toediening geeft profylactisch surfactantbehandeling een toename van het risico op de gecombineerde uitkomstmaat mortaliteit en BPD bij 36 weken PML.

 

Matig

Indien NCPAP de primaire behandeling is na de geboorte, geeft profylactische behandeling met surfactant geen reductie in mortaliteit of BPD en is er zelfs een toename van het risico van de gecombineerde uitkomst dood of BPD

 

Laag

Indien er sprake is van selectieve behandeling met surfactant, geeft een vroege behandeling (<2 uur pp) een significant lager risico op BPD bij 36 weken PML in vergelijking met late (>2 uur pp) behandeling.

 

Matig

Indien er sprake is van selectieve behandeling met surfactant, geeft een vroege behandeling (<2 uur pp) een significant lager risico op de gecombineerde uitkomstmaat mortaliteit of BPD bij 36 weken PML in vergelijking met late (>2 uur pp) behandeling.

 

Laag

Indien er sprake is van laat selectieve surfactant behandeling, geeft vroegere toediening (zeven uur pp) een lager risico op mortaliteit bij 28 dagen dan latere (17 uur pp) toediening.

 

Algehele kwaliteit van bewijs* = laag

*De algehele kwaliteit van het bewijs wordt bepaald door de cruciale uitkomstmaat met de laagste kwaliteit van bewijs.

 

PICO c) Heeft het herhalen van surfactant toediening een effect op de incidentie van BPD?

Er zijn geen studies die het effect van het herhalen van surfactant toediening op het risico op BPD hebben gerapporteerd.

 

Matig

Herhalen van de surfactantgift geeft een significante reductie van de mortaliteit in vergelijking met één gift surfactant.

 

Algehele kwaliteit van bewijs* = matig

*De algehele kwaliteit van het bewijs wordt bepaald door de cruciale uitkomstmaat met de laagste kwaliteit van bewijs.

 

PICO d) Heeft het gebruik van natuurlijk versus synthetisch surfactant een effect op de incidentie van BPD?

Matig

Natuurlijk surfactant biedt, ten opzichte van eiwit vrij synthetisch surfactant, geen voordelen voor het risico op BPD bij 36 weken PML, maar geeft wel een significante verlaging van de mortaliteit.

 

Matig

Er is geen verschil in het risico op mortaliteit of BPD bij 36 weken PML tussen het gebruik van synthetisch surfactant verrijkt met eiwitten of natuurlijk surfactant.

 

Hoog

Er is een trend tot een lager risico op mortaliteit of BPD bij 36 weken PML bij gebruik van synthetisch surfactant verrijkt met eiwitten in vergelijking met synthetisch surfactant zonder eiwitten.

 

Algehele kwaliteit van bewijs* = matig

*De algehele kwaliteit van het bewijs wordt bepaald door de cruciale uitkomstmaat met de laagste kwaliteit van bewijs.

 

PICO e) Geeft surfactant toegediend via de INSURE techniek een reductie van de incidentie van BPD?

Laag

Het toepassen van surfactant therapie middels een INSURE-procedure geeft geen reductie in BPD en/of mortaliteit in vergelijking met surfactant behandeling met kortdurende aanhoudende beademing.

 

Laag

Er is geen verschil in het risico op BPD en/of mortaliteit bij 36 weken PML tussen profylactische of selectieve INSURE surfactant behandeling.

 

Algehele kwaliteit van bewijs = laag

 

PICO f) Geeft surfactant toegediend via een katheter tijdens spontane ademhaling versus toediening via een endotracheale tube een reductie van de incidentie van BPD?

Laag

In vergelijking met behandeling via een endotracheale tube geeft surfactant toegediend via een katheter een reductie op BPD en de gecombineerde uitkomst dood of BPD.

 

Matig

In vergelijking met behandeling via een endotracheale tube geeft surfactant toegediend via een katheter geen reductie van mortaliteit.

 

Algehele kwaliteit van bewijs* = laag

*De algehele kwaliteit van het bewijs wordt bepaald door de cruciale uitkomstmaat met de laagste kwaliteit van bewijs.

Beschrijving literatuurselectie algemeen

Op basis van de literatuursearch werden 15 CR’s gevonden, waarvan er 11 relevant waren voor de PICO’s, zoals opgesteld in deze module. Daarnaast werden 158 RCT’s gevonden. 86 van deze RCT’s waren behandeld in de 11 CR’s. Van de overgebleven 72 RCT’s werden er 65 geëxcludeerd om redenen zoals vermeld in het flowdiagram in de bijlage van deze module (zie de Bijlagen bij de richtlijn BPD). Van de resterende zeven RCT’s werden er twee opgenomen in bestaande CR’s, omdat de RCT’s van recentere datum waren.

 

Een update van de search in 2019 leverde 43 mogelijke studies op waarvan er 35 werden geëxcludeerd om redenen, zoals vermeld in flowdiagram in de bijlage van deze module (zie de Bijlagen bij de richtlijn BPD). De acht overgebleven artikelen bestonden uit zes SR’s (Bahadue, 2012; Ardell, 2015; Wu, 2017; Ali, 2016; Isayama, 2016; Aldana-Aguirre, 2017) waarvan twee een update van al bestaande CR’s en twee RCTs (Dilmen, 2014; Nayeri, 2014).

 

In totaal werden voor het beantwoorden van deze vraag 18 studies geïncludeerd: 12 SR’s waaronder vier CR’s over surfactant versus placebo (Seger, 2009; Soll, 2000b, 2000c en 2010), drie CR’s over verschillende SF-preparaten (Pfister, 2007 en 2009; Ardell, 2015), twee CR’s over de timing van de toediening (Rojas-Reyes, 2012; Bahadue, 2012), één CR over herhaalde toediening (Soll, 2009); één CR over het gebruik van INSURE (Stevens, 2007); één SR over LISA/MIST (Aldana, 2017); zes RCT’s waarvan drie RCT’s over de timing van de toediening (Bevilacqua, 1993; Kendig, 1998; Dilmen, 2014) en drie RCT’s over INSURE (Rojas, 2009; Dunn, 2011; Nayeri, 2014).

 

PICO a) Geeft natuurlijk of synthetisch surfactant een reductie in de incidentie van BPD?

Beschrijving studies

Binnen deze PICO werden vier CR’s gevonden waarbij het gebruik van natuurlijk (profylactisch en rescue) of synthetisch surfactant (profylactisch of rescue) vergeleken werd met placebobehandeling (Seger, 2009; Soll, 2000b, 2000c en 2010). In deze vier CR’s werden 36 RCT’s geïncludeerd met totaal ruim 6.700 premature pasgeborenen. Bijna alle studies vonden plaats tussen 1985 en 1995, met het zwaartepunt in de tweede helft van de jaren ‘80. Om die reden beschrijven alle studies alleen BPD vastgesteld op de leeftijd van 28 dagen na de geboorte en niet op 36 weken PML. Deze belangrijke uitkomstmaat (BPD bij 36 weken PML) ontbreekt dan ook in de resultaten. Er werden naast de bestaande CR’s nog twee publicaties gevonden met lange termijnuitkomsten van reeds geïncludeerde studies; één naar profylactisch, natuurlijk surfactant en één naar electief, natuurlijk surfactant versus placebostudies (Dunn, 1988, Ware, 1990). Er werden geen nieuwe studies gevonden relevant voor deze PICO tussen 2012 en 2019.

 

Kwaliteit van het bewijs

Over het algemeen was de kwaliteit van het bewijs matig of laag. Het risico op bias voor de individuele studies is weergegeven in de bijlage van deze richtlijn. Bij een aantal studies was er geen of onduidelijkheid over de blindering van de interventie en uitkomst. Daarnaast werd vooral bij de niet-cruciale uitkomstmaten het bewijs afgewaardeerd vanwege imprecisie.

 

Gewenste effecten

Zoals eerder vermeld, wordt BPD bij 36 weken PML niet vermeld in deze relatief oudere studies. Surfactant heeft wel een positief effect op mortaliteit. Neonatale mortaliteit (<28 dg) is significant lager, ongeacht de samenstelling van het preparaat en de timing. Echter, de belangrijkere uitkomstmaat mortaliteit op het tijdstip dat de patiënt wordt ontslagen uit het ziekenhuis, is alleen significant verschillend voor selectieve (rescue-)behandeling met natuurlijk surfactant (RR 0,63; 95% BI 0,44 tot 0,90; NNT 10) en selectieve behandeling met synthetisch (eiwit-vrij) surfactant (RR 0,79; 95% BI 0,68 tot 0,92; NNT 25). Voor profylactische toediening wordt geen significant effect gevonden op mortaliteit voor zowel natuurlijk als synthetisch surfactant, wat voornamelijk een powerprobleem lijkt te zijn.

 

Ongewenste effecten

Bij alle vier CR’s worden geen significante effecten gevonden van surfactantbehandeling op korte en lange termijn bijwerkingen. Het aantal studies wat resultaten publiceert over de lange termijn uitkomsten is gering in alle CR’s en daar kan dus geen betrouwbare uitspraak over gedaan worden.

 

PICO b) Heeft het tijdstip van surfactant toediening een effect op de incidentie van BPD?

Beschrijving studies

De zoekstrategie leverde voor deze PICO twee CR’s op (Rojas-Reyes, 2012; Bahadue, 2012). De eerste review includeerde studies waarbij profylactische behandeling vergeleken werd met selectieve behandeling (Rojas-Reyes, 2012). Bij een profylactische behandeling worden alle premature kinderen met een verhoogd risico op RDS behandeld met surfactant, ongeacht het al dan niet daadwerkelijk aanwezig zijn van het RDS. Meestal vindt behandeling plaats op de verloskamer binnen 15 tot 30 minuten na de geboorte.

 

De update van de search in 2019 leverde nog één nieuwe RCT op waarbij profylactische behandeling werd vergeleken met (vroege) electieve behandeling (Dilmen, 2014). Deze studie werd toegevoegd aan de bestaande meta-analyse die daarbij op een totaal van 12 RCT’s uitkwam, waarbij >4.500 premature pasgeborenen werden geïncludeerd. Deze studies beslaan een relatief lange tijdsperiode waarin het gebruik van NCPAP als primaire behandelmodus bij premature kinderen de laatste jaren sterk is toegenomen. Om die reden is een subgroepanalyse gedaan op basis van het al dan niet primair gebruiken van NCPAP.

 

Bij een selectieve behandeling wordt surfactant alleen toegediend als er ook daadwerkelijk verschijnselen zijn van RDS. In de tweede CR (update in 2012) werden studies bekeken waarbij de selectieve behandeling vroeg wordt toegediend (<2 uur na de geboorte) of laat (>2 uur na de geboorte) (Bahadue, 2012; Yost, 2000). In totaal werden vier RCT’s met bijna 3.500 kinderen geïncludeerd. Naast deze twee CR’s werden ook twee losse RCT’s gevonden die met iets meer detail keken naar het tijdstip van profylactisch behandelen (vijf minuten versus tien minuten pp) en laat selectief behandelen (mediaan 7,5 uur versus 17 uur) (Bevilacqua, 1993; Kendig, 1998). Aangezien deze RCT’s niet voldeden aan de inclusie criteria van de beide CR’s, werden beide RCT’s afzonderlijk op kwaliteit beoordeeld met GRADE.

 

Kwaliteit van het bewijs

De kwaliteit van het bewijs was matig tot laag. Dit werd voornamelijk veroorzaakt door risico op bias waarbij er vooral bij de meeste geïncludeerde RCT’s geen of onduidelijkheid bestond over de blindering van de interventie en de uitkomst. Binnen de CR profylaxe versus selectief behandelen was er sprake van inconsistentie. Bij de co-morbiditeit was er regelmatig sprake van imprecisie.

 

Gewenste effecten

Mortaliteit bij 36 weken PML liet een heterogeen beeld zien bij de CR profylaxe versus selectief. Dat bleek vooral te berusten op het gebruik van NCPAP als primaire behandeling. Bij die studies waarbij de kinderen laagdrempelig geïntubeerd werden na de geboorte (in plaats van primair starten met NCPAP) voor een selectieve behandeling, bleek profylactische toediening de mortaliteit te verlagen met een RR van 0,72 (95% BI 0,56 tot 0,93) met een NNT van 16. Dit effect was niet langer aanwezig bij recentere studies waarbij premature pasgeborenen zo lang mogelijk ondersteund werden met NCPAP (RR 1,76; 95% BI 0,79 tot 3,94). De kwaliteit van bewijs was matig door imprecisie. Wat betreft BPD bij 36 weken PML werd een trend tot een verhoogd risico gevonden bij de kinderen die profylactisch behandeld werden (RR 1,13; 95% BI 1,00 tot 1,27; NNH 33). Dit effect geeft waarschijnlijk aan dat het profylactisch intuberen en daarna beademen van prematuur geboren kinderen schadelijke bijwerkingen heeft op de long. De gecombineerde uitkomstmaat dood of BPD bij 36 weken PML liet verhoogd risico zien voor de kinderen met profylactische behandeling met een RR van 1,13 (95% BI 1,02 tot 1,25) met een NNH van 20. Dit effect werd bijna volledig toegeschreven aan de studies waar NCPAP routinematig gebruikt wordt (1.744 van de totale 1.866 inclusies). De kwaliteit van het bewijs voor deze uitkomstmaten was matig door de mogelijke aanwezigheid van bias.

 

In de CR over vroeg versus laat selectieve behandeling (Bahadue, 2012) was er een significante reductie van mortaliteit bij ontslag (RR 0,88; 95% BI 0,78 tot 0,99; NNT 33), BPD (RR 0,69; 95% BI 0,55 tot 0,87; NNT 33) en dood of BPD bij 36 weken PML (RR 0,83;95% BI 0,75 tot 0,91; NNT 16) in het voordeel van vroege (<2 uur pp) behandeling. De kwaliteit van het bewijs voor deze uitkomsten was hoog (mortaliteit, BPD) en matig (gecombineerde uitkomstmaat dood of BPD).

Twee RCT’s onderzochten de details van zowel profylaxe als late toediening. De RCT van Kendig (1998) vond geen significant verschil in BPD bij 36 weken PML of mortaliteit bij ontslag wanneer surfactant werd toegediend binnen 5 of 10 minuten. De kwaliteit van het bewijs was laag door het risico op bias en imprecisie.

 

Bevilaqua (1993) rapporteerde alleen de uitkomstmaat mortaliteit bij 28 dagen en vond een significante reductie indien selectieve behandeling plaatsvond bij een mediane leeftijd van zeven uur versus 17 uur (RR 0,41; 95% BI 0,19 tot 0,86; NNT 7). De kwaliteit van het bewijs was laag door het risico op bias en imprecisie. BPD bij 36 weken PML werd niet gerapporteerd.

 

Ongewenste effecten

Binnen de CR profylaxe versus selectieve behandeling (Rojas-Reyes, 2012) werden geen significante verschillen gevonden in ongewenste korte en lange termijnuitkomsten, al was het aantal studies dat lange termijneffecten rapporteerde en de daarin beschreven variabelen beperkt. De kwaliteit was over het algemeen laag door het risico op bias en imprecisie.

 

In de CR vroeg versus late selectieve behandeling (Bahadue, 2012) werd alleen korte termijn co-morbiditeit beschreven waarbij er geen significante verschillen werden gevonden. De kwaliteit van het bewijs was over het algemeen laag door het risico op bias en imprecisie.

 

Bij de RCT van Kendig (1998) werden geen significante verschillen gevonden in korte termijn co- morbiditeit (de kwaliteit van bewijs was laag). Bij de RCT van Bevilaqua (1993) werd een significante reductie gevonden in het risico op een ernstige IVH (RR 0,39; 95% BI 0,16 tot 0,95; NNT 10). De kwaliteit van het bewijs was laag door het risico op bias en imprecisie.

 

PICO c) Heeft het herhalen van surfactant toediening een effect op de incidentie van BPD?

Beschrijving studies

Binnen deze PICO werd één CR gevonden die één dosering onderzocht versus >1 dosering (Soll, 2009). In deze CR werden drie studies met totaal 1.200 kinderen geïncludeerd. Er werden geen nieuwe studies gevonden in de periode 2012 tot 2019.

 

Kwaliteit van het bewijs

Over het algemeen was de kwaliteit van de verrichte studies matig.

 

Gewenste effecten

Alleen mortaliteit werd gerapporteerd, waarbij het niet duidelijk is op welke leeftijd deze uitkomst is gemeten. Mortaliteit was significant lager in de groep met >1 surfactantbehandeling (RR 0,59; 95% BI 0,44 tot 0,78; NNT 14). De kwaliteit van het bewijs was matig vanwege imprecisie.

 

Ongewenste effecten

Ernstige IVH werd gerapporteerd en was niet verschillend tussen de groepen. De kwaliteit van het bewijs was laag door imprecisie. Er werden geen lange termijnuitkomsten gerapporteerd.

 

PICO d) Heeft het gebruik van natuurlijk versus synthetisch surfactant een effect op de incidentie van BPD?

Beschrijving studies

Binnen deze PICO zijn er drie CR’s (Pfister, 2007 en 2009; Soll, 2000a) verschenen waarbij de CR over vergelijking dierlijk versus eiwit-vrij synthetisch surfactant (Soll, 2000a) in 2015 een update heeft gehad (Ardell, 2015). Wat betreft de synthetische producten, bestaan er twee vormen: synthetisch surfactant zonder surfactant eiwitten (synthetisch - SE) en met surfactant eiwitten (synthetisch + SE). De CR’s onderzoeken drie vergelijkingen:

  1. natuurlijk versus synthetisch - SE (15 RCTs, n=5523);
  2. natuurlijk versus synthetisch + SE (twee RCT’s, n=1000);
  3. synthetisch + SE versus synthetisch-SE 1 RCT, n=1000).

 

Een studie van Giannakopoulou naar natuurlijk versus synthetisch - SE surfactant die in de eerste versie van de richtlijn was toegevoegd aan de CR, bleek bij nader inzien toch niet gerandomiseerd in opzet te zijn en is daarom bij deze update niet langer meegenomen (Giannakopoulou, 2002).

 

Kwaliteit van het bewijs

De kwaliteit van het bewijs was erg wisselend, afhankelijk van de CR en de uitkomst en varieerde van laag tot hoog. Binnen de CR natuurlijk versus synthetisch - SE bestond risico op bias bij de verschillende RCT’s met als voornaamste kritiek: geen of onduidelijkheid over blindering interventie en/of uitkomst. Bij de CR naar synthetisch + SE versus natuurlijk surfactant was er bij sommige uitkomsten sprake van imprecisie. Bij de RCT die synthetisch + SE versus synthetisch-SE vergeleek, was bij de co-morbiditeit vaak sprake van imprecisie.

 

Gewenste effecten

Wat betreft de CR naar natuurlijk versus synthetisch - SE surfactant was er geen effect op BPD of de gecombineerde uitkomstmaat BPD of mortaliteit bij 36 weken PML. Er werd wel een significante reductie in mortaliteit gerapporteerd in het voordeel van natuurlijk surfactant (RR 0,89; 95% BI 0,79 tot 0,99; NNT 50), maar het tijdstip waarop deze uitkomst bepaald werd, is onbekend. De kwaliteit van het bewijs was hoog.

 

De vergelijking tussen natuurlijk en synthetisch + SE surfactant leverde geen significante verschillen op wat betreft de uitkomst BPD, mortaliteit of de gecombineerde uitkomstmaat BPD of mortaliteit bij 36 weken PML.

 

Synthetisch + SE versus synthetisch - SE surfactant liet geen verschil zien in de uitkomsten BPD of mortaliteit. Wel was er sprake van een trend tot een lager risico bij gebruik van synthetisch + SE surfactant voor de gecombineerde uitkomst BPD of mortaliteit bij 36 weken PML (RR 0,88; 95% BI 0,77 tot 1,01; NNT 20). De kwaliteit van het bewijs was hoog.

 

Ongewenste effecten

Er werden geen verschillen gevonden in co-morbiditeit. Het aantal studies dat lange termijnuitkomsten evalueerde was zeer gering. De kwaliteit van het bewijs was over het algemeen laag.

 

PICO e) Geeft surfactant toegediend via de INSURE-techniek een reductie van de incidentie van BPD?

Beschrijving studies

Binnen deze PICO is één CR beschikbaar (Stevens, 2007) en één SR gepubliceerd in een peer-reviewed tijdschrift (Isayama, 2016). Deze laatste includeerde geen nieuwe studies relevant voor de PICO. De CR vergelijkt de INSURE-techniek met surfactanttherapie, gevolgd door beademing en latere extubatie. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vroege selectieve INSURE en profylactische INSURE. De CR voor vroege selectieve INSURE werd aangevuld met de RCT van Rojas (2009) en de studie van Nayeri (2014), en bevat daarmee acht RCT’s met ruim 600 geïncludeerde premature pasgeborenen. De profylactische INSURE werd bijgewerkt met twee van de drie armen uit de studie van Dunn (2011) en kwam daarmee op één RCT met 439 premature pasgeborenen.

 

Kwaliteit van het bewijs

De studies opgenomen in de CR waren over het algemeen van lage tot matige kwaliteit. Oorzaken waren voornamelijk risico op bias en imprecisie.

 

Gewenste effecten

Het risico op BPD, mortaliteit of een combinatie van deze uitkomst bij 36 weken PML was vergelijkbaar, ongeacht het tijdstip van de INSURE.

 

Ongewenste effecten

Gezien de afwezigheid van gewenste effecten werd de co-morbiditeit buiten beschouwing gelaten.

 

PICO f) Geeft surfactant toegediend via een katheter tijdens spontane ademhaling versus toediening via een endotracheale tube een reductie van de incidentie van BPD?

Beschrijving studies

Binnen deze PICO zijn er vier SR’s gepubliceerd (Wu, 2017; Ali, 2016; Isayama, 2016; Aldana-Aguirre, 2017). De SR van Aldana-Aguirre is daarvan de meest complete met zes RCT’s die totaal bijna 900 kinderen randomiseerden (Aldana, 2017). Van de RCT’s in deze SR was de studie van Mirnia uit 2013 niet in full-tekst te verkrijgen en zijn de gegevens, voor zover beschikbaar, in de SR van Aldana-Aguirre (2017) gebruikt. Een RCT van Halim uit 2019 was eveneens niet full-tekst te verkrijgen en wordt om die reden niet meegenomen. De behandeling in de controlegroep bestond uit INSURE bij vier studies en bij twee studies was dit onduidelijk.

 

Kwaliteit van het bewijs

De kwaliteit van het bewijs varieerde van redelijk tot zeer laag, afhankelijk van de uitkomst. Voor de belangrijkste uitkomsten BPD en mortaliteit was het bewijs, respectievelijk, laag en redelijk. Dit werd veroorzaakt door geen (of afwezige informatie over) blindering van de interventie en de uitkomst, en door imprecisie.

 

Gewenste effecten

LISA/MIST resulteerde in een significante reductie in het risico op BPD (RR 0,72; 95% BI 0,53 tot 0,98; NNT 20) en de gecombineerde uitkomst dood of BPD (RR 0,74; 95% BI 0,59 tot 0,94; NNT 14). De uitkomst mortaliteit was niet significant verschillend.

 

Ongewenste effecten

Alhoewel in individuele studies een lager risico op co-morbiditeit wordt gerapporteerd, werden in de SR geen significante verschillen gevonden.

Deze uitgangsvraag is verdeeld in zes belangrijke, klinisch relevante subvragen die zijn uitgewerkt in zes PICO’s.

 

PICO a) Geeft natuurlijk of synthetisch surfactant een reductie in de incidentie van BPD?

P Prematuur geboren kinderen met een risico op of vastgestelde RDS.

I Natuurlijk of synthetisch surfactant.

C Placebo.

O BPD, dood, dood of BPD, co-morbiditeit *.

 

PICO b) Heeft het tijdstip van surfactant toediening een effect op de incidentie van BPD?

P Prematuur geboren kinderen met een risico op of vastgestelde RDS.

I Profylaxe, early rescue (<2 uur postpartum (pp)).

C Early or delayed (>2 uur pp) rescue.

O BPD, dood, dood of BPD, co-morbiditeit *.

 

PICO c) Heeft het herhalen van surfactant toediening een effect op de incidentie van BPD?

P Prematuur geboren kinderen met een risico op of vastgestelde RDS.

I Eenmalige toediening.

C Herhaalde toediening.

O BPD, dood, dood of BPD, co-morbiditeit *.

 

PICO d) Heeft het gebruik van natuurlijk versus synthetisch surfactant een effect op de incidentie van BPD?

P Prematuur geboren kinderen met een risico op of vastgestelde RDS.

I Natuurlijk of synthetisch surfactant.

C Synthetisch of synthetisch + proteïne surfactant.

O BPD, dood, dood of BPD, co-morbiditeit *.

 

PICO e) Geeft surfactant toegediend via de INSURE-techniek een reductie van de incidentie van BPD?

P Prematuur geboren kinderen met een risico op of vastgestelde RDS.

I INSURE.

C Standaard rescue-behandeling met surfactant.

O BPD, dood, dood of BPD, co-morbiditeit *.

 

PICO f) Geeft surfactant toegediend via een katheter tijdens spontane ademhaling versus toediening via een endotracheale tube een reductie van de incidentie van BPD?

P Prematuur geboren kinderen met een risico op of vastgestelde RDS.

I Less invasive surfactant therapy (LISA)/minimal invasive surfactant treatment (MIST).

C Standaardbehandeling met surfactant via een endotracheale tube.

O BPD, dood, dood of BPD, co-morbiditeit *.

* IVH graad 3 tot 4, PVL > graad 1, NEC > graad 2, ROP > graad 2, psychomotore ontwikkeling bij voorkeur op tweejarige leeftijd.

 

Binnen de search werd geen restrictie aangebracht in het tijdstip van studies/publicatie. Een aantal studies is uitgevoerd in de jaren ‘80. Het zal duidelijk zijn dat sinds die tijd de zorg voor premature kinderen enorme sprongen gemaakt heeft. Dit maakt extrapolatie naar de huidige tijd lastig, zo niet onmogelijk. Toch is ervoor gekozen om deze studies wel mee te nemen in de analyses, omdat ze geïncludeerd zijn in de Cochrane meta-analyses.

 

De systematische literatuursearch werd gedaan van 1966 tot en met 2012. De search werd herhaald in 2019.

  1. [No authors listed] Early compared with delayed inhaled nitric oxide in moderately hypoxaemic neonates with respiratory failure: a randomised controlled trial. The Franco-Belgium Collaborative NO Trial Group. Lancet 1999;354(9184):1066-1071.
  2. [No authors listed] Elective high-frequency oscillatory ventilation versus conventional ventilation for acute pulmonary dysfunction in preterm infants. Neonatology. 2013;103(1):7-8; discussion 8-9. doi: 10.1159/000338553. Epub 2012 Aug 30.
  3. [No authors listed] Supplemental Therapeutic Oxygen for Prethreshold Retinopathy Of Prematurity (STOP-ROP), a randomized, controlled trial. I: primary outcomes. Pediatrics. 2000;105(2):295-310.
  4. Abd El-Fattah N, Nasef N, Al-Harrass MF, et al. Sustained lung inflation at birth for preterm infants at risk of respiratory distress syndrome: The proper pressure and duration. J Neonatal Perinatal Med. 2017;10(4):409-417.
  5. Abdel-Hady H, Shouman B, Aly H. Early weaning from CPAP to high-flow nasal cannula in preterm infants is associated with prolonged oxygen requirement: a randomized controlled trial. Early Hum Dev. 2011;87(3):205-208.
  6. AGREE Next Steps Consortium. Appraisal of Guidelines for Research & Evaluation (AGREE) II Instrument. AGREE. 2013. www.agreetrust.org.
  7. Albersheim SG, Solimano AJ, Sharma AK, et al. Randomized, double-blind, controlled trial of long-term diuretic therapy for bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 1989;115(4):615-620.
  8. Aldana-Aguirre JC, Pinto M, Featherstone RM, et al. Less invasive surfactant administration versus intubation for surfactant delivery in preterm infants with respiratory distress syndrome: a systematic review and meta-analysis. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2017;102(1):F17-F23. doi: 10.1136/archdischild-2015-310299. Epub 2016 Nov 15.
  9. Ali E, Abdel Wahed M, Alsalami Z, et al. New modalities to deliver surfactant in premature infants: a systematic review and meta-analysis. J Matern Fetal Neonatal Med. 2016;29(21):3519-24. doi: 10.3109/14767058.2015.1136997. Epub 2016 Feb 10.
  10. Altman DG, Schulz KF, Moher D, et al. The revised CONSORT statement for reporting randomized trials: explanation and elaboration. Ann Intern Med. 2001;134:663–694.
  11. Aly H, Massaro AN, Patel K, et al. Is it safer to intubate premature infants in the delivery room? Pediatrics. 2005;115(6):1660-1665.
  12. Amatya S, Macomber M, Bhutada A, et al. Sudden versus gradual pressure wean from Nasal CPAP in preterm infants: a randomized controlled trial. J Perinatol. 2017;37(6):662-667. doi: 10.1038/jp.2017.10. Epub 2017 Feb 23.
  13. Ambalavanan N, Tyson JE, Kennedy KA, et al. Vitamin A supplementation for extremely low birth weight infants: outcome at 18 to 22 months. Pediatrics. 2005;115(3):e249-e254.
  14. Ambalavanan N, Wu TJ, Tyson JE, et al. A comparison of three vitamin A dosing regimens in extremely-low-birth-weight infants. J Pediatr. 2003;142(6):656-661.
  15. Anabrees J, Alfaleh K. Fluid restriction and prophylactic indomethacin versus prophylactic indomethacin alone for prevention of morbidity and mortality in extremely low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev. 2011;(7):CD007604.
  16. Andabaka T, Nickerson JW, Rojas-Reyes MX, et al. Monoclonal antibody for reducing the risk of respiratory syncytial virus infection in children. Cochrane Database Syst Rev. 2013;(4):CD006602. doi: 10.1002/14651858.CD006602.pub4. Review.
  17. Aquino SL, Schechter MS, Chiles C, et al. High-resolution inspiratory and expiratory CT in older children and adults with bronchopulmonary dysplasia. AJR Am J Roentgenol. 1999;173(4):963-967.
  18. Ardell S, Pfister RH, Soll R. Animal derived surfactant extract versus protein free synthetic surfactant for the prevention and treatment of respiratory distress syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2015;8:CD000144. doi: 10.1002/14651858.CD000144.pub3.
  19. Arjaans S, Zwart EAH, Ploegstra MJ, et al. Identification of gaps in the current knowledge on pulmonary hypertension in extremely preterm infants: A systematic review and meta-analysis. Paediatr Perinat Epidemiol. 2018;32(3):258-267.
  20. Armanian AM, Badiee Z, Afghari R, et al. Reducing the incidence of chronic lung disease in very premature infants with aminophylline. Int J Prev Med. 2014;5(5):569-76.
  21. Armstrong DL, Penrice J, Bloomfield FH, et al. Follow up of a randomised trial of two different courses of dexamethasone for preterm babies at risk of chronic lung disease. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2002;86(2):F102-F107.
  22. Askie LM, Ballard RA, Cutter GR, et al. Inhaled nitric oxide in preterm infants: an individual-patient data meta-analysis of randomized trials. Pediatrics. 2011;128(4):729-739.
  23. Askie LM, Darlow BA, Davis PG, et al. Effects of targeting lower versus higher arterial oxygen saturations on death or disability in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2017;4:CD011190. doi: 10.1002/14651858.CD011190.pub2. Review.
  24. Askie LM, Darlow BA, Finer N, et al. Association Between Oxygen Saturation Targeting and Death or Disability in Extremely Preterm Infants in the Neonatal Oxygenation Prospective Meta-analysis Collaboration. JAMA. 2018;319(21):2190-2201. doi: 10.1001/jama.2018.5725.
  25. Askie LM, Henderson-Smart DJ, et al. Oxygen-saturation targets and outcomes in extremely preterm infants. N Engl J Med. 2003;349(10):959-967.
  26. Askie LM, Henderson-Smart DJ, Ko H. Restricted versus liberal oxygen exposure for preventing morbidity and mortality in preterm or low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev. 2009;(1):CD001077.
  27. Askie LM, Henderson-Smart DJ. Early versus late discontinuation of oxygen in preterm or low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev. 2000a;(2):CD001076.
  28. Askie LM, Henderson-Smart DJ. Gradual versus abrupt discontinuation of oxygen in preterm or low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev. 2000b;(2):CD001075.
  29. Attar MA, Donn SM. Mechanisms of ventilator-induced lung injury in premature infants. Semin Neonatol. 2002;7(5):353-360.
  30. Aukland SM, Halvorsen T, Fosse KR, et al. High-resolution CT of the chest in children and young adults who were born prematurely: Findings in a population-based study. AJR Am J Roentgenol. 2006;187(4):1012-1018.
  31. Avery ME, Tooley WH, Keller JB, et al. Is chronic lung disease in low birth weight infants preventable? A survey of eight centers. Pediatrics. 1987;79(1):26-30.
  32. Bahadue FL, Soll R. Early versus delayed selective surfactant treatment for neonatal respiratory distress syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2012;11:CD001456. doi: 10.1002/14651858.CD001456.pub2.
  33. Ballard HO, Anstead MI, Shook LA. Azithromycin in the extremely low birth weight infant for the prevention of bronchopulmonary dysplasia: a pilot study. Respir Res. 2007;8:41.
  34. Ballard HO, Shook LA, Bernard P, et al. Use of azithromycin for the prevention of bronchopulmonary dysplasia in preterm infants: a randomized, double-blind, placebo controlled trial. Pediatr Pulmonol. 2011;46(2):111-118.
  35. Ballard PL, Gonzales LW, Godinez RI, et al. Surfactant composition and function in a primate model of infant chronic lung disease: effects of inhaled nitric oxide. Pediatr Res. 2006a;59(1):157-162.
  36. Ballard RA, Truog WE, Cnaan A, et al. Inhaled nitric oxide in preterm infants undergoing mechanical ventilation. N Engl J Med. 2006b;355(4):343-353.
  37. Bamat N, Fierro J, Wang Y, et al. Positive end-expiratory pressure for preterm infants requiring conventional mechanical ventilation for respiratory distress syndrome or bronchopulmonary dysplasia. Cochrane Database Syst Rev. 2019;2:CD004500. doi: 10.1002/14651858.CD004500.pub3.
  38. Bancalari E, Claure N. Definitions and diagnostic criteria for bronchopulmonary dysplasia. Semin Perinatol. 2006;30(4):164-170.
  39. Bancalari E. Changes in the pathogenesis and prevention of chronic lung disease of prematurity. Am J Perinatol. 2001;18(1):1-9.
  40. Baraldi E, Bonetto G, Zacchello F, et al. Low exhaled nitric oxide in school-age children with bronchopulmonary dysplasia and airflow limitation. Am J Respir Crit Care Med. 2005;171(1):68-72.
  41. Baraldi E, Filippone M. Chronic lung disease after premature birth. N Engl J Med. 2007;357(19):1946-1955.
  42. Barker DJP. Mothers, babies and health in later life. [2nd edition]. 1998. London: Churchill Livingstone.
  43. Barrington K, Finer N. The natural history of the appearance of apnea of prematurity. Pediatr Res. 1991;29(4 Pt 1):372-375.
  44. Barrington KJ, Bull D, Finer NN. Randomized trial of nasal synchronized intermittent mandatory ventilation compared with continuous positive airway pressure after extubation of very low birth weight infants. Pediatrics. 2001;107(4):638-641.
  45. Barrington KJ, Finer N, Pennaforte T. Inhaled nitric oxide for respiratory failure in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2017;1:CD000509. doi: 10.1002/14651858.CD000509.pub5. Review.
  46. Barrington KJ, Finer N. Inhaled nitric oxide for respiratory failure in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2010;(12):CD000509.
  47. Barrington KJ, Fortin-Pellerin E, Pennaforte T. Fluid restriction for treatment of preterm infants with chronic lung disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017;2(2):CD005389. Published 2017 Feb 8. doi:10.1002/14651858.CD005389.pub2
  48. Bassler D, Shinwell ES, Hallman M, et al. Long-Term Effects of Inhaled Budesonide for Bronchopulmonary Dysplasia. N Engl J Med. 2018;378(2):148-157. doi: 10.1056/NEJMoa1708831. PubMed PMID: 29320647.
  49. Baud O, Maury L, Lebail F, et al. Effect of early low-dose hydrocortisone on survival without bronchopulmonary dysplasia in extremely preterm infants (PREMILOC): a double-blind, placebo-controlled, multicentre, randomised trial. Lancet. 2016;387(10030):1827-36. doi: 10.1016/S0140-6736(16)00202-6. Epub 2016 Feb 23.
  50. Baveja R, Christou H. Pharmacological strategies in the prevention and management of bronchopulmonary dysplasia. Semin Perinatol. 2006;30(4):209-218.
  51. Been JV, Lugtenberg MJ, Smets E, et al. Preterm birth and childhood wheezing disorders: A systematic review and meta-analysis. PLoS Med. 2014;11(1):e1001596.
  52. Bell EF, Acarregui MJ. Restricted versus liberal water intake for preventing morbidity and mortality in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2014;(12):CD000503. doi: 10.1002/14651858.CD000503.pub3. Epub 2014 Dec 4. Review.
  53. Bell EF, Acarregui MJ. Restricted versus liberal water intake for preventing morbidity and mortality in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2014;(12):CD000503. doi: 10.1002/14651858.CD000503.pub3. Epub 2014 Dec 4. Review.
  54. Bell EF, Acarregui MJ. Restricted versus liberal water intake for preventing morbidity and mortality in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2008;(1):CD000503.
  55. Bell EF, Warburton D, Stonestreet BS, et al. Effect of fluid administration on the development of symptomatic patent ductus arteriosus and congestive heart failure in premature infants. New England Journal of Medicine. 1980;302:598-604.
  56. Bental RY, Cooper PA, Cummins RR, et al. Vitamin A therapy - effects on the incidence of bronchopulmonary dysplasia. South African Journal of Food Science and Nutrition. 1994;6(4):141-145.
  57. Benzies KM, Magill-Evans JE, Hayden KA, et al. Key components of early intervention programs for preterm infants and their parents: a systematic review and meta-analysis. BMC Pregnancy Childbirth. 2013;13Suppl 1: S10.
  58. Berg van den JP, Westerbeek EA, van der Klis FR, et al. Transplacental transport of IgG antibodies to preterm infants: a review of the literature. Early Human Development. 2011;(87):67-72.
  59. Bevilacqua G, Halliday H, Parmigiani S, et al. Randomized multicentre trial of treatment with porcine natural surfactant for moderately severe neonatal respiratory distress syndrome. The Collaborative European Multicentre Study Group. J Perinat Med. 1993;21(5):329-340.
  60. Bhandari V, Gavino RG, Nedrelow JH, et al. A randomized controlled trial of synchronized nasal intermittent positive pressure ventilation in RDS. J Perinatol. 2007;27(11):697-703.
  61. Bhuta T, Henderson-Smart DJ. Elective high frequency jet ventilation versus conventional ventilation for respiratory distress syndrome in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2000;(2):CD000328.
  62. Bjorklund LJ, Ingimarsson J, Curstedt T, et al. Lung recruitment at birth does not improve lung function in immature lambs receiving surfactant. Acta Anaesthesiol Scand. 2001;45(8):986-993.
  63. Bjorklund LJ, Ingimarsson J, Curstedt T, et al. Manual ventilation with a few large breaths at birth compromises the therapeutic effect of subsequent surfactant replacement in immature lambs. Pediatr Res. 1997;42(3):348-355.
  64. Bland RD, Albertine KH, Carlton DP, et al. Inhaled nitric oxide effects on lung structure and function in chronically ventilated preterm lambs. Am J Respir Crit Care Med. 2005;172(7):899-906.
  65. Bloom DE, Cafiero ET, Jané-Llopis E, et al. The Global Economic Burden of Noncommunicable Diseases. World Economic Forum. Geneva. 2011.
  66. Bloomfield FH, Knight DB, Harding JE. Side effects of 2 different dexamethasone courses for preterm infants at risk of chronic lung disease: a randomized trial. J Pediatr. 1998;133(3):395-400.
  67. Bollen CW, Uiterwaal CS, van Vught AJ. Cumulative metaanalysis of high-frequency versus conventional ventilation in premature neonates. Am J Respir Crit Care Med. 2003;168(10):1150-1155.
  68. Brattström P, Russo C, Ley D, Bruschettini M. High-versus low-dose caffeine in preterm infants: a systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr. 2019;108(3):401-410. doi: 10.1111/apa.14586. Epub 2018 Oct 30. Review.
  69. Brett J, Staniszewska S, Newburn M, et al. A systematic mapping review of effective interventions for communicating with, supporting and providing information to parents of preterm infants. BMJ Open. 2011;1(1):e000023.
  70. Brion LP, Primhak RA, Ambrosio-Perez I. Diuretics acting on the distal renal tubule for preterm infants with (or developing) chronic lung disease. Cochrane Database Syst Rev. 2002;(1):CD001817.
  71. Broom M, Ying L, Wright A, et al. CeasIng Cpap At standarD criteriA (CICADA): impact on weight gain, time to full feeds and caffeine use. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2014;99(5):F423-5. doi: 10.1136/archdischild-2013-304581. Epub 2014 May 8.
  72. Brostrom EB, Thunqvist P, Adenfelt G, et al. Obstructive lung disease in children with mild to severe BPD. Respir Med. 2010;104(3):362-370.
  73. Brudno DS, Parker DH, Slaton G. Response of pulmonary mechanics to terbutaline in patients with bronchopulmonary dysplasia. Am J Med Sci. 1989;297(3):166-168.
  74. Bruschettini M, O'Donnell CP, Davis PG, et al. Sustained versus standard inflations during neonatal resuscitation to prevent mortality and improve respiratory outcomes. Cochrane Database Syst Rev. 2017;7:CD004953. doi: 10.1002/14651858.CD004953.pub3. Review.
  75. Cabal LA, Larrazabal C, Ramanathan R, et al. Effects of metaproterenol on pulmonary mechanics, oxygenation, and ventilation in infants with chronic lung disease. J Pediatr. 1987;110(1):116-119.
  76. Carlo WA, Stark AR, Bauer C, et al. Effects of minimal ventilation in a multicenter randomized controlled trial of ventilator support and early corticosteroid therapy in extremely low birthweight infants. Pediatrics. 1999;104(3, Suppl):738-39.
  77. Carlton DP, Albertine KH, Cho SC, et al. Role of neutrophils in lung vascular injury and edema after premature birth in lambs. J Appl Physiol. 1997;83(4):1307-1317.
  78. Cassady G, Crouse DT, Kirklin JW, et al. A randomized, controlled trial of very early prophylactic ligation of the ductus arteriosus in babies who weighed 1000 g or less at birth. N Engl J Med. 1989;320(23):1511-1516.
  79. Cassell GH, Waites KB CD. Mycoplasmal infections. In: Remington JS, Klein JO editor(s). Infectious Diseases of the Fetus and Newborn Infant. 5th Edition. Philadelphia: Saunders. 2001.
  80. Cassell GH, Waites KB, Crouse DT. Perinatal mycoplasmal infections. Clin Perinatol. 1991;18(2):241-262.
  81. Castoldi F, Daniele I, Fontana P, et al. Lung recruitment maneuver during volume guarantee ventilation of preterm infants with acute respiratory distress syndrome. Am J Perinatol. 2011;28(7):521-528.
  82. Chen J, Jin L, Chen X. Efficacy and Safety of Different Maintenance Doses of Caffeine Citrate for Treatment of Apnea in Premature Infants: A Systematic Review and Meta-Analysis. Biomed Res Int. J Korean Med Sci. 2018;2018:9061234. doi: 10.1155/2018/9061234. eCollection 2018.
  83. Chen ML, Guo L, Smith LE, et al. High or low oxygen saturation and severe retinopathy of prematurity: a meta-analysis. Pediatrics. 2010;125(6):e1483-e1492.
  84. Chen X, Peng WS, Wang L, et al. [A randomized controlled study of nasal intermittent positive pressure ventilation in the treatment of neonatal respiratory distress syndrome]. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi. 2013;15(9):713-7. Chinese.
  85. Chowdhury O, Patel DS, Hannam S, et al. Randomised trial of volume-targeted ventilation versus pressure-limited ventilation in acute respiratory failure in prematurely born infants. Neonatology. 2013;104(4):290-4. doi: 10.1159/000353956. Epub 2013 Oct 8.
  86. Clark RH, Gerstmann DR, Jobe AH, et al. Lung injury in neonates: causes, strategies for prevention, and long-term consequences. J Pediatr. 2001;139(4):478-486.
  87. Clyman R, Cassady G, Kirklin JK, et al. The role of patent ductus arteriosus ligation in bronchopulmonary dysplasia: reexamining a randomized controlled trial. J Pediatr. 2009;154(6):873-876.
  88. Clyman RI, Liebowitz M, Kaempf J, et al. PDA-TOLERATE Trial: An Exploratory Randomized Controlled Trial of Treatment of Moderate-to-Large Patent Ductus Arteriosus at 1 Week of Age. J Pediatr. 2019;205:41-48.e6. doi: 10.1016/j.jpeds.2018.09.012. Epub 2018 Oct 16.
  89. Collaborative Group for the Multicenter Study on Heated Humidified High-flow Nasal Cannula Ventilation. [Efficacy and safety of heated humidified high-flow nasal cannula for prevention of extubation failure in neonates]. Zhonghua Er Ke Za Zhi. 2014;52(4):271-6. Chinese.
  90. Cools F, Askie LM, Offringa M, et al. Elective high-frequency oscillatory versus conventional ventilation in preterm infants: a systematic review and meta-analysis of individual patients' data. Lancet. 2010.
  91. Cools F, Henderson-Smart DJ, Offringa M, et al. Elective high frequency oscillatory ventilation versus conventional ventilation for acute pulmonary dysfunction in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2009;(3):CD000104.
  92. Cools F, Offringa M, Askie LM. Elective high frequency oscillatory ventilation versus conventional ventilation for acute pulmonary dysfunction in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2015;(3):CD000104. doi: 10.1002/14651858.CD000104.pub4.
  93. Cotton RB, Sundell HW, Zeldin DC, et al. Inhaled nitric oxide attenuates hyperoxic lung injury in lambs. Pediatr Res. 2006;59(1):142-146.
  94. Courtney SE, Durand DJ, Asselin JM, et al. High- frequency oscillatory ventilation versus conventional mechanical ventilation for very- low-birth-weight infants. N Engl J Med. 2002;347(9):643-652.
  95. Crowther CA, McKinlay CJ, Middleton P, et al. Repeat doses of prenatal corticosteroids for women at risk of preterm birth for improving neonatal health outcomes. Cochrane Database Syst Rev. 2011;(6):CD003935.
  96. Crowther CA, McKinlay CJD, Middleton P, et al. Repeat doses of prenatal corticosteroids for women at risk of preterm birth for improving neonatal health outcomes. Cochrane Database of Systematic Reviews .2015;7. Art No CD003935.
  97. D'Angio CT. Active immunization of premature and low birth-weight infants: a review of immunogenicity, efficacy, and tolerability. Paediatr Drugs. 2007;9(1):17-32.
  98. Dani C, Bertini G, Pezzati M, et al. Inhaled nitric oxide in very preterm infants with severe respiratory distress syndrome. Acta Paediatr. 2006;95(9):1116-1123.
  99. Dani C, Bertini G, Reali MF, et al. Prophylaxis of patent ductus arteriosus with ibuprofen in preterm infants. Acta Paediatr. 2000;89(11):1369-1374.
  100. Darlow BA, Graham PJ, Rojas-Reyes MX. Vitamin A supplementation to prevent mortality and short- and long-term morbidity in very low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev. 2016;(8):CD000501. doi: 10.1002/14651858.CD000501.pub4. Review.
  101. Darlow BA, Graham PJ. Vitamin A supplementation to prevent mortality and short- and long-term morbidity in very low birthweight infants. Cochrane Database Syst Rev. 2011;(10):CD000501.
  102. Davis JM, Sinkin RA, Aranda JV. Drug therapy for bronchopulmonary dysplasia. Pediatr Pulmonol. 1990;8(2):117-125.
  103. Davis PG, Henderson-Smart DJ. Nasal continuous positive airways pressure immediately after extubation for preventing morbidity in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2000;(2):CD000143.
  104. Davis PG, Lemyre B, De Paoli AG. Nasal intermittent positive pressure ventilation (NIPPV) versus nasal continuous positive airway pressure (NCPAP) for preterm neonates after extubation. Cochrane Database Syst Rev. 2001;(3):CD003212.
  105. Davis PG, Tan A, O'Donnell CP, et al. Resuscitation of newborn infants with 100% oxygen or air: a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2004;364(9442):1329-1333.
  106. Dawson JA, Schmolzer GM, Kamlin CO, et al. Oxygenation with T-piece versus self- inflating bag for ventilation of extremely preterm infants at birth: a randomized controlled trial. J Pediatr. 2011;158(6):912-918.
  107. Denjean A, Diot P, Morra L, et al. Albuterol delivery in a model of mechanical ventilation. Comparison of a metered dose inhaler and nebulizer efficiency. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. 1995.
  108. Denjean A, Paris-Llado J, Zupan V, et al. Inhaled salbutamol and beclomethasone for preventing broncho-pulmonary dysplasia: a randomised double-blind study. Eur J Pediatr. 1998;157(11):926-931.
  109. Di Fiore JM, Walsh M, Wrage L, et al. Low oxygen saturation target range is associated with increased incidence of intermittent hypoxemia. J Pediatr. 2012;161(6):1047-1052.
  110. Dilmen U, Özdemir R, Tatar Aksoy H, et al. Early regular versus late selective poractant treatment in preterm infants born between 25 and 30 gestational weeks: a prospective randomized multicenter study. J Matern Fetal Neonatal Med. 2014;27(4):411-5. doi: 10.3109/14767058.2013.818120. Epub 2013 Jul 30.
  111. Dinsmoor MJ, Ramamurthy RS, Gibbs RS. Transmission of genital mycoplasmas from mother to neonate in women with prolonged membrane rupture. Pediatr Infect Dis J. 1989;8(8):483-487.
  112. Donn SM, Sinha SK. Can mechanical ventilation strategies reduce chronic lung disease? Semin Neonatol. 2003;8(6):441-448.
  113. Doyle LW, Adams AM, Robertson C, et al. Increasing airway obstruction from 8 to 18 years in extremely preterm/low-birthweight survivors born in the surfactant era. Thorax. 2017a;72(8):712-719.
  114. Doyle LW, Cheong J, Hunt RW, et al. Caffeine and brain development in very preterm infants. Ann Neurol. 2010;68(5):734-742.
  115. Doyle LW, Cheong JL, Ehrenkranz RA, et al. Early (<8 days) systemic postnatal corticosteroids for prevention of bronchopulmonary dysplasia in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2017b;10:CD001146. doi: 10.1002/14651858.CD001146.pub5. Review. PubMed PMID: 29063585; PubMed Central PMCID: PMC6485683.
  116. Doyle LW, Cheong JL, Ehrenkranz RA, et al. Late (>7 days) systemic postnatal corticosteroids for prevention of bronchopulmonary dysplasia in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2017c;10:CD001145. doi: 10.1002/14651858.CD001145.pub4. Review. PubMed PMID: 29063594; PubMed Central PMCID: PMC6485440.
  117. Doyle LW, Davis PG, Morley CJ, et al. Low-dose dexamethasone facilitates extubation among chronically ventilator-dependent infants: a multicenter, international, randomized, controlled trial. Pediatrics. 2006a;117(1):75-83.
  118. Doyle LW, Faber B, Callanan C, et al. Bronchopulmonary dysplasia in very low birth weight subjects and lung function in late adolescence. Pediatrics. 2006b;118(1098-4275; 1):108-113.
  119. Doyle LW, Halliday HL, Ehrenkranz RA, et al. An update on the impact of postnatal systemic corticosteroids on mortality and cerebral palsy in preterm infants: effect modification by risk of bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 2014;165(6):1258-60. doi: 10.1016/j.jpeds.2014.07.049. Epub 2014 Sep 10.
  120. Doyle LW, Halliday HL, Ehrenkranz RA, et al. Impact of postnatal systemic corticosteroids on mortality and cerebral palsy in preterm infants: effect modification by risk for chronic lung disease. Pediatrics. 2005;115(3):655-661.
  121. Dreyfuss D, Basset G, Soler P, et al. Intermittent positive-pressure hyperventilation with high inflation pressures produces pulmonary microvascular injury in rats. Am Rev Respir Dis. 1985;132(4):880-884.
  122. Dreyfuss D, Saumon G. Ventilator-induced lung injury: lessons from experimental studies. Am J Respir Crit Care Med. 1998;157(1):294-323.
  123. Duijts L, van Meel ER, Moschino L, et al. European respiratory society guideline on long term management of children with bronchopulmonary dysplasia. Eur Respir J. 2019.
  124. Duman N, Tuzun F, Sutcuoglu S, et al. Impact of volume guarantee on synchronized ventilation in preterm infants: a randomized controlled trial. Intensive Care Med. 2012;38(8):1358-64. doi: 10.1007/s00134-012-2601-5. Epub 2012 May 23.
  125. Dunn MS, Kaempf J, de KA, et al. Randomized trial comparing 3 approaches to the initial respiratory management of preterm neonates. Pediatrics. 2011;128(5):e1069- e1076.
  126. Dunn MS, Shennan AT, Hoskins EM, et al. Two-year follow-up of infants enrolled in a randomized trial of surfactant replacement therapy for prevention of neonatal respiratory distress syndrome. Pediatrics. 1988;82(4):543-547.
  127. Edwards DK, Colby TV, Northway WH. Radiographic-pathologic correlation in bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 1979;95(0022-3476;5):834-836.
  128. Edwards DK, Dyer WM, Northway WH. Twelve years' experience with bronchopulmonary dysplasia. Pediatrics. 1977;59(0031-4005;6):839-846.
  129. Edwards MO, Kotecha SJ, Lowe J, et al. Effect of preterm birth on exercise capacity: A systematic review and meta-analysis. Pediatr Pulmonol. 2015;50(3):293-301.
  130. Ehrenberg HM, Mercer BM. Antibiotics and the management of preterm premature rupture of the fetal membranes. Clin Perinatol. 2001;28(4):807-818.
  131. Ehrenkranz RA, Walsh MC, Vohr BR, et al. Validation of the National Institutes of Health consensus definition of bronchopulmonary dysplasia. Pediatrics. 2005;116(6):1353-1360.
  132. El-Chimi MS, Awad HA, El-Gammasy TM, et al. Sustained versus intermittent lung inflation for resuscitation of preterm infants: a randomized controlled trial. J Matern Fetal Neonatal Med. 2017;30(11):1273-1278.
  133. Erdemir A, Kahramaner Z, Turkoglu E, et al. Effects of synchronized intermittent mandatory ventilation versus pressure support plus volume guarantee ventilation in the weaning phase of preterm infants*. Pediatr Crit Care Med. 2014;15(3):236-41. doi: 10.1097/PCC.0b013e3182a5570e.
  134. Escobedo MB, Aziz K, Kapadia VS,et al. American Heart Association Focused Update on Neonatal Resuscitation: An Update to the American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation. 2019;140(24):e922-e930. doi: 10.1161/CIR.0000000000000729. Epub 2019 Nov 14.
  135. Escrig R, Arruza L, Izquierdo I, et al. Achievement of targeted saturation values in extremely low gestational age neonates resuscitated with low or high oxygen concentrations: a prospective, randomized trial. Pediatrics. 2008;121(5):875-881.
  136. EURO-PERISTAT. Project with SCPE EE. European perinatal health report 2008. Centraal Buro voor Statistiek. Perinatale en zuigelingensterfte; zwangerschapsduur en geslacht Statline 2006 en 2007. 2013.
  137. Evans T, Whittingham K, Sanders M, et al. Are parenting interventions effective in improving the relationship between mothers and their preterm infants? Infant Behav Dev. 2014;37(2):131–154.
  138. Eze N, Murphy D, Dhar V, et al. Comparison of sprinting vs non-sprinting to wean nasal continuous positive airway pressure off in very preterm infants. J Perinatol. 2018;38(2):164-168. doi: 10.1038/jp.2017.161. Epub 2017 Oct 26.
  139. Fanaroff AA, Stoll BJ, Wright LL, et al. Trends in neonatal morbidity and mortality for very low birthweight infants. Am J Obstet Gynecol. 2007;196(2):147-148.
  140. Farrell PA, Fiascone JM. Bronchopulmonary dysplasia in the 1990s: a review for the pediatrician. Curr Probl Pediatr. 1997;27(4):129-163.
  141. Fawke J, Lum S, Kirkby J, et al. Lung function and respiratory symptoms at 11 years in children born extremely preterm: The EPICure study. Am J Respir Crit Care Med. 2010;182(2):237-245.
  142. Feng ZT, Yang ZM, Gu DF, et al. [Clinical efficacy of heated humidified high-flow nasal cannula in preventing extubation failure in neonates: a Meta analysis]. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi. 2015;17(12):1327-32. Chinese.
  143. Ferreira PJ, Bunch TJ, Albertine KH, et al. Circulating neutrophil concentration and respiratory distress in premature infants. J Pediatr. 2000;136(4):466-472.
  144. Filippone M, Bonetto G, Cherubin E, et al. Childhood course of lung function in survivors of bronchopulmonary dysplasia. JAMA. 2009;302(13):1418-1420.
  145. Finer N, Saugstad O, Vento M, et al. Use of oxygen for resuscitation of the extremely low birth weight infant. Pediatrics. 2010a;125(2):389-391.
  146. Finer NN, Bates R, Tomat P. Low-flow oxygen delivery via nasal cannula to neonates. Pediatr Pulmonol. 1996;21(1):48-51.
  147. Finer NN, Carlo WA, Duara S, et al. Delivery room continuous positive airway pressure/positive end-expiratory pressure in extremely low birth weight infants: a feasibility trial. Pediatrics. 2004;114(3):651-657.
  148. Finer NN, Carlo WA, Walsh MC, et al. Early CPAP versus surfactant in extremely preterm infants. N Engl J Med. 2010b;362(21):1970-1979.
  149. Fischer HS, Schmölzer GM, Cheung PY, et al. Verlengde inflaties and avoiding mechanical ventilation to prevent death or bronchopulmonary dysplasia: a meta-analysis. Eur Respir Rev. 2018;27(150). pii: 180083. doi: 10.1183/16000617.0083-2018. Print 2018 Dec 31.
  150. Fleeman N, Mahon J, Bates V, et al. The clinical effectiveness and cost-effectiveness of heated humidified high-flow nasal cannula compared with usual care for preterm infants: systematic review and economic evaluation. Health Technol Assess. 2016;20(30):1-68. doi: 10.3310/hta20300. Review.
  151. Flors L, Mugler JP, Paget-Brown A, et al. Hyperpolarized helium-3 diffusion-weighted magnetic resonance imaging detects abnormalities of lung structure in children with bronchopulmonary dysplasia. J Thorac Imaging. 2017;32(5):323-332.
  152. Fok TF, Lam K, Ng PC, et al. Delivery of salbutamol to nonventilated preterm infants by metered-dose inhaler, jet nebulizer, and ultrasonic nebulizer. Eur Respir J. 1998;12(1):159-164.
  153. Fok TF, Monkman S, Dolovich M, et al. Efficiency of aerosol medication delivery from a metered dose inhaler versus jet nebulizer in infants with bronchopulmonary dysplasia. Pediatr Pulmonol. 1996;21(5):301-309.
  154. Fok TF. Adjunctive pharmacotherapy in neonates with respiratory failure. Semin Fetal Neonatal Med. 2009;14(1):49-55. doi: 10.1016/j.siny.2008.08.002. Epub 2008 Oct 11.
  155. Fowlie PW, Davis PG, McGuire W. Prophylactic intravenous indomethacin for preventing mortality and morbidity in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2010;(7):CD000174.
  156. Frank L. Antioxidants, nutrition, and bronchopulmonary dysplasia. Clin Perinatol. 1992;19(3):541-562.
  157. Galdes-Sebaldt M, Sheller JR, Grogaard J, et al. Prematurity is associated with abnormal airway function in childhood. Pediatr Pulmonol. 1989;7(4):259-264.
  158. Gao X, Yang B, Hei M, et al. [Application of three kinds of non-invasive positive pressure ventilation as a primary mode of ventilation in premature infants with respiratory distress syndrome: a randomized controlled trial]. Zhonghua Er Ke Za Zhi. 2014;52(1):34-40. Chinese.
  159. Gappa M, Gartner M, Poets CF, et al. Effects of salbutamol delivery from a metered dose inhaler versus jet nebulizer on dynamic lung mechanics in very preterm infants with chronic lung disease. Pediatr Pulmonol. 1997;23(6):442-448.
  160. Garite TJ, Kurtzman J, Maurel K, et al. Impact of a 'rescue course' of antenatal corticosteroids: a multicenter randomized placebo-controlled trial. Am J Obstet Gynecol. 2009;200(3):248-249.
  161. Garland SM, Murton LJ. Neonatal meningitis caused by Ureaplasma urealyticum. Pediatr Infect Dis J. 1987;6(9):868-870.
  162. Gharehbaghi MM, Peirovifar A, Ghojazadeh M, et al. Efficacy of azithromycin for prevention of bronchopulmonary dysplasia (BPD). Turk J Med Sci. 2012;42:1070–1075.
  163. Giannakopoulou C, Hatzidaki E, Korakaki E, et al. Comparative randomized study: administration of natural and synthetic surfactant to premature newborns with respiratory distress syndrome. Pediatr Int. 2002;44(2):117-121.
  164. Gibson AM, Reddington C, McBride L, et al. Lung function in adult survivors of very low birth weight, with and without bronchopulmonary dysplasia. Pediatr Pulmonol. 2015;50(10):987-994.
  165. Glackin SJ, O'Sullivan A, George S, et al. High-flow nasal cannula versus NCPAP, duration to full oral feeds in preterm infants: a randomised controlled trial. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2017;102(4):F329-F332. doi:
  166. Gladstone IM, Levine RL. Oxidation of proteins in neonatal lungs. Pediatrics. 1994;93(5):764-768.
  167. Goyal NK, Teeters A, Ammerman RT. Home visiting and outcomes of preterm infants: a systematic review. Pediatrics. 2013;132(3):502–516.
  168. Greenberg RG, Gayam S, Savage D, et al. Furosemide Exposure and Prevention of Bronchopulmonary Dysplasia in Premature Infants. J Pediatr. 2019;208:134-140.e2. doi: 10.1016/j.jpeds.2018.11.043. Epub 2018 Dec 20.
  169. Greenough A, Peacock J, Zivanovic S, et al. United Kingdom Oscillation Study: long-term outcomes of a randomised trial of two modes of neonatal ventilation. Health Technol Assess. 2014;18(41):v-xx, 1-95. doi: 10.3310/hta18410.
  170. Greenough A. Emerging drugs for the prevention of bronchopulmonary dysplasia. Expert Opin Emerg Drugs. 2008;13(3):537-546.
  171. Gregory GA, Kitterman JA, Phibbs RH, et al. Treatment of the idiopathic respiratory-distress syndrome with continuous positive airway pressure. N Engl J Med. 1971;284(24):1333-1340.
  172. Grigg J, Arnon S, Jones T, et al. Delivery of therapeutic aerosols to intubated babies. Arch Dis Child. 1992;67(1 Spec No):25-30.
  173. Guven S, Bozdag S, Saner H, et al. Early neonatal outcomes of volume guaranteed ventilation in preterm infants with respiratory distress syndrome. J Matern Fetal Neonatal Med. 2013;26(4):396-401. doi: 10.3109/14767058.2012.733778. Epub 2012 Oct 29.
  174. Guyatt GH, Oxman AD, Vist GE, et al. GRADE: an emerging consensus on rating quality of evidence and strength of recommendations. BMJ. 2008;336(7650):924-926.
  175. Hakulinen AL, Heinonen K, Lansimies E, et al. Pulmonary function and respiratory morbidity in school-age children born prematurely and ventilated for neonatal respiratory insufficiency. Pediatr Pulmonol. 1990;8(8755-6863; 4):226-232.
  176. Halim A, Shirazi H, Riaz S, et al. Less Invasive Surfactant Administration in Preterm Infants with Respiratory Distress Syndrome. J Coll Physicians Surg Pak. 2019;29(3):226-330. doi: 10.29271/jcpsp.2019.03.226.
  177. Halliday HL, Ehrenkranz RA, Doyle LW. Early (<8 days) postnatal corticosteroids for preventing chronic lung disease in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2010;(1):CD001146.
  178. Halliday HL, Ehrenkranz RA, Doyle LW. Late (>7 days) postnatal corticosteroids for chronic lung disease in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2009;(1):CD001145.
  179. Hamon I, Fresson J, Nicolas MB, et al. Early inhaled nitric oxide improves oxidative balance in very preterm infants. Pediatr Res. 2005;57(5 Pt 1):637-643.
  180. Harling AE, Beresford MW, Vince GS, et al. Does the use of 50% oxygen at birth in preterm infants reduce lung injury? Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2005;90(5):F401-F405.
  181. Harvey CJ, O'Doherty MJ, Page CJ, et al. Effect of a spacer on pulmonary aerosol deposition from a jet nebuliser during mechanical ventilation. Thorax. 1995;50(1):50-53.
  182. Hasan SU, Potenziano J, Konduri GG, et al. Effect of Inhaled Nitric Oxide on Survival Without Bronchopulmonary Dysplasia in Preterm Infants: A Randomized Clinical Trial. JAMA Pediatr. 2017;171(11):1081-1089. doi: 10.1001/jamapediatrics.2017.2618.
  183. Hascoet JM, Fresson J, Claris O, et al. The safety and efficacy of nitric oxide therapy in premature infants. J Pediatr. 2005;146(3):318-323.
  184. Haynes RL, Folkerth RD, Keefe RJ, et al. Nitrosative and oxidative injury to premyelinating oligodendrocytes in periventricular leukomalacia. J Neuropathol Exp Neurol. 2003;62(5):441-450.
  185. Heath Jeffery RC, Broom M, Shadbolt B, et al. CeasIng Cpap At standarD criteriA (CICADA): Implementation improves neonatal outcomes. J Paediatr Child Health. 2016;52(3):321-6. doi: 10.1111/jpc.13087.
  186. Heiring C, Steensberg J, Bjerager M, et al. A Randomized Trial of Low-Flow Oxygen versus Nasal Continuous Positive Airway Pressure in Preterm Infants. Neonatology. 2015;108(4):259-65. doi: 10.1159/000437203. Epub 2015 Aug 28.
  187. Hellstrom A, Perruzzi C, Ju M, et al. Low IGF-I suppresses VEGF-survival signaling in retinal endothelial cells: direct correlation with clinical retinopathy of prematurity. Proc Natl Acad Sci U S A. 2001;98(10):5804-5808.
  188. Henderson-Smart DJ, Cools F, Bhuta T, et al. Elective high frequency oscillatory ventilation versus conventional ventilation for acute pulmonary dysfunction in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2007;(3):CD000104.
  189. Henderson-Smart DJ, Davis PG. Prophylactic methylxanthines for endotracheal extubation in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2010a;(12):CD000139.
  190. Henderson-Smart DJ, De Paoli AG. Prophylactic methylxanthine for prevention of apnoea in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2010b;(12):CD000432.
  191. Henderson-Smart DJ. Recurrent apnoea. Evidence Based Pediatrics. Evid Based Med. 2004.
  192. Hentschel J, Berger TM, Tschopp A, et al. Population- based study of bronchopulmonary dysplasia in very low birth weight infants in Switzerland. Eur J Pediatr. 2005;164(5):292-297.
  193. Hernandez LA, Peevy KJ, Moise AA, et al. Chest wall restriction limits high airway pressure-induced lung injury in young rabbits. J Appl Physiol. 1989;66(5):2364- 2368.
  194. Hibbs AM, Walsh MC, Martin RJ, et al. One-year respiratory outcomes of preterm infants enrolled in the Nitric Oxide (to prevent) Chronic Lung Disease trial. J Pediatr. 2008;153(4):525-529.
  195. Higgins RD, Bancalari E, Willinger M, et al. Executive summary of the workshop on oxygen in neonatal therapies: controversies and opportunities for research. Pediatrics. 2007;119(4):790-796.
  196. Higgins RD, Jobe AH, Koso-Thomas M, et al. Bronchopulmonary Dysplasia: Executive Summary of a Workshop. J Pediatr. 2018;197:300-308. doi: 10.1016/j.jpeds.2018.01.043. Epub 2018 Mar 16. No abstract available.
  197. Hilgendorff A, Reiss I, Gortner L, et al. Impact of airway obstruction on lung function in very preterm infants at term. Pediatr Crit Care Med. 2008;9(6):629-35. doi: 10.1097/PCC.0b013e31818d17c8.
  198. Hjalmarson O, Sandberg KL. Lung function at term reflects severity of bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 2005;146(0022-3476;1):86-90.
  199. Ho JJ, Subramaniam P, Henderson-Smart DJ, et al. Continuous distending pressure for respiratory distress syndrome in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2002;(2):CD002271.
  200. Hoffman DJ, Gerdes JS, Abbasi S. Pulmonary function and electrolyte balance following spironolactone treatment in preterm infants with chronic lung disease: a double-blind, placebo-controlled, randomized trial. J Perinatol. 2000;20(1):41-45.
  201. Holleman-Duray D, Kaupie D, Weiss MG. Heated humidified high-flow nasal cannula: use and a neonatal early extubation protocol. J Perinatol. 2007;27(12):776-781.
  202. Homaira N, Briggs N, Oei JL, et al. Impact of influenza on hospitalization rates in children with a range of chronic lung diseases. Influenza Other Respir Viruses. 2019;13(3):233-239. doi: 10.1111/irv.12633. Epub 2019 Jan 30
  203. Hulskamp G, Lum S, Stocks J, et al. Association of prematurity, lung disease and body size with lung volume and ventilation inhomogeneity in unsedated neonates: A multicentre study. Thorax. 2009;64(1468-3296;3):240-245.
  204. Hundscheid T, Onland W, van Overmeire B, et al. Early treatment versus expectative management of patent ductus arteriosus in preterm infants: a multicentre, randomised, non-inferiority trial in Europe (BeNeDuctus trial). BMC Pediatr. 2018;18(1):262. doi: 10.1186/s12887-018-1215-7.
  205. Hunt KA, Ling R, White M, et al. Verlengde inflaties during delivery suite stabilisation in prematurely-born infants – A randomised trial. Early Hum Dev. 2019;130:17-21.
  206. Hutzal CE, Boyle EM, Kenyon SL, et al. Use of antibiotics for the treatment of preterm parturition and prevention of neonatal morbidity: a metaanalysis. Am J Obstet Gynecol. 2008;199(6):620-628.
  207. Hynan MT, Hall SL. Psychosocial program standards for NICU parents. J Perinatology. 2015;35:S1 – S4.
  208. Ikegami M, Kallapur S, Michna J, et al. Lung injury and surfactant metabolism after hyperventilation of premature lambs. Pediatr Res. 2000;47(3):398-404.
  209. Ingimarsson J, Bjorklund LJ, Curstedt T, et al. A lung recruitment maneuver immediately before rescue surfactant therapy does not affect the lung mechanical response in immature lambs with respiratory distress syndrome. Acta Anaesthesiol Scand. 2003;47(8):968-972.
  210. Ingimarsson J, Bjorklund LJ, Curstedt T, et al. Incomplete protection by prophylactic surfactant against the adverse effects of large lung inflations at birth in immature lambs. Intensive Care Med. 2004;30(7):1446-1453.
  211. Isayama T, Chai-Adisaksopha C, McDonald SD. Noninvasive Ventilation With vs Without Early Surfactant to Prevent Chronic Lung Disease in Preterm Infants: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Pediatr. 2015;169(8):731-9. doi: 10.1001/jamapediatrics.2015.0510. Review.
  212. Isayama T, Iwami H, McDonald S, et al. Association of Noninvasive Ventilation Strategies With Mortality and Bronchopulmonary Dysplasia Among Preterm Infants: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA. 2016;316(6):611-24. doi: 10.1001/jama.2016.10708. Review. Erratum in: JAMA. 2016 Sep 13;316(10):1116. PubMed PMID: 27532916.
  213. Isayama T, Lee SK, Mori R, et al. Comparison of mortality and morbidity of very low birth weight infants between Canada and Japan. Pediatrics. 2012;130(4):e957-e965.
  214. Isayama T, Lee SK, Yang J, et al. Revisiting the Definition of Bronchopulmonary Dysplasia: Effect of Changing Panoply of Respiratory Support for Preterm Neonates. JAMA Pediatr. 2017;171(3):271-279. doi: 10.1001/jamapediatrics.2016.4141.
  215. Iyer NP, Mhanna MJ. The role of surfactant and non-invasive mechanical ventilation in early management of respiratory distress syndrome in premature infants. World J Pediatr. 2014;10(3):204-10. doi: 10.1007/s12519-014-0494-9. Epub 2014 Aug 15. Review.
  216. Jensen CF, Sellmer A, Ebbesen F, et al. Sudden vs Pressure Wean From Nasal Continuous Positive Airway Pressure in Infants Born Before 32 Weeks of Gestation: A Randomized Clinical Trial. JAMA Pediatr. 2018;172(9):824-831. doi: 10.1001/jamapediatrics.2018.2074.
  217. Jackson JK, Ford SP, Meinert KA, et al. Standardizing nasal cannula oxygen administration in the neonatal intensive care unit. Pediatrics. 2006;118 Suppl 2:S187- S196.
  218. Jacob SV, Coates AL, Lands LC, et al. Long-term pulmonary sequelae of severe bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 1998;133(2):193-200.
  219. Jacob SV, Lands LC, Coates AL, et al. Exercise ability in survivors of severe bronchopulmonary dysplasia. Am J Respir Crit Care Med. 1997;155(6):1925-1929.
  220. Jardine L, Davies MW. Withdrawal of neonatal continuous positive airway pressure: current practice in Australia. Pediatr Int. 2008;50(4):572-575.
  221. Jardine LA, Inglis GD, Davies MW. Strategies for the withdrawal of nasal continuous positive airway pressure (NCPAP) in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2011;(2):CD006979.
  222. Jasani B, Nanavati R, Kabra N, et al. Comparison of non-synchronized nasal intermittent positive pressure ventilation versus nasal continuous positive airway pressure as post-extubation respiratory support in preterm infants with respiratory distress syndrome: a randomized controlled trial. J Matern Fetal Neonatal Med. 2016;29(10):1546-51. doi: 10.3109/14767058.2015.1059809. Epub 2015 Jul 28.
  223. Jensen EA, Dysart K, Gantz MG, et al. The Diagnosis of Bronchopulmonary Dysplasia in Very Preterm Infants. An Evidence-based Approach. Am J Respir Crit Care Med. 2019;200(6):751-759. doi: 10.1164/rccm.201812-2348OC.
  224. Jiravisitkul P, Rattanasiri S, Nuntnarumit P. Randomised controlled trial of sustained lung inflation for resuscitation of preterm infants in the delivery room. Resuscitation. 2017;111:68-73.
  225. Jobe AH, Bancalari E. Bronchopulmonary dysplasia. Am J Respir Crit Care Med. 2001;163(7):1723-1729.
  226. Jobe AH, Ikegami M. Mechanisms initiating lung injury in the preterm. Early Hum Dev. 1998a;53(1):81-94.
  227. Jobe AH, Kramer BW, Moss TJ, et al. Decreased indicators of lung injury with continuous positive expiratory pressure in preterm lambs. Pediatr Res. 2002;52(3):387-392.
  228. Jobe AH, Wada N, Berry LM, et al. Single and repetitive maternal glucocorticoid exposures reduce fetal growth in sheep. Am J Obstet Gynecol. 1998;178(5):880-885.
  229. Jobe AH. Transition/adaptation in the delivery room and less RDS: "Don't just do something, stand there!". J Pediatr. 2005;147(3):284-286.
  230. John HB, Philip RM, Santhanam S, et al. Activity based group therapy reduces maternal anxiety in the Neonatal Intensive Care Unit - a prospective cohort study. Early Hum Dev. 2018;123:17–21.
  231. Jonsson B, Rylander M, Faxelius G. Ureaplasma urealyticum, erythromycin and respiratory morbidity in high-risk preterm neonates. Acta Paediatr. 1998;87(10):1079- 1084.
  232. Joshi VH, Bhuta T. Rescue high frequency jet ventilation versus conventional ventilation for severe pulmonary dysfunction in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2006;(1):CD000437.
  233. Kahramaner Z, Erdemir A, Turkoglu E, et al. Unsynchronized nasal intermittent positive pressure versus nasal continuous positive airway pressure in preterm infants after extubation. J Matern Fetal Neonatal Med. 2014;27(9):926-9. doi: 10.3109/14767058.2013.846316. Epub 2013 Oct 17.
  234. Kang WQ, Xu BL, Liu DP, et al. [Efficacy of heated humidified high-flow nasal cannula in preterm infants aged less than 32 weeks after ventilator weaning]. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi. 2016;18(6):488-91. Chinese.
  235. Kao LC, Durand DJ, McCrea RC, et al. Randomized trial of long-term diuretic therapy for infants with oxygen-dependent bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 1994;124(5 Pt 1):772-781.
  236. Kattwinkel J, Perlman JM, Aziz K, et al. Neonatal resuscitation: 2010 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Pediatrics. 2010;126(5):e1400-e1413.
  237. Kavvadia V, Greenough A, Dimitriou G, et al. Randomized trial of two levels of fluid input in the perinatal period – effect on fluid balance, electrolyte and metabolic disturbances in ventilated VLBW infants. Acta Paediatrica. 2000;89:237-41.
  238. Kendig JW, Ryan RM, Sinkin RA, et al. Comparison of two strategies for surfactant prophylaxis in very premature infants: a multicenter randomized trial. Pediatrics. 1998;101(6):1006-1012.
  239. Kenyon S, Boulvain M, Neilson JP. Antibiotics for preterm rupture of membranes. Cochrane Database Syst Rev. 2013;(12):CD001058. doi: 10.1002/14651858.CD001058.pub3. Review.
  240. Kenyon S, Boulvain M, Neilson JP. Antibiotics for preterm rupture of membranes. Cochrane Database Syst Rev. 2010;(8):CD001058.
  241. Kenyon S, Taylor DJ, Tarnow-Mordi WO. ORACLE--antibiotics for preterm prelabour rupture of the membranes: short-term and long-term outcomes. Acta Paediatr Suppl. 2002;91(437):12-15.
  242. Kenyon SL, Taylor DJ, Tarnow-Mordi W. Broad-spectrum antibiotics for preterm, prelabour rupture of fetal membranes: the ORACLE I randomised trial. ORACLE Collaborative Group. Lancet. 2001;357(9261):979-988.
  243. Khalaf MN, Brodsky N, Hurley J, et al. A prospective randomized, controlled trial comparing synchronized nasal intermittent positive pressure ventilation versus nasal continuous positive airway pressure as modes of extubation. Pediatrics. 2001;108(1):13-17.
  244. Khandaker G, Zurynski Y, Ridley G, et al. Clinical epidemiology and predictors of outcome in children hospitalised with influenza A(H1N1)pdm09 in 2009: a prospective national study. Influenza Other Respir Viruses. 2014;8(6):636-45. doi: 10.1111/irv.12286. Epub 2014 Sep 27.
  245. Kiatchoosakun P, Jirapradittha J, Panthongviriyakul MC, et al. Vitamin A supplementation for prevention of bronchopulmonary dysplasia in very-low-birth-weight premature Thai infants: a randomized trial. J Med Assoc Thai. 2014;97 Suppl 10:S82-8.
  246. Kinsella JP, Cutter GR, Steinhorn RH, et al. Noninvasive inhaled nitric oxide does not prevent bronchopulmonary dysplasia in premature newborns. J Pediatr. 2014;165(6):1104-1108.e1. doi: 10.1016/j.jpeds.2014.06.018. Epub 2014 Jul 22.
  247. Kinsella JP, Cutter GR, Walsh WF, et al. Early inhaled nitric oxide therapy in premature newborns with respiratory failure. N Engl J Med. 2006;355(4):354-364.
  248. Kinsella JP, Steinhorn RH, Krishnan US, et al. Recommendations for the Use of Inhaled Nitric Oxide Therapy in Premature Newborns with Severe Pulmonary Hypertension. J Pediatr. 2016;170:312-4. doi: 10.1016/j.jpeds.2015.11.050. Epub 2015 Dec 15.
  249. Kinsella JP, Walsh WF, Bose CL, et al. Inhaled nitric oxide in premature neonates with severe hypoxaemic respiratory failure: a randomised controlled trial. Lancet. 1999;354(9184):1061-1065.
  250. Kirpalani H, Koren G, Schmidt B, et al. Respiratory response and pharmacokinetics of intravenous salbutamol in infants with bronchopulmonary dysplasia. Crit Care Med. 1990;18(12):1374-1377.
  251. Kirpalani H, Millar D, Lemyre B, Yoder BA, Chiu A, Roberts RS; NIPPV Study Group. A trial comparing noninvasive ventilation strategies in preterm infants. N Engl J Med. 2013;369(7):611-20. doi: 10.1056/NEJMoa1214533.
  252. Kirpalani H, Ratcliffe SJ, Keszler M, et al. Effect of Verlengde inflaties vs Intermittent Positive Pressure Ventilation on Bronchopulmonary Dysplasia or Death Among Extremely Preterm Infants: The SAIL Randomized Clinical Trial. JAMA. 2019;321(12):1165-1175.
  253. Klingenberg C, Wheeler KI, McCallion N, et al. Volume-targeted versus pressure-limited ventilation in neonates. Cochrane Database Syst Rev. 2017;10:CD003666. doi: 10.1002/14651858.CD003666.pub4.
  254. Kluckow M, Jeffery M, Gill A, et al. A randomised placebo-controlled trial of early treatment of the patent ductus arteriosus. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2014;99(2):F99-F104. doi: 10.1136/archdischild-2013-304695. Epub 2013 Dec 6.
  255. Koldewijn K, van Wassenaer A, Wolf MJ, et al. A neurobehavioral intervention and assessment program in very low birth weight infants: outcome at 24 months. Pediatr. 2010;156(3):359-65. doi: 10.1016/j.jpeds.2009.09.009. Epub 2009 Nov 2.
  256. Koldewijn K, Wolf MJ, van Wassenaer A, et al. The Infant Behavioral Assessment and Intervention Program for very low birth weight infants at 6 months corrected age. J Pediatr. 2009;154(1):33-38.e2. doi: 10.1016/j.jpeds.2008.07.039. Epub 2008 Sep 10.
  257. Komatsu DF, Diniz EM, Ferraro AA, et al. Randomized controlled trial comparing nasal intermittent positive pressure ventilation and nasal continuous positive airway pressure in premature infants after tracheal extubation. Rev Assoc Med Bras. 2016;62(6):568-574. doi: 10.1590/1806-9282.62.06.568.
  258. Korhonen P, Laitinen J, Hyodynmaa E, et al. Respiratory outcome in school-aged, very-low-birth-weight children in the surfactant era. Acta Paediatr. 2004;93(0803-5253; 3):316-321.
  259. Kotecha S, Clemm H, Halvorsen T, et al. Bronchial hyper-responsiveness in preterm-born subjects: A systematic review and meta-analysis. Pediatr Allergy Immunol. 2018;29(7):715-725.
  260. Kotecha SJ, Edwards MO, Watkins WJ, et al. Effect of bronchodilators on forced expiratory volume in 1 s in preterm-born participants aged 5 and over: A systematic review. Neonatology. 2015;107(3):231-240.
  261. Kotecha SJ, Edwards MO, Watkins WJ, et al. Effect of preterm birth on later FEV1: A systematic review and meta-analysis. Thorax. 2013;68(8):760-766.
  262. Kraljevic M, Warnock FF. Early educational and behavioral RCT interventions to reduce maternal symptoms of psychological trauma following preterm birth: a systematic review. J Perinat Neonatal Nurs. 2013;27(4):311-27. Review.
  263. Krausse R, Schubert S. In-vitro activities of tetracyclines, macrolides, fluoroquinolones and clindamycin against Mycoplasma hominis and Ureaplasma ssp. isolated in Germany over 20 years. Clin Microbiol Infect. 2010;16(11):1649-1655.
  264. Krishnan U, Feinstein JA, Adatia I, et al. Evaluation and management of pulmonary hypertension in children with bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 2017;188:24-34.e1.
  265. Kua KP, Lee SW. Systematic review and meta-analysis of clinical outcomes of early caffeine therapy in preterm neonates. Br J Clin Pharmacol. 2017;83(1):180-191. doi: 10.1111/bcp.13089. Epub 2016 Sep 30. Review.
  266. Kugelman A, Feferkorn I, Riskin A, et al. Nasal intermittent mandatory ventilation versus nasal continuous positive airway pressure for respiratory distress syndrome: a randomized, controlled, prospective study. J Pediatr. 2007;150(5):521-6, 526.
  267. Kumar M, Avasthi S, Ahuja S, et al. Unsynchronized Nasal Intermittent Positive Pressure Ventilation to prevent extubation failure in neonates: a randomized controlled trial. Indian J Pediatr. 2011;78(7):801-806.
  268. Kuo HT, Lin HC, Tsai CH, et al. A follow-up study of preterm infants given budesonide using surfactant as a vehicle to prevent chronic lung disease in preterm infants. J Pediatr. 2010;156(4):537-541.
  269. Latzin P, Roth S, Thamrin C, et al. Lung volume, breathing pattern and ventilation inhomogeneity in preterm and term infants. PLoS One. 2009;4(1932-6203;2):e4635.
  270. Laughon M, Allred EN, Bose C, et al. Patterns of respiratory disease during the first 2 postnatal weeks in extremely premature infants. Pediatrics. 2009;123(4):1124-1131.
  271. Lemons JA, Bauer CR, Oh W, et al. Very low birth weight outcomes of the National Institute of Child health and human development neonatal research network, January 1995 through December 1996. NICHD Neonatal Research Network. Pediatrics. 2001;107(1):E1.
  272. Lemyre B, Davis PG, De Paoli AG, et al. Nasal intermittent positive pressure ventilation (NIPPV) versus nasal continuous positive airway pressure (NCPAP) for preterm neonates after extubation. Cochrane Database Syst Rev. 2017;2:CD003212. doi: 10.1002/14651858.CD003212.pub3. Review.
  273. Lemyre B, Davis PG, De Paoli AG. Nasal intermittent positive pressure ventilation (NIPPV) versus nasal continuous positive airway pressure (NCPAP) for apnea of prematurity. Cochrane Database Syst Rev. 2002;(1):CD002272.
  274. Lemyre B, Laughon M, Bose C, et al. Early nasal intermittent positive pressure ventilation (NIPPV) versus early nasal continuous positive airway pressure (NCPAP) for preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2016;12:CD005384. doi: 10.1002/14651858.CD005384.pub2. Review.
  275. Lin XZ, Chen HQ, Zheng Z, et al. [Therapeutic effect of early administration of oral ibuprofen in very low birth weight infants with patent ductus arteriosus]. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi. 2012;14(7):502-5. Chinese.
  276. Lin YJ, Markham NE, Balasubramaniam V, et al. Inhaled nitric oxide enhances distal lung growth after exposure to hyperoxia in neonatal rats. Pediatr Res. 2005;58(1):22- 29.
  277. Lindner W, Hogel J, Pohlandt F. Sustained pressure-controlled inflation or intermittent mandatory ventilation in preterm infants in the delivery room? A randomized, controlled trial on initial respiratory support via nasopharyngeal tube. Acta Paediatr. 2005;94(3):303-309.
  278. Lindner W, Vossbeck S, Hummler H, et al. Delivery room management of extremely low birth weight infants: spontaneous breathing or intubation? Pediatrics. 1999;103(5 Pt 1):961-967.
  279. Lista G, Boni L, Scopesi F, et al. Sustained lung inflation at birth for preterm infants: a randomized clinical trial. Pediatrics. 2015;135(2):e457-64.
  280. Lista G, Castoldi F, Fontana P, et al. Lung inflammation in preterm infants with respiratory distress syndrome: effects of ventilation with different tidal volumes. Pediatr Pulmonol. 2006;41(4):357-363.
  281. Lista G, Castoldi F, Fontana P, et al. Nasal continuous positive airway pressure (CPAP) versus bi-level nasal CPAP in preterm babies with respiratory distress syndrome: a randomised control trial. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2010;95(2):F85-F89.
  282. Lloyd J, Askie L, Smith J, et al. Supplemental oxygen for the treatment of prethreshold retinopathy of prematurity. Cochrane Database Syst Rev. 2003;(2):CD003482.
  283. Lui K, Jones LJ, Foster JP, et al. Lower versus higher oxygen concentrations titrated to target oxygen saturations during resuscitation of preterm infants at birth. Cochrane Database Syst Rev. 2018;5:CD010239. doi: 10.1002/14651858.CD010239.pub2.
  284. Lum S, Kirkby J, Welsh L, et al. Nature and severity of lung function abnormalities in extremely pre-term children at 11 years of age. Eur Respir J. 2011;37(5):1199-1207.
  285. Lyon AJ, McColm J, Middlemist L, et al. Randomised trial of erythromycin on the development of chronic lung disease in preterm infants. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 1998;78(1):F10-F14.
  286. Mabanta CG, Pryhuber GS, Weinberg GA, et al. Erythromycin for the prevention of chronic lung disease in intubated preterm infants at risk for, or colonized or infected with Ureaplasma urealyticum. Cochrane Database Syst Rev. 2003;(4):CD003744. Review.
  287. Mactier H, McCulloch DL, Hamilton R, et al. Vitamin A supplementation improves retinal function in infants at risk of retinopathy of prematurity.J Pediatr. 2012;160(6):954-9.e1.
  288. Mai XM, Gaddlin PO, Nilsson L, et al. Asthma, lung function and allergy in 12-year-old children with very low birth weight: A prospective study. Pediatr Allergy Immunol. 2003;14(3):184-192.
  289. Malmberg LP, Mieskonen S, Pelkonen A, et al. Lung function measured by the oscillometric method in prematurely born children with chronic lung disease. Eur Respir J. 2000;16(4):598-603.
  290. Malviya M, Ohlsson A, Shah S. Surgical versus medical treatment with cyclooxygenase inhibitors for symptomatic patent ductus arteriosus in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2008;(1):CD003951.
  291. Maniscalco WM, Watkins RH, Pryhuber GS, et al. Angiogenic factors and alveolar vasculature: development and alterations by injury in very premature baboons. Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol. 2002;282(4):L811-L823.
  292. Manley BJ, Dold SK, Davis PG, et al. High-flow nasal cannulae for respiratory support of preterm infants: a review of the evidence. Neonatology. 2012;102(4):300-8. doi: 10.1159/000341754. Epub 2012 Sep 6. Review.
  293. Mariani G, Cifuentes J, Carlo WA. Randomized trial of permissive hypercapnia in preterm infants. Pediatrics. 1999;104:1082-8.
  294. Martin RJ, Mhanna MJ, Haxhiu MA. The role of endogenous and exogenous nitric oxide on airway function. Semin Perinatol. 2002;26(6):432-438.
  295. Maymon E, Chaim W, Sheiner E, et al. A review of randomized clinical trials of antibiotic therapy in preterm premature rupture of the membranes. Arch Gynecol Obstet. 1998;261(4):173-181.
  296. McCann EM, Lewis K, Deming DD, et al. Controlled trial of furosemide therapy in infants with chronic lung disease. J Pediatr. 1985;106(6):957- 962.
  297. McCormack WM, Rosner B, Alpert S, et al. Vaginal colonization with mycoplasma hominis and ureaplasma urealyticum. Sex Transm Dis. 1986a;13(2):67-70.
  298. McCormack WM. Ureaplasma urealyticum: ecologic niche and epidemiologic considerations. Pediatr Infect Dis. 1986b;5(6 Suppl):S232-S233.
  299. McCurnin DC, Pierce RA, Chang LY, et al. Inhaled NO improves early pulmonary function and modifies lung growth and elastin deposition in a baboon model of neonatal chronic lung disease. Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol. 2005;288(3):L450-L459.
  300. McEvoy C, Schilling D, Peters D, et al. Respiratory compliance in preterm infants after a single rescue course of antenatal steroids: a randomized controlled trial. Am J Obstet Gynecol. 2010;202(6):544-549.
  301. McGregor J, Casey J. Enhancing infant-parent bonding using kangaroo care: a structured review. Evidence based midwifery. 2012;10(2)50-6.
  302. McGregor ML, Bremer DL, Cole C, et al. Retinopathy of prematurity outcome in infants with prethreshold retinopathy of prematurity and oxygen saturation >94% in room air: the high oxygen percentage in retinopathy of prematurity study. Pediatrics. 2002;110(3):540-544.
  303. Meneses J, Bhandari V, Alves JG, et al. Noninvasive ventilation for respiratory distress syndrome: a randomized controlled trial. Pediatrics. 2011;127(2):300-307.
  304. Meneses J, Bhandari V, Alves JG. Nasal intermittent positive-pressure ventilation vs nasal continuous positive airway pressure for preterm infants with respiratory distress syndrome: a systematic review and meta-analysis. Arch Pediatr Adolesc Med. 2012;166(4):372-376.
  305. Mercer BM, Miodovnik M, Thurnau GR, et al. Antibiotic therapy for reduction of infant morbidity after preterm premature rupture of the membranes. A randomized controlled trial. National Institute of Child Health and Human Development Maternal- Fetal Medicine Units Network. JAMA. 1997;278(12):989-995.
  306. Mercier JC, Hummler H, Durrmeyer X, et al. Inhaled nitric oxide for prevention of bronchopulmonary dysplasia in premature babies (EUNO): a randomised controlled trial. Lancet. 2010;376(9738):346-354.
  307. Merz U, Peschgens T, Kusenbach G, et al. Early versus late dexamethasone treatment in preterm infants at risk for chronic lung disease: a randomized pilot study. Eur J Pediatr. 1999;158(4):318-322.
  308. Mestan KK, Marks JD, Hecox K, et al. Neurodevelopmental outcomes of premature infants treated with inhaled nitric oxide. N Engl J Med. 2005;353(1):23-32.
  309. Mirnia K, Heidarzadeh M, Hosseini M, et al. Comparison outcome of surfactant administration via tracheal catheterization during spontaneous breathing with InSurE. Med J Islamic World Acad Sci 2013;21:4, 143–8.
  310. Miyanohara T, Ushikai M, Matsune S, et al. Effects of clarithromycin on cultured human nasal epithelial cells and fibroblasts. Laryngoscope. 2000;110(1):126-131.
  311. Moretti C, Giannini L, Fassi C, et al. Nasal flow-synchronized intermittent positive pressure ventilation to facilitate weaning in very low-birthweight infants: unmasked randomized controlled trial. Pediatr Int. 2008;50(1):85-91.
  312. Morley CJ, Davis PG, Doyle LW, et al. Nasal CPAP or intubation at birth for very preterm infants. N Engl J Med. 2008;358(7):700-708.
  313. Mosalli R, Alfaleh K. Prophylactic surgical ligation of patent ductus arteriosus for prevention of mortality and morbidity in extremely low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev. 2008;(1):CD006181.
  314. Moschino L, Stocchero M, Filippone M, et al. Longitudinal assessment of lung function in survivors of bronchopulmonary dysplasia from birth to adulthood. the padova BPD study. Am J Respir Crit Care Med. 2018;198(1):134-137.
  315. Mulder EE, Lopriore E, Rijken M, et al. Changes in respiratory support of preterm infants in the last decade: are we improving? Neonatology. 2012;101(4):247-53. doi: 10.1159/000334591. Epub 2012 Jan 4.
  316. Muscedere JG, Mullen JB, Gan K, et al. Tidal ventilation at low airway pressures can augment lung injury. Am J Respir Crit Care Med. 1994;149(5):1327- 1334.
  317. Naik AS, Kallapur SG, Bachurski CJ, et al. Effects of ventilation with different positive end-expiratory pressures on cytokine expression in the preterm lamb lung. Am J Respir Crit Care Med. 2001;164(3):494-498.
  318. Nair V, Swarnam K, Rabi Y, et al. Effect of Nasal Continuous Positive Airway Pressure (NCPAP) Cycling and Continuous NCPAP on Successful Weaning: A Randomized Controlled Trial. Indian J Pediatr. 2015;82(9):787-93. doi: 10.1007/s12098-015-1721-7. Epub 2015 Mar 19.
  319. Narang I, Baraldi E, Silverman M, et al. Airway function measurements and the long-term follow-up of survivors of preterm birth with and without chronic lung disease. Pediatr Pulmonol. 2006;41(6):497-508.
  320. Narang I, Rosenthal M, Cremonesini D, et al. Longitudinal evaluation of airway function 21 years after preterm birth. Am J Respir Crit Care Med. 2008;178(1):74-80.
  321. Narang I. Review series: What goes around, comes around: Childhood influences on later lung health? long-term follow-up of infants with lung disease of prematurity. Chron Respir Dis. 2010;7(4):259-269.
  322. Narayanan M, Beardsmore CS, Owers-Bradley J, et al. Catch-up alveolarization in ex-preterm children: Evidence from (3)he magnetic resonance. Am J Respir Crit Care Med. 2013;187(10):1104-1109.
  323. Narayanan M, Owers-Bradley J, et al. Alveolarization continues during childhood and adolescence: New evidence from helium-3 magnetic resonance. Am J Respir Crit Care Med. 2012;185(2):186-191.
  324. Nayeri FS, Esmaeilnia Shirvani T, Aminnezhad M, et al. Comparison of INSURE method with conventional mechanical ventilation after surfactant administration in preterm infants with respiratory distress syndrome: therapeutic challenge. Acta Med Iran. 2014;52(8):596-600.
  325. Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie, Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde. Richtlijn Perinataal Beleid bij Extreme Vroeggeboorte. 2013a.
  326. Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. RICHTLIJN DREIGENDE VROEGGEBOORTE. 2013b.
  327. Ng G, da Silva O, Ohlsson A. Bronchodilators for the prevention and treatment of chronic lung disease in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2016;12:CD003214. doi: 10.1002/14651858.CD003214.pub3. Review.
  328. Ng G, Da SO, Ohlsson A. Bronchodilators for the prevention and treatment of chronic lung disease in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2012;6:CD003214.
  329. Ngan AY, Cheung PY, Hudson-Mason A, et al. Using exhaled CO2 to guide initial respiratory support at birth: a randomised controlled trial. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2017;102(6):F525-F531.
  330. Northway WH, Rosan RC, Porter DY. Pulmonary disease following respirator therapy of hyaline-membrane disease. N Engl J Med. 1967;276(7):357-368.
  331. O’Hara MW, McCabe JE. Postpartum depression: current status and future directions. Annu Rev Clin Psychol. 2013;9:379–407.
  332. O'Brien K, Campbell C, Brown L, et al. Infant flow biphasic nasal continuous positive airway pressure (BP- NCPAP) vs. infant flow NCPAP for the facilitation of extubation in infants'
  333. Odd DE, Armstrong DL, Teele RL, et al. A randomized trial of two dexamethasone regimens to reduce side-effects in infants treated for chronic lung disease of prematurity. J Paediatr Child Health. 2004;40(5-6):282-289.
  334. O'Donnell C, Davis P, Morley C. Positive end-expiratory pressure for resuscitation of newborn infants at birth. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(4):CD004341.
  335. O'Donnell SM, Curry SJ, Buggy NA, et al. The NOFLO trial: low-flow nasal prongs therapy in weaning nasal continuous positive airway pressure in preterm infants. J Pediatr. 2013;163(1):79-83. doi: 10.1016/j.jpeds.2012.12.007. Epub 2013 Jan 11.
  336. Ohlsson A, Shah PS. Paracetamol (acetaminophen) for patent ductus arteriosus in preterm or low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev. 2018;4:CD010061. doi: 10.1002/14651858.CD010061.pub3. Review.
  337. Ohlsson A, Shah SS. Ibuprofen for the prevention of patent ductus arteriosus in preterm and/or low birth weight infants. Cochrane Database Syst Rev. 2020a;1:CD004213. doi: 10.1002/14651858.CD004213.pub5.
  338. Ohlsson A, Walia R, Shah SS. Ibuprofen for the treatment of patent ductus arteriosus in preterm or low birth weight (or both) infants. Cochrane Database Syst Rev. 2020b;2:CD003481. doi: 10.1002/14651858.CD003481.pub8. Review.
  339. Oncel MY, Arayici S, Uras N, et al. Nasal continuous positive airway pressure versus nasal intermittent positive-pressure ventilation within the minimally invasive surfactant therapy approach in preterm infants: a randomised controlled trial. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2016;101(4):F323-8. doi: 10.1136/archdischild-2015-308204. Epub 2015 Nov 9.
  340. Onland W, Cools F, Kroon A, et al. Effect of Hydrocortisone Therapy Initiated 7 to 14 Days After Birth on Mortality or Bronchopulmonary Dysplasia Among Very Preterm Infants Receiving Mechanical Ventilation: A Randomized Clinical Trial. JAMA. 2019;321(4):354-363. doi: 10.1001/jama.2018.21443. PubMed PMID: 30694322; PubMed Central PMCID: PMC6439762.
  341. Onland W, De Jaegere AP, Offringa M, et al. Effects of higher versus lower dexamethasone doses on pulmonary and neurodevelopmental sequelae in preterm infants at risk for chronic lung disease: a meta-analysis. Pediatrics. 2008;122(1):92- 101.
  342. Onland W, De Jaegere AP, Offringa M, et al. Systemic corticosteroid regimens for prevention of bronchopulmonary dysplasia in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2017;1:CD010941. doi: 10.1002/14651858.CD010941.pub2. Review. PubMed PMID: 28141913; PubMed Central PMCID: PMC6464844.
  343. Onland W, Offringa M, De Jaegere AP, et al. Finding the optimal postnatal dexamethasone regimen for preterm infants at risk of bronchopulmonary dysplasia: a systematic review of placebo-controlled trials. Pediatrics. 2009;123(1):367-377.
  344. Onland W, Offringa M, van KA. Late (>/= 7 days) inhalation corticosteroids to reduce bronchopulmonary dysplasia in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2012;4:CD002311.
  345. Onland W, van Kaam AH, De Jaegere AP, et al. Open-label glucocorticoids modulate dexamethasone trial results in preterm infants. Pediatrics. 2010;126(4):e954-e964.
  346. Owen LS, Morley CJ, Davis PG. Neonatal nasal intermittent positive pressure ventilation: what do we know in 2007? Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2007;92(5):F414-F418.
  347. Owen LS, Morley CJ, Dawson JA, et al. Effects of non-synchronised nasal intermittent positive pressure ventilation on spontaneous breathing in preterm infants. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2011;96(6):F422-F428.
  348. Ozdemir R, Erdeve O, Dizdar EA, et al. Clarithromycin in preventing bronchopulmonary dysplasia in Ureaplasma urealyticum-positive preterm infants. Pediatrics. 2011;128(6):e1496-e1501.
  349. Pace C, Spittle A, Molesworth CM, et al. Evolution of depression and anxiety symptoms in mothers and fathers of very infants born preterm during the newborn period – a longitudinal study. JAMA Pediatr. 2016;170:863–870.
  350. Pakvasa MA, Saroha V, Patel RM. Optimizing Caffeine Use and Risk of Bronchopulmonary Dysplasia in Preterm Infants: A Systematic Review, Meta-analysis, and Application of Grading of Recommendations Assessment, Development, and Evaluation Methodology. Clin Perinatol. 2018;45(2):273-291. doi: 10.1016/j.clp.2018.01.012. Epub 2018 Mar 7.
  351. Palta M, Sadek M, Barnet JH, et al. Evaluation of criteria for chronic lung disease in surviving very low birth weight infants. newborn lung project. J Pediatr. 1998;132(1):57-63.
  352. Papagaroufalis C, Cairis M, Pantazatou E, et al. A trial of vitamin A supplementation in infants susceptible to bronchopulmonary dysplasia. Pediatr.Res. 1988;23:518A.
  353. Park HW, Lim G, Chung SH, et al. Early Caffeine Use in Very Low Birth Weight Infants and Neonatal Chen J, Jin L, Chen X. Outcomes: A Systematic Review and Meta-Analysis. 2015; 30(12): 1828–1835.
  354. Patrianakos-Hoobler AI, Marks JD, Msall ME, et al. Safety and efficacy of inhaled nitric oxide treatment for premature infants with respiratory distress syndrome: follow-up evaluation at early school age. Acta Paediatr. 2011;100(4):524- 528.
  355. Pearson E, Bose C, Snidow T, et al. Trial of vitamin A supplementation in very low birth weight infants at risk for bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 1992;121(3):420-427.
  356. Peevy KJ, Hernandez LA, Moise AA, et al. Barotrauma and microvascular injury in lungs of nonadult rabbits: effect of ventilation pattern. Crit Care Med. 1990;18(6):634-637.
  357. Peltoniemi OM, Kari MA, Tammela O, et al. Randomized trial of a single repeat dose of prenatal betamethasone treatment in imminent preterm birth. Pediatrics. 2007;119(2):290-298.
  358. Peng W, Zhu H, Shi H, et al. Volume-targeted ventilation is more suitable than pressure-limited ventilation for preterm infants: a systematic review and meta-analysis. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2014;99(2):F158-65. doi: 10.1136/archdischild-2013-304613. Epub 2013 Nov 25.
  359. Pfenninger J, Aebi C. Respiratory response to salbutamol (albuterol) in ventilator- dependent infants with chronic lung disease: pressurized aerosol delivery versus intravenous injection. Intensive Care Med. 1993;19(5):251-255.
  360. Pfister RE, Aeschbach V, Niksic-Stuber V, et al. Safety of DTaP- based combined immunization in very-low-birth-weight premature infants: frequent but mostly benign cardiorespiratory events. J Pediatr. 2004;145(1):58-66.
  361. Pfister RH, Soll R, Wiswell TE. Protein-containing synthetic surfactant versus protein- free synthetic surfactant for the prevention and treatment of respiratory distress syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2009;(4):CD006180.
  362. Pfister RH, Soll RF, Wiswell T. Protein containing synthetic surfactant versus animal derived surfactant extract for the prevention and treatment of respiratory distress syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2007;(4):CD006069.
  363. Pierrehumbert B, Nicole A, Muller-Nix C, et al.. Parental post-traumatic reactions after premature birth: implications for sleeping and eating problems in the infant. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2003;88:F400–F404.
  364. Pillekamp F, Hermann C, Keller T, et al. Factors influencing apnea and bradycardia of prematurity - implications for neurodevelopment. Neonatology. 2007;91(3):155-161.
  365. Policy Statement. Updated Guidance for Palivizumab Prophylaxis Among Infants and Young Children at Increased Risk of Hospitalization for Respiratory Syncytial Virus Infection. Committee on infectious diseases and bronchiolitis guidelines committee.
  366. Pons JM, Tebe C, Paladio N, et al. Meta-analysis of passive immunoprophylaxis in paediatric patients at risk of severe RSV infection. Acta Paediatr. 2011;100(3):324-329.
  367. Probyn ME, Hooper SB, Dargaville PA, et al. Effects of tidal volume and positive end-expiratory pressure during resuscitation of very premature lambs. Acta Paediatr. 2005;94(12):1764-1770.
  368. Procaskey A, White H, Simoneau T, et al. The optimization of home oxygen weaning in premature infants trial: Design, rationale, methods, and lessons learned. Contemp Clin Trials. 2018;75:72-77. doi: 10.1016/j.cct.2018.08.001. Epub 2018 Aug 11.
  369. Puthussery S, Chutiyami M, Tseng PC, et al. Effectiveness of early intervention programs for parents of preterm infants: a meta-review of systematic reviews. BMC Pediatr. 2018;18(1):223. doi: 10.1186/s12887-018-1205-9.
  370. Rabi Y, Rabi D, Yee W. Room air resuscitation of the depressed newborn: a systematic review and meta-analysis. Resuscitation. 2007;72(3):353-363.
  371. Rabi Y, Singhal N, Nettel-Aguirre A. Room-air versus oxygen administration for resuscitation of preterm infants: the ROAR study. Pediatrics. 2011;128(2):e374-e381.
  372. Rajamani S, Dothey C, Super D, et al. Early inhaled beclomethasone does not alter the courses of lung disease in very low birth weigth (VLBW) infants at risk for bronchopulmonary dysplasia (BPD). Ped Research. 1998.
  373. Ramanathan R, Sekar KC, Rasmussen M, et al. Nasal intermittent positive pressure ventilation after surfactant treatment for respiratory distress syndrome in preterm infants <30 weeks' gestation: a randomized, controlled trial. J Perinatol. 2012;32(5):336-343.
  374. Ramanathan R, Siassi, Assi B, et al. Comparison of two dosage regimens of dexamethasone for early treatment of chronic lung disease in very low birth weight (VLBW). Pediatrics. 1994.
  375. Rastogi S, Wong W, Gupta A, et al. Gradual versus sudden weaning from nasal CPAP in preterm infants: a pilot randomized controlled trial. Respir Care. 2013;58(3):511-6.
  376. Ravishankar C, Nafday S, Green RS, et al. A trial of vitamin A therapy to facilitate ductal closure in premature infants. J Pediatr. 2003;143(5):644-648.
  377. Rennie JM, Cooke RW. Prolonged low dose indomethacin for persistent ductus arteriosus of prematurity. Arch Dis Child. 1991;66(1 Spec No):55-58.
  378. Resch B, Kurath-Koller S, Eibisberger M, et al. Prematurity and the burden of influenza and respiratory syncytial virus disease. World J Pediatr. 2016;12(1):8-18. doi: 10.1007/s12519-015-0055-x. Epub 2015 Nov 19. Review.
  379. Ribeiro MKA, Alcântara-Silva TRM, Oliveira JCM, et al. Music therapy intervention in cardiac autonomic modulation, anxiety, and depression in mothers of preterms: randomized controlled trial. BMC Psychol. 2018;6(1):57.
  380. Ribeiro SNS, Fontes MJF, Bhandari V, et al. Noninvasive Ventilation in Newborns ≤ 1,500 g after Tracheal Extubation: Randomized Clinical Trial. Am J Perinatol. 2017;34(12):1190-1198. doi: 10.1055/s-0037-1602141. Epub 2017 Apr 18.
  381. Rietveld E, Steyerberg EW, Polder JJ, et al. Passive immunisation against respiratory syncytial virus: a cost-effectiveness analysis. Arch Dis Child. 2010;95(7):493-498.
  382. Roberton NR. Does CPAP work when it really matters. Acta Paediatr. 1993;82(2):206- 207.
  383. Roberts D, Brown J, Medley N, et al. Antenatal corticosteroids for accelerating fetal lung maturation for women at risk of preterm birth. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2017;3. Art No CD004454.
  384. Roberts D, Dalziel S. Antenatal corticosteroids for accelerating fetal lung maturation for women at risk of preterm birth. Cochrane Database Syst Rev. 2006;(3):CD004454.
  385. Rojas MA, Lozano JM, Rojas MX, et al. Very early surfactant without mandatory ventilation in premature infants treated with early continuous positive airway pressure: a randomized, controlled trial. Pediatrics. 2009;123(1):137-142.
  386. Rojas-Reyes MX, Morley CJ, Soll R. Prophylactic versus selective use of surfactant in preventing morbidity and mortality in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2012;3:CD000510.
  387. Rojas-Reyes MX, Orrego-Rojas PA. Rescue high-frequency jet ventilation versus conventional ventilation for severe pulmonary dysfunction in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2015;(10):CD000437. doi: 10.1002/14651858.CD000437.pub3.
  388. Ronkainen E, Dunder T, Peltoniemi O, et al. New BPD predicts lung function at school age: Follow-up study and meta-analysis. Pediatr Pulmonol. 2015;50(11):1090-1098.
  389. Saarenpaa HK, Tikanmaki M, Sipola-Leppanen M, et al. Lung function in very low birth weight adults. Pediatrics. 2015;136(4):642-650.
  390. Sai Sunil KM, Dutta S, Kumar P. Early nasal intermittent positive pressure ventilation versus continuous positive airway pressure for respiratory distress syndrome. Acta Paediatr. 2009;98(9):1412-1415.
  391. Salvo V, Lista G, Lupo E, et al. Noninvasive ventilation strategies for early treatment of RDS in preterm infants: an RCT. Pediatrics. 2015;135(3):444-51. doi: 10.1542/peds.2014-0895. Epub 2015 Feb 9.
  392. Salvo V, Zimmermann LJ, Gavilanes AW, et al. First intention high-frequency oscillatory and conventional mechanical ventilation in premature infants without antenatal glucocorticoid prophylaxis. Pediatr Crit Care Med. 2012;13(1):72-79.
  393. Sanchez PJ, Regan JA. Vertical transmission of Ureaplasma urealyticum from mothers to preterm infants. Pediatr Infect Dis J. 1990;9(6):398-401.
  394. Sandri F, Plavka R, Ancora G, et al. Prophylactic or early selective surfactant combined with nCPAP in very preterm infants. Pediatrics. 2010;125(6):e1402-e1409.
  395. Sarafidis K, Stathopoulou T, Agakidou E, et al. Comparable effect of conventional ventilation versus early high-frequency oscillation on serum CC16 and IL-6 levels in preterm neonates. J Perinatol. 2011;31(2):104-111.
  396. Saslow JG, Aghai ZH, Nakhla TA, et al. Work of breathing using high-flow nasal cannula in preterm infants. J Perinatol. 2006;26(8):476-480.
  397. Saugstad OD, Aune D. In search of the optimal oxygen saturation for extremely low birth weight infants: a systematic review and meta-analysis. Neonatology. 2011;100(1):1-8.
  398. Saugstad OD. Bronchopulmonary dysplasia and oxidative stress: are we closer to an understanding of the pathogenesis of BPD? Acta Paediatr. 1997;86(12):1277-1282.
  399. Saugstad OD. Optimal oxygenation at birth and in the neonatal period. Neonatology. 2007;91(4):319-322.
  400. Schmidt B, Anderson PJ, Doyle LW, et al. Survival without disability to age 5 years after neonatal caffeine therapy for apnea of prematurity. JAMA. 2012;307(3):275-282.
  401. Schmidt B, Roberts R, Millar D, et al. Evidence-based neonatal drug therapy for prevention of bronchopulmonary dysplasia in very-low-birth-weight infants. Neonatology. 2008;93(4):284-287.
  402. Schmidt B, Roberts RS, Anderson PJ, et al. Academic Performance, Motor Function, and Behavior 11 Years After Neonatal Caffeine Citrate Therapy for Apnea of Prematurity: An 11-Year Follow-up of the CAP Randomized Clinical Trial. JAMA Pediatr. 2017;171(6):564-572. doi: 10.1001/jamapediatrics.2017.0238.
  403. Schmidt B, Roberts RS, Davis P, et al. Caffeine therapy for apnea of prematurity. N Engl J Med. 2006;354(20):2112-2121.
  404. Schmidt B, Roberts RS, Davis P, et al. Long-term effects of caffeine therapy for apnea of prematurity. N Engl J Med. 2007;357(19):1893-1902.
  405. Schmidt B, Whyte RK, Asztalos EV, et al. Effects of targeting higher vs lower arterial oxygen saturations on death or disability in extremely preterm infants: a randomized clinical trial. JAMA. 2013;309(20):2111-20. doi: 10.1001/jama.2013.5555.
  406. Schmölzer GM, Kumar M, Pichler G, et al. Non-invasive versus invasive respiratory support in preterm infants at birth: systematic review and meta-analysis. BMJ. 2013;347:f5980. doi: 10.1136/bmj.f5980. Review. Erratum in: BMJ. 2014;348:g58.
  407. Schmolzer GM, Te Pas AB, Davis PG, et al. Reducing lung injury during neonatal resuscitation of preterm infants. J Pediatr. 2008;153(6):741-745.
  408. Schreiber MD, Gin-Mestan K, Marks JD, et al. Inhaled nitric oxide in premature infants with the respiratory distress syndrome. N Engl J Med. 2003;349(22):2099-2107.
  409. Schwaberger B, Pichler G, Avian A, et al. Do Sustained Lung Inflations during Neonatal Resuscitation Affect Cerebral Blood Volume in Preterm Infants? A Randomized Controlled Pilot Study. PLoS One. 2015;10(9):e0138964.
  410. Seckl JR, Cleasby M, Nyirenda MJ. Glucocorticoids, 11beta-hydroxysteroid dehydrogenase, and fetal programming. Kidney Int. 2000;57(4):1412-1417.
  411. Seger N, Soll R. Animal derived surfactant extract for treatment of respiratory distress syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2009;(2):CD007836.
  412. Sgandurra G, Beani E, Inguaggiato E, et al. Effects on Parental Stress of Early Home-Based CareToy Intervention in Low-Risk Preterm Infants. Neural Plast. 2019;2019:7517351.
  413. Shaffer ML, Baud O, Lacaze-Masmonteil T, et al. Effect of Prophylaxis for Early Adrenal Insufficiency Using Low-Dose Hydrocortisone in Very Preterm Infants: An Individual Patient Data Meta-Analysis. J Pediatr. 2019;207:136-142.e5. doi: 10.1016/j.jpeds.2018.10.004. Epub 2018 Nov 8.
  414. Shah SS, Ohlsson A, Halliday HL, et al. Inhaled versus systemic corticosteroids for preventing bronchopulmonary dysplasia in ventilated very low birth weight preterm neonates. Cochrane Database Syst Rev. 2017a;10:CD002058. doi: 10.1002/14651858.CD002058.pub3. Review. PubMed PMID: 29041034; PubMed Central PMCID: PMC6485718.
  415. Shah SS, Ohlsson A, Halliday HL, et al. Inhaled versus systemic corticosteroids for preventing chronic lung disease in ventilated very low birth weight preterm neonates. Cochrane Database Syst Rev. 2012a;5:CD002058.
  416. Shah SS, Ohlsson A, Halliday HL, et al. Inhaled versus systemic corticosteroids for the treatment of chronic lung disease in ventilated very low birth weight preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2012b;5:CD002057.
  417. Shah SS, Ohlsson A, Halliday HL, Shah VS. Inhaled versus systemic corticosteroids for the treatment of bronchopulmonary dysplasia in ventilated very low birth weight preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2017b;10:CD002057. doi: 10.1002/14651858.CD002057.pub4. Review. PubMed PMID: 29035425; PubMed Central PMCID: PMC6485655.
  418. Shah VS, Ohlsson A, Halliday HL, et al. Early administration of inhaled corticosteroids for preventing chronic lung disease in ventilated very low birth weight preterm neonates. Cochrane Database Syst Rev. 2012c;5:CD001969.
  419. Shah VS, Ohlsson A, Halliday HL, et al. Early administration of inhaled corticosteroids for preventing chronic lung disease in very low birth weight preterm neonates. Cochrane Database Syst Rev. 2017c;1:CD001969. doi: 10.1002/14651858.CD001969.pub4. Review. PubMed PMID: 28052185; PubMed Central PMCID: PMC6464720.
  420. Shen S, Campitelli MA, Calzavara A, et al. Seasonal influenza vaccine effectiveness in pre- and fullterm children aged 6-23 months over multiple seasons. Vaccine. 2013;31:2974-2978.
  421. Shenai JP, Chytil F, Stahlman MT. Vitamin A status of neonates with bronchopulmonary dysplasia. Pediatr Res. 1985;19(2):185-188.
  422. Shenai JP, Kennedy KA, Chytil F, et al. Clinical trial of vitamin A supplementation in infants susceptible to bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 1987;111(2):269-277.
  423. Shennan AT, Dunn MS, Ohlsson A, et al. Abnormal pulmonary outcomes in premature infants: prediction from oxygen requirement in the neonatal period. Pediatrics. 1988;82(4):527-532.
  424. Shi Y, Tang S, Zhao J, et al. A prospective, randomized, controlled study of NIPPV versus nCPAP in preterm and term infants with respiratory distress syndrome. Pediatr Pulmonol. 2014;49(7):673-8. doi: 10.1002/ppul.22883. Epub 2013 Sep 4.
  425. Shoemaker MT, Pierce MR, Yoder BA, et al. High-flow nasal cannula versus nasal CPAP for neonatal respiratory disease: a retrospective study. J Perinatol. 2007;27(2):85-91
  426. Short EJ, Klein NK, Lewis BA, et al. Cognitive and academic consequences of bronchopulmonary dysplasia and very low birth weight: 8-year-old outcomes. Pediatrics. 2003;112(5):e359.
  427. Siew ML, Te Pas AB, Wallace MJ, et al. Positive end-expiratory pressure enhances development of a functional residual capacity in preterm rabbits ventilated from birth. J Appl Physiol. 2009;106(5):1487-1493.
  428. Silveira CS, Leonardi KM, Melo AP, et al. Response of Preterm Infants to 2 Noninvasive Ventilatory Support Systems: Nasal CPAP and Nasal Intermittent Positive-Pressure Ventilation. Respir Care. 2015;60(12):1772-6. doi: 10.4187/respcare.03565. Epub 2015 Sep 15.
  429. Silvers KM, Gibson AT, Russell JM, et al. Antioxidant activity, packed cell transfusions, and outcome in premature infants. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 1998;78(3):F214-F219.
  430. Simpson SJ, Logie KM, O'Dea CA, et al. Altered lung structure and function in mid-childhood survivors of very preterm birth. Thorax. 2017;72(8):702-711.
  431. Simpson SJ, Turkovic L, Wilson AC, et al. Lung function trajectories throughout childhood in survivors of very preterm birth: A longitudinal cohort study. Lancet Child Adolesc Health. 2018;2(5):350-359.
  432. Singh SD, Bowe L, Clarke P, et al. Is decreasing pressure or increasing time off the better strategy in weaning VLBW infants from nasal CPAP. European Journal of Pediatrics, Book of Abstracts European Academy of Pediatrics. 2006;165:48.
  433. Smart KA, Lanctot KL, Paes BA. The cost effectiveness of palivizumab: a systematic review of the evidence. J Med Econ. 2010;13(3):453-463.
  434. Smith LJ, van Asperen PP, McKay KO, et al. Reduced exercise capacity in children born very preterm. Pediatrics. 2008;122(2):e287-93.
  435. Smyth JA, Tabachnik E, Duncan WJ, et al. Pulmonary function and bronchial hyperreactivity in long-term survivors of bronchopulmonary dysplasia. Pediatrics. 1981;68(0031-4005; 3):336-340.
  436. Sobotka KS, Hooper SB, Allison BJ, et al. An initial verlengde inflatie improves the respiratory and cardiovascular transition at birth in preterm lambs. Pediatr Res. 2011;70(1):56-60.
  437. Soe A, Hodgkinson J, Jani B, et al. Nasal continuous positive airway pressure weaning in preterm infants. European Journal of Paediatrics, Book of Abstracts European Academy of Paediatrics. 2006;165:48-9.
  438. Soll R, Ozek E. Multiple versus single doses of exogenous surfactant for the prevention or treatment of neonatal respiratory distress syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2009;(1):CD000141.
  439. Soll R, Ozek E. Prophylactic protein free synthetic surfactant for preventing morbidity and mortality in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2010;(1):CD001079.
  440. Soll RF, Morley CJ. Prophylactic versus selective use of surfactant in preventing morbidity and mortality in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2001;(2):CD000510.
  441. Soll RF. Natural surfactant extract versus synthetic surfactant for neonatal respiratory distress syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2000a;(2):CD000144.
  442. Soll RF. Prophylactic natural surfactant extract for preventing morbidity and mortality in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2000b;(2):CD000511.
  443. Soll RF. Prophylactic synthetic surfactant for preventing morbidity and mortality in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2000c;(2):CD001079.
  444. Soonsawad S, Tongsawang N, Nuntnarumit P. Heated Humidified High-Flow Nasal Cannula for Weaning from Continuous Positive Airway Pressure in Preterm Infants: A Randomized Controlled Trial. Neonatology. 2016;110(3):204-9. doi: 10.1159/000446063. Epub 2016 May 25.
  445. Sorensen JK, Buchvald F, Berg AK, et al. Ventilation inhomogeneity and NO and CO diffusing capacity in ex-premature school children. Respir Med. 2018;140:94-100.
  446. Sosenko IR, Fajardo MF, Claure N, et al. Timing of patent ductus arteriosus treatment and respiratory outcome in premature infants: a double-blind randomized controlled trial. J Pediatr. 2012;160(6):929-35.e1. doi: 10.1016/j.jpeds.2011.12.031. Epub 2012 Jan 28.
  447. Sosulski R, Abbasi S, Fox WW. Therapeutic value of terbutaline in bronchopulmonary dysplasia. Pediatric Research. 1982.
  448. Spittle A, Orton J, Anderson PJ, et al. Early developmental intervention programmes provided post hospital discharge to prevent motor and cognitive impairment in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2015;(11):CD005495. doi: 10.1002/14651858.CD005495.pub4. Review.
  449. Spittle AJ, McGinley JL, Thompson D, et al. Motor Trajectories From Birth to 5 Years of Children Born at Less Than 30 Weeks' Gestation: Early Predictors and Functional Implications. Protocol for a Prospective Cohort Study. Supplementary data in appendix. J Physiother. 2016;62(4):222-3.
  450. Spittle AJ, Treyvaud K, Lee KJ, et al. The role of social risk in an early preventative care programme for infants born very preterm: a randomized controlled trial. Dev Med Child Neurol. 2018;60(1):54–62.
  451. Sreenan C, Lemke RP, Hudson-Mason A, et al. High-flow nasal cannulae in the management of apnea of prematurity: a comparison with conventional nasal continuous positive airway pressure. Pediatrics. 2001;107(5):1081-1083.
  452. Stenson BJ, Tarnow-Mordi WO, Darlow BA, et al. Oxygen saturation and outcomes in preterm infants. N Engl J Med. 2013;368(22):2094-104. doi: 10.1056/NEJMoa1302298. Epub 2013 May 5.
  453. Stevens TP, Harrington EW, Blennow M, et al. Early surfactant administration with brief ventilation vs. selective surfactant and continued mechanical ventilation for preterm infants with or at risk for respiratory distress syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2007;(4):CD003063.
  454. Stewart A, Brion LP. Intravenous or enteral loop diuretics for preterm infants with (or developing) chronic lung disease. Cochrane Database Syst Rev. 2011;(9):CD001453.
  455. Stoll BJ, Hansen NI, Bell EF, et al. Neonatal outcomes of extremely preterm infants from the NICHD Neonatal Research Network. Pediatrics. 2010;126(3):443-456.
  456. Su PH, Chen JY. Inhaled nitric oxide in the management of preterm infants with severe respiratory failure. J Perinatol. 2008;28(2):112-116.
  457. Subhedar NV, Ryan SW, Shaw NJ. Open randomised controlled trial of inhaled nitric oxide and early dexamethasone in high risk preterm infants. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 1997;77(3):F185-F190.
  458. Sun H, Cheng R, Kang W, et al. High-frequency oscillatory ventilation versus synchronized intermittent mandatory ventilation plus pressure support in preterm infants with severe respiratory distress syndrome. Respir Care. 2014;59(2):159-69. doi: 10.4187/respcare.02382. Epub 2013 Jun 13.
  459. Sun H, Cheng R, Wang Z. EARLY VITAMIN A SUPPLEMENTATION IMPROVES THE OUTCOME OF RETINOPATHY OF PREMATURITY IN EXTREMELY PRETERM INFANTS. Retina. 2019. doi: 10.1097/IAE.0000000000002543. [Epub ahead of print]
  460. Sweet DG, Halliday HL. A risk-benefit assessment of drugs used for neonatal chronic lung disease. Drug Saf. 2000;22(5):389-404.
  461. Tammela OKT, Koivisto ME. Fluid restriction for preventing bronchopulmonary dysplasia? Reduced fluid intake during the first weeks of life improves the outcome of low-birthweight infants. Acta Paediatrica. 1992;81:207-12.
  462. Tang J, Reid S, Lutz T, et al. Randomised controlled trial of weaning strategies for preterm infants on nasal continuous positive airway pressure. BMC Pediatr. 2015;15:147. doi: 10.1186/s12887-015-0462-0.
  463. Tang JR, Seedorf GJ, Muehlethaler V, et al. Moderate postnatal hyperoxia accelerates lung growth and attenuates pulmonary hypertension in infant rats after exposure to intra-amniotic endotoxin. Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol. 2010;299(6):L735-L748.
  464. Tapia JL, Urzua S, Bancalari A, et al. Randomized trial of early bubble continuous positive airway pressure for very low birth weight infants. J Pediatr. 2012;161(1):75- 80.
  465. Tarnow-Mordi WO, Darlow B, Doyle L. Target ranges of oxygen saturation in extremely preterm infants. N Engl J Med. 2010;363(13):1285-1286.
  466. Te Pas AB, Siew M, Wallace MJ, et al. Effect of verlengde inflatie length on establishing functional residual capacity at birth in ventilated premature rabbits. Pediatr Res. 2009a;66(3):295-300.
  467. Te Pas AB, Siew M, Wallace MJ, et al. Establishing functional residual capacity at birth: the effect of verlengde inflatie and positive end-expiratory pressure in a preterm rabbit model. Pediatr Res. 2009b;65(5):537-541.
  468. Te Pas AB, Spaans VM, Rijken M, et al. Early nasal continuous positive airway pressure and low threshold for intubation in very preterm infants. Acta Paediatr. 2008;97(8):1049-1054.
  469. Te Pas AB, Walther FJ. A randomized, controlled trial of delivery-room respiratory management in very preterm infants. Pediatrics. 2007;120(2):322-329.
  470. The Netherlands Perinatal Registry. 2009.
  471. Theron AJ, Feldman C, Anderson R. Investigation of the anti-inflammatory and membrane-stabilizing potential of spiramycin in vitro. J Antimicrob Chemother. 2000;46(2):269-271.
  472. Thome UH, Genzel-Boroviczeny O, Bohnhorst B, et al. Neurodevelopmental outcomes of extremely low birthweight infants randomised to different PCO2 targets: the PHELBI follow-up study. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2017;102(5):F376-F382. doi: 10.1136/archdischild-2016-311581. Epub 2017 Jan 13.
  473. Thome UH, Genzel-Boroviczeny O, Bohnhorst B, et al. Permissive hypercapnia in extremely low birthweight infants (PHELBI): a randomised controlled multicentre trial. Lancet Respir Med. 2015;3(7):534-43. doi: 10.1016/S2213-2600(15)00204-0. Epub 2015 Jun 15.
  474. Tin W, Milligan DW, Pennefather P, et al. Pulse oximetry, severe retinopathy, and outcome at one year in babies of less than 28 weeks gestation. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2001;84(2):F106-F110.
  475. Toce SS, Farrell PM, Leavitt LA, et al. Clinical and roentgenographic scoring systems for assessing bronchopulmonary dysplasia. Am J Dis Child. 1984;138(6):581-585.
  476. Todd DA, Wright A, Broom M, et al. Methods of weaning preterm babies <30 weeks gestation off CPAP: a multicentre randomised controlled trial. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2012;97(4):F236-40. doi: 10.1136/adc.2011-300133. Epub 2012 May 18.
  477. Tonson la Tour A, Spadola L, Sayegh Y, et al. Chest CT in bronchopulmonary dysplasia: Clinical and radiological correlations. Pediatr Pulmonol. 2012.
  478. Tooley J, Dyke M. Randomized study of nasal continuous positive airway pressure in the preterm infant with respiratory distress syndrome. Acta Paediatr. 2003;92(10):1170-1174.
  479. Travers CP, Carlo WA, McDonald SA, et al. Mortality and pulmonary outcomes of extremely preterm infants exposed to antenatal corticosteroids. Am J Obstet Gynecol. 2018a;218(1):130.e1-130.e13. doi: 10.1016/j.ajog.2017.11.554. Epub 2017 Nov 11.
  480. Travers CP, Carlo WA, Nakhmani A, et al. Environmental or Nasal Cannula Supplemental Oxygen for Preterm Infants: A Randomized Cross-Over Trial. J Pediatr. 2018b;200:98-103. doi: 10.1016/j.jpeds.2018.03.010. Epub 2018 Apr 25.
  481. Tremblay LN, Slutsky AS. Ventilator-induced injury: from barotrauma to biotrauma. Proc Assoc Am Physicians. 1998;110(6):482-488.
  482. Treyvaud K, Anderson V A, Lee K J, et al. Parental mental health and early social-emotional development of children born very preterm. Journal of Pediatric Psychology. 2010:35(7):768-77.
  483. Treyvaud K, Spittle A, Anderson PJ, et al. A multilayered approach is needed in the NICU to support parents after the preterm birth of their infant. Early Human Development. 2019;139:104838.
  484. Treyvaud K. Parent and family outcomes following very preterm or very low birth weight birth: a review. Semin Fetal Neonatal Med. 2014;19:131–135.
  485. Truffert P, Paris-Llado J, Escande B, et al. Neuromotor outcome at 2 years of very preterm infants who were treated with high-frequency oscillatory ventilation or conventional ventilation for neonatal respiratory distress syndrome. Pediatrics. 2007;119(4):e860-e865.
  486. Trzaski JM, Hagadorn JI, Hussain N, et al. Predictors of successful discontinuation of supplemental oxygen in very low-birth-weight infants with bronchopulmonary dysplasia approaching neonatal intensive care unit discharge. Am J Perinatol. 2012;29(2):79-86. doi: 10.1055/s-0031-1295646. Epub 2011 Nov 30.
  487. Tully JG. Current status of the mollicute flora of humans. Clin Infect Dis. 1993;17 Suppl 1:S2-S9.
  488. Tyson JE, Wright LL, Oh W, et al. Vitamin A supplementation for extremely-low-birth- weight infants. National Institute of Child Health and Human Development Neonatal Research Network. N Engl J Med. 1999;340(25):1962-1968.
  489. Udomittipong K, Sly PD, Patterson HJ, et al. Forced oscillations in the clinical setting in young children with neonatal lung disease. Eur Respir J. 2008;31(1399-3003;6):1292-1299.
  490. Um-Bergstrom P, Hallberg J, Pourbazargan M, et al. Pulmonary outcomes in adults with a history of bronchopulmonary dysplasia differ from patients with asthma. Respir Res. 2019;20(1):102-019-1075-1.
  491. Van den Dungen FA, van Veenendaal MB, Mulder AL. Clinical practice: neonatal resuscitation. A Dutch consensus. Eur J Pediatr. 2010;169(5):521-527.
  492. Van Hus J, Jeukens-Visser M, Koldewijn K, et al. Early intervention leads to long-term developmental improvements in very preterm infants, especially infants with bronchopulmonary dysplasia. Acta Paediatr. 2016;105(7):773-81. doi: 10.1111/apa.13387. Epub 2016 Apr 22.
  493. Van Kaam AH, De JA, Haitsma JJ, van Aalderen WM, et al. Positive pressure ventilation with the open lung concept optimizes gas exchange and reduces ventilator-induced lung injury in newborn piglets. Pediatr Res. 2003;53(2):245-253.
  494. Van Mastrigt E, Kakar E, Ciet P, et al. Structural and functional ventilatory impairment in infants with severe bronchopulmonary dysplasia. Pediatr Pulmonol. 2017;52(8):1029-1037.
  495. Van Mastrigt E, Logie K, Ciet P, et al. Lung CT imaging in patients with bronchopulmonary dysplasia: A systematic review. Pediatr Pulmonol. 2016;51(9):975-986.
  496. Van Meurs KP, Hintz SR, Ehrenkranz RA, et al. Inhaled nitric oxide in infants >1500 g and <34 weeks gestation with severe respiratory failure. J Perinatol. 2007;27(6):347- 352.
  497. Van Meurs KP, Wright LL, Ehrenkranz RA, et al. Inhaled nitric oxide for premature infants with severe respiratory failure. N Engl J Med. 2005;353(1):13-22.
  498. Vanderveen DK, Mansfield TA, Eichenwald EC. Lower oxygen saturation alarm limits decrease the severity of retinopathy of prematurity. J AAPOS. 2006;10(5):445-448.
  499. Vanpee M, Walfridsson-Schultz U, Katz-Salamon M, et al. Resuscitation and ventilation strategies for extremely preterm infants: a comparison study between two neonatal centers in Boston and Stockholm. Acta Paediatr. 2007;96(1):10-16.
  500. Vaucher YE, Peralta-Carcelen M, Finer NN, et al. Neurodevelopmental outcomes in the early CPAP and pulse oximetry trial. N Engl J Med. 2012;367(26):2495-504. doi: 10.1056/NEJMoa1208506.
  501. Vento M, Moro M, Escrig R, et al. Preterm resuscitation with low oxygen causes less oxidative stress, inflammation, and chronic lung disease. Pediatrics. 2009;124(3):e439-e449.
  502. Vento M, Saugstad OD. Oxygen supplementation in the delivery room: updated information. J Pediatr. 2011;158(2 Suppl):e5-e7.
  503. Vento M, Saugstad OD. Resuscitation of the term and preterm infant. Semin Fetal Neonatal Med. 2010;15(4):216-222.
  504. Verder H, Albertsen P, Ebbesen F, et al. Nasal continuous positive airway pressure and early surfactant therapy for respiratory distress syndrome in newborns of less than 30 weeks' gestation. Pediatrics. 1999;103(2):E24.
  505. Verder H. Nasal CPAP has become an indispensable part of the primary treatment of newborns with respiratory distress syndrome. Acta Paediatr. 2007;96(4):482-484.
  506. Verkerk G, Jeukens-Visser M, Houtzager B, et al. The infant behavioral assessment and intervention program in very low birth weight infants; outcome on executive functioning, behaviour and cognition at preschool age. Early Hum Dev. 2012;88(8):699-705. doi: 10.1016/j.earlhumdev.2012.02.004. Epub 2012 Mar 10.
  507. Vliegenthart R, Miedema M, Hutten GJ, et al. High versus standard dose caffeine for apnoea: a systematic review. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2018;103(6):F523-F529. doi: 10.1136/archdischild-2017-313556. Epub 2018 Feb 7. Review.
  508. Vogelsang A, van Lingen RA, Slootstra J, et al. Antioxidant role of plasma carotenoids in bronchopulmonary dysplasia in preterm infants. Int J Vitam Nutr Res. 2009;79(5- 6):288-296.
  509. Vohr B R, Wright L L, Dusick AM, et al. Neurodevelopmental and functional outcomes of extremely low birth weight infants in the National Institute of Child Health and Human Development Neonatal Research Network 1993-1994. Pediatrics. 2000;105(6):1216-26.
  510. Vollsaeter M, Roksund OD, Eide GE, et al. Lung function after preterm birth: Development from mid-childhood to adulthood. Thorax. 2013;68(8):767-776.
  511. Vrijlandt EJ, Boezen HM, Gerritsen J, et al. Respiratory health in prematurely born preschool children with and without bronchopulmonary dysplasia. J Pediatr. 2007;150(3):256-261.
  512. Vrijlandt EJ, Gerritsen J, Boezen HM, et al. Gender differences in respiratory symptoms in 19-year-old adults born preterm. Respir Res. 2005;6:117.
  513. Vrijlandt EJ, Gerritsen J, Boezen HM, et al. Lung function and exercise capacity in young adults born prematurely. Am J Respir Crit Care Med. 2006;173(8):890-896.
  514. Vrijlandt EJ, Kerstjens JM, Duiverman EJ, et al. Moderately preterm children have more respiratory problems during their first 5 years of life than children born full term. Am J Respir Crit Care Med. 2013;187(11):1234-1240.
  515. Wada K, Jobe AH, Ikegami M. Tidal volume effects on surfactant treatment responses with the initiation of ventilation in preterm lambs. J Appl Physiol. 1997;83(4):1054-1061.
  516. Waites KB, Crouse DT, Philips JB, III, et al. Ureaplasmal pneumonia and sepsis associated with persistent pulmonary hypertension of the newborn. Pediatrics. 1989;83(1):79-85.
  517. Walkup LL, Woods JC. Newer imaging techniques for bronchopulmonary dysplasia. Clin Perinatol. 2015;42(4):871-887.
  518. Walsh M, Laptook A, Kazzi SN, et al. A cluster-randomized trial of benchmarking and multimodal quality improvement to improve rates of survival free of bronchopulmonary dysplasia for infants with birth weights of less than 1250 grams. Pediatrics. 2007;119(5):876-890.
  519. Walsh MC, Hibbs AM, Martin CR, et al. Two-year neurodevelopmental outcomes of ventilated preterm infants treated with inhaled nitric oxide. J Pediatr. 2010;156(4):556- 561.
  520. Walsh MC, Morris BH, Wrage LA, et al. Extremely low birthweight neonates with protracted ventilation: mortality and 18-month neurodevelopmental outcomes. J Pediatr. 2005;146(6):798-804.
  521. Wang C, Guo L, Chi C, et al. Mechanical ventilation modes for respiratory distress syndrome in infants: a systematic review and network meta-analysis. Crit Care. 2015;19:108. doi: 10.1186/s13054-015-0843-7.
  522. Wang CL, Anderson C, Leone TA, et al. Resuscitation of preterm neonates by using room air or 100% oxygen. Pediatrics. 2008;121(6):1083- 1089.
  523. Wang LA, Smith PB, Laughon M, et al. Prolonged furosemide exposure and risk of abnormal newborn hearing screen in premature infants. Early Hum Dev. 2018;125:26-30. doi: 10.1016/j.earlhumdev.2018.08.009. Epub 2018 Sep 4.
  524. Wapner RJ, Sorokin Y, Mele L, et al. Long-term outcomes after repeat doses of antenatal corticosteroids. N Engl J Med. 2007;357(12):1190-1198.
  525. Wardle SP, Hughes A, Chen S, et al. Randomised controlled trial of oral vitamin A supplementation in preterm infants to prevent chronic lung disease. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2001;84(1):F9-F13.
  526. Ware J, Taeusch HW, Soll RF, et al. Health and developmental outcomes of a surfactant controlled trial: follow-up at 2 years. Pediatrics. 1990;85(6):1103-1107.
  527. Weisz DE, More K, McNamara PJ, et al. PDA ligation and health outcomes: a meta-analysis. Pediatrics. 2014;133(4):e1024-46. doi: 10.1542/peds.2013-3431. Epub 2014 Mar 17. Review.
  528. Werkman SH, Peeples JM, Cooke RJ, et al. Effect of vitamin A supplementation of intravenous lipids on early vitamin A intake and status of premature infants. Am J Clin Nutr. 1994;59(3):586-592.
  529. Wheeler K, Klingenberg C, McCallion N, et al. Volume-targeted versus pressure-limited ventilation in the neonate. Cochrane Database Syst Rev. 2010;(11):CD003666.
  530. Wilkinson D, Andersen C, O'Donnell CP, et al. High-flow nasal cannula for respiratory support in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2011;(5):CD006405.
  531. Wilkinson D, Andersen C, O'Donnell CP, et al. High-flow nasal cannula for respiratory support in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev. 2016;2:CD006405. doi: 10.1002/14651858.CD006405.pub3. Review.
  532. Wong P, Murray C, Louw J, et al. Adult bronchopulmonary dysplasia: Computed tomography pulmonary findings. J Med Imaging Radiat Oncol. 2011;55(4):373-378.
  533. Wong PM, Lees AN, Louw J, et al. Emphysema in young adult survivors of moderate-to-severe bronchopulmonary dysplasia. Eur Respir J. 2008;32(1399-3003; 2):321-328.
  534. Wood N, Siegrist CA. Neonatal immunization: where do we stand? Curr Opin Infect Dis. 2011;24(3):190-195.
  535. Woodgate PG, Davies MW. Permissive hypercapnia for the prevention of morbidity and mortality in mechanically ventilated newborn infants. Cochrane Database Syst Rev. 2001;(2):CD002061.
  536. Wright KW, Sami D, Thompson L, et al. A physiologic reduced oxygen protocol decreases the incidence of threshold retinopathy of prematurity. Trans Am Ophthalmol Soc. 2006;104:78-84.
  537. Wu R, Li SB, Tian ZF, et al. Lung recruitment maneuver during proportional assist ventilation of preterm infants with acute respiratory distress syndrome. J Perinatol. 2014;34(7):524-7. doi: 10.1038/jp.2014.53. Epub 2014 Apr 3.
  538. Wu W, Shi Y, Li F, et al. Surfactant administration via a thin endotracheal catheter during spontaneous breathing in preterm infants. Pediatr Pulmonol. 2017;52(6):844-854. doi: 10.1002/ppul.23651. Epub 2017 Feb 2. Review. PubMed PMID: 28152280.
  539. Yang CY, Yang MC, Chu SM, et al. A randomized pilot study comparing the role of PEEP, O2 flow, and high-flow air for weaning of ventilatory support in very low birth weight infants. Pediatr Neonatol. 2018;59(2):198-204. doi: 10.1016/j.pedneo.2017.02.005. Epub 2017 Sep 6.
  540. Yeh TF, Lin HC, Chang CH, et al. Early intratracheal instillation of budesonide using surfactant as a vehicle to prevent chronic lung disease in preterm infants: a pilot study. Pediatrics. 2008;121(5):e1310-e1318.
  541. Yoder BA, Stoddard RA, Li M, et al. Heated, humidified high-flow nasal cannula versus nasal CPAP for respiratory support in neonates. Pediatrics. 2013;131(5):e1482-90. doi: 10.1542/peds.2012-2742. Epub 2013 Apr 22.
  542. Yost CC. Early versus delayed selective surfactant treatment for neonatal respiratory distress syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2000.
  543. Zalewska-Kaszubska J, Gorska D. Anti-inflammatory capabilities of macrolides. Pharmacol Res. 2001;44(6):451-454.
  544. Zavorsky GS, Kryder JR, Jacob SV, et al. Exercise capacity of children with pediatric lung disease. Clin Invest Med. 2009;32(6):E302.
  545. Zhanel GG, Dueck M, Hoban DJ, et al. Review of macrolides and ketolides: focus on respiratory tract infections. Drugs. 2001;61(4):443-498.
  546. Zhang X, Kurtz M, Lee SY, et al. Early Intervention for Preterm Infants and Their Mothers: A Systematic Review J Perinat Neonatal Nurs. 2014;18 (11):1-14.
  547. Zhao Y, Tian X, Liu G. [Clinical effectiveness of different doses of caffeine for primary apnea in preterm infants]. Zhonghua Er Ke Za Zhi. 2016;54(1):33-6. doi: 10.3760/cma.j.issn.0578-1310.2016.01.008. Chinese.
  548. Zivanovic S, Peacock J, Alcazar-Paris M, et al. Late outcomes of a randomized trial of high-frequency oscillation in neonates. N Engl J Med. 2014 Mar 20;370(12):1121-1130. doi: 10.1056/NEJMoa1309220.
  549. Zupancic JA, Hibbs AM, Palermo L, et al. Economic evaluation of inhaled nitric oxide in preterm infants undergoing mechanical ventilation. Pediatrics. 2009;124(5):1325- 1332.

Autorisatiedatum en geldigheid

Laatst beoordeeld  : 11-03-2021

Laatst geautoriseerd  : 11-03-2021

Geplande herbeoordeling  : 01-01-2027

Initiatief en autorisatie

Initiatief:
  • Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde
Geautoriseerd door:
  • Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde
  • Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie
  • Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland
  • Care4Neo (voorheen Vereniging van Ouders van Couveusekinderen - VOC)
  • Longfonds

Doel en doelgroep

Doel

De doelen van deze richtlijn zijn:

  • het uniform en beter identificeren van patiënten met BPD;
  • formuleren van aanbevelingen ten aanzien van preventieve en therapeutische evidence-based behandeling;
  • het beter registreren van patiënten met BPD.

 

Doelgroep

De doelgroep omvat pasgeborenen met een verhoogd risico op BPD, namelijk prematuren met een AD <32 weken die nog niet de gecorrigeerde leeftijd van 36 weken hebben bereikt, maar wel pulmonale morbiditeit hebben. Dit uit zich in: beademingsbehoefte en/of CPAP-behoefte en/of extra O2-behoefte en/of hypercapnie en/of tachydyspneu. De doelgroep omvat eveneens zuigelingen met een vastgestelde BPD.

Samenstelling werkgroep

Kernwerkgroep

  • Mw. drs. M. van de Loo, kinderarts-neonatoloog, Emma Kinderziekenhuis Amsterdam UMC, NVK, projectleider
  • Dhr. prof. dr. A.H.L.C. van Kaam, kinderarts-neonatoloog, Emma Kinderziekenhuis Amsterdam UMC, NVK, voorzitter
  • Dhr. dr. W. Onland, kinderarts-neonatoloog, Emma Kinderziekenhuis Amsterdam UMC, sectie neonatologie, NVK

 

Werkgroep

  • Mw. M. Barnhoorn, projectleider, Longfonds
  • Mw. dr. A.C.M. Dassel, kinderarts-neonatoloog, Deventer Ziekenhuizen, sectie neonatologie, NVK
  • Mw. G. Hoekman, ouder, Longfonds
  • Dhr. dr. M.J.K. de Kleine, kinderarts-neonatoloog n.p., Care4Neo (voorheen VOC)
  • Dhr. dr. B.W.W. Kramer, kinderarts-neonatoloog, Maastricht Universitair Medisch Centrum sectie neonatologie, NVK
  • Dhr. dr. A. Kroon, kinderarts-neonatoloog, Erasmus MC – Sophia Kinderziekenhuis, sectie neonatologie, NVK
  • Mw. P.W. Mansvelt, verpleegkundig specialist, Radboudumc afdeling neonatologie, V&VN
  • Dhr. drs. P.R. Matthijsse, kinderarts-neonatoloog, Radboudumc, sectie neonatologie, NVK
  • Mw. dr. M. Pijnenburg, kinderarts-pulmonoloog, Erasmus MC en Sophia Kinderziekenhuis, sectie kinderlongziekten, NVK
  • Mw. drs. A.J. Sprij, kinderarts-neonatoloog, Hagaziekenhuis en locatie Juliana Kinderziekenhuis, sectie neonatologie, NVK
  • Mw. dr. R.N.G.B. Tan, kinderarts-neonatoloog, Willem-Alexander KJC en LUMC, sectie neonatologie, NVK
  • Mw. dr. J.L.E. Vrijlandt, kinderarts-pulmonoloog, Beatrix Kinderziekenhuis UMCG, sectie kinderlongziekten, NVK

 

Meelezer namens NVOG

  • Mw. dr. C.J. Bax, gynaecoloog-perinatoloog, Amsterdam UMC, NVOG

 

Met dank voor hulp en/of advies

  • Mw. Drs. E.J.S. Jansen, kinderarts-fellow neonatologie, Isala ziekenhuis Zwolle
  • Mw. H. Ahmed, student geneeskunde, Universiteit van Amsterdam
  • Dhr. prof. dr. R.M.F. Berger, kindercardioloog, Beatrix Kinderziekenhuis en UMCG

Belangenverklaringen

De werkgroepleden hebben een belangenverklaring ingevuld waarin zij hun banden met de farmaceutische industrie hebben aangegeven. De verklaringen liggen ter inzage bij de NVK.

Inbreng patiëntenperspectief

Het perspectief van patiënten/ouders wat betreft de zorg rondom BPD was in de eerste versie van de richtlijn gewaarborgd door een focusgroepbijeenkomst te hebben met ouders van patiënten met BPD. Daarnaast was in de werkgroep Care4Neo (voorheen de VOC) vertegenwoordigd. Voor de update van de richtlijn is de deelname van patiëntenvertegenwoordigers in de werkgroep verder uitgebreid. Naast een afgevaardigde van Care4Neo namen ook een ouder en een medewerker van het Longfonds deel aan de werkgroep. Er werd opnieuw een focusgroepbijeenkomst gehouden. Hier wordt meer in detail op ingegaan in de module 'Begeleiding ouders'.

Methode ontwikkeling

Evidence based

Implementatie

In de verschillende fasen van de ontwikkeling van het concept van de richtlijn is zoveel mogelijk rekening gehouden met de implementatie van de richtlijn en de daadwerkelijke uitvoerbaarheid van de aanbevelingen. De definitieve richtlijn is onder de verenigingen verspreid en via de website van de NVK en de Richtlijnendatabase elektronisch beschikbaar gesteld. Op wetenschappelijke bijeenkomsten van de betrokken wetenschappelijke verenigingen zijn de aanbevelingen van de richtlijn gepresenteerd. Verder zal er patiëntenvoorlichtingsmateriaal worden ontwikkeld ter ondersteuning van de richtlijn op de website thuisarts.nl.

Werkwijze

De ontwikkeling van de richtlijn BPD is gefinancierd door de SKMS. Gedurende de periode oktober 2011 tot september 2013 is aan de ontwikkeling van de eerste versie van de richtlijn gewerkt door leden van de (kern)werkgroep. Allereerst werd door de leden van de werkgroep een knelpuntenanalyse uitgevoerd om de huidige werkwijze ten aanzien van de diagnostiek en behandeling bij BPD in Nederland in kaart te brengen. Op basis van de resultaten van de knelpuntenanalyse werden met de werkgroep de uitgangsvragen opgesteld. Vervolgens werd per vraag een uitgebreid literatuuronderzoek uitgevoerd.

 

De update van de richtlijn werd gedurende de periode van mei 2018 tot mei 2020 geschreven. Omdat er een budget beschikbaar was voor de update van in totaal 13 uitgangsvragen, werd eerst door de werkgroep vastgesteld welke uitgangsvragen de hoogste prioriteit hadden voor de update. De werkgroep is er in geslaagd alle uitgangsvragen te updaten en twee nieuwe uitgangsvragen te ontwikkelen. Voor de update van de bestaande uitgangsvragen werd het literatuuronderzoek met de eerder gebruikte zoektermen herhaald om te zoeken naar studies die zijn verschenen na de ontwikkeling van de eerste versie van de richtlijn. Voor de nieuwe vragen werd een uitgebreid literatuuronderzoek gedaan.

 

Zoeken (inter)nationale richtlijnen

In eerste instantie werd gezocht naar evidence-based richtlijnen. Hierbij werd gebruik gemaakt van de volgende databases: National Guideline Clearinghouse, de GIN-database en Medline. Ook werd gezocht naar nationale medisch specialistische richtlijnen. De gevonden richtlijnen werden op kwaliteit beoordeeld door de kernwerkgroepleden met behulp van AGREE II (2013). De met AGREE vastgestelde domeinscores werden gebruikt als houvast voor de beoordeling van de richtlijn.

 

Zoeken artikelen

In de Cochrane database of systematic reviews, de DARE en het CCTR, beide eveneens van Cochrane, werd een algemene search uitgevoerd voor alle uitgangsvragen tegelijk. In Medline werd vervolgens een literatuursearch per uitgangsvraag of per set van uitgangsvragen uitgevoerd. Per uitgangsvraag werd beschreven welke zoektermen zijn gebruikt, welke zoekperiode en welke in- en exclusiecriteria werden aangehouden. Gedetailleerde informatie over de gebruikte zoektermen en de selectie van de artikelen is terug te vinden in de bijlage van de de richtlijn BPD.

 

Eerst werd gezocht naar de hoogste mate van bewijs: systematische reviews en gerandomiseerd en gecontroleerd onderzoek. Als dat niets opleverde werd verder gezocht naar observationele artikelen (prospectief en retrospectief cohortonderzoek en patiënt-controleonderzoek). Er werd niet gezocht naar onderzoek van een lager niveau van bewijs, zoals case studies en dierexperimenteel onderzoek. Alleen literatuur die voldoende valide en toepasbaar was, werd meegenomen in de richtlijn. Bij de resultaten is per uitgangsvraag de precieze PICO uitgeschreven en zijn specifieke aandachtspunten bij de methodiek toegelicht.

 

Beoordeling artikelen met GRADE

De methodologische kwaliteit van de geïncludeerde artikelen werd met de GRADE-methode beoordeeld om de kwaliteit van evidence transparant weer te geven. Aan het begin van het richtlijntraject werden uitkomstmaten gedefinieerd. Resultaten werden per uitkomstmaat samengevat, waarbij tevens de overall kwaliteit van de onderliggende bewijslast (evidence) werd aangegeven. Bij de beoordeling werd gebruik gemaakt van de software GRADE-pro. Met behulp van dit programma werd bij elke uitgangsvraag een tabel met bevindingen (summary of findings) en een tabel met de beoordeling van het bewijs (GRADE evidence profile) gemaakt. Deze tabellen zijn per uitgangsvraag te vinden in de Bijlagen bij de richtlijn BPD.

 

GRADE kent vier niveaus: high, moderate, low en very low. Per uitkomstmaat werd voor de kwaliteit van het bewijs met behulp van GRADE-pro een GRADE-niveau toegekend.

 

High ofwel hoog

Wanneer de kwaliteit van bewijs voor een uitkomst als high ofwel hoog geclassificeerd werd, wil dit zeggen dat het onwaarschijnlijk is dat toekomstig onderzoek de schatting van de uitkomst zal veranderen. Met andere woorden: er is veel vertrouwen in de juistheid van de schatting van de uitkomst.

 

Moderate ofwel matig

Wanneer de kwaliteit van bewijs voor een uitkomst als moderate ofwel matig geclassificeerd werd, wil dit zeggen dat het waarschijnlijk is dat toekomstig onderzoek effect heeft op het vertrouwen in de schatting van de uitkomst en zou de schatting van de uitkomst kunnen veranderen. Met andere woorden; er is matig vertrouwen in de juistheid van de schatting van de uitkomst.

 

Low ofwel laag

Wanneer de kwaliteit van bewijs voor een uitkomst als low ofwel laag geclassificeerd werd, wil dit zeggen dat het heel waarschijnlijk is dat toekomstig onderzoek effect heeft op het vertrouwen in de schatting van de uitkomst en zal deze schatting waarschijnlijk veranderen. Met andere woorden; er is beperkt vertrouwen in de juistheid van de schatting van de uitkomst.

 

Very low ofwel zeer laag

Een very low ofwel zeer lage classificatie wil zeggen dat er veel onzekerheid is over de juistheid van de uitkomst.

 

De onderzoeksopzet is een belangrijke factor binnen GRADE. Gerandomiseerde en gecontroleerde studies krijgen daarom in beginsel de kwalificatie hoog. Er zijn vijf factoren die kunnen zorgen voor een lagere kwalificatie:

  1. beperkingen in de onderzoeksopzet;
  2. inconsistentie: onverklaarde heterogeniteit van de resultaten;
  3. indirectheid: de populatie, interventie, controle en uitkomst (PICO) waarop de evidence gebaseerd is, wijken op een of meer punten af van de PICO die men wil onderzoeken. Ook het gebruik van surrogaatmarkers valt onder indirectheid;
  4. imprecisie: wijde betrouwbaarheidsintervallen rond een geschat effect duiden op onzekerheid in de grootte van het effect. Er is sprake van imprecisie bij een te kleine steekproef (lage statistische power), weinig gebeurtenissen (events) en een betrouwbaarheidsinterval dat wel statistisch significant is, maar zowel in het gebied van klinische relevantie als in het gebied van een verwaarloosbaar effect ligt;
  5. publicatiebias.

 

Observationele studies daarentegen krijgen in beginsel de kwalificatie laag. Er zijn drie factoren die kunnen zorgen voor een hogere kwalificatie:

  1. groot effect;
  2. aanwezigheid van dosisresponsrelatie;
  3. confounding die het werkelijke effect onderschat of een in werkelijkheid niet bestaand effect overschat.

Iedere beperkende of bevorderende factor kan leiden tot het verlagen of verhogen van de classificatie met een of twee niveaus. Indien de resultaten niet gepoold konden worden, werd volstaan met een globale inschatting van de kwaliteit van de onderliggende bewijslast. Voor een uitgebreidere beschrijving van GRADE verwijst de werkgroep naar https://www.gradeworkinggroup.org/ en het artikel van Guyatt (2008).

 

Bij de start van de ontwikkeling van de eerste versie van de richtlijn is er door de werkgroep voor gekozen om uitgangsvragen te beantwoorden die het gehele spectrum van BPD omvatten. Omdat dit meer uitgangsvragen opleverde dan door de epidemiologen die de richtlijn ondersteunden uitgewerkt konden worden, werden de vragen verdeeld over alle werkgroepleden. Voor een uniforme beoordeling door alle werkgroepleden van de kwaliteit van bewijs met behulp van GRADE-pro, werden de hieronder genoemde afspraken gemaakt.

 

Beoordelen van beperkingen in de onderzoeksopzet

Blindering interventie

Afgesproken werd altijd af te waarderen bij niet geblindeerd zijn van de interventie, ook als dit niet mogelijk was omwille van het soort interventie. Niet blinderen van de interventie kan in alle gevallen effect hebben op de resultaten van de studie. In iedere module werd in de paragraaf Van bewijs naar aanbeveling, indien nodig, meegenomen dat de kwaliteit van de evidence niet hoger kon vanwege de beperkingen opgelegd door het soort interventie en werd toegelicht waarom de werkgroep deze mening was toegedaan.

 

Blindering uitkomst

Indien de uitkomstmaat mortaliteit niet geblindeerd werd vastgesteld, werd hiervoor niet afgewaardeerd, omdat dit een harde uitkomstmaat is. Indien de uitkomstmaat BPD niet geblindeerd werd vastgesteld, werd wel afgewaardeerd.

 

Cumuleren beperkingen in de onderzoeksopzet (bias)

Indien er een tot twee beperkingen waren in de onderzoeksopzet, werd de kwaliteit van bewijs met één niveau afgewaardeerd. Indien er drie tot vier beperkingen waren in de onderzoeksopzet, werd de kwaliteit van bewijs met twee niveaus afgewaardeerd. Indien er onvoldoende informatie beschikbaar was in de studies om vast te stellen of er beperkingen waren in de onderzoeksopzet, werd de kwaliteit van bewijs afgewaardeerd, maar minder streng, dus niet alleen op basis van een onbekende factor van -1 naar -2 niveaus.

 

Beoordelen van imprecisie

Indien het aantal gebeurtenissen (events) <300 bedroeg, werd afgewaardeerd. Indien het 95% BI rondom het RR zowel geen effect als een klinisch relevant effect omvatte, werd eveneens afgewaardeerd. Het aantal gebeurtenissen boven de 300 is een kwaliteitscriterium dat in de neonatologie, met relatief kleine aantallen patiënten, in het merendeel van de studies niet gehaald wordt. Ook de door GRADE voorgestelde drempel van 25% voor een klinisch relevant effect werd als te hoog gezien. Omdat de beoordeling van imprecisie volgens deze criteria in de ogen van de werkgroep onevenredig bij kon dragen aan verlies van kwaliteit van de beschikbare studies, werd afgesproken slechts met één niveau af te waarderen voor imprecisie, ook als beide criteria niet voldaan waren.

 

Voor de update was geen epidemioloog beschikbaar in de werkgroep. Er werd gekozen om het herhalen van het literatuuronderzoek, het beoordelen van de kwaliteit van bewijs en het updaten van de richtlijntekst te laten uitvoeren door de leden van de kernwerkgroep. De overige werkgroepleden hebben aan de hand van de gevonden nieuwe literatuur bijgedragen aan het formuleren van de conclusies en de aanbevelingen. Voor het uitwerken van twee nieuwe uitgangsvragen werden de taken als volgt verdeeld: één vraag werd uitgewerkt door de patiëntenvertegenwoordigers in de werkgroep en één vraag werd uitgewerkt door de projectleider.

 

Van bewijs naar aanbevelingen

Tijdens voornamelijk telefonische vergaderingen van de werkgroep werd de evidence in de context van de dagelijkse praktijk besproken en werden de voor- en nadelen van de verschillende beleidsopties afgewogen. Voor het komen tot een aanbeveling zijn er naast het wetenschappelijk bewijs vaak andere factoren van belang, bijvoorbeeld: patiëntenvoorkeuren, beschikbaarheid van speciale technieken of expertise, organisatorische aspecten, maatschappelijke consequenties en veiligheid of kosten. Deze aspecten vallen onder de paragraaf Van bewijs naar aanbevelingen. De uiteindelijk geformuleerde aanbeveling is het resultaat van het beschikbare bewijs uit de literatuur in combinatie met deze aspecten.

 

De aanbevelingen zijn onder te verdelen in:

  • De werkgroep beveelt een interventie aan. Dit betekent dat de werkgroep van mening is dat het beschikbare bewijs voldoende is om alleen of in combinatie met andere aspecten, zoals eerder benoemd, te concluderen dat deze interventie zeker genoeg een positief effect oplevert voor de patiënt om aanbeveling te rechtvaardigen.
  • De werkgroep kan een interventie niet aanbevelen. Dit betekent dat de werkgroep van mening is dat er onvoldoende bewijs of overige aspecten zijn om zeker genoeg te zijn dat de interventie een positief effect oplevert voor de patiënt. Er is echter ook onvoldoende bewijs om de interventie af te raden.
  • De werkgroep raadt de interventie af. Dit betekent dat er ofwel in de ogen van de werkgroep voldoende bewijs is dat de interventie niet het beoogde effect zal opleveren, ofwel dat het effect onvoldoende bewezen is en de (potentiële) nadelen/bijwerkingen van de interventie niet opwegen tegen de kans op effect.

 

Bij iedere aanbeveling wordt verder aangegeven of het een sterke of een zwakke aanbeveling is. De sterkte van de aanbeveling wordt bepaald door de kwaliteit van het bewijs, de balans tussen gewenste en ongewenste effecten, het patiëntenperspectief, professioneel perspectief, middelenbeslag, organisatie van zorg en maatschappelijk perspectief. Toelichting bij de bepaling van de sterkte van de aanbevelingen is terug te vinden in de bijlage van deze module (zie Bijlagen bij de richtlijn BPD).

 

De werkgroep wil, wellicht ten overvloede, benadrukken dat alle aanbevelingen betrekking hebben op het effect van de interventie op de reductie van het risico op of op de behandeling van BPD. Over toepassen van interventies beschreven in de richtlijn voor andere indicaties dan BPD laat de werkgroep zich niet uit. Het is aan de behandelend arts om daarover te beslissen.

Volgende:
Optimale zuurstofsaturatie