Terug naar zoekresultaten

Angst- en Dwangstoornissen

Volgen
Initiatief: NVvP psychiatrie Aantal modules: 41
Bijlagen
Download richtlijn

Onderhoudsbehandeling

Beoordeeld: 04-03-2024

De module 'Onderhoudsbehandeling' bestaat uit de volgende submodules:

  • Cognitieve gedragstherapie t.b.v. terugvalpreventie
  • Medicatie
  • Afbouwen van een onderhoudsbehandeling met antidepressiva (versie 2023)

Beoordelingsdatum en geldigheid

Laatst beoordeeld  : 04-03-2024

Initiatief en autorisatie

Initiatief:
  • Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie
Geautoriseerd door:
  • Nederlands Huisartsen Genootschap
  • Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie
  • Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland
  • Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde
  • Nederlands Instituut van Psychologen
  • Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde
  • Nederlandse Vereniging voor Gezondheidszorgpsychologie
  • MIND Landelijk Platform Psychische Gezondheid
  • Landelijke Vereniging POH-GGZ

Algemene gegevens

In opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) en Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS) is de multidisciplinaire richtlijn Angst- en Dwangstoornissen voor de vierde maal geüpdatet en gereviseerd van november 2020 tot en met mei 2023. De ontwikkeling van de richtlijn werd methodologisch en organisatorisch ondersteund door het Trimbos-instituut.

Doel en doelgroep

De multidisciplinaire richtlijn Angst- en Dwangstoornissen geeft aanbevelingen en handelingsinstructies voor de samenwerking, diagnostiek en behandeling van volwassenen, kinderen en ouderen met een angst- of dwangstoornis. De richtlijn geeft aanbevelingen ter ondersteuning van de praktijkvoering van alle professionals die betrokken zijn bij de zorgverlening aan deze groepen patiënten. Op basis van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek en praktijkoverwegingen geeft de richtlijn een overzicht van goed (‘optimaal’) handelen als waarborg voor kwalitatief hoogwaardige zorg. De richtlijn kan tevens richting geven aan de onderzoeksagenda voor wetenschappelijk onderzoek op het gebied van angststoornissen.

De richtlijn geeft aanbevelingen bij de diagnostiek en behandeling van een angst- of dwangstoornis. De aanbevelingen van de richtlijn moeten worden vertaald naar de lokale situatie in een instelling of behandelteam. Het opstellen van lokale zorgprogramma’s en andere vormen van werkkaders op basis van deze richtlijn wordt door de werkgroep aangemoedigd, omdat dat voor de implementatie van de in de richtlijn beschreven optimale zorg bevorderlijk is.

Deze multidisciplinaire richtlijn is een kwaliteitsinstrument en een beslissingsondersteunend instrument bij (gezamenlijke) beslissingen over het behandelbeleid. De richtlijn geeft aanbevelingen over het in te zetten en te volgen behandelbeleid, ter ondersteuning van de dagelijkse praktijkvoering.

Samenstelling werkgroep

De Multidisciplinaire richtlijn Angst- en Dwangstoornissen is ontwikkeld door de gelijknamige werkgroep, in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) en Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS).

 

De werkgroep bestond uit: psychiaters, psychologen, verpleegkundigen, huisartsen en ervaringsdeskundigen, welke door de respectievelijke beroepsverenigingen en familie- en patiëntenverenigingen werden afgevaardigd. Voorafgaande aan het ontwikkeltraject werden kennismakingsgesprekken gevoerd met verscheidene kandidaat leden voor de werkgroep. Uit deze groep belangstellenden werden de huidige werkgroepleden geselecteerd. Naast de werkgroep waren enkele adviseurs betrokken, welke delen hebben meegeschreven en die werd gevraagd voorafgaand aan de commentaarfase schriftelijk te reageren op onderdelen van de concepttekst. Deze adviseurs konden tevens worden gevraagd om tijdens een werkgroepbijeenkomst mee te denken over een specifieke uitgangsvraag. De werkgroep werd methodologisch en organisatorisch ondersteund door het technisch team van het Trimbos-instituut. Dit technisch team bestond uit een projectleider, informatiespecialist, literatuur reviewers, een notulist en een projectassistente. Onderstaande schema's geven een overzicht van de samenstelling van de werkgroep, de adviseurs en het ondersteunend technisch team. Alle werkgroepleden rapporteerden bij aanvang hun mogelijke belangenverstrengelingen en aan het begin van elke vergadering werd hen gevraagd of hier wijzigingen in waren opgetreden.

 

Leden Werkgroep (op alfabetische volgorde)

 

Naam

Organisatie

Beroepsvereniging

1.

Ton van Balkom (voorzitter)

GGZinGeest

AmsterdamUMC (VUMC)

Psychiater, NVvP

2.

Neeltje Batelaan

(vice-voorzitter)

GGZinGeest

AmsterdamUMC (VUMC)

Psychiater, NVvP

3.

Martin Beeres

Radboud MC

Huisarts, NHG

4.

Gert-Jan Hendriks

Pro Persona

Psychiater, NVVP (ouderen)

5.

Mirjam Kampman

Pro Persona

Psycholoog, NIP (?)

6.

Tessa Magnée

Huisartspraktijk

POH-GGZ, LVPOHGGZ

7.

Inez Mijsberg

Dimence

Verpleegkundige, V&VN

8.

Maaike Nauta

RUG

Psycholoog, NIP (?) (kinderen)

9.

Lieke van Noord

Angst, Dwang en Fobie Stichting

Ervaringsdeskundige

10.

Patricia van Oppen

GGZinGeest

AmsterdamUMC (VUMC)

Psycholoog, NVGzP

11.

Koen Schruers

Maastricht University

Psychiater, NVvP

12.

Sako Visser

UVA

Psycholoog, NIP

13.

Irene van Vliet

LUMC

Psychiater, NVvP

 

Adviseurs

Hoofdstuk

Naam

Organisatie

Beroep

Farmacotherapie

Chaim Huyser

Levvel

Kinder-en jeugd psychiater

Werkhervatting

Irene Lindenburg

UWV

Verzekeringsarts, NVVG

Werkhervatting

Giny Norder

Arbo Unie

Bedrijfsarts, NVAB

Farmacotherapie /

Neuromodulatie

Chris Bervoets

UPC KU Leuven

Psychiater

Onderhoudsbehandeling

(coauteur van dit hoofdstuk)

Leonieke Kranenburg

Erasmus MC

Psycholoog

 

Methodologische ondersteuning

Naam

 

Ondersteuning

Danielle van Duin / Piet Post

Projectleider, Trimbos-instituut

Egbert Hartstra

Reviewer, Trimbos-instituut

Matthijs Oud

Reviewer, Trimbos-instituut

Elena Vos

Reviewer, Trimbos-instituut

Erika Papazoglou

Reviewer, Trimbos-instituut

Bram Zwanenburg

Reviewer, Trimbos-instituut

Lex Hulsbosch

Reviewer, Trimbos-instituut

Rikie Deurenberg

Informatiespecialist, namens Trimbos-instituut

Chris van der Grinten

Notulist, namens Trimbos-instituut

Joyce Huls / Nelleke van Zon / Isa Reijgersberg

Project assistent, Trimbos-instituut

 

In totaal kwam de werkgroep Angststoornissen voorafgaand aan de commentaarfase 17 keer bijeen in een periode 30 maanden (november 2020 - april 2023). Daarnaast kwamen zij in zogeheten ‘topic-groepen’ nog in subgroepjes bijeen. In deze periode werden de stappen van de methodiek voor evidence-based richtlijnontwikkeling (EBRO) doorlopen. De informatiespecialist verrichtte in overleg met de werkgroepleden op systematische wijze literatuuronderzoek en de reviewers maakten een selectie in de gevonden onderzoeken (zie voor informatie over de zoekstrategie en de selectiecriteria: het reviewprotocol). De reviewers beoordeelden de kwaliteit en inhoud van de aldus verkregen literatuur en verwerkten deze in evidence tabellen, GRADE profielen, beschrijvingen van de wetenschappelijke onderbouwing en wetenschappelijke (gewogen) conclusies. Leden van de werkgroep gingen op basis van de gevonden literatuur met elkaar in discussie over praktijkoverwegingen (beschreven in de sectie “Praktijkoverwegingen”) en aanbevelingen. De werkgroepleden schreven samen met het technisch team van het Trimbos-instituut de concepttekst, welke ter becommentariëring openbaar is gemaakt. De ontvangen commentaren zijn verwerkt in een commentaartabel, die tijdens een werkgroepbijeenkomst is besproken. Na het doorvoeren van op deze bijeenkomst voorgestelde wijzigingen is de definitieve richtlijn aan de opdrachtgever aangeboden.

Methode ontwikkeling

Evidence based

Implementatie

Recent onderzoek laat zien dat er bij trajecten rond kwaliteit van zorg voornamelijk aandacht is voor de ontwikkeling van de kwaliteitstandaard. Planmatige opgezette en onderbouwde invoering komt maar heel beperkt van de grond. Hierop dient gericht te worden aangestuurd door financiers, zodat hier al bij de start geld voor beschikbaar is. De Regieraad voor richtlijntrajecten onderschrijft dan ook een programmatische aanpak van de ontwikkeling, invoering én evaluatie van kwaliteitsstandaarden inclusief (financiële en organisatorische) middelen, om het gebruik van de standaarden te stimuleren, monitoren en evalueren. TNO, CBO en het Trimbos-instituut besloten deze opdracht samen uit te voeren, met als doel de complementaire inzichten en expertise te vertalen in een gemeenschappelijke visie op richtlijnen en andere kwaliteitsstandaarden. Dit resulteerde in een praktisch instrument voor een analyse van richtlijntrajecten: Kwaliteit Richtlijnontwikkeling, Invoering en Evaluatie (KRIE).

Werkwijze

Afbakening

Deze richtlijn betreft diagnostiek en behandeling van mensen met een angst- en of dwangstoornis. Studies over alle levensfases (kinderen, adolescenten, volwassenen en ouderen) zijn meegenomen. In de richtlijn is gezocht naar meta-analyses en belangrijke gecontroleerde studies van 2013 tot en met heden (2022). Nog niet gepubliceerde onderzoeken zijn niet meegenomen (wel onderzoeken 'in press'). Zie voor meer informatie over de afbakening van de richtlijn in de bijlagen. Per hoofdstuk is een bijlage opgenomen met toelichting over de gebruikte reviewstrategie (reviewprotocollen per uitgangsvraag).

 
Uitgangsvragen

De richtlijn is ontwikkeld op geleide van uitgangsvragen, die gebaseerd zijn op knelpunten die worden ervaren rondom samenwerking, diagnostiek en behandeling van mensen met een angst- of dwangstoornis.

De richtlijn is geen leerboek waarin zoveel mogelijk beschikbare kennis over een onderwerp wordt opgenomen, maar een document met praktische aanbevelingen rondom knelpunten uit de praktijk. Dat betekent dat praktijkproblemen het uitgangspunt zijn van de teksten in de richtlijn. Er wordt niet ingegaan op de vraag door wie die problemen moeten worden aangepakt of opgelost. De richtlijn is een document waarin staat hoe optimale diagnostiek en behandeling er inhoudelijk uitziet en in welke vorm een interventie het beste aangeboden kan worden. In deze richtlijn worden de hieronder beschreven ‘klinische uitgangsvragen’ behandeld in de verschillende hoofdstukken.

Uitgangsvragen in de richtlijn Angststoornissen

Hoofdstuk

Uitgangsvragen

Hoofdstuk 3

Classificatie en Diagnostiek
  • Wat is een geschikte aanpak voor signalering van angst- en dwangstoornissen? (module 1)
  • Welke aanpak wordt aanbevolen voor de classificatie en diagnostiek van angst- en dwangstoornissen? (module 2)

Hoofdstuk 4

Psychotherapie (breed)
  • Wat is de effectiviteit van verschillende vormen van psychotherapie voor de eerste stappen in de behandeling van patiënten met een angststoornis?
    • Bij een sociale angststoornis (module 3)
    • Bij een paniekstoornis (module 4)
    • Bij een gegeneraliseerde angststoornis (module 5)
    • Bij een specifieke fobie (module 6)
    • Bij een obsessieve-compulsieve stoornis (module 7)
    • Bij kinderen en adolescenten (module 8)
  • Welke psychotherapie is het meest effectief bij de vervolgstappen in de behandeling van een angststoornis (inclusief therapieresistente angst)?
    • Bij een sociale angststoornis (module 9)
    • Bij een paniekstoornis (module 10)
    • Bij een gegeneraliseerde angststoornis (module 11)
    • Bij een specifieke fobie (module 12)
    • Bij een obsessieve-compulsieve stoornis (module 13)
    • Bij kinderen en adolescenten (module 14)

Hoofdstuk 5

EMDR bij angst
  • Wat is de effectiviteit van EMDR bij de behandeling van angststoornissen. (module 15)
  • Wat is de effectiviteit van EMDR bij de behandeling van de obsessieve-compulsieve stoornissen (dwangstoornis). (module 16)

Hoofdstuk 6

Vorm van aanbieden
  • In hoeverre heeft de vorm van aanbieden invloed op de effectiviteit van psychotherapie (CGT) voor de behandeling van angststoornissen en obsessieve-compulsieve stoornissen?
    • Bij groepstherapie versus individuele therapie (module 17)
    • Bij eHealth therapieën (module 18)
    • Bij op VR gebaseerde therapieën (module 19)
    • Bij intensief versus laag frequent CGT (module 20)

Hoofdstuk 7

Farmacotherapie

 
  • Wat is de effectiviteit van verschillende vormen van farmacotherapie in de behandeling van patiënten met een angststoornis?
    • Bij een sociale angststoornis (module 21)
    • Bij een paniekstoornis (module 22)
    • Bij een gegeneraliseerde angststoornis (module 23)
    • Bij een specifieke fobie (module 24)
    • Bij kinderen en adolescenten (module 25)
  • Wat is de effectiviteit van verschillende vormen van farmacotherapie in de behandeling van patiënten met een dwangstoornis?
    • Bij een obsessieve-compulsieve stoornis (module 26)
    • Bij kinderen en adolescenten (module 27)

Hoofdstuk 8

Combinatiebehandeling
  • Wat is het verschil in effectiviteit tussen farmacotherapie en psychotherapie bij angststoornissen en OCS? (module 28)
  • Wat is het verschil in effectiviteit tussen een combinatiebehandeling (CGT + SSRI) in vergelijking met farmacotherapie alleen en psychotherapie alleen bij angststoornissen en OCS? (module 29)

Hoofdstuk 9

Neuromodulatie
  • Wat is de neuromodulatie van keuze bij patiënten met dwangstoornissen en bij welke patiënten wordt dit aanbevolen? (module 30)

Hoofdstuk 10

Maatschappelijk participatie / werkhervatting
  • Wat is de effectiviteit van interventies gericht op het bevorderen van maatschappelijke participatie in het algemeen en op behoud en terugkeer naar werk en opleiding in het bijzonder, bij patiënten met een angst- of dwangstoornis. (module 31)

Hoofdstuk 11

Onderhoudsbehandeling
  • Wat is de waarde van cognitieve gedragstherapie (CGT) ten opzichte van geen CGT bij patiënten met een angststoornis of obsessieve-compulsieve stoornis in remissie ter preventie van terugval? (module 32)
  • Wat is de waarde van het doorslikken van antidepressiva ten opzichte van het stoppen/afbouwen van antidepressiva bij patiënten met een angststoornis of obsessieve-compulsieve stoornis die in remissie zijn? (module 33)
  • Wat is een geschikte aanpak voor het afbouwen van antidepressiva als onderhoudsbehandeling? (module 34)

 

Hoofdstuk 12

Co-morbiditeit
  • Wat is de effectiviteit en aanvaardbaarheid van farmacotherapie en psychotherapie bij angst- en dwangstoornissen met depressie? (module 35)
  • Veranderen aanbevelingen uit deze richtlijn ten opzichte van een angst- of dwangstoornis zonder co-morbide depressie? (module 35)

 

Methode: wetenschappelijke onderbouwing

De richtlijn Angststoornissen is ontwikkeld volgens de methodiek van de evidence based richtlijn­ontwikkeling (EBRO).

 

Zoekstrategie

Om de klinische uitgangsvragen te beantwoorden is door de informatiespecialist, in overleg met de werkgroepleden, op systematische wijze literatuuronderzoek verricht en is een selectie gemaakt binnen de gevonden onderzoeken volgens vooraf vastgestelde selectiecriteria. Er is gezocht naar bestaande (buitenlandse) evidence-based richtlijnen voor de zorg aan mensen met angststoornissen en dwangstoornisseen, systematische reviews en oorspronkelijke onderzoeken. In de literatuursearches is gezocht naar literatuur in de Engelse, Nederlandse, Franse, en Duitse taalgebieden. Voor het zoeken naar publicaties is gebruik gemaakt van de volgende informatiebronnen:

  • Cochrane Database of Systematic Reviews (CDSR)
  • Psychological Information Database (PsycINFO)
  • PubMed
  • Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL)
  • Excerpta Medica database (Embase)

Selectiestrategie

Bij de selectie van artikelen zijn de volgende criteria gehanteerd:

  • Geeft het onderwerp van het gevonden onderzoek voldoende antwoord op de uitgangsvraag: worden de binnen GRADE vastgestelde kritische en belangrijke uitkomstmaten in het onderzoek geëvalueerd? (zie voor meer informatie over GRADE verderop in deze paragraaf);
  • Sluit de doelgroep van het gevonden onderzoek voldoende aan bij de doelgroep van de richtlijn;
  • Is er sprake van een meta-analyse, systematic-review, randomised controlled trial (RCT), cohort onderzoek, cross-sectioneel onderzoek, patiëntcontrole onderzoek of wetenschappelijke verantwoord kwalitatief onderzoek? Bij een longitudinaal onderzoek: Is er sprake van een voldoende lange follow-up periode?;
  • Zie voor meer informatie over de zoekstrategie de bijlagen per hoofdstuk en voor meer informatie over de selectiecriteria per uitgangsvraag de reviewprotocollen in de bijlagen per hoofdstuk.

Beoordeling van de kwaliteit van het bewijs

Studies werden door twee personen beoordeeld op het risico op bias met behulp van de Cochrane Collaboration Risico van Bias Assessment Tool (Higgins 2008). Elke studie werd gewaardeerd op de wijze van randomisatie en toewijzing; blindering van de deelnemers, beoordelaars, en therapeuten; gehanteerde methode om met voortijdig stoppen met de behandeling van deelnemers om te gaan; en of alle uitkomsten zijn gerapporteerd. Risico op bias kon als hoog (serieuze kans op beïnvloeding van het resultaat), laag (waarschijnlijk geen invloed op het resultaat), of onduidelijk worden beoordeeld.

 

Voor het bewijs rondom interventies is daarna het bewijs van de onderzoeken per uitkomstmaat gegradeerd met behulp van GRADE[1]. De kwaliteit van het bewijs kent daarbij vier niveaus, te weten; zeer laag, laag, matig en hoog. In deze richtlijn is gekozen om de GRADE niveaus weer te geven met behulp van de volgende neutrale en internationaal toepasbare weergave:

[1] GRADE: Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation

Hoog

Matig

Laag

Zeer laag

 

Het studiedesign bepaalt de uitgangspositie van de kwaliteit van bewijs. Gerandomiseerde, gecontroleerde studies (RCT's) hebben over het algemeen meer bewijskracht dan observationele studies. Daarom is hun uitgangspositie hoog, terwijl de uitgangspositie van observationele studies laag is. De kwaliteit van het bewijs per uitkomstmaat wordt, behalve door de methodologische kwaliteit van de individuele onderzoeken, ook bepaald door andere factoren, zoals de mate van consistentie van de gevonden resultaten uit de verschillende onderzoeken en de precisie van de gevonden uitkomst (zie tabel 1).

 

Tabel 1 GRADE: Factoren voor downgraden en upgraden

Het niveau van de kwaliteit van het bewijs (zeer laag, laag, matig en hoog) verwijst naar de mate van vertrouwen dat men heeft in de schatting van het effect van een behandeling.

We downgraden het niveau van de kwaliteit van bewijs van studies met een hoge uitgangspositie (RCT’s), bij:

We upgraden het niveau van de kwaliteit van bewijs van observationele studies bij:
  1. Beperkingen in de onderzoeksopzet of uitvoering (study limitations)[2]: hierbij gaat het om de methodologische kwaliteit. Voorbeelden zijn dat de randomisatie-procedure niet optimaal was, dat beoordelaars van subjectieve uitkomsten niet geblindeerd waren, dat er selectief is gerapporteerd over de uitkomsten en dat er veel uitvallers waren.
  1. Een groot effect (large magnitude of effect): hiervan is sprake als er in de resultaten een groot effect of een sterk bewijs van associatie gevonden wordt. Dit kan tot uitdrukking komen in de hoogte van het relatieve risico (RR).

 
  1. Inconsistentie van de resultaten (inconsistency): hierbij gaat het om heterogeniteit van de resultaten van verschillende studies. Er kunnen beperkingen zijn als er een grote variatie is in de schattingen van het effect van een behandeling of als er nauwelijks overlap is tussen de 95%-betrouwbaarheids-intervallen (BI’s).
  1. Mogelijke confounders die het ‘ware’ effect verminderd hebben (plausible confounding): hiervan kan sprake zijn als er een achterliggende variabele is, zoals de ernst van de aandoening van de patiënten die met het onderzoek meedoen, die van invloed is op het effect van de interventie.
  1. Indirect bewijs (indirectness): er worden twee soorten indirect bewijs onderscheiden. Enerzijds gaat het om indirecte vergelijkingen, bijvoorbeeld wanneer er alleen interventies met een placebo worden vergeleken en geen interventies met elkaar worden vergeleken. Anderzijds gaat het om verschillen in patiëntenpopulatie, inhoud van de interventie of keuze van de uitkomstmaten tussen de beschikbare studies en de uitgangsvraag die in de richtlijn of richtlijn wordt gesteld.
  1. Bewijs van een verband tussen de dosering en de repons (dose-response gradient): hiervan kan sprake zijn als een stijgende dosering van een bepaald medicijn meer effect geeft.

 
  1. Onnauwkeurigheid van de resultaten (imprecision): hierbij gaat het om de onzekerheid van de uitkomst, bijvoorbeeld als de 95%-BI’s heel breed zijn vanwege kleine patiënten aantallen.

Standaard is SMD van -0,2 tm 0,2 niet klinisch relevant en bij een RR/OR is dit 0,75 tm 1,25.

 

Bij een Mean Difference tussen groepen wordt uit het Minimal Important Clinical Difference (MICD)van de vragenlijst gehanteerd. Is deze niet voorhanden dan moet de evidentie op minimaal 300 personen zijn gebaseerd.

 
  1. Kans op selectieve publicatie (publication bias) van onderzoeken of uitkomstmaten. Een voorbeeld van een beperking is wanneer niet alle studies gepubliceerd worden, bijvoorbeeld kleine studies die geen effecten ten gunste van de interventie konden aantonen.

 

[2] Het blinderen van deelnemers en therapeuten is in deze richtlijn niet meegenomen in de beoordeling van studies rond psychosociale niterventies, omdat blinderen van de deelnemers en therapeuten niet goed mogelijk is bij deze interventies.

 

Netwerk meta-analyse

In recente jaren wordt er naast de traditionele meta-analyses steeds meer gebruik gemaakt van netwerk meta-analyses (NMA). De voordelen van een NMA is dat er vergelijkingen tussen interventies gemaakt kunnen worden die in de losse geïncludeerde studies niet direct met elkaar zijn vergeleken (indirecte vergelijkingen), alle evidentie in het model wordt meegenomen wat leidt tot verbeterde precisie bij het schatten van de interventie effecten. Deze indirecte vergelijkingen zijn echter wel gevoelig voor variabiliteit en verschillen tussen de geïncludeerde studies waardoor het van belang is dat er zorg gedragen wordt dat er geen grote heterogeniteit en inconsistentie in het model aanwezig is. Dit kan deels voorkomen worden door het includeren van studies waarbij er geen grote verschillen zijn in populatiekenmerken. Voor het bepalen van de kwaliteit van bewijs afkomstig uit een NMA is men afhankelijk van op welke wijze de auteurs de NMA hebben uitgevoerd (gemaakte aannames, uitgevoerde analyse, rapporteren van onderliggende informatie, rapporteren van CINeMA scores). De CINeMA methode heeft gelijkenissen met de GRADE methode maar is toegespitst op het gebruik bij NMA. Waar mogelijk worden deze CiNeMA scores gebuikt in de huidige richtlijn. Mochten deze ontbreken wordt er door de reviewers gekeken of de heterogeniteit en inconsistentie van het model worden gerapporteerd, mocht dit niet het geval zijn dan wordt de NMA niet meegenomen. Wanneer deze informatie wel aanwezig is wordt deze meegenomen in de GRADE beoordeling en er wordt een narratieve schatting van het risico op vertekening van uitkomsten door gebreken in de onderzoeksopzet gemaakt (Risk of Bias). . Mocht er sprake zijn van verhoogde heterogeniteit dan wordt hier voor gedowngrade en wanneer er sprake is van verhoogde inconsistentie dan wordt de NMA niet meegenomen.

 

Samenvatten van resultaten in ‘evidence tabel’ en ‘forest plot’

Van elk artikel is een samenvatting gemaakt in een zogenaamde 'evidence tabel', waarin de belangrijkste kenmerken van individuele onderzoeken zijn opgenomen (bij een RCT zijn dat bijvoorbeeld het doel van het onderzoek, het onderzoeksdesign, patiëntkenmerken, interventies, uitkomstmaten en de resultaten). Bij de uitgangsvragen over interventies is voor elke kritische uitkomstmaat een meta-analyse uitgevoerd, om de omvang van het klinisch effect van de interventie samen te vatten. De data uit oorspronkelijke onderzoeken worden hiervoor verwerkt in een forest plot, welke een grafische weergave van de meta-analyse geeft (zie tabel 2 voor een voorbeeld van een forest plot).


Tabel 2     Voorbeeld van een forest plot met toelichting

Wanneer er onvoldoende data beschikbaar waren om een meta-analyse uit te voeren, stelden de reviewers in enkele gevallen een narratieve (beschrijvende) review van het beschikbare bewijs op (zonder ‘gepoolde’ resultaten en berekening van mate van heterogeniteit, maar met een beschrijving van de kwaliteit). De kwaliteitsbeoordeling en een samenvattende beschrijving van de verschillende onderzoeken welke zijn geselecteerd vanuit de systematische literatuur search worden voor elke uitgangsvraag beschreven onder het kopje ‘wetenschappelijke onderbouwing’[3].

[3] Wat effectgroottes in de evidence tabellen en forest plots betreft: SMD's (standard mean differences) werden als klein beschouwd (0,2 ⩽ SMD < 0,5), matig (0,5 ⩽ SMD < 0,8) of groot (SMD ⩾ 0,8) (Cohen, 1988).

 

Conclusies

De formulering van de conclusies, gebaseerd op de studies uit de systematische literatuur search, is afgestemd op het GRADE niveau (zie tabel 3). Deze formulering sluit ook aan bij de ‘levels of evidence’ welke indeling (niveau 1 t/m 4) voorheen werd gebruikt in onder andere de multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie.

 

Tabel 3     Formulering conclusies n.a.v. GRADE niveau

GRADE

Levels of evidence

Formulering conclusies

Niveau 1

“Het is aangetoond dat…”

Niveau 2

“Het is aannemelijk dat…”

Niveau 3

“Er zijn aanwijzingen dat…”


Niveau 4

“Er zijn voorzichtige aanwijzingen dat…”

 

Van conclusies naar aanbevelingen: praktijkoverwegingen

Naast het wetenschappelijk bewijs bepalen enkele andere factoren mede of een instrument of behandeling wordt aanbevolen.

 

Mee te wegen factoren om te bepalen of een instrument of behandeling wordt aanbevolen:

1. Kwaliteit van bewijs

Hoe hoger de algehele kwaliteit van het bewijs, des te waarschijnlijker wordt het formuleren van een sterke (positieve of negatieve) aanbeveling.

2. Balans tussen gewenste en ongewenste effecten

Hoe groter het verschil is tussen de gewenste en ongewenste effecten, des te waarschijnlijker wordt het formuleren van een sterke (positieve of negatieve) aanbeveling. Hoe kleiner dit verschil of hoe meer onzekerheid over de grootte van het verschil, des te waarschijnlijker wordt het formuleren van een conditionele aanbeveling.

Toelichting:

  • Bespreken effectiviteit in relatie tot bijwerkingen en complicaties in het licht van de kwaliteit van bewijs, de precisie van de effectgrootte en minimaal klinisch relevant geacht voordeel.
  • Sterkte van het effect vergeleken met geen interventie
  • Aanwezigheid van co-morbiditeit.
  • Klinisch niet relevantie van het effect

3. Patiëntenperspectief

Hoe groter de uniformiteit in waarden en voorkeuren van patiënten bij het afwegen van de voor- en nadelen van een interventie, des te waarschijnlijker wordt het formuleren van een sterke (positieve of negatieve) aanbeveling.

De teksten onder het kopje ‘patiëntenperspectief’ zijn geschreven door de vertegenwoordiger

van de patiëntenorganisatie: de Angst, Dwang en Fobie Stichting. Het is steeds gegaan om informele

vragenrondes onder leden van het wetenschapspanel en de topicgroepen van deze organisatie.

Gemiddeld zijn zo’n 30 à 40 personen bevraagd.

4. Professioneel perspectief

Hoe groter de uniformiteit in waarden en voorkeuren van professionals ten aanzien van de toepasbaarheid van een interventie, des te waarschijnlijker wordt het formuleren van een sterke (positieve of negatieve) aanbeveling.

Toelichting:

  • Kennis en ervaring met technieken/therapieën
  • Risico’s die professional loopt bij het toepassen van de interventie
  • Verwachte tijdbesparing
  • Verlies aan tijd door het invoeren van de interventie

 

De teksten onder het kopje ‘professioneel perspectief’ zijn geschreven door de leden van de richtlijncommissie.

5. Middelenbeslag

Hoe minder middelen er worden gebruikt (m.a.w. hoe lager de kosten van een interventie zijn vergeleken met de beschouwde alternatieven en andere kosten gerelateerd aan de interventie), des te waarschijnlijker wordt het formuleren van een sterke aanbeveling. Hoe meer onzekerheid over het middelenbeslag, des te waarschijnlijker wordt een conditionele aanbeveling.

6. Organisatie van zorg

Hoe meer onzekerheid of de geëvalueerde interventie daadwerkelijk op landelijke schaal toepasbaar is, des te waarschijnlijker wordt het formuleren van een conditionele aanbeveling.

Toelichting:

  • De beschikbaarheid/aanwezigheid van faciliteiten & medicijnen
  • De wijze waarop de organisatie van de zorg aangeboden dient te worden/grootte van de verandering in de organisatie-zorgproces / infrastructuur voor implementatie
  • Voorbeeld: een bepaalde diagnostiek of behandeling kan alleen in bepaalde centra worden uitgevoerd in verband met de aanwezigheid van faciliteiten zoals een PET-scan.

 

Aanbevelingen

Afhankelijk van het bewijs en bovenstaande factoren kun je een instrument of behandeling wel of niet aanbevelen. We maken daarbij onderscheid tussen zwakke en sterke aanbevelingen. In het geval van een sterke aanbeveling zou je behandeling X voor alle patiënten met Y willen aanbevelen. Bij een zwakke aanbeveling is dit bijvoorbeeld afhankelijk van de voorkeuren van de patiënt in kwestie. Het is belangrijk in deze sectie expliciet te vermelden op grond waarvan een behandeling wel of niet wordt aanbevolen en ook waarom die aanbeveling zwak of sterk zou moeten zijn.

Voor de formulering van ‘sterke’ (onvoorwaardelijke) en ‘zwakke’ (voorwaardelijke) aanbevelingen is de volgende indeling aangehouden (zie tabel 4):

 

Tabel 4  GRADE Voorkeursformulering sterke / zwakke aanbevelingen

Gradering aanbeveling

Betekenis

Voorkeursformulering*

STERK VOOR

De voordelen zijn groter dan de nadelen voor bijna alle patiënten.

Alle of nagenoeg alle geïnformeerde patiënten zullen waarschijnlijk deze optie kiezen.

We bevelen [interventie] aan.

ZWAK VOOR

De voordelen zijn groter dan de nadelen voor een meerderheid van de patiënten, maar niet voor iedereen.

De meerderheid van geïnformeerde patiënten zal waarschijnlijk deze optie kiezen.

Overweeg [interventie], bespreek de voor- en nadelen).

ZWAK TEGEN

De nadelen zijn groter dan de voordelen voor een meerderheid van de patiënten, maar niet voor iedereen.

De meerderheid van geïnformeerde patiënten zal waarschijnlijk deze optie kiezen.

Wees terughoudend met [interventie], bespreek de voor- en nadelen).

STERK TEGEN

De nadelen zijn groter dan de voordelen voor bijna alle patiënten.

Alle of nagenoeg alle geïnformeerde patiënten zullen waarschijnlijk deze optie kiezen.

We bevelen [interventie] niet aan.

* het gaat hier om voorkeursaanbevelingen, deze kunnen in een enkele geval afwijken. Voor bepaalde hoofdstukken is GRADE niet toegepast (bijv. Organisatie van zorg) daar zijn uit praktisch oogpunt ook de aanbevelingen niet volgens GRADE

 

Referenties

Cohen J (1988) Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

 

Gevers, J. K. M., & Aalst, A. van (1998). De rechter en het medisch handelen (3e druk). Deventer: Kluwer.

 

Higgins, J. P. T., Green, S., & Cochrane Collaboration (2008). Cochrane handbook for systematic Reviews of interventions. Chichester, England/Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell.

Zoekverantwoording

Zoekstrategie – Onderhoudsbehandeling

Cognitieve gedragstherapie t.b.v. terugvalpreventie

Algemene informatie

Cluster/richtlijn: Versnellingsprogramma - Module 17 angststoornissen 

Uitgangsvraag/modules: Wat is de waarde van cognitieve gedragstherapie (CGT) ten opzichte van geen CGT bij patiënten met een angststoornis, PTSS of OCS die AD gebruiken ter preventie van terugval?

Database(s): Ovid/Medline, Embase.com, psychinfo

Datum: 23 november 2022, 9 februari 2023

Periode: 2000 - heden

Talen: Engels, Nederlands

Literatuurspecialist: Miriam van der Maten

BMI-zoekblokken: voor verschillende opdrachten wordt (deels) gebruik gemaakt van de zoekblokken van BMI-Online https://blocks.bmi-online.nl/ Bij gebruikmaking van een volledig zoekblok zal naar de betreffende link op de website worden verwezen.

Toelichting:

Op 9 feb 2023 is deze vraag aangevuld met RCT vanaf juni 2021 (gebaseerd op bestaande SRs)

Voor deze vraag is gezocht op de elementen:

à De search is deels gebaseerd op de zoekstrategieën gebruikt in de SRs Krijnen-de Bruin et al. (2022) en van Batelaan et al. (2017). Omdat er gezocht is voor richtlijnen, is de search wel specifieker ingestoken.

à Vanwege het aantal hits wordt er in eerste instantie naar SR gekeken. Op basis van de screening kan worden bepaald hoe/of er aanvullend naar vergelijkend onderzoek/RCT gezocht zal worden.

à Voor deze vraag is gezocht op de elementen:

  • Angststoornissen/PTSS/OCS
  • Cognitieve gedragstherapieën
  • Terugval en terugval preventie

Zoekopbrengst

 

EMBASE

OVID/MEDLINE

PsychInfo

Ontdubbeld

SRs

342

284

287

555

RCT vanaf juni 2021

206

144

93

208

Observationele studies

 

 

 

 

Totaal

 

 

 

 

Zoekstrategie

Embase.com

No.

Query

Results

#1

'anxiety disorder'/mj OR 'generalized anxiety disorder'/exp/mj OR 'panic'/exp OR 'phobia'/exp OR 'anxiety disorder':ti,ab,kw OR anxiety:ti OR phobi*:ti,ab,kw OR acrophobi*:ti,ab,kw OR agoraphobi*:ti,ab,kw OR claustrophobi*:ti,ab,kw OR neophobi*:ti,ab,kw OR phonophobi*:ti,ab,kw OR ophidiophobi*:ti,ab,kw OR aviophobi*:ti,ab,kw OR arachnophobi*:ti,ab,kw OR 'panic disorder*':ti,ab,kw OR 'panic attack*':ti,ab,kw

146448

#2

'posttraumatic stress disorder'/exp/mj OR 'complex trauma*':ti,ab,kw OR 'disaster-distress*':ti,ab,kw OR 'disaster-stress*':ti,ab,kw OR 'postdisaster-distress*':ti,ab,kw OR 'postdisaster-stress*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-distress*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-disorder*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-stress*':ti,ab,kw OR 'ptsd*':ti,ab,kw OR 'ptss*':ti,ab,kw OR 'traumatic-distress*':ti,ab,kw OR 'traumatic-disorder*':ti,ab,kw OR 'traumatic-stress*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-neuros*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-psychic-syndrome*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-psychos*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-syndrome*':ti,ab,kw OR 'traumatic-neuros*':ti,ab,kw OR 'traumatic-psychic-syndrome*':ti,ab,kw OR 'traumatic-psychos*':ti,ab,kw OR 'traumatic-syndrome*':ti,ab,kw OR 'trauma-and-stressor-related-disorder*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic stress disorder':ti,ab,kw

70565

#3

'obsessive compulsive disorder'/exp/mj OR 'compulsion neurosis':ti,ab,kw OR 'compulsive neurosis':ti,ab,kw OR 'compulsive obsessional disorder':ti,ab,kw OR 'compulsive obsessive disorder':ti,ab,kw OR 'obsessional compulsive disorder':ti,ab,kw OR 'obsessional compulsive reaction':ti,ab,kw OR 'obsessional neurosis':ti,ab,kw OR 'obsessive compulsive neurosis':ti,ab,kw OR 'obsessive compulsive reaction':ti,ab,kw OR 'obsessive neurosis':ti,ab,kw OR 'obsessive syndrome':ti,ab,kw OR 'obsessive-compulsive disorder':ti,ab,kw OR ocd:ti,ab,kw OR 'preoccupation neurosis':ti,ab,kw OR 'obsessive compulsive disorder':ti,ab,kw

32888

#4

'cognitive therapy'/exp/mj OR 'psychotherapy'/exp/mj OR cbt:ti,ab,kw OR 'psychotherap*':ti,ab,kw OR (((cogniti* OR 'cue exposure' OR exposure OR 'stimulus control' OR 'self control' OR 'schema focused' OR 'acceptance and commitment' OR behavior* OR behaviour*) NEAR/4 (therap* OR psychotherap*)):ti,ab,kw) OR 'mindfulness'/exp/mj OR mindfulness*:ti,ab,kw OR mindfullnes*:ti,ab,kw OR 'acceptance and commitment therapy'/exp/mj OR 'acceptance and commitment':ti,ab,kw OR act:ti,ab,kw OR 'eye movement desensitization and reprocessing'/exp/mj OR emdr:ti,ab,kw OR 'eye movement desensiti*ation reprocessing':ti,ab,kw OR exposure:ti,kw OR 'problem solving therapy'/exp OR 'cognitive therap*':ti,ab,kw OR 'cognitive behaviour therap*':ti,ab,kw OR 'cognitive behavior therap*':ti,ab,kw OR 'cognitive behavioural therap*':ti,ab,kw OR 'cognitive behavioral therap*':ti,ab,kw OR 'problem solving*':ti,ab,kw OR 'psychodynamic therap*':ti,ab,kw OR 'psycho-dynamic therap*':ti,ab,kw OR 'psychoanalytic therap*':ti,ab,kw OR 'behaviour therap*':ti,ab,kw OR 'behavior therap*':ti,ab,kw OR 'behavioural therap*':ti,ab,kw OR 'behavioral therap*':ti,ab,kw OR 'psychological intervention*':ti,ab,kw OR 'psychological treatment*':ti,ab,kw OR 'psychological therap*':ti,ab,kw OR 'interpersonal therap*':ti,ab,kw OR (ipt:ti,ab,kw AND interperson*:ti,ab,kw) OR (pst:ti,ab,kw AND problem*:ti,ab,kw) OR 'implosive therap*':ti,ab,kw OR 'exposure therap*':ti,ab,kw OR 'maintenance cbt':ti,ab,kw OR 'maintenance ct':ti,ab,kw OR 'booster sessi*':ti,ab,kw OR 'solution focused therap*':ti,ab,kw

898176

#5

'recurrent disease'/exp OR 'recurrence risk'/exp OR 'relapse'/exp OR 'remission'/exp OR 'relapse prevention'/exp OR recurren*:ti,ab,kw OR relaps*:ti,ab,kw OR remit*:ti,ab,kw OR remission:ti,ab,kw OR 'secondary prevention'/exp OR prevent*:ti,kw

2095093

#6

(#1 OR #2 OR #3) AND #4 AND #5 AND ([english]/lim OR [dutch]/lim) AND [2000-2022]/py NOT ('conference abstract'/it OR 'editorial'/it OR 'letter'/it OR 'note'/it) NOT (('animal experiment'/exp OR 'animal model'/exp OR 'nonhuman'/exp) NOT 'human'/exp)

2348

#7

'meta analysis'/exp OR 'meta analysis (topic)'/exp OR metaanaly*:ti,ab OR 'meta analy*':ti,ab OR metanaly*:ti,ab OR 'systematic review'/de OR 'cochrane database of systematic reviews'/jt OR prisma:ti,ab OR prospero:ti,ab OR (((systemati* OR scoping OR umbrella OR 'structured literature') NEAR/3 (review* OR overview*)):ti,ab) OR ((systemic* NEAR/1 review*):ti,ab) OR (((systemati* OR literature OR database* OR 'data base*') NEAR/10 search*):ti,ab) OR (((structured OR comprehensive* OR systemic*) NEAR/3 search*):ti,ab) OR (((literature NEAR/3 review*):ti,ab) AND (search*:ti,ab OR database*:ti,ab OR 'data base*':ti,ab)) OR (('data extraction':ti,ab OR 'data source*':ti,ab) AND 'study selection':ti,ab) OR ('search strategy':ti,ab AND 'selection criteria':ti,ab) OR ('data source*':ti,ab AND 'data synthesis':ti,ab) OR medline:ab OR pubmed:ab OR embase:ab OR cochrane:ab OR (((critical OR rapid) NEAR/2 (review* OR overview* OR synthes*)):ti) OR ((((critical* OR rapid*) NEAR/3 (review* OR overview* OR synthes*)):ab) AND (search*:ab OR database*:ab OR 'data base*':ab)) OR metasynthes*:ti,ab OR 'meta synthes*':ti,ab

733409

#8

#6 AND #7

342

Ovid/Medline

#

Searches

Results

1

exp Anxiety Disorders/ or exp Panic Disorder/ or 'anxiety disorder'.ti,ab,kf. or anxiety.ti. or phobi*.ti,ab,kf. or acrophobi*.ti,ab,kf. or agoraphobi*.ti,ab,kf. or claustrophobi*.ti,ab,kf. or neophobi*.ti,ab,kf. or phonophobi*.ti,ab,kf. or ophidiophobi*.ti,ab,kf. or aviophobi*.ti,ab,kf. or arachnophobi*.ti,ab,kf. or panic disorder*.ti,ab,kf. or panic attack*.ti,ab,kf.

144154

2

exp Stress Disorders, Post-Traumatic/ or ('complex trauma*' or 'disaster-distress*' or 'disaster-stress*' or 'postdisaster-distress*' or 'postdisaster-stress*' or 'posttraumatic-distress*' or 'posttraumatic-disorder*' or 'posttraumatic-stress*' or 'ptsd*' or 'ptss*' or 'traumatic-distress*' or 'traumatic-disorder*' or 'traumatic-stress*' or 'posttraumatic-neuros*' or 'posttraumatic-psychic-syndrome*' or 'posttraumatic-psychos*' or 'posttraumatic-syndrome*' or 'traumatic-neuros*' or 'traumatic-psychic-syndrome*' or 'traumatic-psychos*' or 'traumatic-syndrome*' or 'trauma-and-stressor-related-disorder*' or 'posttraumatic stress disorder').ti,ab,kf.

60568

3

exp Obsessive-Compulsive Disorder/ or ('compulsion neurosis' or 'compulsive neurosis' or 'compulsive obsessional disorder' or 'compulsive obsessive disorder' or 'obsessional compulsive disorder' or 'obsessional compulsive reaction' or 'obsessional neurosis' or 'obsessive compulsive neurosis' or 'obsessive compulsive reaction' or 'obsessive neurosis' or 'obsessive syndrome' or 'obsessive-compulsive disorder' or OCD or 'preoccupation neurosis' or 'obsessive compulsive disorder').ti,ab,kf.

23409

4

1 or 2 or 3

203592

5

exp cognitive therapy/ or exp Cognitive Behavioral Therapy/ or exp Psychotherapy/ or cbt.ti,ab,kf. or 'psychological intervention*'.ti,ab,kf. or 'psychotherapy'.ti,ab,kf. or ((cogniti* or 'cue exposure' or exposure or 'stimulus control' or 'self control' or 'schema focused' or "acceptance and commitment" or behavior* or behaviour*) adj4 (therap* or psychotherap*)).ti,ab,kf. or mindfulness.ti,ab,kf. or exp "acceptance and commitment therapy"/ or exp Mindfulness/ or "acceptance and commitment".ti,ab,kf. or act.ti,ab,kf. or exp Eye Movement Desensitization Reprocessing/ or emdr.ti,ab,kf. or 'eye movement desensiti*ation reprocessing'.ti,ab,kf. or exposure.ti,kf. or 'cognitive therap*'.ti,ab,kf. or 'cognitive behaviour therap*'.ti,ab,kf. or 'cognitive behavior therap*'.ti,ab,kf. or 'cognitive behavioural therap*'.ti,ab,kf. or 'cognitive behavioral therap*'.ti,ab,kf. or 'problem solving*'.ti,ab,kf. or 'psychodynamic therap*'.ti,ab,kf. or 'psycho-dynamic therap*'.ti,ab,kf. or 'psychoanalytic therap*'.ti,ab,kf. or 'behaviour therap*'.ti,ab,kf. or 'behavior therap*'.ti,ab,kf. or 'behavioural therap*'.ti,ab,kf. or 'behavioral therap*'.ti,ab,kf. or 'psychological intervention*'.ti,ab,kf. or 'psychological treatment*'.ti,ab,kf. or 'psychological therap*'.ti,ab,kf. or 'interpersonal therap*'.ti,ab,kf. or (ipt and interperson*).ti,ab,kf. or (pst and problem*).ti,ab,kf. or 'implosive therap*'.ti,ab,kf. or 'exposure therap*'.ti,ab,kf. or 'maintenance cbt'.ti,ab,kf. or 'maintenance ct'.ti,ab,kf. or 'booster sessi*'.ti,ab,kf. or 'solution focused therap*'.ti,ab,kf.

788934

6

exp Recurrence/ or exp Secondary Prevention/ or recurren*.ti,ab,kf. or relaps*.ti,ab,kf. or remit*.ti,ab,kf. or remission.ti,ab,kf. or prevent*.ti,kf.

1370907

7

4 and 5 and 6

2745

8

7 not (comment/ or editorial/ or letter/ or ((exp animals/ or exp models, animal/) not humans/))

2645

9

limit 8 to ((english language or dutch) and yr="2000 -Current")

2149

10

meta-analysis/ or meta-analysis as topic/ or (metaanaly* or meta-analy* or metanaly*).ti,ab,kf. or systematic review/ or cochrane.jw. or (prisma or prospero).ti,ab,kf. or ((systemati* or scoping or umbrella or "structured literature") adj3 (review* or overview*)).ti,ab,kf. or (systemic* adj1 review*).ti,ab,kf. or ((systemati* or literature or database* or data-base*) adj10 search*).ti,ab,kf. or ((structured or comprehensive* or systemic*) adj3 search*).ti,ab,kf. or ((literature adj3 review*) and (search* or database* or data-base*)).ti,ab,kf. or (("data extraction" or "data source*") and "study selection").ti,ab,kf. or ("search strategy" and "selection criteria").ti,ab,kf. or ("data source*" and "data synthesis").ti,ab,kf. or (medline or pubmed or embase or cochrane).ab. or ((critical or rapid) adj2 (review* or overview* or synthes*)).ti. or (((critical* or rapid*) adj3 (review* or overview* or synthes*)) and (search* or database* or data-base*)).ab. or (metasynthes* or meta-synthes*).ti,ab,kf.

632154

11

9 and 10

284

PsychInfo

#

Searches

Results

1

exp *Anxiety Disorders/ or exp *Panic Attack/ or exp *Panic Disorder/ or 'anxiety disorder'.ti,ab. or anxiety.ti. or phobi*.ti,ab. or acrophobi*.ti,ab. or agoraphobi*.ti,ab. or claustrophobi*.ti,ab. or neophobi*.ti,ab. or phonophobi*.ti,ab. or ophidiophobi*.ti,ab. or aviophobi*.ti,ab. or arachnophobi*.ti,ab. or panic disorder*.ti,ab. or panic attack*.ti,ab. or ('complex trauma*' or 'disaster-distress*' or 'disaster-stress*' or 'postdisaster-distress*' or 'postdisaster-stress*' or 'posttraumatic-distress*' or 'posttraumatic-disorder*' or 'posttraumatic-stress*' or 'ptsd*' or 'ptss*' or 'traumatic-distress*' or 'traumatic-disorder*' or 'traumatic-stress*' or 'posttraumatic-neuros*' or 'posttraumatic-psychic-syndrome*' or 'posttraumatic-psychos*' or 'posttraumatic-syndrome*' or 'traumatic-neuros*' or 'traumatic-psychic-syndrome*' or 'traumatic-psychos*' or 'traumatic-syndrome*' or 'trauma-and-stressor-related-disorder*' or 'posttraumatic stress disorder').ti,ab. or ('compulsion neurosis' or 'compulsive neurosis' or 'compulsive obsessional disorder' or 'compulsive obsessive disorder' or 'obsessional compulsive disorder' or 'obsessional compulsive reaction' or 'obsessional neurosis' or 'obsessive compulsive neurosis' or 'obsessive compulsive reaction' or 'obsessive neurosis' or 'obsessive syndrome' or 'obsessive-compulsive disorder' or OCD or 'preoccupation neurosis' or 'obsessive compulsive disorder').ti,ab.

164502

2

exp *Cognitive Therapy/ or exp *Psychotherapy/ or cbt.ti,ab. or 'psychological intervention*'.ti,ab. or 'psychotherapy'.ti,ab. or ((cogniti* or 'cue exposure' or exposure or 'stimulus control' or 'self control' or 'schema focused' or "acceptance and commitment" or behavior* or behaviour*) adj4 (therap* or psychotherap*)).ti,ab. or mindfulness.ti,ab. or exp "Acceptance and Commitment Therapy"/ or exp Mindfulness/ or exp Mindfulness-Based Interventions/ or "acceptance and commitment".ti,ab. or act.ti,ab. or emdr.ti,ab. or 'eye movement desensiti*ation reprocessing'.ti,ab. or exposure.ti,ab. or 'cognitive therap*'.ti,ab. or 'cognitive behaviour therap*'.ti,ab. or 'cognitive behavior therap*'.ti,ab. or 'cognitive behavioural therap*'.ti,ab. or 'cognitive behavioral therap*'.ti,ab. or 'problem solving*'.ti,ab. or 'psychodynamic therap*'.ti,ab. or 'psycho-dynamic therap*'.ti,ab. or 'psychoanalytic therap*'.ti,ab. or 'behaviour therap*'.ti,ab. or 'behavior therap*'.ti,ab. or 'behavioural therap*'.ti,ab. or 'behavioral therap*'.ti,ab. or 'psychological intervention*'.ti,ab. or 'psychological treatment*'.ti,ab. or 'psychological therap*'.ti,ab. or 'interpersonal therap*'.ti,ab. or (ipt and interperson*).ti,ab. or (pst and problem*).ti,ab. or 'implosive therap*'.ti,ab. or 'exposure therap*'.ti,ab. or 'maintenance cbt'.ti,ab. or 'maintenance ct'.ti,ab. or 'booster sessi*'.ti,ab. or 'solution focused therap*'.ti,ab.

546435

3

exp "Relapse (Disorders)"/ or exp Relapse Prevention/ or exp "Recurrence (Disorders)"/ or Prevention/ or Preventive Health Behavior/ or Preventive Health Services/ or recurren*.ti,ab. or relaps*.ti,ab. or remit*.ti,ab. or remission.ti,ab. or prevent*.ti.

139631

4

1 and 2 and 3

2778

5

limit 4 to yr="2000 -Current"

2426

6

(literature review or systematic review or meta analysis).md. or "literature review"/ or meta analysis/ or (meta adj2 analy*).ti,ab. or metaanaly*.ti,ab. or (synthes* adj2 (literature* or research* or studies or data)).ti,ab. or (pooled and analys*).ti,ab. or ((data adj1 pool*) and studies).ti,ab. or ((hand or manual or database* or computer*) adj1 search*).ti,ab. or (electronic adj1 (database* or data base or data bases)).ti,ab,id.

226353

7

5 and 6

287

 

 

 

Medicatie

Algemene informatie

Cluster/richtlijn: Versnellingsprogramma - Module 17 angststoornissen 

Uitgangsvraag/modules: Wat is de waarde van het doorslikken van antidepressiva (AD) ten opzichte van het stoppen/afbouwen van AD bij patiënten met een angststoornis, PTSS of OCS die AD gebruiken, in remissie zijn en AD willen afbouwen?

Database(s): Ovid/Medline, Embase.com, psychinfo

Datum: 22 november 2022

Periode: 2000 - heden

Talen: Engels, Nederlands

Literatuurspecialist: Miriam van der Maten

BMI-zoekblokken: voor verschillende opdrachten wordt (deels) gebruik gemaakt van de zoekblokken van BMI-Online https://blocks.bmi-online.nl/ Bij gebruikmaking van een volledig zoekblok zal naar de betreffende link op de website worden verwezen.

Toelichting:

à De search is deels gebaseerd op de zoekstrategie gebruikt in de SR van Batelaan et al. (2017)

à Voor deze vraag is gezocht op de elementen:

  • Angststoornissen/PTSS/OCS
  • Antidepressive agents
  • Doorslikken/stoppen
  • (disease) recurrence or non-recurrence

Zoekopbrengst

 

EMBASE

OVID/MEDLINE

PsychInfo

Ontdubbeld

SRs

92

52

48

122

RCT

137

111

42

175

Observationele studies

100

44

16

120

Totaal

329

207

106

417

Zoekstrategie

Embase.com

No.

Query

Results

#1

'anxiety disorder'/mj OR 'generalized anxiety disorder'/exp/mj OR 'panic'/exp OR 'phobia'/exp OR 'anxiety disorder':ti,ab,kw OR anxiety:ti OR phobi*:ti,ab,kw OR acrophobi*:ti,ab,kw OR agoraphobi*:ti,ab,kw OR claustrophobi*:ti,ab,kw OR neophobi*:ti,ab,kw OR phonophobi*:ti,ab,kw OR ophidiophobi*:ti,ab,kw OR aviophobi*:ti,ab,kw OR arachnophobi*:ti,ab,kw OR 'panic disorder*':ti,ab,kw OR 'panic attack*':ti,ab,kw

145822

#2

'posttraumatic stress disorder'/exp/mj OR 'complex trauma*':ti,ab,kw OR 'disaster-distress*':ti,ab,kw OR 'disaster-stress*':ti,ab,kw OR 'postdisaster-distress*':ti,ab,kw OR 'postdisaster-stress*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-distress*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-disorder*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-stress*':ti,ab,kw OR 'ptsd*':ti,ab,kw OR 'ptss*':ti,ab,kw OR 'traumatic-distress*':ti,ab,kw OR 'traumatic-disorder*':ti,ab,kw OR 'traumatic-stress*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-neuros*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-psychic-syndrome*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-psychos*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic-syndrome*':ti,ab,kw OR 'traumatic-neuros*':ti,ab,kw OR 'traumatic-psychic-syndrome*':ti,ab,kw OR 'traumatic-psychos*':ti,ab,kw OR 'traumatic-syndrome*':ti,ab,kw OR 'trauma-and-stressor-related-disorder*':ti,ab,kw OR 'posttraumatic stress disorder':ti,ab,kw

70261

#3

'obsessive compulsive disorder'/exp/mj OR 'compulsion neurosis':ti,ab,kw OR 'compulsive neurosis':ti,ab,kw OR 'compulsive obsessional disorder':ti,ab,kw OR 'compulsive obsessive disorder':ti,ab,kw OR 'obsessional compulsive disorder':ti,ab,kw OR 'obsessional compulsive reaction':ti,ab,kw OR 'obsessional neurosis':ti,ab,kw OR 'obsessive compulsive neurosis':ti,ab,kw OR 'obsessive compulsive reaction':ti,ab,kw OR 'obsessive neurosis':ti,ab,kw OR 'obsessive syndrome':ti,ab,kw OR 'obsessive-compulsive disorder':ti,ab,kw OR ocd:ti,ab,kw OR 'preoccupation neurosis':ti,ab,kw OR 'obsessive compulsive disorder':ti,ab,kw

32789

#4

#1 OR #2 OR #3

235900

#5

'recurrent disease'/exp OR 'recurrence risk'/exp OR 'relapse'/exp OR 'remission'/exp OR 'relapse prevention'/exp OR recurren*:ti,ab,kw OR relaps*:ti,ab,kw OR remit*:ti,ab,kw OR remission:ti,ab,kw OR 'secondary prevention'/exp OR prevent*:ti,kw

2089791

#6

'treatment withdrawal'/exp OR maintenance:ti,ab,kw OR withdrawal:ti,ab,kw OR continuation*:ti,ab,kw OR continuing:ti,ab,kw OR discontinu*:ti,ab,kw OR booster:ti,ab,kw OR stop*:ti,ab,kw OR 'treatment duration'/exp/mj OR 'treatment indication'/exp/mj OR 'treatment switching'/exp

1311913

#7

'antidepressant agent'/exp/mj OR 'serotonin uptake inhibitor'/exp/mj OR antidepressiv*:ti,ab,kw OR antidepressant*:ti,ab,kw OR ssri*:ti,ab,kw OR snri*:ti,ab,kw OR tca*:ti,ab,kw OR 'serotonin reuptake inhibitor*':ti,ab,kw OR 'serotonin uptake inhibitor*':ti,ab,kw

336843

#8

#4 AND #5 AND #6 AND #7 AND ([english]/lim OR [dutch]/lim) AND [2000-2022]/py NOT ('conference abstract'/it OR 'editorial'/it OR 'letter'/it OR 'note'/it) NOT (('animal experiment'/exp OR 'animal model'/exp OR 'nonhuman'/exp) NOT 'human'/exp)

458

#9

'meta analysis'/exp OR 'meta analysis (topic)'/exp OR metaanaly*:ti,ab OR 'meta analy*':ti,ab OR metanaly*:ti,ab OR 'systematic review'/de OR 'cochrane database of systematic reviews'/jt OR prisma:ti,ab OR prospero:ti,ab OR (((systemati* OR scoping OR umbrella OR 'structured literature') NEAR/3 (review* OR overview*)):ti,ab) OR ((systemic* NEAR/1 review*):ti,ab) OR (((systemati* OR literature OR database* OR 'data base*') NEAR/10 search*):ti,ab) OR (((structured OR comprehensive* OR systemic*) NEAR/3 search*):ti,ab) OR (((literature NEAR/3 review*):ti,ab) AND (search*:ti,ab OR database*:ti,ab OR 'data base*':ti,ab)) OR (('data extraction':ti,ab OR 'data source*':ti,ab) AND 'study selection':ti,ab) OR ('search strategy':ti,ab AND 'selection criteria':ti,ab) OR ('data source*':ti,ab AND 'data synthesis':ti,ab) OR medline:ab OR pubmed:ab OR embase:ab OR cochrane:ab OR (((critical OR rapid) NEAR/2 (review* OR overview* OR synthes*)):ti) OR ((((critical* OR rapid*) NEAR/3 (review* OR overview* OR synthes*)):ab) AND (search*:ab OR database*:ab OR 'data base*':ab)) OR metasynthes*:ti,ab OR 'meta synthes*':ti,ab

733409

#10

'randomized controlled trial'/exp OR random*:ti,ab OR (((pragmatic OR practical) NEAR/1 'clinical trial*'):ti,ab) OR ((('non inferiority' OR noninferiority OR superiority OR equivalence) NEAR/3 trial*):ti,ab) OR rct:ti,ab,kw

1839814

#11

'case control study'/de OR 'comparative study'/exp OR 'control group'/de OR 'controlled study'/de OR 'controlled clinical trial'/de OR 'crossover procedure'/de OR 'double blind procedure'/de OR 'phase 2 clinical trial'/de OR 'phase 3 clinical trial'/de OR 'phase 4 clinical trial'/de OR 'pretest posttest design'/de OR 'pretest posttest control group design'/de OR 'quasi experimental study'/de OR 'single blind procedure'/de OR 'triple blind procedure'/de OR (((control OR controlled) NEAR/6 trial):ti,ab,kw) OR (((control OR controlled) NEAR/6 (study OR studies)):ti,ab,kw) OR (((control OR controlled) NEAR/1 active):ti,ab,kw) OR 'open label*':ti,ab,kw OR (((double OR two OR three OR multi OR trial) NEAR/1 (arm OR arms)):ti,ab,kw) OR ((allocat* NEAR/10 (arm OR arms)):ti,ab,kw) OR placebo*:ti,ab,kw OR 'sham-control*':ti,ab,kw OR (((single OR double OR triple OR assessor) NEAR/1 (blind* OR masked)):ti,ab,kw) OR nonrandom*:ti,ab,kw OR 'non-random*':ti,ab,kw OR 'quasi-experiment*':ti,ab,kw OR crossover:ti,ab,kw OR 'cross over':ti,ab,kw OR 'parallel group*':ti,ab,kw OR 'factorial trial':ti,ab,kw OR ((phase NEAR/5 (study OR trial)):ti,ab,kw) OR ((case* NEAR/6 (matched OR control*)):ti,ab,kw) OR ((match* NEAR/6 (pair OR pairs OR cohort* OR control* OR group* OR healthy OR age OR sex OR gender OR patient* OR subject* OR participant*)):ti,ab,kw) OR ((propensity NEAR/6 (scor* OR match*)):ti,ab,kw) OR versus:ti OR vs:ti OR compar*:ti OR ((compar* NEAR/1 study):ti,ab,kw) OR (('major clinical study'/de OR 'clinical study'/de OR 'cohort analysis'/de OR 'observational study'/de OR 'cross-sectional study'/de OR 'multicenter study'/de OR 'correlational study'/de OR 'follow up'/de OR cohort*:ti,ab,kw OR 'follow up':ti,ab,kw OR followup:ti,ab,kw OR longitudinal*:ti,ab,kw OR prospective*:ti,ab,kw OR retrospective*:ti,ab,kw OR observational*:ti,ab,kw OR 'cross sectional*':ti,ab,kw OR cross?ectional*:ti,ab,kw OR multicent*:ti,ab,kw OR 'multi-cent*':ti,ab,kw OR consecutive*:ti,ab,kw) AND (group:ti,ab,kw OR groups:ti,ab,kw OR subgroup*:ti,ab,kw OR versus:ti,ab,kw OR vs:ti,ab,kw OR compar*:ti,ab,kw OR 'odds ratio*':ab OR 'relative odds':ab OR 'risk ratio*':ab OR 'relative risk*':ab OR 'rate ratio':ab OR aor:ab OR arr:ab OR rrr:ab OR ((('or' OR 'rr') NEAR/6 ci):ab)))

13588784

#12

#8 AND #9

92

#13

#8 AND #10 NOT #12

137

#14

#8 AND #11 NOT (#12 OR #13)

100

#15

#12 OR #13 OR #14

329

Ovid/Medline

#

Searches

Results

1

exp Anxiety Disorders/ or exp Panic Disorder/ or 'anxiety disorder'.ti,ab,kf. or anxiety.ti. or phobi*.ti,ab,kf. or acrophobi*.ti,ab,kf. or agoraphobi*.ti,ab,kf. or claustrophobi*.ti,ab,kf. or neophobi*.ti,ab,kf. or phonophobi*.ti,ab,kf. or ophidiophobi*.ti,ab,kf. or aviophobi*.ti,ab,kf. or arachnophobi*.ti,ab,kf. or panic disorder*.ti,ab,kf. or panic attack*.ti,ab,kf.

143566

2

exp Stress Disorders, Post-Traumatic/ or ('complex trauma*' or 'disaster-distress*' or 'disaster-stress*' or 'postdisaster-distress*' or 'postdisaster-stress*' or 'posttraumatic-distress*' or 'posttraumatic-disorder*' or 'posttraumatic-stress*' or 'ptsd*' or 'ptss*' or 'traumatic-distress*' or 'traumatic-disorder*' or 'traumatic-stress*' or 'posttraumatic-neuros*' or 'posttraumatic-psychic-syndrome*' or 'posttraumatic-psychos*' or 'posttraumatic-syndrome*' or 'traumatic-neuros*' or 'traumatic-psychic-syndrome*' or 'traumatic-psychos*' or 'traumatic-syndrome*' or 'trauma-and-stressor-related-disorder*' or 'posttraumatic stress disorder').ti,ab,kf.

60269

3

exp Obsessive-Compulsive Disorder/ or ('compulsion neurosis' or 'compulsive neurosis' or 'compulsive obsessional disorder' or 'compulsive obsessive disorder' or 'obsessional compulsive disorder' or 'obsessional compulsive reaction' or 'obsessional neurosis' or 'obsessive compulsive neurosis' or 'obsessive compulsive reaction' or 'obsessive neurosis' or 'obsessive syndrome' or 'obsessive-compulsive disorder' or OCD or 'preoccupation neurosis' or 'obsessive compulsive disorder').ti,ab,kf.

23348

4

1 or 2 or 3

202718

5

exp Antidepressive Agents/ or exp Serotonin Uptake Inhibitors/ or antidepressiv*.ti,ab,kf. or antidepressant*.ti,ab,kf. or ssri*.ti,ab,kf. or snri*.ti,ab,kf. or tca*.ti,ab,kf. or 'serotonin reuptake inhibitor*'.ti,ab,kf. or 'serotonin uptake inhibitor*'.ti,ab,kf.

218905

6

exp Withholding Treatment/ or exp "Duration of Therapy"/ or exp Treatment Switching/ or maintenance.ti,ab,kf. or withdrawal.ti,ab,kf. or continuation*.ti,ab,kf. or continuing.ti,ab,kf. or discontinu*.ti,ab,kf. or booster.ti,ab,kf. or stop*.ti,ab,kf.

810957

7

exp Recurrence/ or exp Secondary Prevention/ or recurren*.ti,ab,kf. or relaps*.ti,ab,kf. or remit*.ti,ab,kf. or remission.ti,ab,kf. or prevent*.ti,kf.

1365864

8

4 and 5 and 6 and 7

418

9

8 not (comment/ or editorial/ or letter/ or ((exp animals/ or exp models, animal/) not humans/))

397

10

limit 9 to ((english language or dutch) and yr="2000 -Current")

289

11

meta-analysis/ or meta-analysis as topic/ or (metaanaly* or meta-analy* or metanaly*).ti,ab,kf. or systematic review/ or cochrane.jw. or (prisma or prospero).ti,ab,kf. or ((systemati* or scoping or umbrella or "structured literature") adj3 (review* or overview*)).ti,ab,kf. or (systemic* adj1 review*).ti,ab,kf. or ((systemati* or literature or database* or data-base*) adj10 search*).ti,ab,kf. or ((structured or comprehensive* or systemic*) adj3 search*).ti,ab,kf. or ((literature adj3 review*) and (search* or database* or data-base*)).ti,ab,kf. or (("data extraction" or "data source*") and "study selection").ti,ab,kf. or ("search strategy" and "selection criteria").ti,ab,kf. or ("data source*" and "data synthesis").ti,ab,kf. or (medline or pubmed or embase or cochrane).ab. or ((critical or rapid) adj2 (review* or overview* or synthes*)).ti. or (((critical* or rapid*) adj3 (review* or overview* or synthes*)) and (search* or database* or data-base*)).ab. or (metasynthes* or meta-synthes*).ti,ab,kf.

627364

12

exp randomized controlled trial/ or randomized controlled trials as topic/ or random*.ti,ab. or rct?.ti,ab. or ((pragmatic or practical) adj "clinical trial*").ti,ab,kf. or ((non-inferiority or noninferiority or superiority or equivalence) adj3 trial*).ti,ab,kf.

1558534

13

Case-control Studies/ or clinical trial, phase ii/ or clinical trial, phase iii/ or clinical trial, phase iv/ or comparative study/ or control groups/ or controlled before-after studies/ or controlled clinical trial/ or double-blind method/ or historically controlled study/ or matched-pair analysis/ or single-blind method/ or (((control or controlled) adj6 (study or studies or trial)) or (compar* adj (study or studies)) or ((control or controlled) adj1 active) or "open label*" or ((double or two or three or multi or trial) adj (arm or arms)) or (allocat* adj10 (arm or arms)) or placebo* or "sham-control*" or ((single or double or triple or assessor) adj1 (blind* or masked)) or nonrandom* or "non-random*" or "quasi-experiment*" or "parallel group*" or "factorial trial" or "pretest posttest" or (phase adj5 (study or trial)) or (case* adj6 (matched or control*)) or (match* adj6 (pair or pairs or cohort* or control* or group* or healthy or age or sex or gender or patient* or subject* or participant*)) or (propensity adj6 (scor* or match*))).ti,ab,kf. or (confounding adj6 adjust*).ti,ab. or (versus or vs or compar*).ti. or ((exp cohort studies/ or epidemiologic studies/ or multicenter study/ or observational study/ or seroepidemiologic studies/ or (cohort* or 'follow up' or followup or longitudinal* or prospective* or retrospective* or observational* or multicent* or 'multi-cent*' or consecutive*).ti,ab,kf.) and ((group or groups or subgroup* or versus or vs or compar*).ti,ab,kf. or ('odds ratio*' or 'relative odds' or 'risk ratio*' or 'relative risk*' or aor or arr or rrr).ab. or (("OR" or "RR") adj6 CI).ab.))

5280706

14

10 and 11

52

15

(10 and 12) not 14

111

16

(10 and 13) not (14 or 15)

44

17

14 or 15 or 16

207

PsychInfo

#

Searches

Results

1

exp Panic Attack/ or exp Panic Disorder/ or 'anxiety disorder'.ti,ab. or anxiety.ti. or phobi*.ti,ab. or acrophobi*.ti,ab. or agoraphobi*.ti,ab. or claustrophobi*.ti,ab. or neophobi*.ti,ab. or phonophobi*.ti,ab. or ophidiophobi*.ti,ab. or aviophobi*.ti,ab. or arachnophobi*.ti,ab. or panic disorder*.ti,ab. or panic attack*.ti,ab. or ('complex trauma*' or 'disaster-distress*' or 'disaster-stress*' or 'postdisaster-distress*' or 'postdisaster-stress*' or 'posttraumatic-distress*' or 'posttraumatic-disorder*' or 'posttraumatic-stress*' or 'ptsd*' or 'ptss*' or 'traumatic-distress*' or 'traumatic-disorder*' or 'traumatic-stress*' or 'posttraumatic-neuros*' or 'posttraumatic-psychic-syndrome*' or 'posttraumatic-psychos*' or 'posttraumatic-syndrome*' or 'traumatic-neuros*' or 'traumatic-psychic-syndrome*' or 'traumatic-psychos*' or 'traumatic-syndrome*' or 'trauma-and-stressor-related-disorder*' or 'posttraumatic stress disorder').ti,ab. or ('compulsion neurosis' or 'compulsive neurosis' or 'compulsive obsessional disorder' or 'compulsive obsessive disorder' or 'obsessional compulsive disorder' or 'obsessional compulsive reaction' or 'obsessional neurosis' or 'obsessive compulsive neurosis' or 'obsessive compulsive reaction' or 'obsessive neurosis' or 'obsessive syndrome' or 'obsessive-compulsive disorder' or OCD or 'preoccupation neurosis' or 'obsessive compulsive disorder').ti,ab.

157929

2

(antidepressiv* or antidepressant* or ssri* or snri* or tca* or 'serotonin reuptake inhibitor*' or 'serotonin uptake inhibitor*').ti,ab.

49036

3

exp Treatment Withholding/ or maintenance.ti,ab. or withdrawal.ti,ab. or continuation*.ti,ab. or continuing.ti,ab. or discontinu*.ti,ab. or booster.ti,ab. or stop*.ti,ab.

180084

4

exp "Recurrence (Disorders)"/ or Prevention/ or Preventive Health Behavior/ or Preventive Health Services/ or recurren*.ti,ab. or relaps*.ti,ab. or remit*.ti,ab. or remission.ti,ab. or prevent*.ti,ab.

321763

5

1 and 2 and 3 and 4

197

6

((literature review or systematic review or meta analysis).md. or "literature review"/ or meta analysis/ or (((meta adj2 analy*) or metaanaly* or (synthes* adj2 (literature* or research* or studies or data)) or (pooled and analys*) or ((data adj1 pool*) and studies) or ((hand or manual or database* or computer*) adj1 search*) or (electronic adj1 (database* or data base or data bases))).ti,ab,id. or (review* or overview).ti. or (bibliograph* or relevant journals or ((review* or overview*) adj9 (systematic* or methodologic* or quantitativ* or research* or literature* or studies or trial* or effective*))).ab.)) not (((retrospective* or record* or case* or patient*) adj1 review*) or ((patient* or review*) adj1 chart*)).ti,ab,id.

459734

7

exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or randomized controlled trials as topic/ or Random Allocation/ or Double-Blind Method/ or Single-Blind Method/ or (clinical trial, phase i or clinical trial, phase ii or clinical trial, phase iii or clinical trial, phase iv or controlled clinical trial or randomized controlled trial or multicenter study or clinical trial).pt. or random*.ti,ab. or (clinic* adj trial*).tw. or ((singl* or doubl* or treb* or tripl*) adj (blind$3 or mask$3)).tw. or Placebos/ or placebo*.tw.

278978

8

Epidemiologic studies/ or case control studies/ or exp Cohort Analysis/ or Controlled Before-After Studies/ or Case control.tw. or cohort*.tw. or Cohort analy$.tw. or (Follow up adj (study or studies)).tw. or (observational adj (study or studies)).tw. or Longitudinal.tw. or Retrospective*.tw. or prospective*.tw. or consecutive*.tw. or Cross sectional.tw. or Cross-sectional studies/ or historically controlled study/ or interrupted time series analysis/

436023

9

5 and 6

48

10

(5 and 7) not 9

42

11

(5 and 8) not (9 or 10)

16

12

9 or 10 or 11

106
Volgende:
Comorbiditeit Angst- en Dwangstoornissen en Depressie