Algemene inleiding Varices

Zowel bij mannen als bij vrouwen komen klachten ten gevolge van spataderen zeer frequent voor (tot 25% van de mensen). De oorzaak van veneuze pathologie ligt evolutionair: mensen zijn van vierbenig tweebenig geworden met onvoldoende aanpassing aan andere drukverdeling. De prevalentie is daarom hoog en neemt toe met de leeftijd, boven de 80 jaar % van de bevolking (m.n. noordelijk halfrond). Vrouwen hebben frequenter last van minder serieuze varices, maar de distributie van meer ernstige varices is gelijk verdeeld over de geslachten. De prevalentie van varices zal verder blijven toenemen door de huidige vergrijzing van de bevolking, omdat het voorkomen van varices sterk gerelateerd is aan leeftijd. Opvallend is dat in landelijke gebieden serieuze klachten van chronische veneuze ziekte minder voorkomen dan in stedelijke gebieden. Klachten van en over spataderen staat in de top 10 bij de huisarts van meest voorkomende problemen. Chronische veneuze ziekte in combinatie met een al of niet aanwezige ulcus cruris komt voor bij circa 1% van de bevolking, maar bij personen ouder dan 80 jaar een prevalentie van 4-5%. Bij vrouwen zou een ulcus cruris twee tot drie keer zo vaak voorkomen in alle leeftijdsgroepen.

 

Indien onbehandeld kunnen varices leiden tot een ulcus cruris, een ernstige complicatie. 50% van de ulcera aan de onderbenen wordt veroorzaakt door oppervlakkige veneuze insufficiëntie. Dit geeft een medische noodzaak aan de behandeling van veneuze pathologie. De laatste jaren zijn de behandelingsmogelijkheden aanzienlijk veranderd en de richtlijn varices uit 2007 en ulcus cruris uit 2005 zijn niet meer up to date. Er zijn nieuwe inzichten en technieken en verschuivingen in de indicatiestelling en logistiek die maken dat de richtlijnen aan herziening toe zijn. Zodoende hebben de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV) en de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH) gelden vrijgemaakt op hun begroting en besloten beide richtlijnen gelijktijdig te herzien, in nauwe samenwerking met het NHG.

 

Uitgangsvragen

• wat is het natuurlijk beloop van veneuze pathologie?
• zijn er risicofactoren bekend op grond waarvan je progressie van varices naar ernstigere veneuze pathologie kunt voorspellen?
• met welke vorm van diagnostiek kun je een afkappunt bepalen op basis waarvan je de beslissing omtrent wel / geen therapie kunt maken?
• wat is de rol van moderne beeldvormende technieken (CT, MRI, IVUS) en plethysmografie bij de diagnostiek van veneuze pathologie (C1-C6)?
• wat is de effectiviteit van behandeling uitgedrukt in mate van progressie, ziektelast (inclusief klachten, kwaliteit van leven) en kosten?
• wanneer en hoe dient staminsufficiëntie behandeld te worden?
• wanneer en hoe dient insufficiëntie / varicosis van zijtak behandeld te worden?
• wanneer en hoe dient insufficiëntie / varicosis van perforanten behandeld te worden?

Vragen die meer op het terrein liggen van ulcus cruris venosum (waaronder ook leefstijlinterventies ed) worden in de desbetreffende richtlijn besproken. Voor compressietherapie bij varices en rondom flebologische ingrepen wordt verwezen naar de richtlijn compressietherapie.