Definities

Terminologie

Deze richtlijn richt zich op ernstig astma. Het is van belang een duidelijk onderscheid te maken tussen patiënten met “moeilijk behandelbaar astma” en patiënten met “ernstig astma”. Hierbij is gebruik gemaakt van de recent gepubliceerde uitkomsten van de International Consensus Meeting on the Definition and Diagnosis of Severe Asthma, gehouden in 2009 in Amsterdam¹. De werkgroep sluit zich aan bij de tijdens deze Consensus Meeting geformuleerde definities van “moeilijk behandelbaar astma” en “ernstig astma”.

Moeilijk behandelbaar astma

De term “moeilijk behandelbaar astma” is gereserveerd voor astma dat niet onder controle*² komt ondanks voorschrijven van hoge doseringen astmamedicatie**. Het feit dat het astma niet onder controle komt, kan het gevolg zijn van de ernst van het astma op zich, maar kan ook te wijten zijn aan andere factoren zoals:

voortdurende slechte therapietrouw;
psychosociale factoren, dysfunctionele ademhaling, vocal cord dysfunctie e.d.;

persisterende blootstelling aan allergenen, prikkelende of toxische stoffen in de omgeving;

onbehandelde of niet optimaal behandelde co-morbiditeit, zoals chronische rhinosinusitis, gastro-oesofageale reflux of obstructief slaap apnoe syndroom.

Ernstig astma

De term “ernstig astma” moet gereserveerd blijven voor patiënten met astma, bij wie alternatieve diagnoses zijn uitgesloten, co-morbiditeit optimaal is behandeld, uitlokkende factoren zo veel mogelijk zijn verwijderd en therapietrouw is geoptimaliseerd, maar die desondanks slechte controle*² van hun astma hebben of frequente (≥ 2 per jaar) ernstige*** exacerbaties onder regelmatig gebruik van hoge doseringen astmamedicatie**, of patiënten, die slechts controle van hun astma kunnen bereiken met behulp van systemische corticosteroïden en daarbij risico lopen op ernstige bijwerkingen van de behandeling.¹

* Slechte astma controle is gedefinieerd volgens Juniper et al als een score van ≥ 1.5 op de 7-items Asthma Control Questionnaire (ACQ)

of een equivalente score op een andere gestandaardiseerde astma controle vragenlijst.

** Hoge dosering astmamedicatie is voor volwassenen gedefinieerd als ≥ 1000 mcg/dag fluticason equivalent en/of dagelijks orale corticosteroïden in combinatie met langwerkende β

₂

-agonisten of een ander ‘controller’ medicament.

*** exacerbaties waarbij een stootkuur systemische corticosteroiden moet worden gegeven

Literatuur

Bel, E.H., Sousa, A., Fleming, L., Bush, A., Chung, K.F., Versnel, J., Wagener AH., Wagers SS., Sterk PJ., Compton CH. Unbiased Biomarkers for the Prediction of Respiratory Disease Outcome (U-BIOPRED). Consortium, Consensus Generation. Diagnosis and definition of severe refractory asthma: an international consensus statement from the Innovative Medicine Initiative (IMI). Thorax, 2011; 66 (10), 910-7.
Juniper, E.F., Bousquet, J., Abetz, L., & Bateman, E.D. Identifying 'well-controlled' and 'not well-controlled' asthma using the Asthma Control Questionnaire. Respir Med 2006; 100 (4): 616-21.