Kenmerken vormen van anemie door defect ijzerstofwisseling

pathofysiologie	Lage ijzerbeschikbaarheid voor erythropoëse	Defect in ijzeracquisitie van voorloper rode bloedcel			Defect in erythropoëse
pathofysiologie	Lage ijzerbeschikbaarheid voor erythropoëse	Defect in ijzeracquisitie van voorloper rode bloedcel			Defect in heem en/of Fe-S synthese				Onbekend defect in erythropoëse
aandoening	ijzerrefractaire ijzerdeficiëntie anemie (IRIDA)	Atrans- ferrinemie	Microcytaire anemie met ijzerstapeling	Sideroblastaire anemie	Sidero blastaire anemie	X-linked Sidero- blastaire anemie, met ataxie	X-linked sidero- blastaire anemie	Sidero- blastaire anemie	Pearson	Congenitale dyserythropoëtische anemie (CDA)
aandoening	ijzerrefractaire ijzerdeficiëntie anemie (IRIDA)	Atrans- ferrinemie	Microcytaire anemie met ijzerstapeling	Sideroblastaire anemie	Sidero blastaire anemie	X-linked Sidero- blastaire anemie, met ataxie	X-linked sidero- blastaire anemie	Sidero- blastaire anemie	Pearson	Type I	Type II
gen	TMPRSS6	TF	DMT1	STEAP3	SLC25A38	ABCB7	ALAS2	GLRX5	MtDNA, matern	CDAN1	SEC23B
beschreven patiënten wereldwijd	20-100	5 tot 20	5 tot 20	5 tot 20	20-100	5 tot 20	> 100	1	20-100	> 100	> 100
erfelijkheid	AR¹	AR	AR	AR / AD¹¹	AR	XL	XL³	AR	de novo / matern	AR	AR
leeftijd bij diagnose	kind	variabel	kind	kind	kind	kind	variabel	volwassen	kind / pasgeborene	kind	kind / volwassen
neurologie	nee	nee	nee	nee¹²	nee	ja⁵	nee	nee	ja¹³	nee	nee
anemie	variabel	variabel	variabel	ernstig / mild	ernstig	mild	mild / nl²	mild	ernstig	variabel	variabel
MCV	micro	micro	micro	micro / normo¹⁰	micro	micro	micro	micro	macro	micro	normaal
ringsideroblasten	nee	nee	nee	ja	ja	ja	ja	ja	ja	nee	nee
ijzerstapeling	nee	ja	variabel⁸	mogelijk⁹	ja	nee	ja⁴	ja	?	ja	ja
ijzerverzadi gingsfractie	< 10%	hoog	hoog	hoog	hoog	nl	hoog	hoog	?	hoog	hoog
ferritine	nl / laag	hoog	variabel⁸	hoog⁹	hoog	nl	hoog	hoog	?	hoog	hoog
hepcidine	hoog⁶	laag	nl / laag	nl / hoog	geen data	geen data	geen data	geen data	?	laag¹⁴	laag
behandeling	iv iron EPO⁷	transfusie TF plasma chelatie flebotomie	oraal ijzer transfusie EPO chelatie	transfusie EPO chelatie	BMT transfusie	niet beschreven	pyridoxine folaat flebotomie chelatie	transfusie chelatie	transfusie EPO BMT	expectatief transfusie chelatie IFa BMT	expectatief transfusie splenectomie chelatie BMT

Kenmerken van de diverse vormen van anemie door aangeboren aandoeningen van de ijzerstofwisseling

Legenda: , ook autosomaal dominant beschreven; , bij een groot deel van de mutaties alleen bij pyridoxine deficiënties; , ook bij vrouwen; soms alleen bij vrouwen in één familie, omdat bij mannen lethaal is; ⁴, erg wisselend; ⁵, neurologie vaak al op jonge leeftijd; anemie kan zich later manifesteren (jonge adolescent); ⁶, te hoog voor de ijzerparameters: ijzerverzadigingsfractie / hepcidine ratio < ondergrens referentiegebied van het laboratorium; ⁷, nog niet systematisch bij mensen onderzocht; ⁸, bij normaal ferritine, toch met MRI en leverbiopt ijzerstapeling gezien; ^8,9 ijzerstapeling kan wellicht worden toegeschreven aan bloedtransfusies; ¹⁰, MCH is verlaagd; ¹¹, heterozygotie voor pathogene mutatie in combinatie met verlaagde expressie normale allel; ¹² gonadale disfunctie; ¹³, variabele verschijnselen duidend op systeemziekte, multi-orgaanpathologie; ¹⁴, hepcidine te hoog voor serum ferritine; BMT, beenmergtransplantatie; Tf, transferrine; IFa, interferon alfa.

Literatuur

Ball, S. (2011). Diamond Blackfan anemia. Hematology Am Soc Hematol Educ Program, 487-491.
Camaschella, C. (2008). Recent advances in the understanding of inherited sideroblastic anaemia. British Journal of Haematology, 143, 27-38.
Ciovacco, W.A., Raskind, W.H., Kacena, M.A. (2008). Human phenotypes associated with GATA-1 mutations. Gene, 427, 1-6.
Fleming, M.D. (2011). Congenital sideroblastic anemias: iron and heme lost in mitochondrial translation. American Society Hematology Education Program, 525-31.
Galesloot, T.E., Vermeulen, S.H., Geurts-Moespot, A.J., Klaver, S.M., Kroot, J.J., van Tienoven, D., Wetzels, J.F., Kiemeney, L.A., Sweep, F.C., den Heijer, M., Swinkels, D.W. (2011). Serum hepcidin: reference ranges and biochemical correlates in the general population. Blood. 23,117(25), e218- 25.
Gambino, R., Desvarieux, E., Orth, M., Matan, H., Ackattupathil, T., Lijoi, E., Wimmer, C., Bower,
J., Gunter, E. (2007). The relation between chemically measured total ironbinding capacity concentrations and immunologically measured transferrin concentrations in human serum. Clinical Chemistry, 43,2408-2412.
Grandchamp, B., Hetet, G., Kannengiesser, C., Oudin, C., Beaumont, C., Rodrigues-Ferreira, S., Amson, R., Telerman, A., Nielsen, P., Kohne, E., Balser, C., Heimpel, H. (2011). A novel type of congenital hypochromic anemia associated with a nonsense mutation in the Steap3/TSAP6 gene. Blood, 118, 6660-6666.
Harris, Z.L., Takahashi, Y., Miyajima, H., Serizawa, M., MacGillivray, R.T.A., Gitlin, D. (1995). Aceruloplasmin: molecular characterization of this disorder of iron metabolism. Proceedings of the National Academy of Sciences,92, 2539-2543.
Holme, S.A., Worwood, M., Anstey, A.V., Elder, G.H., Badminton, M.N. (2007). Erythropoiesis and iron metabolism in dominant erythropoietic protoporphyria. Blood, 110(12), 4108-10.
Iolascon, A., DeFalco, F.L., Beaumont, C. (2009). Molecular basis of inherited microcytic anemia due to defects in iron acquisition or heme synthesis. Haematologica,94,395-408.
Iolascon, A., Esposito, M.R., Russo, R. (2012) Clinical aspects and pathogenesis of CDAs: from morphology to molecular approach. Haematologica
Kono, S., Miyajima, H. (2006). Molecular and pathological basis of ceruloplaminemia. Biological Research,39, 15-23.
Kroot, J.J., Kemna, E.H., Bansal, S.S., Busbridge, M., Campostrini, N., Girelli, D., Hider, R.C., Koliaraki, V., Mamalaki, A., Olbina, G., Tomosugi, N., Tselepis, C., Ward, D.G., Ganz, T., Hendriks,
J. C., Swinkels, D.W. (2009). Results of the first international round robin for the quantification of urinary and plasma hepcidin assays: need for standardization. Haematologica, 94(12),1748- 1752.
Ogimoto, M., Anzai, K., Takenoshita, H., Kogawa, K., Akehi, Y., Yoshida, R., Nakano, M., Yoshida,
K. , Ono, J. (2011). Criteria for early identification of aceruloplasminemia. InternalMedicin, 50, 1415-1418.
Kono, S. & Miyajima, H. (2006). Molecular and pathological basis of ceruloplaminemia. Biological Research, 39,15-23.
Mayr, R., Griffiths, W.J., Hermann, M., McFarlane, I., Halsall, D.J., Finkenstedt, A., Douds, A., Davies, S.E., Janecke, A.R., Vogel, W., Cox, T.M., Zoller, H. (2011). Identification of mutations in SLC40A1 that affect ferroportin function and phenotype of human ferroportin iron overload. Gastroenterology, 140(7),2056-63.
Ogimoto, M., Anzai, K., Takenoshita, H., Kogawa, K., Akehi, Y., Yoshida, R., Nakano, M., Yoshida,
K., Ono, J. (2011). Criteria for early identification of aceruloplasminemia. InternalMedicin, 50, 1415-1418.
Phillips, J.D., Steensma, D.P., Pulsipher, M.A., Spangrude, G.J., Kushner, J.P. (2007). Congenital erythropoietic porphyria due to a mutation in GATA1: the first trans-acting mutation causative for a human porphyria. Blood, 109(6), 2618-21.
Rooijen, K.L., Raymakers, R.A., Cuijpers, M.L., Brons, P.P., Janssen, M.C., Swinkels, D.W. (2010). New causes of microcytic anaemia: hereditary disorders of iron homeostasis. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 154, A1039.
Sassa, S. (2006). Modern diagnosis and management of the porphyrias. British Journal of Haematology, 135(3), 281-92.
Sandström, H., Wahlin, A. (2000). Congenital dyserythropoetic anemia type III. Haematologica, 85, 753-757.
Van Wijk, M.A.M., Mel, M., Muller, P.A., Silverentand, W.G.J., Pijnenborg, L., Kolnaar, B.G.M. (2003). NHG standaard anemie. Huisarts en Wetenschap, 46(1), 21-29 (rectificatie algoritme staat in Huisarts Wetenschap, 46(3), 147))

http://www.springerlink.com/content/u84t20j230525836/fulltext.pdf

Xu, X., Pin, S., Gathinji, M., Fuchs, R. (2004). Aceruloplasminemia: an inherited neurodegenerative disease with impairment of iron homeostasis. Annals of the New York Academy of Sciences, 1012, 299-305.