Implementatieplan

Aanbeveling

Verwijs patiënten met de volgende ‘absolute indicaties’ altijd voor hartrevalidatie:

• Patiënten met een uiting van coronairlijden, zowel acuut als chronisch, te weten:
  • Patiënten met een acuut coronair syndroom , waaronder een acuut myocardinfarct en instabiele angina pectoris ;
  • Patiënten met stabiele angina pectoris;
  • Patiënten die een Percutane Coronaire Interventie hebben ondergaan;
  • Patiënten die een omleidingsoperatie (Coronary Artery Bypass Grafting) hebben gehad.
• Patiënten met chronisch hartfalen.

Overweeg verwijzing naar hartrevalidatie voor patiënten met de volgende ‘relatieve indicaties’.

• Patiënten met een aangeboren hartafwijking;
• Patiënten die een harttransplantatie hebben ondergaan;
• Patiënten die een hartklepoperatie hebben ondergaan;
• Patiënten die een ICD (Implantable Cardioverter Defibrillator) of een pacemaker hebben gekregen;
• Patiënten met atriumfibrilleren of andere (behandelde) ritmestoornissen;
• Patiënten met atypische thoracale pijnklachten (hartangst);
• Patiënten die een reanimatie hebben doorgemaakt en vanwege hun onderliggend lijden niet onder een van de absolute indicaties vallen;

Patiënten met overige cardiothoracale chirurgische ingrepen

Beoordeel bij de individuele patiënt met een relatieve indicatie vooral of hartrevalidatie het beloop van de aandoening positief kan beïnvloeden, met name als:

• Er sprake is van beweegangst;
• Er een ernstige beperking van het fysiek functioneren bestaat als gevolg van de hartaandoening die positief beïnvloed kan worden door een revalidatieprogramma;
• Leefstijlfactoren het beloop van de ziekte negatief beïnvloeden;

Er andere factoren zijn die participatie binnen de samenleving verhinderen en waarbij het vermoeden bestaat dat deze positief beïnvloed kunnen worden door een revalidatieprogramma.

Wat was het onderliggende probleem om deze module/ uitgangsvraag uit te werken te stellen?

Nieuwe evidentie, specifieke uitdagingen in de praktijk

Toelichting:

In de vorige richtlijn bestond al een absolute indicatie voor verschillende uitingen van coronair lijden (MI, (in)stabiele AP). Sinds de publicatie van de vorige richtlijn is de kijk hierop echter wat veranderd. Vanuit pathofysiologisch oogpunt is het volgens de werkgroep, ondersteund door de ESC richtlijn voor chronisch coronair syndroom (Knuuti, 2020), niet zinvol om onderscheid te maken tussen verschillende vormen van coronaire hartziekte en het voordeel van hartrevalidatie voor deze patiënten. De onderliggende ziekte (atherosclerose) is bij alle patiënten hetzelfde. De werkgroep heeft er daarom voor gekozen om te zoeken naar bewijsmateriaal voor hartrevalidatie bij patiënten met coronaire hartziekte in het algemeen en geen onderscheid meer te maken tussen verschillende verschijningsvormen van de ziekte.

2. Maak een inschatting over hoeveel patiënten het ongeveer gaat waar de aanbeveling betrekking op heeft?

> 40.000

3. Is er een implementatieprobleem?

Deels. Er is een groot verschil in het aantal patiënten dat verwezen wordt voor hartrevalidatie tussen de verschillende uitingen van coronairlijden. Bijvoorbeeld patiënten met stabiele angina pectoris worden minder verwezen dan andere patiënten, zoals patiënten met een acuut myocardinfarct of na een cardiale interventie.

4. Maakt de aanbeveling deel uit van een set van interventies voor hetzelfde probleem?

Ja: hoe verhoudt deze aanbeveling zich tot de andere aanbevelingen uit deze module/ richtlijn of uit andere richtlijnen(modules)? Dient hier rekening mee gehouden te worden bij de implementatie of kan dit worden gezien als een losstaande aanbeveling?

Toelichting: Kan gezien worden als een losstaande aanbeveling.

5. Wat zou mogelijk de landelijke toepassing van de aanbeveling belemmeren?

Specifiek voor stabiele angina pectoris: dit betreft een chronische ziekte waarbij de timing van verwijzing vaak lastiger is.

    6. Wat zou mogelijk de landelijke         

        toepassing van de aanbeveling     

        bevorderen?

Scholing van cardiologen

    7. Welke personen/partijen zijn van

        belang bij het toepassen van de     

        aanbeveling in de praktijk?

Verwijzende cardiologen

    8. Wat zouden deze personen/ partijen

        moeten veranderen in hun gedrag of

        organisatie om de aanbeveling toe

        te passen?

Iedere patiënt doorverwijzen, tenzij er geen absolute of relatieve indicatie is. Cardiologen moeten hartrevalidatie als een serieuze behandeloptie gaan zien, c.q. er moet meer draagvlak komen en cardiologen moeten geschoold worden in timing van verwijzen.