Implementatieplan

Aanbeveling	Tijdspad voor implementatie: < 1 jaar, 1 tot 3 jaar of > 3 jaar	Verwacht effect op kosten	Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)	Mogelijke barrières voor implementatie¹	Te ondernemen acties voor implementatie²	Verantwoordelijken voor acties³	Overige opmerkingen
Bespreek veranderingen en mogelijke problemen in seksuele gezondheid bij prostaatkankerpatiënten, ongeacht het ziektestadium en/of de behandeling (ook bij actieve surveillance), gezien de behoefte van de patiënt en de partner. Zorg voor waardevolle en accurate informatie en begeleiding tijdens de diagnose, behandeling en follow-up. Bied diverse vormen van voorlichting aan zoals lotgenotencontact, mondelinge voorlichting door behandelend verpleegkundige specialisten, en/of artsen en schriftelijke voorlichting. Sluit aan bij de wensen en behoeften van de patiënt met prostaatkanker en de partner. Betrek de partner bij de informatievoorziening. Bied psychosociale en/of psychoseksuele counseling aan voor alle patiënten met prostaatkanker, gericht op: het verbeteren van seksuele respons en seksuele beleving lichaamsbeeld, zelfvertrouwen en gevoel van mannelijkheid relatieproblemen, en algemeen seksueel functioneren en tevredenheid. Identificeer medische, invloed van medicatie en bijdragende factoren eerst en behandel deze. Overweeg verwijzing van patiënten met aanhoudende zorgen naar de juiste zorgprofessional (zoals lichamelijke klachten-voor passend aanvullend onderzoek, relatieproblemen en/of stressklachten-de geestelijke gezondheidszorg, seksuele problemen- consulent seksuele gezondheid of seksuoloog-NVVS).	1 tot 3 jaar	Geen	Verspreiding van de richtlijn	Geen kennis van de richtlijn Tijdsgebrek multidisciplinaire teams	Uitrollen richtlijn naar betrokken beroepsgroepen	verenigingen die de richtlijn autoriseren; Urologen, Oncoloog-internisten, seksuologen; opleiders in ziekenhuizen	Geen
Maak indien wenselijk in overleg met patiënt en partner aan begin van het seksuele revalidatie programma gebruik van de erectie ondersteunende middelen zoals PDE5i, vacuümpomp en/of injectietherapie. Overweeg het aanbieden van seksuele revalidatie aan patiënten met prostaatkanker waarbij aan de volgende voorwaarden kan worden voldaan: de counseling start vóór de behandeling van prostaatkanker; de behandeling van seksuele klachten moeten worden geleid door de voorkeuren en doelen van de patiënt en zijn partner; er zijn zorgverleners in het behandelteam van de patiënt geëquipeerd om seksuele revalidatiezorg te verlenen; heb naast aandacht voor erectiele disfunctie ook aandacht voor andere seksuele problemen en seksuele belevingsproblemen.	1 tot 3 jaar	Geen	Verspreiding van de richtlijn	Geen kennis van de richtlijn Tijdsgebrek multidisciplinaire teams	Uitrollen richtlijn naar betrokken beroepsgroepen	verenigingen die de richtlijn autoriseren; Urologen, Oncoloog-internisten, seksuologen; opleiders in ziekenhuizen	Geen
Verwijs naar een consulent seksuele gezondheid of seksuoloog NVVS, bij onvoldoende effect van voorlichting en verdere initiële behandeling op de seksuele gezondheid door de direct betrokken zorgverleners, of op verzoek van de patiënt.	1 tot 3 jaar	Geen	Verspreiding van de richtlijn	Geen kennis van de richtlijn Tijdsgebrek multidisciplinaire teams	Uitrollen richtlijn naar betrokken beroepsgroepen	verenigingen die de richtlijn autoriseren; Urologen, Oncoloog-internisten, seksuologen; opleiders in ziekenhuizen	Geen

¹ Barriëres kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, etc.

² Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

³ Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.