Algemene inleiding

Aanleiding voor het maken van de richtlijn

Project Modulair onderhoud Diabetesrichtlijnen

Het SKMS project Modulair onderhoud Diabetesrichtlijnen, gestart vierde kwartaal 2019, voorziet in het modulair herzien van de diabetesrichtlijnen (voor een overzicht zie Startpagina Diabetes Mellitus richtlijnen; NIV, 2019;). De NIV richtlijn Diabetes dateert uit 2014 en dekt de wetenschappelijke literatuur tot halverwege 2012, en is op een aantal onderdelen dringend aan herziening toe. De aanvullende diabetes richtlijnen, inclusief de richtlijnen die deel uitmaken van de Netwerkrichtlijn diabetes (NIV, 2017, 2018), bevatten modules waarvoor regelmatige (jaarlijkse) herbeoordeling gewenst is vanwege elkaar snel opvolgende wetenschappelijke ontwikkelingen. Voorbeelden hiervan zijn de farmacotherapie modules van de richtlijn Diabetes mellitus type 2 in de tweede lijn (NIV, 2018).

Het project is gestart met een brede algemene knelpuntanalyse: een schriftelijke knelpuntanalyse bij NIV, V&VN, DVN en het NHG, aangevuld met een enquête tijdens de Internistendagen (24 tot 26 april 2019, Maastricht) en een inventarisatie van de belangrijkste knelpunten (top-3) bij de genodigden voor de Invitational conference. In de Invitational conference zijn de uitkomsten van de schriftelijke knelpuntenanalyses besproken en waar nodig aangevuld, en is een eerste prioritering van de meest urgente revisies (bestaande modules) en aanvullingen (nieuwe modules) vastgesteld (zie het verslag van de invitational in de bijlage). De stuurgroep heeft de definitieve prioritering vastgesteld waarna onderwerpen zijn geclusterd en in eerste instantie drie afzonderlijke werkgroepen zijn samengesteld op basis van de benodigde expertise: een werkgroep DM1, een werkgroep DM2 en een werkgroep Retinopathie. Daarnaast is er een brede klankbordgroep samengesteld om ontbrekende expertise aan te vullen.

Herziening richtlijnmodules voor patiënten met Diabetes Mellitus type 1

Uit de brede algemene knelpuntanalyse kwam met betrekking tot de zorg voor patiënten met diabetes mellitus type 1 (DM1) als zeer urgent naar voren een revisie van de richtlijn Diabetes Mellitus (NIV, 2014), met name met betrekking tot glucose zelfmanagement (FGM, CGM, semi-closed loop systemen), insulinetherapie en waarde van SGLT-2-remmers voor patiënten met DM1.

Doel van de richtlijn

Doel is het opstellen van een modulaire evidence-based richtlijn conform de huidige criteria (OMS 2011) naar aanleiding van feedback uit het veld en op basis van actuele wetenschappelijke gegevens. Dit moet leiden tot een nog meer gerichte en uniforme behandelingsstrategie van patiënten met DM1. Daarnaast zal patiënten informatie worden ontwikkeld die zal aansluiten bij de informatie die al beschikbaar is op de website voor publieks- en patiënten informatie Thuisarts.nl.

In de voorbereidende fase zijn de volgende knelpunten geprioriteerd:

Wat is de waarde van SGLT-2-remmers bij volwassenen met DM1?
Wat is de optimale methode van glucose zelfmanagement voorvolwassenen met DM1 behandeld met insuline (MDI of CSII): (RT)CGM, FGM of SMBG (vingerprikken)?
Wat is de meerwaarde van een semi-closed loop systeem (combinatie sensor (CGM) en pomp) voorvolwassen met DM1 behandeld met CSII?
Wat is de waarde van 2e generatie langwerkende insuline analogen bij kinderen en volwassenen met DM1?
Wat is de optimale insulinebehandeling voor volwassenen met DM1: CSII of basaal-bolus?

In de huidige conceptrichtlijn (aanvullende modules) zijn adviezen geformuleerd voor de eerste drie uitgangsvragen. Hierbij zijn de knelpunten met betrekking tot de inzet van sensoren en semi-closed loop systemen in een module gecombineerd. Een advies voor de resterende knelpunten wordt momenteel uitgewerkt en de concepttekst naar verwachting in het vierde kwartaal van 2021 ter commentaar aangeboden.

Afbakening van de richtlijn

De richtlijn betreft niet-zwangere patiënten met DM1. Afhankelijk van het knelpunt is de uitgangsvraag gericht op volwassen met DM1, of alle patiënten, kinderen en volwassenen, met DM1. De belangrijkste uitkomstmaten voor de patiënt zijn hypoglykemie, ketoacidose, hypo-unawareness, kwaliteit van leven, patiënttevredenheid, ziekenhuisopname, microvasculaire complicaties en bijwerkingen. Andere belangrijke uitkomstmaten zijn HbA1c en tijd binnen/boven/onder de target waarden van bloedglucose en kosten.

Beoogde gebruikers van de richtlijn

Deze richtlijn is geschreven voor alle beroepsgroepen die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met DM1. Daarnaast wordt patiënten informatie ontwikkeld en gepubliceerd op de website voor publieks- en patiënten informatie Thuisarts.nl.

Literatuur

OMS (2011). Medisch Specialistische Richtlijnen 2.0. Adviescommissie Richtlijnen van de Raad Kwaliteit. Link: https://www.demedischspecialist.nl/sites/default/files/Medisch%20specialistische%20richtlijnen%202-0.pdf (geraadpleegd 25 januari 2019).

NIV (2019). Startpagina Diabetes Mellitus richtlijnen. Link: https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/startpagina_diabetes_mellitus/startpagina_diabetes_mellitus_richtlijnen.html (geraadpleegd 9 april 2021).