Flowchart en vertaling van de MDS-criteria

 

MDS clinical criteria for Parkinson’s disease

1. Hypokinetisch-rigide syndroom

Bradykinesie + één van de volgende symptomen:

• Rigiditeit en/of
• Rusttremor

Klinisch kan de diagnose ziekte van Parkinson (‘clinically established PD’) gesteld worden bij de afwezigheid van absolute exclusiecriteria (deze zijn NOOIT toegestaan), de aanwezigheid van minimaal 2 ondersteunende criteria en het ontbreken van rode vlaggen.

 

De diagnose ziekte van Parkinson kan klinisch waarschijnlijk (‘clinically probable PD’) worden geacht bij:

• afwezigheid van absolute exclusiecriteria EN de aanwezigheid van maximaal 1 rode vlag die kan worden weggestreept door aanwezigheid van minimaal 1 ondersteunend criterium, OF;
• afwezigheid van absolute exclusiecriteria EN aanwezigheid van 2 rode vlaggen die kunnen worden weggestreept door aanwezigheid van minimaal 2 ondersteunende criteria.

Meer dan 2 rode vlaggen is derhalve NOOIT toegestaan.

 

2. Absolute exclusiecriteria

• Cerebellaire verschijnselen, zoals een gangataxie, ataxie van de ledematen, nystagmus, square wave jerks.
• Verticale blikparese of selectieve vertraging van de verticale saccaden.
• Een diagnose van frontotemporale dementie (gedragsvariant) of primair progressieve afasie binnen 5 jaar na de diagnose.
• Parkinsonverschijnselen beperkt tot de onderste extremiteiten gedurende meer dan 3 jaar.
• Gebruik van dopamine-depleterende/blokkerende medicatie.
• Afwezigheid van een duidelijke respons- op hoge doseringen levodopa (600 mg/dag) bij reeds matig ernstige ziekte (beperkingen in het dagelijks leven).
  • CAVE gastro-intestinale problemen; overweeg rotigotine pleister vanwege andere toedieningsroute.
  • Dopaminerge respons geldt vooral voor rigiditeit en bradykinesie; niet alle tremoren reageren op levodopa
• Corticale sensibele stoornissen, een progressieve afasie of ideomotore apraxie van een ledemaat.
• Normale DAT-SPECT scan (indien deze uitslag om wat voor reden dan ook voorhanden is; het is nadrukkelijk NIET de bedoeling deze routinematig in te zetten).
• De aanwezigheid van een alternatieve diagnose waarbij Parkinsonisme kan bestaan, waarbij de symptomen waarschijnlijk gerelateerd zijn aan deze aandoening, dan wel waarschijnlijker wordt geacht dan de ziekte van Parkinson.

 

3.1 Ondersteunende criteria

• Uitstekende respons op levodopa (anamnestisch of > 30% reductie in UPDRS III).
• Aanwezigheid van levodopa-geïnduceerde dyskinesieën.
• Rusttremor van een extremiteit.
• Afname van het reukvermogen die niet anderszins te verklaren is Aanwezigheid van cardiale sympathicus denervatie bij MIBG scintigrafie.

 

3.2 Rode vlaggen

• Snelle progressie of de noodzaak tot gebruik van een rolstoel binnen 5 jaar na diagnose.
• Afwezigheid van progressie van motorische verschijnselen over een periode van 5 jaar of meer, welke niet gerelateerd is aan de behandeling.
• Vroegtijdige bulbaire verschijnselen: ernstige dysfonie, dysartrie of dysfagie.
• Inspiratoire respiratoire dysfunctie: inspiratoire stridor; of frequent inspiratoir zuchten.
• Ernstig autonoom falen binnen 5 jaar na diagnose: orthostatische hypotensie (30 mm Hg systolisch of 15 mm Hg diastolische daling zonder andere verklaring) of ernstige urine-incontinentie of blaasretentie zonder andere verklaring.
• Recidiverend vallen (> 1/jaar) of een gestoorde balans binnen 3 jaar na diagnose.
• Disproportionele antecollis of contracturen van handen of voeten binnen 10 jaar na de diagnose.

• Ontbreken van één of meer van de veel voorkomende non-motor verschijnselen, binnen 5 jaar na het stellen van de diagnose. Het gaat hierbij om slaapstoornissen (doorslaapstoornissen, overmatige slaperigheid overdag, RBD), autonome dysfunctie (obstipatie, milde orthostase, urge-klachten), hyposmie en psychiatrische verschijnselen (depressie, angst, hallucinaties).

• Piramidale verschijnselen.
• Bilateraal en symmetrisch Parkinsonisme.