Kennislacunes

Algemene aanbevelingen

De uitkomst van de literatuursearches van deze richtlijn laat zien dat er weinig studies zijn op het gebied van SOLK bij kinderen. Daarbij worden er in de literatuur verschillende definities gebruikt voor SOLK en de SOLK-syndromen bij kinderen. Het is van groot belang om bij toekomstige studies bij kinderen met SOLK dezelfde inclusiecriteria, uitkomstmaten en follow-up aan te houden. Dit geldt voor alle hulpverleners zoals jeugdartsen, huisartsen, kinderartsen, revalidatieartsen, psychologen en fysiotherapeuten.

 

Het is het meest praktisch om op basis van de diagnostische criteria voor de verschillende SOLK-syndromen de doelgroepen te definiëren. Aan de andere kant is de groep kinderen die niet aan de criteria van een SOLK-cluster voldoet maar wel degelijk beperkende SOLK heeft, een grote en daarom interessante groep om onderzoek bij uit te voeren.

 

Daarnaast is het van belang om het optreden van bijwerkingen en adverse events tijdens therapeutische studies goed te registreren.

 

Verder valt op dat er ondanks de hoge prevalentie van SOLK bij kinderen, weinig onderzoek vanuit de eerstelijn naar is verricht.

 

Specifieke aanbevelingen

Diagnostiek

Er bestaan geen diagnostische testen om SOLK bij kinderen aan te tonen. In de module ‘Alarmsymptomen bij SOLK’ heeft de werkgroep op basis van consensus een lijst met alarmsymptomen geformuleerd die op andere oorzaken dan SOLK kunnen wijzen bij kinderen met buikpijn, hoofdpijn, pijn in het houdings- en bewegingsapparaat en moeheid. Er is nauwelijks literatuur over de waarde van deze alarmsymptomen voor het uitsluiten dan wel aantonen van pathologie. Dergelijk onderzoek zou waardevol zijn voor het differentiaaldiagnostische pad en voor de uitleg aan en communicatie met patiënten en hun ouders.

 

De waarde van verschillende aanvullende onderzoeken voor het uitsluiten van andere oorzaken van de klachten dan SOLK is niet goed onderzocht. In de module ‘Aanvullende diagnostiek bij SOLK’ heeft de werkgroep op basis van consensus aanbevelingen gedaan voor het verrichten van aanvullend onderzoek bij kinderen met buikpijn, hoofdpijn, pijn in het houdings- en bewegingsapparaat en moeheid zonder alarmsymptomen. Het zou waardevol zijn om onderzoek te doen naar de toegevoegde waarde van diagnostische testen bij de afwezigheid van alarmsymptomen bij kinderen met de verdenking op SOLK. Op basis daarvan kan een meer gefundeerde aanbeveling worden gedaan over het aanvullende onderzoek.

 

Therapie

Het is van belang dat in de toekomst gerandomiseerde en gecontroleerde studies worden verricht naar niet-medicamenteuze en medicamenteuze interventies bij kinderen met SOLK. Op niet-medicamenteus gebied zouden de volgende interventies in goed opgezette studies onderzocht kunnen worden: leefstijladviezen en educatie, CGT, hypnotherapie, ontspanningstraining en fysiotherapie. Daarnaast zijn Acceptance and Commitment therapie (ACT), Eye Movement Densensitization and Reprecessing (EMDR) en mindfulness interventies die steeds meer in opkomst zijn en ook interessant om te onderzoeken bij de SOLK-populatie. Er is zeer weinig literatuur beschikbaar over alternatieve en complementaire geneeswijzen bij kinderen met SOLK, terwijl in de praktijk patiënten en/of hun ouders daar veel vragen over hebben. In de praktijk heerst er ook veel vraag naar het effect van diëten en vitaminesupplementen op SOLK bij kinderen. Dit zou interessant en nuttig zijn om te onderzoeken.

 

Wat betreft medicamenteuze interventies bij kinderen met SOLK is het zinvol om in goed opgezette placebogecontroleerde dubbelblinde studies het effect van met name pijnstillers, maar ook van antidepressiva en antiepileptica te onderzoeken. Daarnaast zijn er vele middelen die een verondersteld effect zouden kunnen hebben op SOLK, daarbij moet goed afgewogen worden of het veronderstelde effect opweegt tegen de potentiële bijwerkingen bij kinderen.

 

Ten slotte is het zinvol om onderzoek te doen naar de invulling van stapsgewijze aanpak bij de zorg voor kinderen met SOLK. Vragen daarbij kunnen zijn: in welke volgorde kan de zorg het beste aangeboden worden en zijn er groepen kinderen met SOLK die sneller intensievere behandeling moeten krijgen?

 

Communicatie

Er is opmerkelijk weinig literatuur beschikbaar over de arts-patiëntrelatie en de communicatie met kinderen en jongeren met SOLK en hun ouders. Onderzoek onder volwassenen met SOLK heeft inmiddels aangetoond dat de kwaliteit van de communicatie van grote invloed is op de patiënttevredenheid en de uitkomst van de behandeling. Het is belangrijk ook bij kinderen en jongeren met SOLK en hun ouders te onderzoeken welke specifieke factoren in de consultvoering invloed hebben op de patiënttevredenheid, de efficiëntie van het diagnostisch proces en de duur en kwaliteit van de behandeling.

 

Prognose

Prognostische factoren bij kinderen met SOLK dienen verder onderzocht te worden. Hierbij valt te denken aan geslacht, leeftijd en andere kindfactoren, maar ook aan ouderfactoren en de invloed van vroegtijdig starten met behandeling. Daarnaast is het nuttig om te weten of er voorspellende factoren zijn die slagen dan wel falen van bepaalde therapieën aangeven. Op basis daarvan zou een betere individueel passende behandeling gekozen kunnen worden.