Patiënteninformatie Tbc-screening

Afweerremmende (immuunsuppressieve) geneesmiddelen

Uw arts heeft met u besproken dat u een nieuw geneesmiddel gaat gebruiken. Met deze afweerremmende medicijnen (immuunsuppressiva) zal uw arts proberen uw ziekte onder controle te krijgen.

 

Omdat afweerremmende medicijnen de werking van uw weerstand verminderen, bent u veel vatbaarder voor infecties. Ook slapende of sluimerende infecties waar u normaal niks van merkt, kunnen actief worden. Een goed voorbeeld van zo’n slapende infectie is tuberculose. Daarom is het belangrijk dat u met uw arts nagaat of u een slapende tuberculose-infectie heeft.

 

Wat is tuberculose

Tuberculose (tbc) is een ernstige infectieziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie. Tuberculose kan besmettelijk zijn, dit wordt ook wel ‘besmettelijke’ of 'open’ tuberculose genoemd. De klachten kunnen zijn: koorts, hoesten, gewichtsverlies, vermoeidheid en nachtzweten. Omdat dit ook meer algemene klachten kunnen zijn is met name een combinatie van genoemde klachten verdacht. Over het algemeen is tuberculose goed te behandelen met geneesmiddelen.

 

Het kan ook voorkomen dat een persoon de bacterie binnen heeft gekregen, maar er niet ziek van wordt. Deze bacterie heeft zich dan genesteld in het lichaam, maar wordt door het afweersysteem in slaap gehouden. Dit wordt latente tuberculose-infectie genoemd. Van een latente tuberculose-infectie merkt iemand helemaal niets. De bacterie kan weer actief worden als uw weerstand wordt onderdrukt, zoals gebeurt bij immuunsuppressieve geneesmiddelen. De ziekte tuberculose kan zich dan zeer snel ontwikkelen en ernstig verlopen.

 

Welk onderzoek krijgt u?

Iedere patiënt die start met afweerremmende medicatie wordt vooraf gescreend op tuberculose en latente tuberculose-infectie. Deze screening bestaat uit een aantal onderdelen. Deze worden hieronder uitgelegd.

• Een röntgenfoto van de longen. Op een longfoto kan gezien worden of er afwijkingen zijn die kunnen wijzen op (doorgemaakte) tuberculose.
• Een vragenlijst. Op deze manier willen wij nagaan of u risico heeft gelopen op een infectie met tuberculose.
• Als op basis van de vragenlijst de mogelijkheid bestaat dat u ooit een latente tuberculose-infectie heeft opgelopen, dan wordt u doorverwezen naar een arts die gespecialiseerd is in tuberculose. Deze arts zal meestal twee testen bij u doen:
  • Een bloedtest. Er wordt bloed geprikt en vervolgens wordt het bloed in het laboratorium onderzocht. De uitslag van de bloedtest is na ongeveer een week bekend. U hoort meestal snel daarna of u kunt starten met het afweerremmende geneesmiddel of (nog) niet. Uw arts bespreekt daarna met u het verdere beleid.
  • Een tuberculinehuidtest, ofwel Mantouxtest. Er wordt een kleine hoeveelheid tuberculinevloeistof in de huid van de onderarm ingespoten. Na twee tot drie dagen controleert een deskundige of het lichaam hierop heeft gereageerd. Er ontstaat dan een zwelling rondom de injectieplaats. Deze moet worden opgemeten. U komt hiervoor terug naar het ziekenhuis of de GGD. De plek op huid kan een beetje gaan jeuken.
• Soms is het risico op latente tuberculose-infectie zo groot dat de arts besluit u zonder verdere testen te gaan behandelen.

 

Wat is de behandeling van tuberculose of van een latente tuberculose-infectie?

Als uw arts vaststelt dat u een latente tuberculose-infectie heeft, moet u hiervoor worden behandeld met speciale antibiotica. Het is heel belangenrijk dat u deze medicijnen iedere dag trouw inneemt. De behandeling van een latente tuberculose-infectie duurt minimaal vier maanden. De behandeling van tuberculose duurt ten minste zes maanden.

 

Wat zijn mogelijke bijwerkingen van de behandeling?

De meeste mensen hebben gelukkig geen problemen met de medicijnen. Toch kan het gebeuren dat u klachten krijgt door het gebruik van de medicijnen. Uw behandelend arts zal u hierover voor de start van de behandeling uitleg geven. Het is erg belangrijk dat u dan contact opneemt met de behandelend arts of de verpleegkundige die u begeleidt als deze klachten optreden. Ook in de bijsluiter van de medicijnen vindt u de mogelijke bijwerkingen. Wanneer u andere klachten heeft door het medicijngebruik, neemt u dan ook contact op met de behandelend arts.

 

Waar moet u op letten als u begint met een immuunsuppressief geneesmiddel?

Ondanks alle voorzorgen is een latente tuberculose-infectie nooit met honderd procent zekerheid uit te sluiten. Ook kunt u later bij een nieuw contact met een tuberculosepatiënt opnieuw geïnfecteerd worden. Het is daarom erg belangrijk dat u blijft letten op de volgende verschijnselen:

• koorts
• gebrek aan eetlust
• gewichtsverlies
• nachtzweten
• vermoeidheid
• langdurig hoesten

 

Als u een van deze verschijnselen ontwikkelt, kunt u altijd contact opnemen met uw behandelend arts om deze klachten te bespreken. Ook bij andere, onbegrepen klachten is het raadzaam die te bespreken met uw behandelend arts.

 

Vaccinaties en reizen

Als u een afweerremmend geneesmiddel gebruikt, mag u niet ingeënt worden met een levend verzwakt virus, zoals mazelen, bof, rubella, gele koorts of een bacterie zoals BCG (tegen tuberculose).

 

U kunt opnieuw risico lopen om besmet te worden als u langere tijd verblijft in een land waar tuberculose veel voorkomt. Ook in Nederland bestaat een (kleine) kans om opnieuw besmet te raken, bijvoorbeeld als u contact heeft gehad met iemand die besmettelijke tuberculose heeft.

 

Als u een reis aan het plannen bent naar een land buiten Europa, wordt u geadviseerd om eerst een afspraak te maken bij travelclinic van de GGD of van een ziekenhuis in de buurt. U kunt daar het risico op besmetting met tuberculose tijdens uw reis bespreken. Vermeld daarbij dat u afweerremmende geneesmiddelen gebruikt.

 

Meer informatie over tuberculose vindt u onder andere op de website van KNCV Tuberculosefonds (www.kncvtbc.org.nl of www.tuberculose.nl) en op de website van de Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Nederland (CCUVN).

 

Bovenstaande informatie is samengesteld op basis van verschillende documenten van KNCV Tuberculosefonds.