Totstandkoming risicotabel CVRM 2018

De werkgroep van de richtlijn CVRM 2018 heeft besloten om aan te sluiten bij de European guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice (Piepoli, 2016). In deze guideline is de risicotabel met het 10-jaars risico op sterfte aan hart- en vaatziekten (HVZ) opgenomen, waarbij Nederland expliciet is benoemd tot laag-risico land. Dit 10-jaars risico op sterfte aan HVZ is leidend voor de nieuwe Nederlandse tabel en bepaalt de kleur van de vakjes in de risicotabel.

 

Hoewel de sterftekans aan HVZ laag kan zijn, neemt de kans om een hart- of vaatziekte te krijgen soms al flink toe. Om ook over deze risico’s met patiënten te kunnen communiceren is dit risico in de huidige risicotabel weergegeven. Aangezien de kans op ziekte sterk afhangt van de ziektebeelden die geïncludeerd worden, wordt een onder- en bovengrens van dit risico op ziekte + sterfte aan HVZ aangegeven.

 

Onderstaand wordt beschreven hoe het 10-jaars risico op ziekte en sterfte aan HVZ is berekend, waarbij eerst een korte toelichting gegeven wordt op de 10-jaars kans op sterfte aan HVZ.

 

10-jaars risico op sterfte aan HVZ

De SCORE-risicofunctie met de 10-jaarskans om te sterven aan HVZ voor laag-risicolanden diende als uitgangspunt, waarbij de functie met de ratio totaalcholesterol/HDL-cholesterol is genomen.

 

Coëfficiënten voor de bijdrage van leeftijd en geslacht alsmede de risicofactoren roken, systolische bloeddruk en de ratio aan 10-jaars HVZ-sterfterisico zijn afgeleid van het artikel van Conroy (Conroy, 2003). In de berekeningen is een later gewijzigde stap verwerkt (Fitzgerald; persoonlijke correspondentie).

 

10-jaars risico op ziekte en sterfte aan HVZ

Het 10-jaars risico op ziekte + sterfte aan HVZ is berekend door het 10-jaars risico op sterfte aan HVZ (SCORE) te vermenigvuldigen met leeftijd- en geslachtspecifieke multipliers gebaseerd op Nederlandse data.

 

Deze multipliers zijn afgeleid van het Nederlandse EPIC-NL-cohort, waarbij het aantal ziekenhuisopnamen (=ziekte) en de sterfte aan HVZ geregistreerd is tijdens 10 jaar follow-up. Vervolgens is de verhouding van het aantal opgetreden ziekte- of sterftegevallen aan HVZ gedeeld door het aantal sterfgevallen aan HVZ in 10 jaar tijd.

 

Voor bepaling van het aantal sterfgevallen aan HVZ zijn de ICD-codes van HVZ die toegepast zijn bij de risicofunctie van SCORE geïncludeerd.

 

Voor ziekte zijn twee ziekteclusters gedefinieerd (hartinfarct+hartfalen+CVA en hartinfarct+hartfalen+CVA+perifeer vaatlijden), die een onder- en een bovengrens (bandbreedte) voor het 10-jaars risico op ziekte + sterfte aan HVZ representeren. De toegepast ICD-codes voor beide ziekteclusters staan onderstaand vermeld.

 

 

Vervolgens zijn de multipliers berekend door de verhouding van het aantal ziekte + sterfgevallen aan HVZ te delen door het aantal sterfgevallen aan HVZ in 10 jaar follow-up afgeleid van het EPIC-NL cohort. De geslachts- en leeftijdsspecifieke multipliers zijn daarna toegepast op de SCORE risicofunctie. De multipliers staan in tabel 1 vermeld.

 

Tabel 1 Multipliers* voor berekenen 10-jaars risico op ziekte + sterfte aan HVZ naar leeftijd, geslacht en voor twee ziekteclusters

lft

Vrouwen

Mannen

 

AMI+HF+CVA

AMI+HF+CVA+

perifeer vaatlijden

AMI+HF+CVA

AMI+HF+CVA+

perifeer vaatlijden

40

8,0

10,8

5,4

6,7

45

7,1

9,1

4,3

5,4

50

6,6

8,1

4,0

5,1

55

5,4

6,6

3,8

4,8

60

4,3

5,1

3,6

4,5

65

3,7

4,4

3,1

4,0

*De multiplier in een leeftijdsklasse is mede gebaseerd op het aantal ziekte- en sterfgevallen aan HVZ in de leeftijdsklasse er boven en onder. 55 = 52,5 – 57,5 jaar

 

AMI hartinfarct, HF hartfalen, CVA beroerte zonder TIA

 

Toelichting op EPIC-NL-cohort

EPIC-NL betreft het gecombineerde MORGEN- en PROSPECT-cohort. In de analyses voor de risicotabel zijn van het MORGEN-cohort de gegevens van circa. 15.000 mannen en vrouwen in de leeftijdsklasse 37,5 tot 67,5 jaar geïncludeerd. Van het PROSPECT-cohort zijn gegevens van circa 16.000 vrouwen in de leeftijdsklasse 49 tot 67,5 jaar in de analyses opgenomen. De basismetingen vonden in beide cohorten plaats in de periode 1993 tot 1997 (Beulens, 2010). Van iedere deelnemer zijn de 10-jaars follow-up gegevens betreffende ziekenhuisopnamen en sterfte aan HVZ bekend door koppeling met de Landelijke Medische Registratie van ziekenhuisopnamen en de CBS-doodsoorzakenstatistiek.

 

Na exclusie van prevalente cases van de geselecteerde ziektebeelden binnen het ziektecluster traden bij de circa 31.000 deelnemers (24.000 vrouwen en 7.000 mannen) in een periode van 10 jaar 241 sterfgevallen aan HVZ, 875 ziekenhuisopnamen voor de ziektecluster AMI+CVA+HF en 1.123 ziekenhuisopnamen voor de ziektecluster AMI+CVA+HF+perifeer vaatlijden op. In die periode van 10 jaar stierven aan HVZ 63 respectievelijk 73 personen na een eerdere ziekenhuisopname. De meeste ziekenhuisopnamen (ziektecluster inclusief perifeer vaatlijden) waren voor een hartinfarct (397), CVA (368), perifeer vaatlijden (319) gevolgd door hartfalen (139), waarbij 100 personen meerdere ziekenhuisopnamen voor de geïncludeerde ziektebeelden. Vervolgens is de multiplier naar geslacht en leeftijdsklasse berekend.

 

Clusters en ICD-codes

HVZ-sterfte conform Score:

 

HVZ-ziekenhuisopnamen:

 

Hoe de tabel te lezen?

Indien in de tabel een risico van 1 staat betekent dit een 10-jaars HVZ risico tussen de 0,5 tot 1,5%, <1 betekent een risico tussen de 0,1% tot 0,5% en 0 betekent <0,1%.

 

Indien het risico wordt gemeten van een persoon met leeftijd 47 jaar dan dient het risico vermeld in de tabel afgelezen bij 45 en 50 jaar gemiddeld te worden.

 

Tabel 2 Verschillen risicotabel in richtlijn CVRM 2011 en 2018

 

Richtlijn CVRM 2011

Richtlijn CVRM 2018

Leidend voor kleur vakjes

10-jaars risico op ziekte + sterfte aan HVZ

10-jaars risico op sterfte aan HVZ

 

Daarnaast om met de patiënt te communiceren:

10-jaars risico op ziekte + sterfte aan HVZ (bandbreedte)

10-jaars risico op ziekte afgeleid van

MORGEN- en ERGO-cohort

EPIC-NL (MORGEN- + Prospect cohort)

Ziektecluster(s)

AMI+hartfalen+CVA
  1. AMI+hartfalen+CVA

+perifeer vaatlijden

  1. AMI+hartfalen+CVA

Multiplyers

Naar leeftijd:

40 en 45 *5

50, 55 en 60 * 4

65 * 3

Naar leeftijd en geslacht

(zie bovenstaande tabel)

Leeftijden in tabel vermeld

40 tot en met 70 jaar

45 tot 65 jaar

Range ratio totaal cholesterol/HDL-cholesterol

4 tot 8

3 tot 8

 

Literatuur

Beulens JWJ, Monninkhof MM, Verschuren WMM, et al. Cohort Profile: The EPIC-NL study. International Journal of Epidemiology. 2010;39:1170–1178.

Conroy RM, Pyorala K, Fitzgerald AP, et al. Estimation of ten-year risk of fatal cardiovascular disease in Europe: the SCORE project. Eur Heart J. 2003;24:987–1003.