Algemene inleiding

Aanleiding voor het maken van de richtlijn

Mild Cognitive Impairment (MCI) is een lichte cognitieve stoornis waarbij iemand objectieve problemen heeft met het geheugen of een andere cognitieve functie, zonder interferentie in het dagelijks leven. Traditioneel wordt MCI gezien als een ‘stadium’ tussen normale veroudering en dementie in. De relevantie van het concept wordt bepaald door de hogere kans op progressie naar dementie in deze groep. Voor de clinicus die werkt op een geheugenpoli betreft dit een grote groep patiënten. In de multidisciplinaire richtlijn dementie (2014) is ervoor gekozen om MCI buiten beschouwing te laten en ook in de Standaard Dementie van het Nederlands Huisartsen Genootschap is de aandacht voor MCI zeer beperkt. De verschijning van dit addendum valt in de tijd samen met de richtlijn van de American Academy of Neurology (AAN, 2017) over dit onderwerp maar is volkomen onafhankelijk hiervan tot stand gekomen.

 

Doel van de richtlijn

Het doel is de bestaande richtlijn dementie aan te vullen met een aantal modules over MCI. De modules over MCI zijn ontwikkeld onder verantwoordelijkheid van de in stand gehouden kerngroep van de richtlijn dementie. Er zal een beknopt implementatiehoofdstuk worden toegevoegd met betrekking tot de aanbevelingen. Bovendien is waar nodig de samenvatting voor zorgverleners en voor patiënten aangepast en zijn kennislacunes toegevoegd. De modules zijn bedoeld voor alle betrokkenen bij de diagnostiek, behandeling en begeleiding van patiënten met MCI. Bij de start van het project zal een beperkt aantal uitgangsvragen worden benoemd die aan de hand van een systematische literatuuranalyse beantwoord zullen worden.

 

Afbakening van de richtlijn

Door het gebruik van verschillende definities wordt grote variëteit gezien in prevalentie en incidentie van MCI zoals die in de literatuur worden gerapporteerd. De prevalentie varieert in de literatuur tussen de 5 en 18% bij ouderen boven de 70 jaar, terwijl de incidentie varieert tussen de 14 en 111 patiënten per 1000 persoonsjaren. Uit onderzoek blijkt dat mensen met MCI een hoger risico hebben om na enkele jaren dementie te krijgen. Bij ongeveer 50% van de mensen worden de klachten ernstiger en kan binnen 3 tot 5 jaar dementie worden vastgesteld. Bij de overige mensen blijven de klachten stabiel of kunnen zelfs verdwijnen.

 

Beoogde gebruikers van de richtlijn

Dit addendum is geschreven voor alle leden van de beroepsgroepen die betrokken zijn bij de diagnostiek, behandeling en begeleiding van patiënten met MCI.

 

Definities en begrippen

De belangrijkste definities die in deze richtlijn gebruikt worden zijn:

• MCI: cognitieve stoornis in 1 of meer domeinen, zonder interferentie in het dagelijks leven.
• Amnestische MCI: stoornis in het geheugendomein, zonder significante interferentie in het dagelijks leven.
• Dementie: een syndroom waarbij 2 of meer cognitieve of gedragsdomeinen aangedaan zijn, met interferentie in het dagelijks leven.
• Ziekte van Alzheimer: meest voorkomende oorzaak van dementie op oudere leeftijd, al dan niet gemengd met vaatschade in de hersenen.
• Neuropsychologisch onderzoek: het onderzoek door een neuropsycholoog waarbij de verschillende cognitieve domeinen getest worden, evenals in kaart brengen van gedrags- en karakterveranderingen en neuropsychiatrische symptomen.
• Cerebrospinal fluid (CSF) biomarkers: merkstoffen die een afspiegeling vormen van de processen in de hersenen en die bepaald worden in het hersenvocht.
• Magnetic resonance imaging (MRI): kernspintomografie, ofwel een beeldvormende techniek waarbij nauwkeurig afwijkingen in en om de hersenen in beeld gebracht kunnen worden. Positron emission tomography (PET): een beeldvormende techniek waarbij met behulp van een radioactief gelabelde stof het metabolisme van de hersenen in beeld gebracht wordt (FDG) of de aanwezigheid van amyloid in beeld gebracht kan worden.