Implementatieplan

Inleiding

Dit plan is opgesteld ter bevordering van de implementatie van de richtlijn Diagnostiek en behandeling van obstructief slaapapneu (OSA). Voor het opstellen van dit plan is een inventarisatie gedaan van de mogelijk bevorderende en belemmerende factoren voor het toepassen en naleven van de aanbevelingen. Daarbij heeft de richtlijncommissie een advies uitgebracht over het tijdspad voor implementatie, de daarvoor benodigde randvoorwaarden en de acties die voor verschillende partijen ondernomen dienen te worden.

 

Werkwijze

Om tot dit plan te komen heeft de werkgroep per module in de richtlijn nagedacht over:

• per wanneer de aanbevelingen overal geïmplementeerd moeten zijn;
• de verwachte impact van implementatie van de aanbeveling op de zorgkosten;
• randvoorwaarden om de aanbeveling te kunnen implementeren;
• mogelijke barrières om de aanbeveling te kunnen implementeren;
• mogelijke acties om de implementatie van de aanbeveling te bevorderen;
• de verantwoordelijke partij voor de te ondernemen acties.

 

Implementatietermijnen en mogelijke barrières

Voor de meeste aanbevelingen geldt dat zij ofwel al geïmplementeerd zijn ofwel zij zo spoedig mogelijk overal nageleefd dienen en kunnen worden. Dat betekent dat zij komend jaar direct geïmplementeerd moeten worden en dat per april 2019 dus iedereen aan deze aanbevelingen dient te voldoen. Hierbij geldt dat kennisnemen van de richtlijn voldoende is voor implementatie.

 

Voor sommige aanbevelingen dient echter een langer implementatietermijn van drie jaar, of drie tot vijf jaar aangehouden te worden, wat dus betekent dat per april 2021 of april 2023 iedereen aan deze aanbevelingen dient te voldoen. Dit heeft te maken door een gebrek aan middelen, vergoedingen en/of juiste organisatie. De implementatie van onderstaande aanbevelingen kent daarom een langere implementatietermijn.

 

Richtlijnmodule	Toelichting implementeerbaarheid
Het concept OSA: actuele inzichten	Implementatie van de aanbevelingen ten aanzien van behandeling en ernstclassificatie wordt bemoeilijkt door lacunes in de huidige wetenschappelijk literatuur. Daar de aanbevelingen in dit hoofdstuk essentieel anders zijn dan in de eerdere literatuur dient de kennis van alle professionals in het slaapcentrum up-to-date te zijn om de aanbevelingen uit te voeren. Mogelijkheden om de kennis te verspreiden zijn: - presentaties op congressen en/of op de jaarvergaderingen van de direct betrokken verenigingen, en in het bijzonder de NVALT, NVKNO en NVN; - het publiceren van een artikel in een vaktijdschrift; - bij- en nascholing.
DISE bij OSA	De aanbevelingen kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden.
Behandeling met CPAP	De aanbevelingen kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden.
Behandeling met MRA	De aanbevelingen kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden. Het is van belang dat behandelaars en zorgverzekeraars gewezen worden op de verschillen met de vorige richtlijn, en dan met name de aanbevelingen over monobloc en bibloc, en de controles door een tandarts-specialist of een inhoudsdeskundige tandarts.
Behandeling met positietherapie	In december 2017 heeft het Zorginstituut een positief standpunt uitgebracht ten aanzien van de vergoeding van behandeling van positie-afhankelijk OSA met positietherapie. Bekendheid met de richtlijn en de indicatiestelling voor positietherapie is hierbij van belang. De aanbevelingen kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden.
KNO-chirurgische behandelingen	De aanbevelingen kunnen in principe binnen een jaar geïmplementeerd worden. De nieuwe technieken kunnen gemakkelijk aangeleerd worden, het is een variatie op bestaande technieken. Wel kan de beschikbaarheid van de apparatuur die benodigd is voor behandeling met TORS een belemmerende factor zijn om patiënten op deze manier te behandelen.
Nervus hypoglossusstimulatie	In het kader van voorlopige toelating tot het basispakket, wordt de toepassing van nervus hypoglossusstimulatie slechts in twee ziekenhuizen uitgevoerd. Dit is onder KNO-artsen en longartsen bekend. De producent (Inspire) zal op haar website plaatsen in welke ziekenhuizen deze techniek wordt toegepast. Er wordt daarom verwacht dat de aanbevelingen binnen een jaar te implementeren zijn in de betreffende ziekenhuizen. Een aandachtspunt is het verschil in indicatiestelling die genoemd is in de richtlijn en in het standpunt van het Zorginstituut. De richtlijn hanteert een ruimere indicatiestelling wat betreft AHI (tussen de 15 en 65) dan het Zorginstituut (AHI tussen de 30 en 50). Het Zorginstituut hanteert bovendien een zeer uitgebreide lijst met contra-indicaties. De richtlijnwerkgroep acht deze contra-indicaties niet relevant voor de dagelijkse klinische praktijk. Gezien de zwaarte van de ingreep en de uitgebreide screening voorafgaand aan de ingreep, zullen naar verwachting zeer weinig patiënten deze behandeling krijgen zonder dat deze vergoed wordt.
Kaakchirurgische behandelingen	De aanbevelingen worden reeds geïmplementeerd. Echter, een punt van aandacht is de indicatiestelling via de KNO- en/of longarts en de bekendheid van deze ingreep bij verwijzers. Een barrière om de aanbevelingen van deze module goed te kunnen implementeren, is dat vaak de nodige orthodontische behandeling bij een kaakchirurgische ingreep in een deel van de gevallen niet standaard wordt vergoed. Het is de aanbeveling van de werkgroep dat OSA als indicatie wordt opgenomen in de zogenaamde Indicatieve lijst voor aanspraken orthodontische hulp.
Combinatietherapie	De aanbevelingen kunnen binnen drie tot vijf jaar geïmplementeerd worden. Een implementatieprobleem is de vergoeding van combinatie van therapieën. In principe vergoedt de verzekeraar slechts één behandeling en niet de combinatie van CPAP, MRA en/of positietherapie. De werkgroep ziet graag verruiming van de vergoedingsmogelijkheden.
Effect van behandeling op comorbiditeiten	De aanbevelingen kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden. Gezien het nieuwe aspect van de aanbevelingen betreffende behandeling bij co-morbiditeiten, is het zeer van belang dat behandelaars kennisnemen van de richtlijn.
Bevorderen van therapietrouw	De meeste aanbevelingen kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden. Insomniabehandeling en cognitieve gedragstherapie gericht op insomnia wordt niet vergoed. Hierdoor wordt deze behandeling weinig aangeboden en uitgevoerd in Nederland. Daar is een belangrijke stap te maken.
Behandeling van OSA bij ouderen	De aanbevelingen kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden.
Anesthesie bij patiënten met OSA	De aanbevelingen kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden.
Organisatie van zorg	De aanbevelingen in deze module worden reeds geïmplementeerd of kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden. Aandachtspunt: de diagnosestelling moet gebeuren onder supervisie van een in slaap gespecialiseerd arts.
Patiëntenvoorlichting	De aanbevelingen kunnen binnen een jaar geïmplementeerd worden.

 

Te ondernemen acties per partij

Hieronder wordt per partij toegelicht welke acties zij volgens de richtlijnwerkgroep zouden moeten ondernemen om de implementatie van de richtlijn te bevorderen.

 

Alle direct betrokken wetenschappelijk verenigingen/beroepsorganisaties (NVALT, NVKNO, NVN, NVMKA, NVTS, NVA, NVKG)

• Bekend maken van de richtlijn onder de leden.
• Publiciteit voor de richtlijn maken door over de richtlijn te publiceren in tijdschriften en te vertellen op congressen.
• Verzorgen van (bij)scholing en training om ervoor te zorgen dat de gewenste expertise geleverd kan worden voor het naleven van de richtlijn.
• Waar relevant en mogelijk ontwikkelen van hulmiddelen, instrumenten en/of digitale tools die de implementatie van de richtlijn kunnen bevorderen. Er wordt momenteel een consultkaart ontwikkeld die de verschillende behandelopties omschrijft.
• Controleren van de toepassing van de aanbevelingen middels audits en de kwaliteitsvisitatie.
• Opnemen van de bij deze richtlijn ontwikkelde indicatoren in de kwaliteitsregistraties/indicatorensets.
• Gezamenlijk afspraken maken over en opstarten van continu modulair onderhoud van de richtlijn.

 

Initiatiefnemende wetenschappelijke verenigingen (NVALT en NVKNO)

• Ziekenhuisbestuurders en waar van toepassing andere systeemstakeholders op de hoogte brengen van aanbevelingen die (mogelijk) effect zullen gaan hebben op organisatie van zorg en op kosten en wat hierin van de betreffende partij verwacht zal worden.
• Bekend maken van de richtlijn onder de andere betrokken wetenschappelijke– en beroepsverenigingen.

 

De lokale vakgroepen/individuele medisch professionals

• Het bespreken van de aanbevelingen in de vakgroepsvergadering en lokale werkgroepen.
• Het afstemmen van lokale protocollen op de aanbevelingen in de richtlijn.
• Het volgen van bijscholing die bij deze richtlijn ontwikkeld gaat worden.
• Aanpassen lokale patiënteninformatie op grond van de materialen die door de verenigingen beschikbaar gesteld zullen worden.
• Afstemmen en afspraken maken met andere betrokken disciplines om de toepassing van de aanbevelingen in de praktijk te borgen.

 

De systeemstakeholders (onder andere zorgverzekeraars, NZA, (koepelorganisaties van) ziekenhuisbestuurders, IGZ, Zorginstituut Nederland)

• Ten aanzien van de financiering van de zorg voor patiënten met OSA wordt verwacht dat er voor de ziekenhuizen geen investeringen nodig zijn om de aanbevelingen in deze richtlijn te kunnen implementeren. Van de bestuurders wordt verwacht dat zij bij de betrokken medisch professionals nagaan op welke wijze zij kennis hebben genomen van de nieuwe richtlijn en deze toepassen in de praktijk.
• Van zorgverzekeraars wordt verwacht dat zij de zorg die in deze richtlijn wordt voorgeschreven zullen vergoeden. De sterk geformuleerde aanbevelingen in deze richtlijn kunnen, na verloop van de aangegeven implementatietermijnen door zorgverzekeraars worden gebruikt voor de inkoop van zorg.
• Van het Zorginstituut wordt verwacht dat zij de voorlopige toelating van behandeling met de nervushypoglossusstimulatie en met de slaappositietrainer monitoren.

 

Wetenschappers en subsidieverstrekkers

• Onderzoek initiëren naar de kennislacunes, bij voorkeur in Europees verband.

 

Het Kennisinstituut van Medisch Specialisten

• Zorgen voor bekendheid van de richtlijn onder de medewerkers en aan laten sluiten bij de ontwikkeling van gerelateerde richtlijnen;
• Toevoegen van richtlijn aan de Richtlijnendatabase;
• Opnemen van dit implementatieplan op een voor alle partijen goed te vinden plaats.