Patiëntenfolder: plasbuisvernauwing

Plasbuisvernauwing: onderzoek en behandeling

Door vernauwingen van de plasbuis kunt u moeilijker plassen. U moet meer kracht zetten of het duurt lang voordat uw blaas leeg is. Plassen kan een schrijnend gevoel geven en u kunt sneller een blaasontsteking krijgen. Soms wordt een vernauwing van de plasbuis toevallig ontdekt omdat het niet lukt een katheter in te brengen. Plasbuisvernauwing wordt ook urethrastrictuur genoemd.

 

Oorzaken

Plasbuisvernauwingen kunnen overal in de plasbuis ontstaan. De oorzaak is bijna altijd een beschadiging van de plasbuis. Bijvoorbeeld door een val op de stang van de fiets of het afscheuren van de plasbuis bij een bekkenbreuk. Ook door het inbrengen van een katheter of een operatie aan de blaas of prostaat kan een vernauwing ontstaan. Daarnaast kunnen de huidziekte lichen sclerosus of een geslachtsziekte een vernauwing veroorzaken.

 

F1

Figuur 1. Plasbuis van de man, zijaanzicht

 

Onderzoek

Er zijn verschillende behandelingen mogelijk bij een plasbuisvernauwing. Welke behandeling het beste is, hangt af van de plaats en de ernst van de vernauwing. Het is daarom belangrijk dat de uroloog uitgebreid onderzoek doet.

 

Meten van de urinestraal

U plast op een speciaal toilet met meetapparatuur om te meten hoe krachtig uw urinestraal is. Daarna wordt met een echoapparaat gekeken of er nog urine in uw blaas is achtergebleven. Door dit onderzoek wordt duidelijk hoe ernstig de vernauwing is. U moet hiervoor met een volle blaas komen.

 

Blaasspiegeling

De uroloog schuift een slangetje met een camera in de plasbuis. Daarmee wordt de binnenkant van de plasbuis bekeken. Van afwijkingen wordt een foto gemaakt. Door dit onderzoek wordt duidelijk waar de vernauwing zit en hoe ernstig deze is. Dit onderzoek gebeurt onder plaatselijke verdoving: er wordt eerst een verdovende gel in de plasbuis gebracht.

 

Röntgenonderzoek 
Er wordt  een slangetje of buisje in het begin van de plasbuis geplaatst. Dit onderzoek is niet pijnlijk, maar het slangetje kan wel een drukkend gevoel geven. Door dit slangetje wordt contrastvloeistof in de plasbuis gespoten. Met een röntgenapparaat wordt een foto gemaakt van de plasbuis. Door de contrastvloeistof is de vernauwing beter te zien. Met dit onderzoek is de plaats en ernst van de vernauwing goed te zien, maar ook de afstand tussen de vernauwing en de sluitspier van de blaas.

 

F2

Figuur 2. Plasbuis met contrastvloeistof. Bij de pijl is een vernauwing.

 

Behandelingen

Welke behandeling het beste is hangt onder andere af van de plaats en ernst van de vernauwing van de plasbuis. Soms is de vernauwing na de behandeling over. Maar dat gebeurt niet altijd, de vernauwing kan terug komen.

 

Zonder operatie: oprekken vernauwing

Voor het oprekken van de vernauwing komt u naar het ziekenhuis. De uroloog verdooft de plasbuis met gel en rekt de vernauwing langzaam op met staafjes of katheters.

 

F3

Figuur 3. Plasbuis van de man, vooraanzicht

 

Oprekken zorgt er niet altijd voor dat de vernauwing blijvend verdwijnt. Daarom kan het nodig zijn het oprekken de rest van uw leven vol te houden. Dat kan in het ziekenhuis. U kunt ook zelf leren de plasbuis op te rekken. Hoe vaak dat moet verschilt. Sommige mannen moeten dagelijks hun plasbuis oprekken, anderen één keer per maand.

 

Nadeel

Soms ontstaan hierbij bloedingen en infecties van de plasbuis en/of de blaas. Veel mensen vinden het oprekken ongemakkelijk, het kan ook pijnlijk zijn.

 

Voor wie

Oprekken van de vernauwing is geschikt voor mannen die niet geopereerd willen of kunnen worden. Bijvoorbeeld vanwege hoge leeftijd of risico’s.

 

Operatie: Insnijden vernauwing (Sachse- of Otisoperatie)

Bij deze operatie snijdt de uroloog de vernauwing in. Hierdoor wordt de plasbuis wijder. De operatie duurt maximaal één uur en vindt plaats onder narcose of met een ruggenprik. U heeft  geen uitwendige wond en u herstelt snel.

 

Katheter

Na afloop wordt een katheter in de plasbuis gebracht. Deze blijft één dag zitten, soms een paar dagen langer. De katheter kan zorgen voor blaaskramp: u hebt het gevoel dat u moet plassen of hebt pijn aan de top van de penis. U kunt hiervoor medicijnen krijgen. Nadat de katheter is verwijderd kunt u weer gewoon plassen.

 

Weer thuis

De wond in de penis kan soms nog bloeden waardoor er bloed in de urine zit. Dit is normaal en kan geen kwaad.

 

Nadeel

Door deze operatie kan een nieuwe vernauwing ontstaan. Dat komt doordat de operatie voor nieuw littekenweefsel in de plasbuis kan zorgen. Dit leidt tot een nieuwe vernauwing. Als de vernauwingen blijven terugkomen moet worden gekozen voor een andere oplossing.

 

Voor wie

Deze operatie is geschikt bij relatief kleine vernauwingen in het deel van de plasbuis dat door het kruis loopt. De kans dat dat de vernauwing wegblijft is bij een eerste operatie ongeveer 60 procent. De kans op succes is lager als u voor een tweede of volgende keer wordt geopereerd aan een terugkerende vernauwing.

 

Voor wie niet

Deze operatie is geen goede oplossing bij terugkerende vernauwingen, een grote vernauwing of een vernauwing in het penisgedeelte van de plasbuis. De kans is dan namelijk erg groot dat de vernauwing blijft terugkomen.

 

Operatie en oprekken

Voor mannen die geen ingrijpende operatie kunnen ondergaan is een goede oplossing om deze operatie en oprekken te combineren.

 

Operatie: verwijderen vernauwing en operatief herstel (urethraplastiek)

Urethraplastiek is de verzamelnaam voor verschillende operaties bij plasbuisvernauwing. De uroloog legt de plasbuis open en verwijdert het deel waar de vernauwing zit. Hierna worden de uiteinden van de plasbuis weer aan elkaar vastgehecht. De operatie gebeurt onder volledige narcose of met een ruggenprik. Bij een ervaren uroloog is het succespercentage 90 procent.

 

Vervangend slijmvlies

Soms kunnen de uiteinden van de plasbuis niet aan elkaar worden gehecht omdat de penis daardoor korter zou worden of omdat de vernauwing te lang is. Dan vervangt de uroloog een stukje plasbuis met ander slijmvlies. Dit slijmvlies wordt uit het binnenblad van de voorhuid gehaald of uit de mond (wang, lip of onderkant van de tong).

Hiervoor zijn twee operaties nodig: één om het vervangend slijmvlies te verkrijgen en één voor de vernauwing. Deze twee ingrepen gebeuren bij bijna iedereen in één keer. Soms moet het in twee stappen om de kans op succes te vergroten. De plasbuis wordt dan bij de eerste operatie nog niet gesloten. Het nieuw geplaatste slijmvlies krijgt eerst de tijd om goed in te groeien. Na ongeveer drie maanden wordt u opnieuw geopereerd waarbij de plasbuis en huid worden gesloten.

 

Ernstige verlittekening

Een operatie heeft weinig kans op succes als er veel verlittekening in de plasbuis is. Het is dan vaak wel mogelijk een verbinding te maken tussen het eerste stukje plasbuis en de huid van het kruis. U moet dan voortaan zittend plassen en ook het sperma komt door deze opening naar buiten.

 

Genezing wond

Na de operatie hebt u een wond tussen het balzak en de anus. De genezing daarvan duurt twee tot drie weken. In het begin kunt u last hebben van bloed in de urine. Dit is normaal en kan geen kwaad.

 

Katheter

U hebt één tot drie weken een katheter.   U kunt hierdoor last krijgen van blaaskramp: u hebt het gevoel dat u moet plassen of hebt pijn aan de top van de penis. Hiervoor kunt u medicijnen krijgen.

De uroloog verwijdert de katheter als de wond genezen is. Dit wordt gecontroleerd met een röntgenfoto. Hiervoor komt u terug naar het ziekenhuis. De genezing van de wond in de plasbuis kan één week duren, maar ook langer.

 

Weer thuis

Bij de volgende klachten moet u direct contact opnemen met het ziekenhuis, ook buiten kantooruren:

 

Tips

 

Voorschriften

Voor een goede genezing zijn de volgende regels belangrijk:

 

Operaties: complicaties

Infecties

Bij elke operatie is er risico op infectie, dus ook bij operaties vanwege plasbuisvernauwing. Om de kans op infectie te verkleinen krijgt u al voor de operatie antibiotica. Blaas- en plasbuisontsteking komen weinig voor.

 

Nabloeding

Ook een nabloeding kan na elke operatie voorkomen. Daarom wordt na de operatie in het ziekenhuis het bloedverlies in de gaten gehouden.

 

Incontinentie

Incontinentie is bijna nooit een gevolg van een operatie aan de plasbuis. Toch hebben sommige mannen er last van na de ingreep. Dat komt meestal doordat de urine makkelijker door de plasbuis gaat. Ook maakt de katheter de sluitspier tijdelijk zwakker. Deze incontinentie is goed te verhelpen door oefeningen van de sluitspier en de bekkenbodem. Een bekkenfysiotherapeut kan u deze oefeningen aanleren.

 

Operatie: gevolgen lange termijn

Seksualiteit

Veel mannen zijn bang dat een operatie aan de plasbuis impotentie veroorzaakt. Dat klopt niet. Een plasbuisoperatie heeft geen invloed op de erectie en het seksuele leven. De zaadlozing kan juist verbeteren na de ingreep.

Ongeveer vijf procent van de mannen heeft toch last van erectiestoornissen. Dit gaat meestal vanzelf weer over, al kan het wel een half jaar duren. Tijdelijk gebruik van erectiepillen kan een oplossing zijn. Ook kan een bezoek bij de seksuoloog helpen.

 

Impotentie door bekkenschade

Een plasbuisvernauwing kan het gevolg zijn van schade aan het bekken, bijvoorbeeld door een ongeluk of val. Vaak zijn dan ook de bloedvaten en zenuwen beschadigd die voor een erectie zorgen. Dit probleem kan helaas niet door een operatie worden verholpen.

 

Terugkerende vernauwing
Na een operatie kunt u opnieuw last krijgen van een vernauwing in de plasbuis. Door de operatie kan namelijk littekenweefsel ontstaan dat voor een nieuwe vernauwing zorgt. Sommige mannen krijgen al kort na de operatie hier last van, andere veel later. Soms blijven de vernauwingen terugkeren. Dan kan gekozen worden voor het oprekken van de plasbuis of voor een nieuwe operatie.

 

Doof prikkelend gevoel in het littekengebied

Minder dan tien procent van de mannen heeft last van een doof prikkelend gevoel op de plaats waar ze zijn geopereerd. Dit gaat altijd over, maar het kan wel enkele maanden duren.

 

Zeldzame complicaties

Deze complicaties komen heel zelden (minder dan één procent) voor:

 

Contact

Telefoonnummer voor overleg tijdens kantooruren:

in te vullen door ziekenhuis zelf

Telefoonnummer buiten kantooruren:

in te vullen door ziekenhuis zelf