Implementatieplan

Inleiding

Dit implementatieplan is opgesteld ter bevordering van de implementatie van de Richtlijn Ongeïnstrumenteerde wervelkolomchirurgie. Voor het opstellen van dit plan is een inventarisatie gedaan van de mogelijk bevorderende en belemmerende factoren voor het naleven van de aanbevelingen. Daarbij heeft de richtlijncommissie een advies uitgebracht over het tijdspad voor implementatie, de daarvoor benodigde randvoorwaarden en de acties die door verschillende partijen ondernomen dienen te worden.

Werkwijze

De werkgroep heeft per aanbeveling geïnventariseerd:

per wanneer de aanbeveling overal geïmplementeerd moet kunnen zijn;
de verwachtte impact van implementatie van de aanbeveling op de zorgkosten;
randvoorwaarden om de aanbeveling te kunnen implementeren;
mogelijk barrières om de aanbeveling te kunnen implementeren;
mogelijke acties om de implementatie van de aanbeveling te bevorderen;
verantwoordelijke partij voor de te ondernemen acties.

Voor iedere aanbevelingen is nagedacht over de hierboven genoemde punten. Echter niet voor iedere aanbeveling kon ieder punt worden beantwoord. Er kan een onderscheid worden gemaakt tussen “sterk geformuleerde aanbevelingen” en “zwak geformuleerde aanbevelingen”. In het eerste geval doet de richtlijncommissie een duidelijke uitspraak over iets dat zeker wel of zeker niet gedaan moet worden. In het tweede geval wordt de aanbeveling minder zeker gesteld (bijvoorbeeld “Overweeg om …”) en wordt dus meer ruimte gelaten voor alternatieve opties. Voor “sterk geformuleerde aanbevelingen” zijn bovengenoemde punten in principe meer uitgewerkt dan voor de “zwak geformuleerde aanbevelingen”.

De implementatiemodule geeft een kort overzicht van de wijze waarop barrières geïnventariseerd zijn.

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:
<1 jaar,

1-3 jaar of

>3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie¹

Te ondernemen acties voor implementatie²

Verantwoordelijken voor acties³

Overige opmerkingen

¹ Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land m.b.t. de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, etc.

² Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.

³ Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang. Echter, aangezien de richtlijn vaak enkel wordt geautoriseerd door de (participerende) wetenschappelijke verenigingen is het aan de wetenschappelijke verenigingen om deze problemen bij de andere partijen aan te kaarten.

Implementatietermijnen

Voor “sterk geformuleerde aanbevelingen” geldt dat zij zo spoedig mogelijk geïmplementeerd dienen te worden. Voor de meeste “sterk geformuleerde aanbevelingen” betekent dat dat zij komend jaar direct geïmplementeerd moeten worden en dat per eind 2018 wordt verwacht dat iedereen aan deze aanbevelingen voldoet. Veel aanbevelingen in deze richtlijn hebben korte implementatietermijnen omdat de werkgroep deze aanbevelingen al als huidige zorg ziet.

Voor de volgende aanbevelingen dient echter een langer implementatietermijn van drie jaar, of 3-5 jaar aangehouden te worden, wat dus betekent dat per eind 2020 tot eind 2022 iedereen aan deze aanbevelingen dient te voldoen:

Ga na wat het meest belangrijk is voor de patiënt. Ga na of er behoefte is aan meer informatie om tot een goed besluit te komen. Geef aan dat het besluit niet direct genomen hoeft te worden, en dat de patiënt ook nog tijd mag nemen om er nog eens over na te denken.

Daarbij is het van belang rekening te houden met voor deze patiëntengroepen belangrijke uitkomstmaten en verwachtingen.

Het lange implementatietermijn van deze aanbeveling heeft te maken met het feit dat het nog niet duidelijk is hoe verschillende uitkomstmaten worden beïnvloed door conservatieve therapie en/ of een chirurgische ingreep.

Verwijderen van slechts het sequester indien deze wortelcompressie veroorzaakt lijkt voldoende te zijn.

Deze aanbeveling heeft een lang implementatietermijn omdat de beschikbare literatuur nog niet doorslaggevend is.

De interlaminaire techniek heeft de eerste voorkeur, er is geen bewijs om te menen dat de transforaminale techniek tot een beter resultaat zou leiden. Extra onderzoek zou behulpzaam zijn.

Er loopt een ZonMw gefinancierde RCT naar de eventuele meerwaarde van PTED. De resultaten zullen pas over meer dan 3 jaar bekend zijn, vandaar de lange implementatietermijn.

Bovenstaande aanbevelingen kunnen niet direct worden ingevoerd vanwege een gebrek aan middelen, expertise en/of juiste organisatie. Daarnaast is aanwezigheid van en afstemming tussen professionals en faciliteiten nodig om de handelingen op betrouwbare wijze te kunnen uitvoeren. De implementatie van bovenstaande aanbeveling kent daarom een langere implementatietermijn.

Impact op zorgkosten

Veel aanbevelingen brengen geen of nauwelijks gevolgen met zich mee voor de zorgkosten. Een aantal aanbevelingen doet dit echter wel. In onderstaande tabel wordt beschreven welke aanbevelingen een mogelijk effect met zich meebrengen op de zorgkosten en welk effect dit is.

Aanbeveling	Verwachtte impact op zorgkosten
Bespreek met de patiënt dat meer dan de helft van de patiënten geneest met een conservatieve behandeling en dat indien de pijn niet afneemt na 10-12 weken chirurgisch ingrijpen overwogen kan worden.	Dit zou kunnen leiden tot daling zorgkosten omdat mogelijk minder patiënten een chirurgische ingreep hoeven te ondergaan. Aan de andere kant is deze aanbeveling al huidige praktijk en is het de vraag of er nog veel zal veranderen.
Verwijzing voor oefentherapie direct na de operatie van een HNP hoeft in de meeste gevallen niet plaats te vinden.	Zorgkosten zullen lager worden.
Verwijzing voor oefentherapie direct na de operatie van een stenose hoeft in de meeste gevallen niet plaats te vinden.	Zorgkosten zullen lager worden.

Te ondernemen acties per partij

Hieronder wordt per partij toegelicht welke acties zij kunnen ondernemen om de implementatie van de richtlijn te bevorderen.

Alle direct betrokken wetenschappelijk verenigingen/beroepsorganisaties (NVvN, NOV, NVN, NVA, NVvR)

Bekend maken van de richtlijn onder de leden.
Publiciteit voor de richtlijn maken door over de richtlijn te publiceren in tijdschriften en te vertellen op congressen.
Ontwikkelen van gerichte bijscholing/trainingen
Ontwikkelen en aanpassen van patiënteninformatie/keuzehulpen (in samenwerking met patiëntorganisaties).
Controleren van de toepassing van de aanbevelingen middels audits en de kwaliteitsvisitatie.
Gezamenlijk afspraken maken over en opstarten van continu modulair onderhoud van de richtlijn.

De lokale vakgroepen/individuele medisch professionals

Het bespreken van de aanbevelingen in de vakgroepsvergadering en lokale werkgroepen.
Het volgen van bijscholing die bij deze richtlijn ontwikkeld gaat worden.
Aanpassen lokale patiënteninformatie op grond van de materialen die door de verenigingen beschikbaar gesteld zullen worden.
Afstemmen en afspraken maken met andere betrokken disciplines om de toepassing van de aanbevelingen in de praktijk te borgen.

De systeemstakeholders (onder andere zorgverzekeraars, (koepelorganisaties van) ziekenhuisbestuurders, IGZ)

Ten aanzien van de financiering van de zorg voor patiënten met HNP of stenose wordt van het bestuur van de ziekenhuizen verwacht dat zij bereid zijn om de nodige investeringen te doen (zie hierboven bij impact op zorgkosten) om de aanbevelingen in deze richtlijn te kunnen implementeren. Daarnaast wordt van de bestuurders verwacht dat zij bij de betrokken medisch professionals nagaan op welke wijze zij kennis hebben genomen van de nieuwe richtlijn en deze toepassen in de praktijk.

Van zorgverzekeraars wordt verwacht dat zij de zorg die in deze richtlijn wordt voorgeschreven zullen vergoeden. De “sterk geformuleerde aanbevelingen” in deze richtlijn kunnen, na verloop van de aangegeven implementatietermijnen door zorgverzekeraars worden gebruikt voor de inkoop van zorg.

Het Kennisinstituut van Medisch Specialisten

Toevoegen van richtlijn aan Richtlijnendatabase. Daarbij opnemen van dit implementatieplan op een voor alle partijen goed te vinden plaats.

Module Shared Decision Making

Aanbeveling	Tijdspad voor implementatie: <1 jaar, 1-3 jaar of >3 jaar	Verwacht effect op kosten	Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)	Mogelijke barrières voor implementatie¹	Te ondernemen acties voor implementatie²	Verantwoordelijken voor acties³	Overige opmerkingen
Leg uit dat er een keuzemogelijkheid is en dat zorgverleners de patiënt daarin kunnen begeleiden.	< 1 jaar	neutraal	Adequaat voorlichtings-materiaal/ folders waardoor patiënten beter voorbereid aan gesprek beginnen	Taal/ attitude patiënt en of arts	Randvoorwaarden scheppen	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, patiënten-vereniging
Bespreek alle behandelmogelijkheden met voor- en nadelen en eventuele contra-indicaties. Geef daarbij ook aan dat het belangrijk is dat de keuze haalbaar en inpasbaar is in de persoonlijke situatie van de patiënt.	< 1 jaar	neutraal	Zie boven, ook optimale voorlichting van behandelaars inzake complicaties van andere behandelingen	Onvoldoende kennis (derhalve valse voorlichting)	Training van behandelaars, of videoboodschappen zodat het allemaal uniform is.	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiëntenvereniging
Ga na wat het meest belangrijk is voor de patiënt. Ga na of er behoefte is aan meer informatie om tot een goed besluit te komen. Geef aan dat het besluit niet direct genomen hoeft te worden, en dat de patiënt ook nog tijd mag nemen om er nog eens over na te denken.	< 1jaar	neutraal	Tijd om met patiënten te praten	Onvoldoende tijd		Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten vereniging
Daarbij is het van belang rekening te houden met voor deze patiëntengroepen belangrijke uitkomstmaten en verwachtingen.	>3 jaar	Mogelijk kosten-verlagend omdat een op het individu toegespitste behandeling mogelijk effectiever is.	optimale voorlichting van behandelaars inzake complicaties van andere behandelingen	Onvoldoende inzicht in uitkomstmaat door ontbreken kennis, ontbreken faciliteiten die dit inzichtelijk maken	Training, ontwikkeling PROMS iCHom, systemen waar dit makkleijk uit te genereren valt	Zorgverzekeraars, VWS, patiëntenvereniging
Tevens is het van belang rekening te houden met het feit dat er sprake kan zijn van meer professionals die de patiënt behandelen en daarmee afspraken te maken wie de patiënt informeert of de informatie tenminste op elkaar af te stemmen.	<1 jaar	Kostenneutraal ( is veelal al zo geregeld)	Geen	Geen	Controle tijdens kwaliteitsvisitatie	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiëntenvereniging
maak ter ondersteuning van SDM gebruik van de drie goede vragen campagne (www.3goedevragen.nl); maak in het optiegesprek bijvoorbeeld gebruik van de option grid/consultkaart rughernia (beschikbaar medio 2017); verwijs patiënten bijvoorbeeld naar de keuzehulp van het LUMC die gemaakt is met financiering van ZonMw (Lage rughernia: opereren of niet?) (www.lumc.nl/org/sips) of Thuisarts.nl (http//keuzehulpen. thuisarts.nl/hernia-afwachten-een-operatie).	1-3 jaar	Neutraal	voorlichting	Mensen die vast blijven aan een oude gewoonte	Opstarten goede voorlichting	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiëntenvereniging
Zorg dat je op de hoogte bent van de mogelijkheden van andere professionals, en houdt contact met andere relevante professionals	< 1 jaar	Mogelijk kosten verhogend omdat het shopgedrag in de hand werkt, anderzijds kosten-verlagend omdat een arts gekozen wordt waarin vertrouwen bestaat,	Goed overzicht van kwaificaties en beoordelingen van artsen op internet	Vertroebeling van beoordeling door een enkele slechte beoordeling	Inrichten overzicht	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten verenig
Let bij oudere stenosepatiënten naast pijn ook op andere relevante uitkomstmaten zoals werk en sport/hobby uitoefening. * Ga in het gesprek na wat belangrijk is voor de betreffende patiënt*	< 1 jaar	Neutraal	Tijd in ruimen tijdens spreekuu, oprechte interesse in patient	Drukke spreekuren, oorlichtingpatienetn die noodzaak van deze info niet zien,	Scholing van artsen en patienten	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten verenig

Module Operatie-indicatie HNP

Aanbeveling	Tijdspad voor implementatie: <1 jaar, 1-3 jaar of >3 jaar	Verwacht effect op kosten	Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)	Mogelijke barrières voor implementatie¹	Te ondernemen acties voor implementatie²	Verantwoordelijken voor acties³	Overige opmerkingen
Bespreek met de patiënt dat meer dan de helft van de patiënten geneest met een conservatieve behandeling en dat indien de pijn niet afneemt na 10-12 weken chirurgisch ingrijpen overwogen kan worden.	<1 jaar	Vermoedelijk geen, aangezien dit al algemeen beleid was	Bij uitzondering moet het mogelijk zijn om patiënten op kortere termijn dan 10-12 weken te opereren	Voor het ziekenhuis/ de operateur is een operatie winst-gevender dan een conservatieve behandeling.	Financiële barrière voor gecontinueerd conservatief beleid wegnemen	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten vereniging
Bespreek met de patiënt dat de resultaten van chirurgische en conservatieve behandeling (bij een klachtenduur van ca 10- 12 weken) na één jaar vergelijkbaar zijn. Meld daarbij dat ongeveer 40% van de patiënten die voor een conservatieve behandeling hebben gekozen alsnog geopereerd worden omdat klachten onvoldoende verbeterden.	<1 jaar	Vermoedelijk geen, aangezien dit al algemeen beleid was	Bij uitzondering moet het mogelijk zijn om patiënten op kortere termijn dan 10-12 weken te opereren	Voor het ziekenhuis/ de operateur is een operatie winst-gevender dan een conservatieve behandeling.	Financiële barrière voor gecontinueerd conservatief beleid wegnemen	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten vereniging
Behandel het lumbaal radiculair syndroom op basis van een HNP chirurgisch wanneer de patiënt dit weloverwogen wenst in samenspraak met de behandelend arts, afwegende de premorbide status en de mogelijke complicaties.	<1 jaar	Vermoedelijk geen, aangezien dit al algemeen beleid was	-	-	Publicatie richtlijn	Medisch Specialisten

Module Operatie-indicatie lumbale spinale stenose

Aanbeveling	Tijdspad voor implementatie: <1 jaar, 1-3 jaar of >3 jaar	Verwacht effect op kosten	Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)	Mogelijke barrières voor implementatie¹	Te ondernemen acties voor implementatie²	Verantwoordelijken voor acties³	Overige opmerkingen
Overweeg operatieve behandeling bij een patiënt met ernstige/progressieve klachten volledig passend bij LSS, met passende beeldvorming, bij niet-succesvolle conservatieve behandeling.	<1 jaar	Neutraal, is al praktijk	Geen	Geen	Geen	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden
Bespreek met de patiënt dat er aanwijzingen voor een voordeel ten aanzien van verbeteren van functioneren of waargenomen beenpijn zijn van een operatie boven een conservatieve behandeling.	1-3 jaar	neutraal	Goede voorlichting patiënten maar ook behandelaren	Bias van behandelaar ten opzichte van de anderen, patiënten met een sterke voorkeur voor het een of ander	Goede voorlichting	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten vereniging
Bespreek met de patiënt dat goed uitgevoerde onderzoeken die een operatieve ingreep met een conservatieve behandeling op individueel niveau vergelijken niet voorhanden zijn, wat de besluitvoering medisch bemoeilijkt.	1-3 jaar	neutraal	Goede voorlichting patiënten maar ook behandelaren	Bias van een behandelaar ten opzichte van de anderen, patiënten met een sterke voorkeur voor het een of ander	Goede voorlichting	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten vereniging
Behandel LSS chirurgisch wanneer de patiënt dit weloverwogen wenst in samenspraak met de behandelend arts, afwegende de premorbide status en de mogelijke complicaties.	< 1 jaar	Neutraal	Geen	Geen	geen	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten vereniging

Module Beste ingreep HNP

Aanbeveling	Tijdspad voor implementatie: <1 jaar, 1-3 jaar of >3 jaar	Verwacht effect op kosten	Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)	Mogelijke barrières voor implementatie¹	Te ondernemen acties voor implementatie²	Verantwoordelijken voor acties³	Overige opmerkingen
Verwijderen van slechts het sequester indien deze wortelcompressie veroorzaakt lijkt voldoende te zijn.	>3 jaar	Vermoedelijk geen, aangezien dit al algemeen beleid was	Gedegen onderzoek dat aantoont dat alleen verwijderen sequester voldoende is	Onduidelijke resultaten na onderzoek, twijfel bij chirurgen	Starten onderzoek	FMS en NVvN en NOV
Uitvoeren van een microdiscotomie bij een lumbale hernia kan zowel middels een open benadering als via een benadering door een tube.	<1 jaar	Vermoedelijk geen, aangezien dit al algemeen bekend was	Geen	Geen	Uitbrengen richtlijn en dit onder de aandacht brengen van de betrokken partijen	FMS en NVvN en NOV
De interlaminaire techniek heeft de eerste voorkeur, er is geen bewijs om te menen dat de transforaminale techniek tot een beter resultaat zou leiden. Extra onderzoek zou behulpzaam zijn.	>3 jaar	Geen	Er loopt een ZonMw gefinancierde RCT naar de eventuele meerwaarde van PTED. De resultaten zullen pas over meer dan 3 jaar bekend zijn	Indien resultaten van trial bekend zijn kan de externe validatie problematisch zijn.	Nvt, want de uitkomst van de RCT is nog onduidelijk.	Onderzoekers van PTED trial moeten eerst resultaten opleveren, daarna herziening beleid evalueren.

Module Beste ingreep stenose

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:
<1 jaar,

1-3 jaar of

>3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie¹

Te ondernemen acties voor implementatie²

Verantwoordelijken voor acties³

Overige opmerkingen

Kies als operateur de meest geëigende chirurgische techniek, daar uit de literatuur niet duidelijk blijkt wat de beste operatieve decompressie voor een kanaalstenose is.

<1 jaar

Vermoedelijk geen, aangezien dit al algemeen beleid was

Geen

Uitbrengen richtlijn en dit onder de aandacht brengen van de betrokken partijen

FMS en NVvN en NOV

Geef als operateur inzicht in de resultaten en complicaties van een operatieve decompressie zodat de patiënt een goede keuze kan maken over het al dan niet ondergaan van een chirurgische ingreep.

<1 jaar

Vermoedelijk geen, aangezien dit al algemeen beleid was

Geen

Uitbrengen richtlijn en dit onder de aandacht brengen van de betrokken partijen

FMS en NVvN en NOV

Module Postoperatieve oefentherapie HNP

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:
<1 jaar,

1-3 jaar of

>3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie¹

Te ondernemen acties voor implementatie²

Verantwoordelijken voor acties³

Overige opmerkingen

Verwijzing voor oefentherapie direct na de operatie van een HNP hoeft in de meeste gevallen niet plaats te vinden.

< 1 jaar

Kosten reductie

Goede bekendheid van deze richtlijn onder behandelaren en controle van zorgverzekeraars hierop

Oud geloof

Advies van richtlijn onder de aandacht brengen bij patiënten en behandelaren

Beroepsverenigingen, patiënten vereniging, zorgverzekeraars.

Verwijzing valt te overwegen bij patiënten die na zes weken nog klachten hebben of nog niet op hun oude niveau functioneren en bij patiënten met bewegingsarmoede of -angst.

<1 jaar

Kostenreductie saenhandgend met voorgaand punt en alleen zij die het nodig zouden kunnen hebben krijgen dit voorgeschreven

Goede bekendheid van deze richtlijn onder behandelaren en controle van zorgverzekeraars hierop

Weerstand bij behandelaren hierin mee te gaan

Advies van richtlijn onder de aandacht brengen bij patiënten en behandelaren

Beroepsverenigingen, patiënten vereniging, zorgverzekeraars.

Module Postoperatieve oefentherapie Stenose

Aanbeveling

Tijdspad voor implementatie:
<1 jaar,

1-3 jaar of

>3 jaar

Verwacht effect op kosten

Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)

Mogelijke barrières voor implementatie¹

Te ondernemen acties voor implementatie²

Verantwoordelijken voor acties³

Overige opmerkingen

Verwijzing voor oefentherapie direct na de operatie van een stenose hoeft in de meeste gevallen niet plaats te vinden.

< 1 jaar

Kosten reductie

Goede bekendheid van deze richtlijn onder behandelaren en controle van zorgverzekeraars hierop

Oud geloof

Advies van richtlijn onder de aandacht brengen bij patiënten en behandelaren

Beroepsverenigingen, patiënten vereniging, zorgverzekeraars.

Verwijzing valt te overwegen bij patiënten die na vier tot zes weken nog klachten hebben of nog niet op hun oude niveau functioneren en bij patiënten met bewegingsarmoede of -angst.

<1 jaar

Kostenreductie samenhangend met voorgaand punt en alleen zij die het nodig zouden kunnen hebben krijgen dit voorgeschreven

Goede bekendheid van deze richtlijn onder behandelaren en controle van zorgverzekeraars hierop

Weerstand bij behandelaren hierin mee te gaan

Advies van richtlijn onder de aandacht brengen bij patiënten en behandelaren

Beroepsverenigingen, patiënten vereniging, zorgverzekeraars.

Module Belastbaarheid

Aanbeveling	Tijdspad voor implementatie: <1 jaar, 1-3 jaar of >3 jaar	Verwacht effect op kosten	Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)	Mogelijke barrières voor implementatie¹	Te ondernemen acties voor implementatie²	Verantwoordelijken voor acties³	Overige opmerkingen
Bespreek met de patiënt dat er geen eenduidig advies is en in samenspraak wordt bepaald welk beleid met betrekking tot belastbaarheid passend is voor de patiënt.	1-3jaar	Neutraal voor gezondheidszorg,	Goede voorlichting	Niet bereiken van de kennis gepresenteerd in deze richtlijn	Voorlichting opstarten	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten vereniging, arbeidsgeneeskundigen
Verhogen belastbaarheid na een lage lumbale operatie kan wellicht reeds vanaf twee weken na de operatie, afhankelijk van de individuele en post-operatieve situatie.	1-3jaar	Neutraal voor gezondheidszorg, kostenreductie sociaal	Goede voorlichting	Niet bereiken van de kennis gepresenteerd in deze richtlijn	Voorlichting opstarten	Wetenschappelijke verenigingen van hen die de therapiekeuze aanbieden, zorgverzekeraars, patiënten vereniging, arbeidsgeneeskundigen
Geef op de dag van operatie of de dag erna instructies ten aanzien van bewegen aan de patiënt.	< 1 Jaar	Neutraal, wordt al gedaan	Geen	Geen	Geen	Beroepsverenigingen, patiënten vereniging, zorgverzekeraars

Module Organisatie van Zorg

Aanbeveling	Tijdspad voor implementatie: <1 jaar, 1-3 jaar of >3 jaar	Verwacht effect op kosten	Randvoorwaarden voor implementatie (binnen aangegeven tijdspad)	Mogelijke barrières voor implementatie¹	Te ondernemen acties voor implementatie²	Verantwoordelijken voor acties³	Overige opmerkingen
Bespreek patiënten met minder typische klachten of spinale problematiek in een MDO en zorg dat er mogelijkheden zijn tot intercollegiaal overleg met andere spinaalchirurgen.	1 – 3 jaar	Klein	Aanwezigheid MDO	Beperkte tijd. Niet de relevantie inzien door zorgverleners	Publicatie richtlijn	Vakgroepen dienen het in te richten.
Deelname aan een nationaal PROMS registratiesysteem wordt aanbevolen.	1-3 jaar	Geen	Aanwezigheid PROMS systeem.	Welwillendheid om deel te nemen. Aanleveren gegevens.	Geen	Wetenschappelijke verenigingen en vakgroepen
Zorg voor het verspreiden van voorlichtingsbrochures/websites met achtergrondinformatie voor patiënten met verwijzingen naar websites van beroeps- en patiëntenverenigingen.	<1 jaar	Geen	Bekendheid van voorlichtingsmaterialen bij zorgverleners	Geen	Publicatie richtlijn, consultkaart en thuisartsinformatie	Wetenschappelijke verenigingen
Draag zorg voor de mogelijkheid tot spoedige re-interventie bij een bloedingscomplicatie.	1-3 jaar	Mogelijke verschuiving van zorg. Op macroniveau geen wijzigingen	Geen	Bereidheid instellingen	Indien er geen afspraken zijn het zoeken van afstemming tussen instellingen.	Vakgroepen
Verzorg de nascholing CME conform vigerende accreditatie-eisen beroepsgroep.	<1 jaar	Geen	In stand houden accrediatieeisen	Geen, huidig beleid	Continueren beleid wetenschappelijke vereniging	Wetenschappelijke verenigingen en vakgroepen
Inzage in complicaties door een ieder strekt tot aanbeveling.	1- 3 jaar	Geen	Platform in complicatiegegevens kenbaar te maken	Weerzin om complicaties kenbaar te maken. Problemen mbt juiste interpretatie gegevens.		Vakgroepen, wetenschappelijke vereniging