Algemene inleiding

Aanleiding voor het maken van de richtlijn

Pijnlijke diabetische polyneuropathie (PDNP) is een van de meest voorkomende complicaties van diabetes en komt in populatiestudies bij 30 tot 40% van alle volwassen personen met diabetes voor. Onder PDNP wordt zowel verstaan een diabetische polyneuropathie met pijn als een dunne vezel neuropathie, maar niet aandoeningen zoals een carpaal tunnel syndroom of een diabetische amyotrofie. Een kwart van de diabetes patiënten heeft in deze studies een pijnlijke neuropathie met een VAS score >4 en deze ernstige pijn gaat gepaard met angst, depressie, slaapstoornissen, beperkingen in mobiliteit en sociale isolatie. Helaas worden de klachten zowel door patiënt als behandelaar niet onderkend, waardoor ≥50% van de patiënten met pijnlijke neuropathie niet of inadequaat behandeld wordt, zo blijkt uit internationaal en Nederlands onderzoek. Deze studies lieten ook zien dat als medicatie voorgeschreven wordt, vaak de verkeerde klasse medicijnen en/of inadequate doseringen worden gebruikt. Op basis van deze gegevens is het aannemelijk dat er in Nederland op dit moment meer dan 100.000 patiënten met pijnlijke neuropathie zijn die niet (afdoende) worden behandeld. Ongepubliceerd onderzoek –een internet-enquête uitgevoerd ter voorbereiding van deze richtlijn- onder 300 medici gaf aan dat meerdere disciplines zich met de diagnostiek en behandeling bezig houden (met name huisartsen, internisten, neurologen en anesthesiologen). Onder deze medici was er echter geen overeenstemming over het gebruik van diagnostiek. Daarnaast gaven huisartsen en internisten aan zich als hoofdbehandelaar voor deze complicatie te beschouwen, maar tegelijkertijd rapporteerden zij zich op dit terrein, zowel met betrekking tot de diagnostiek als behandeling, onzeker te voelen.

 

In Nederland is in 2005 een Richtlijn Polyneuropathie opgesteld onder auspiciën van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie en de Nederlandse Vereniging voor Klinische Neurofysiologie (NVN 2005). Deze richtlijn is inmiddels verouderd, is onvoldoende toegespitst op huisartsen en internisten en is te weinig gericht op de meerderheid van patiënten die deze zorgverleners behandelen, mensen met pijnlijke diabetische neuropathie. Door gebrek aan kennis en vaardigheden is er behoefte aan een evidence based richtlijn die praktische handvaten en hulpmiddelen geven voor de dagelijkse praktijk.

 

Doel van de richtlijn

Het doel van deze richtlijn is de betrokken zorgprofessional handvatten te bieden hoe bij patiënten met diabetes de diagnose PDNP gesteld kan worden, wat de optimale medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandeling is en hoe de resultaten van behandeling gemonitord kunnen worden.

 

Afbakening van de richtlijn

De richtlijn beschrijft hoe de screening, diagnostiek en behandeling van pijnlijke diabetische polyneuropathie (PDNP) dient plaats te vinden bij volwassen personen met diabetes mellitus.

Hiertoe werden de volgende uitgangsvragen geformuleerd, elk uitgewerkt in een aparte richtlijnmodule:

 

Screening en diagnostiek

Behandeling

Randvoorwaarden (organisatie van de zorg)

 

Het uiteindelijke doel van deze interventies is een tijdige, adequate en kosteneffectieve behandeling van PDNP, het beperken van pijn en daarmee gepaard gaande angst, depressie, slaapstoornissen, beperkingen in mobiliteit en sociale isolatie. Een optimale behandeling van PDNP draagt bij aan het voorkomen van verdere complicaties (voetulcera, Charcot neuro-osteo-artropathie) en de verhoging van de kwaliteit van leven.

 

De huidige richtlijnmodules hebben betrekking op volwassen personen met (verdenking op) PDNP. De werkgroep is van mening dat op korte termijn een module moet worden toegevoegd die het optimale beleid definieert voor kinderen met (verdenking op) PDNP.

 

Beoogde gebruikers van de richtlijn

Deze richtlijn is geschreven voor alle leden van de beroepsgroepen die betrokken zijn bij de zorg voor volwassen personen met diabetes en (risico op) PDNP. Deze beroepsgroepen bestaan onder andere uit internisten, diabetes verpleegkundigen, huisartsen, praktijkondersteuners, neurologen, klinisch neurofysiologen, anesthesiologen, revalidatieartsen, (diabetes) podotherapeuten, medisch pedicures en klinisch psychologen.

 

Literatuur

Nederlandse Vereniging voor Neurologie en Nederlandse Vereniging voor Klinische Neurofysiologie. Richtlijn Polyneuropathie. 2005 Link: http://www.kwaliteitskoepel.nl/kwaliteitsbibliotheek/richtlijnen/polyneuropathie.html [geraadpleegd aug 2016]