Relevante wetten en begrippen

Hieronder is een aantal wetten beschreven die relevant zijn wanneer vrijheidsbeperkende interventies worden overwogen, zoals bij patiënten die in hoge mate agressief zijn of zwerf- en vluchtgedrag vertonen.

 

Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz)

De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) stelt regels ten aanzien van de kwaliteit van zorg en versterkt de positie van de cliënt in de zorg door regels te stellen aan de behandeling van klachten en geschillen. De Wkkgz is relevant voor de behandeling van mensen met niet-aangeboren hersenletsel omdat uit deze wet verplichtingen voor de instelling en de zorgverleners voortvloeien.

 

De Wkkgz maakt een onderscheid tussen de begrippen zorgaanbieder en zorgverlener. De zorgaanbieder is de instelling en de solistisch werkende beroepsbeoefenaar. Als het begrip zorgverlener wordt gebruikt wordt de persoon bedoeld die de zorg daadwerkelijk verleent (de beroepsbeoefenaar/hulpverlener). De zorgverlener kan dus voor een instelling (zorgaanbieder) werken. Dit onderscheid is relevant omdat sommige bepalingen in de Wkkgz zich tot de zorgaanbieder en andere zich tot de zorgverlener richten.

 

De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) regelt onder meer de verplichting voor zorgaanbieders om ‘goede zorg’ te verlenen. Dit is zorg die in ieder geval veilig, doeltreffend, doelmatig en cliëntgericht is, tijdig wordt verleend, en is afgestemd op de reële behoefte van de patiënt. Bij het verlenen van zorg moet de zorgverlener handelen in overeenstemming met de op hem rustende verantwoordelijkheid, voortvloeiende uit de professionele standaard. Bovendien moeten de rechten van de cliënt zorgvuldig in acht worden genomen en de cliënt ook overigens met respect wordt behandeld.

 

Uit de Wkkgz vloeit voor de zorgaanbieder de verplichting voort om de zorg zodanig te organiseren, en zich van zowel kwalitatief als kwantitatief voldoende personeel en materieel moet bedienen dat dit (redelijkerwijs) moet leiden tot goede zorg. Hierbij moeten ook de bouwkundige voorzieningen in orde zijn. Bovendien moet de zorgaanbieder een zodanige toedeling van verantwoordelijkheden, bevoegdheden alsmede afstemmings- en verantwoordingsplichten hebben dat één en ander redelijkerwijs moet leiden tot het verlenen van goede zorg.

 

In de Wkkgz is voor de zorgaanbieder ook de verplichting opgenomen om aan de patiënt keuze-informatie te bieden. Dit recht van de patiënt op keuze-informatie houdt in dat de zorgaanbieder op verzoek van de patiënt informatie verstrekt over de zorg die hij zou kunnen verlenen, de kwaliteit daarvan, wat daarvoor zijn tarief is en wat de ervaringen van andere cliënten zijn, maar ook over de mate waarin de aangeboden zorg wetenschappelijk is bewezen. Daarnaast krijgt de patiënt een wettelijk recht op informatie over incidenten die hebben plaatsgevonden in de aan hem verleende zorg en die voor hem merkbare gevolgen kunnen hebben. Deze incidenten met (mogelijk) merkbare gevolgen moeten ook verplicht in het medisch dossier worden aangetekend, met vermelding van degen die bij het incident waren betrokken.

 

Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO)

De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) is een onderdeel van het Burgerlijk Wetboek (boek 7, titel 7, afdeling 5). De wet beschrijft de rechten en plichten van de hulpverlener en de patiënt binnen een geneeskundige behandelingsovereenkomst. De WGBO is van toepassing op de somatische behandeling van patiënten met niet-aangeboren hersenletsel.

 

Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ)

De Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet BOPZ) beschrijft de rechten van de patiënt tijdens een onvrijwillig opname in een psychiatrische instelling. De wet beschrijft daartoe de procedure voor gedwongen opneming en beschrijft de rechtspositie van een patiënt die op grond van die procedure is opgenomen. Gedwongen opneming is alleen mogelijk in een instelling die een BOPZ-aanmerking heeft. Vaak gaat het om een algemeen psychiatrisch ziekenhuis, psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis, verslavingskliniek of een psychogeriatrische afdeling in verpleeg- en verzorgingstehuis en inrichting voor ernstig meervoudige gehandicapten. De wet biedt bescherming tegen machtsmisbruik en willekeur en richt zich op verantwoord toepassen van middelen en maatregelen.