Checklist voor het beoordelen van de wilsbekwaamheid

Checklist voor het beoordelen van de wilsbekwaamheid

(Vinkers, 2014)

 

1. Aanleiding

• Om welke behandelbeslissing gaat het en hoe ingrijpend is deze?
• Wat is de huidige medische toestand?
• Wat is de prognose?
• Welke context is van belang? Denk bijvoorbeeld aan het ontbreken van een steunsysteem of toezicht bij een gewenst vertrek uit het ziekenhuis.
• Is er een wilsbeschikking?

 

2. Besluit tot gestructureerde beoordeling wilsbekwaamheid

• Gaat het om beslissing waarvoor de expliciete en weloverwogen keuze van de patiënt noodzakelijk is?
• Zijn er gerede twijfels over de wilsbekwaamheid van de patiënt? Bijvoorbeeld ongebruikelijke antwoorden, plotselinge toestemming, persistente weigering zonder toelichting, wisselende instemming, verwarde indruk.

 

3. Informeren patiënt

• Geef uitleg over de reden om de wilsbekwaamheid (nader) te beoordelen.
• Verstrek (nogmaals) adequate informatie over de aard, doel en mogelijke complicaties van voorgestelde behandeling/onderzoek.
• Geef de patiënt voldoende tijd om kennis hiervan te nemen en bespreek de verschillende opties.

 

4. Voorafgaand overleg

• Bespreek de situatie en aanleiding met de wettelijk vertegenwoordiger/familie.
• Overleg met andere hulpverleners over de situatie om de beoordeling waar nodig multidisciplinair te maken.

 

5. Beoordeel wilsbekwaamheid

Criteria Appelbaum en Grisso:

• Maken en uiten van een keuze.
• Begrijpen van informatie.
• Beseffen en waarderen van informatie voor de eigen situatie.
• Logisch redeneren.

Voorbeeldvragen:

• Kunt u mij vertellen wat uw beslissing is?
• Kunt u in eigen woorden zeggen wat ik u verteld heb?
• Gelooft u dat u onderzoek of behandeling nodig heeft?
• Wat zullen de consequenties zijn van uw besluit?
• Kunt u mij de voor- en nadelen van het besluit vertellen?
• Kunt u mij op basis van de informatie vertellen hoe u tot uw besluit bent gekomen?

Overweeg inzet beoordelingsinstrument (bijvoorbeeld de MacCAT*).

Zijn er aanwijzingen voor een huidige psychiatrische of cognitieve stoornis die de wilsbekwaamheid beïnvloedt? Zo ja: overweeg dan te overleggen met een neuroloog of psychiater.

 

6. Bespreek en overleg de beoordeling

• Geef uitleg over de beoordeling en de uitkomst aan patiënt (voor zover mogelijk) en wettelijk vertegenwoordiger.
• Bij wilsonbekwaamheid: bespreek de kans op herstel van wilsbekwaamheid.
• Bij wilsonbekwaamheid: verkrijg vervangende toestemming van de wettelijk vertegenwoordiger van patiënt.
• Bij verzet van patiënt is er extra zorgvuldigheid nodig bij de bepaling van de noodzaak en kans van slagen onderzoek en/of behandeling.

 

7. Dossiervorming

• Noteer de indicatie, inhoud en het resultaat van de beoordeling van de wilsbekwaamheid.
• Leg vast wanneer de wilsbekwaamheid geëvalueerd gaat worden. Dit moet regelmatig gebeuren, zeker als deze gedeeltelijk en/of wisselend is.

*MacCAT =MacArthur Competence Assessment Tool