Lichamelijk onderzoek

Deze bijlage is bedoeld als checklist voor het uitvoeren van lichamelijk onderzoek in de primaire setting van een spreekkamer van huisarts, KNO-arts, neuroloog, internist of mogelijk andere hulpverlener in de tweede lijn.

 

Neurologisch onderzoek:

• bewustzijn en hogere cognitieve functies, leeftijdsadequaat gedrag (geldt specifiek voor kinderen);
• luisteren naar spraak en stemvorming;
• inspectie tong en mondholte. Ongewilde bewegingen? Atrofie?;
• inspectie farynxbogen bij è zeggen. Symmetrisch? (functie n. Vagus (10));
• farynxreflex op indicatie (functie n. Glossofaryngeus (9));
• kracht tong bij uitsteken en bij drukken van profiel in de wang (functie n. hypoglossus (12));
• masseterreflex en spiertrofie (meestal niet op te wekken, versterkt aanwezig bij pyramidebaanstoornis);
• zwakte aangezicht, aanspannen platysma (functie n. facialis (7));
• kracht sternocleidomastoideus (functie n. accessorius (11));
• oculomotoriek en sensibiliteit aangezicht (functie nn. 3 tot en met 6);
• eventueel globale beoordeling motoriek, reflexen, coördinatie (myopathie, piramidebaanstoornis, cerebellaire stoornis). Letten op handspierzwakte + myotonie (dystrofia myotonica);
• vitale capaciteit meten met neus open en dicht (om insufficiëntie van de nasofarynxmusculatuur op het spoor te komen);
• slikproeven en (logopedische) eetobservatie (zie de module ‘Screening bij orofaryngeale dysfagie’): Hoe snel komt de actie op gang? Afwijkende stand hoofd? Beweegt de larynx goed? Waterige stem? Hoesten? Vochtverlies door de neus?
• eerste indruk voedingstoestand.

 

KNO–onderzoek:

• inspectie tong en mondholte. Tumor? Ontsteking? Status van het gebit? Voedseltesten eerdere maaltijd? Xerostomie;
• otoscopie, in het kader van gerefereerde otalgie;
• rhinoscopie anterior: passagestoornissen?
• nasendoscopie: beoordeling nasofarynx ter uitsluiting afwijkingen en ter beoordeling van de velofaryngeale afsluiting (bij spraak- en slikfunctie) en beoordeling van mogelijke nasale regurgitatie;
• mondinspectie: trismus; sialorrhoea;
• gebit: edentaat; dentitie; passende prothese;
• laryngoscopie: configuratie larynx; stemplooimobiliteit (functie nervus vagus (10));
• respiratoire observatie: inspiratoire stridor; natte reutelende ademhaling (speekselaspiratie);
• standaard onderzoek hals;
• indien aanwezigheid trachea-canule: deze beschrijven. Merk, maat, met/zonder cuff, met/zonder spraakvenster etc.;
• eerste indruk voedingstoestand.