Algemene inleiding

Varicespathologie is een chronische aandoening. Het ontwikkelen van nieuwe varices na eerdere behandeling hoort bij de progressie van ziekte. Het betreft een “on going disease”.  

De richtlijncommissie heeft gekozen voor het begrip neo‐varices, omdat de term neo‐varices beter aansluit bij de Engelse term “recurrent varicose veins” dan de term “recidief varices”. Het opnieuw ontstaan of persisteren van varices na voorafgaande behandeling is een regelmatig voorkomend probleem voor patiënten en behandelaars. Uit eerdere publicaties wordt het voorkomen geschat tussen 7 en 65% (1‐3). De prevalentie is onder andere afhankelijk van het gebrek aan uniformiteit over de definitie en de duur van de follow‐up.

Tijdens een internationale consensus meeting in 1998 kreeg recidief varices het acronym REVAS (recurrent varices after surgery) mee. De definitie van REVAS is: “De aanwezigheid van varices in een been waarbij een eerdere chirurgische behandeling heeft plaatsgevonden”. Het omvat persisterende varices, echte recidieven en nieuwe varices op basis van progressie (4).  

In 2009 werd een ander acronym gekozen: PREVAIT (PREsence of Varices (residual or recurrent) After InTervention). Dit ruimer gedefinieerde acronym omvat naast open chirurgie ook andere behandelingen als endoveneuze ablaties (thermisch, chemisch, mechanisch etc.). Het gebruik van de term ”neo‐varices” vermijdt deze niet voor zichzelf sprekende acronymen in het Nederlandse taalgebied.  

Neo‐varices worden geclassificeerd op basis van klinische en duplex criteria, die hierna verder worden uitgewerkt (5).

Het klinisch beeld van neo‐varices onderscheidt zich niet wezenlijk van de primaire varices. Wel is er meestal sprake van een verminderde kwaliteit van leven ten opzichte van patiënten met primaire varices (6).  

Etiologie en pathofysiologie

De precieze oorzaak van neo‐varices is nog niet compleet opgehelderd. 

Er kan een onderverdeling worden gemaakt in vier groepen van neo‐varices: 

1. recidief in engere zin: primaire neovascularisatie of neoreflux;
2. neo‐varices op basis van progressie van de ziekte;
3. neo‐varices vanuit resterende reflux;
4. gemengde groep.

Na open chirurgie werden tactische of technische fouten tijdens de eerste varicesoperatie gezien als belangrijkste oorzaken voor het ontstaan van neo‐varices (4).  Maar ondanks verbeterde diagnostiek, betere chirurgische technieken en de opkomst van endoveneuze ablatie ontwikkelt nog steeds een aanzienlijk deel van de behandelde patiënten neo‐varices (7, 8). Naast progressie van ziekte zijn neovascularisatie na open chirurgie en neoreflux van accessoire venen of recanalisatie na endoveneuze behandeling veel voorkomende oorzaken (8‐15).